Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12058:2017 về Chất thải rắn - Phương pháp thực hành lấy mẫu

• Số hiệu: TCVN12058:2017
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2017

Thiết bị	Tiêu chuẩn ASTM	Chất rắn cố kết	Khăn, vải hoặc vật liệu gỗ	Khô, có thể chảy, chất rắn	Ẩm ướt, có thể chảy, chất rắn
Xẻng cán ngắn và xẻng cán dài	D5633	X^A	XB	X	X
Khoan	D4700	X	...	...	...
Ống lấy mẫu	D5451	X	...	…	X
Ống lấy mẫu thành mỏng	D4700	...	X^C	X^C
Búa và đục		N^D	N	...	...
Kéo và kẹp		...	X	...	...
Ống đồng tâm	E300	...	…	X	...
X^A = Thiết bị có thể được sử dụng với loại chất thải này. ^B Thiết bị có thể không phù hợp. ^C Thiết bị lấy mẫu có thiết bị giữ lại. N^D = Không phải là thiết bị được lựa chọn, nhưng có thể được sử dụng.

7.3.3.1  Xẻng cán ngắn và Xẻng cán dài.

7.3.3.2  Ống lấy mẫu.

7.3.3.3  Khoan.

7.3.3.4  Ống đồng tâm (một khe cắm/vách ngăn, nhiều khe /vách ngăn, hút hạt/hạt dò, ống đôi, ống lấy mẫu tay mở và ống lấy mẫu Missouri D).

7.3.3.5  Ống lấy mẫu thành mỏng.

7.3.3.6  Kéo.

7.3.3.7  Kẹp.

7.3.3.8  Búa và đục.

7.3.3.9  Vải hoặc khăn lau, hoặc cả hai.

...

...

...

7.3.3.11  Thùng chứa mẫu, nắp đậy, và lớp lót.

7.3.3.12  Biểu mẫu theo dõi hành trình.

7.3.3.13  Sổ nhật ký hiện trường.

7.3.3.14  Nhãn mẫu.

7.3.3.15  Bộ làm mát mẫu.

7.3.3.16  Băng hoặc băng đá.

7.3.3.17  Cáp nối đất với kẹp (cặp) cá sấu và vải xơ.

7.3.3.18  Thiết bị quan trắc xách tay (chỉ báo khí dễ cháy, thiết bị phát hiện hơi hữu cơ, thiết bị đo phóng xạ...).

7.3.4  Các thiết bị cần thiết để mở thùng hình trụ phải chống được cháy nổ (đồng hoặc đồng beryli) và có thể bao gồm các loại sau:

...

...

...

7.3.4.2  Tua vít phẳng,

7.3.4.3  Thanh chắn (1,3 cm (1/2 inch)),

7.3.4.4  Chốt cài (1,3 cm (1/2 inch)),

7.3.4.5  Tay chỉnh tốc độ (1,3 cm (1/2 inch)),

7.3.4.6  Khóa chốt điều chỉnh (25 cm và 30 cm (10 inch và 12 inch)),

7.3.4.7  Khóa chốt và khe cắm tác động không khí, và

7.3.4.8  Dụng cụ mở nắp bình.

8  Thu thập mẫu

8.1  Thực hành lấy mẫu cơ bản:

...

...

...

8.1.2  Lưu ý các đặc tính vật lý, bao gồm các dấu hiệu sai khác (như chảy chất lỏng).

8.1.3  Yêu cầu số lượng mẫu lấy từ thùng hình trụ.

8.1.3.1  Xem ASTM D4547 và EPA/540/4-91/001 lấy mẫu đất và phân tích các hợp chất bay hơi để thu thập mẫu phân tích bay hơi.

8.1.4  Đưa vật liệu đã thu thập vào trong thùng chứa mẫu.

8.1.5  Đóng thùng chứa mẫu.

8.1.6  Rửa bên ngoài thùng chứa mẫu. Thải bỏ vải lau phù hợp.

8.1.7  Ghi chép trong nhật ký hiện trường tất cả các điều kiện liên quan và đặc tính vật lý liên quan đến việc thu thập từng mẫu.

8.1.8  Điền đầy đủ các giấy tờ yêu cầu cho từng mẫu, theo yêu cầu của Kế hoạch công tác.

8.1.9  Hoàn thiện và dán nhãn vào bên cạnh mẫu chứa trước hoặc sau khi lấy mẫu, theo hướng dẫn của kế hoạch công tác. Nhãn mẫu cần bao gồm:

...

...

...

(2) Tên người lấy mẫu,

(3) Tên viết tắt hoặc chữ ký của người lấy mẫu,

(4) Ngày và thời gian lấy mẫu, và

(5) Vị trí lấy mẫu.

8.1.9.1  Nhãn mẫu có thể bao gồm:

(1) Thông tin lấy mẫu (ví dụ, mẫu gộp, tổ hợp, v.v...),

(2) Bảo quản và yêu cầu bảo quản,

(3) Hướng dẫn đặc biệt, và

(4) Yêu cầu phân tích.

...

...

...

8.2.1  Mô tả chung - Xẻng cán ngắn bằng nhựa hoặc kim loại được sử dụng để thu thập các phần mẫu gần bằng nhau trong khoảng thời gian ngẫu nhiên tại hoặc gần bề mặt vật liệu (xem Hình 1). Dụng cụ lấy mẫu này phải có kích thước và hình dạng phù hợp với lượng và cỡ của các hạt được lấy mẫu. Lấy mẫu bằng xẻng cán ngắn cho kết quả tốt nhất nếu vật liệu được lấy là đồng nhất.

8.2.2  Xẻng cán dài được làm bằng thép, thép không gỉ, nhựa và vật liệu tổng hợp với các thiết kế khác nhau. Cần phải nối đất là được sử dụng với các mẫu xẻng làm bằng thép khi sử dụng trong vùng có chứa vật liệu dễ cháy, xẻng cán dài được sử dụng ở nơi có khối lượng lớn vật liệu cần được lấy (xem hình 2).

8.2.3  Vận hành và sử dụng - Lớp mỏng vật liệu được lấy ra bằng xẻng cán ngắn hoặc xẻng cán dài và bỏ đi. Một lượng vật liệu phù hợp được lấy bằng xẻng cán ngắn/xẻng cán dài và chuyển đến một bình chứa mẫu.

8.3  Lấy mẫu bằng ống lấy mẫu thành mỏng:

8.3.1  Mẫu này có thể được sử dụng để thu thập các mẫu vật liệu không cố kết thường ẩm hoặc dính và có thể dạng bột hoặc dạng hạt khi khô.

8.3.2  Mô tả chung - Bộ lấy mẫu ống có thể khác nhau về đường kính, chiều dài và vật liệu (xem Hình 3). Vật liệu phải lấy mẫu phải có tính đồng nhất (vật liệu rắn cố kết) được làm rỗng và lấy ra bằng ống. Đối với vật liệu chứa các hạt lớn hơn một phần ba đường kính trong của ống thì không nên lấy mẫu bằng thiết bị đặc biệt này. Chiều dài của ống phụ thuộc vào độ sâu lấy mẫu dự kiến (ASTM D4700). Các ống được gắn với chiều dài của một thanh cứng hoặc tròn. Đầu trên của thanh này có ren để làm tay cầm hoặc thanh để nối dài. Bộ lấy mẫu này có thể được sử dụng để thu thập mẫu là vật liệu như đất sét không cố kết.

8.3.3  Vận hành và sử dụng - Bộ lấy mẫu được đẩy vào vật liệu cần lấy mẫu bằng cách dùng lực đẩy xuống trên một tay cầm. Khi mẫu đã đạt đến đáy của khoảng lấy mẫu, nó được xoắn liên tục để phá vỡ ở phía đầu mũi.

Mẫu lấy ra từ vật liệu, và vật liệu mẫu được đẩy vào bình chứa mẫu. Các mẫu được đẩy ra bằng cách ấn một thanh xuyên qua ống. Trong điều kiện thích hợp, khi các lỗ do bộ lấy mẫu để lại vẫn hở thì có thể đẩy bộ lấy mẫu trở lại để thu thập các mẫu sâu hơn.

8.4  Lấy mẫu bằng ống lấy mẫu:

...

...

...

Hình 1 - Xẻng cán ngắn

Hình 2 - Xẻng cán dài

Hình 3 - Ống lấy thành mỏng

8.4.1  Mô tả chung - Bộ ống lấy mẫu là một ống kim loại hoặc nhựa, từ 1/3 đến 1/2 thành ống được cắt để tạo thành một khe dọc theo chiều dài (xem Hình 4). Thiết bị này có thể dài tới 1,2 m (4 ft) và có một điểm sắc ở góc dưới. Ống lấy mẫu có thể được sử dụng như một thiết bị khoan chất rắn như đất và vật liệu kết dính hạt mịn tương tự trong thùng hình trụ.

Hình 4 - Ống lấy mẫu

8.4.2  Vận hành và sử dụng - Ống lấy mẫu được đẩy thẳng đứng vào vật liệu và xoay một hoặc hai lần để cắt lõi. Lõi được kéo ra khỏi lỗ và chuyển đến một bình chứa mẫu (ASTM D5451).

...

...

...

8.5.1  Mô tả chung - Vít hoặc khoan có đường kính nhỏ (ví dụ: trục khoan bằng gỗ 3,8 cm (1,5 inch), từ đó đã gỡ bỏ mặt bích và đầu cắt. Mũi khoan được hàn trên một thanh dài cứng hoặc tròn. Đầu trên của thanh này được tạo ren để thao tác hoặc thanh nối dài. Khoan có thể được sử dụng để thu thập mẫu vật không cố kết bị xáo trộn trong các thùng hình trụ (xem Hình 5 và ASTM D4700).

8.5.2  Vận hành và sử dụng - Khoan được quay bằng tay hoặc với nguồn điện vào trong vật liệu để lấy mẫu. Người vận hành có thể áp dụng lực hướng xuống để ấn mũi khoan; các vít được xoắn chặt vào vật liệu sau đó. Khoan xuống đến đủ chiều dài mũi khoan và sau đó kéo và lấy ra. Vật liệu từ khoảng sâu nhất được giữ lại trên các rãnh khoan. Vật liệu mẫu được thu thập từ các rãnh khoan bằng cách sử dụng dao trộn để lấy ra hoặc từ mùn khoan được gỡ ra.

Hình 5- Khoan mẫu

8.6  Lấy mẫu bằng búa và đục, kéo hoặc kẹp:

8.6.1  Mô tả chung - Búa được sử dụng để tác động lên một cái đục làm bằng thép cứng để phá vỡ các vật liệu không cố kết thành các hạt vụn, mảnh, và đoạn phù hợp để thu gom bằng xẻng cán ngắn.

Kéo được sử dụng kết hợp với kẹp để lấy mẫu vật liệu vải, cao su, giấy, v.v...

8.6.2  Vận hành và sử dụng - Những dụng cụ này được sử dụng khi cần để lấy mẫu vật liệu từ thùng hình trụ. Búa và đục sẽ hữu ích trong việc lấy mẫu các thùng hình trụ phải giảm kích thước hạt. Phương pháp này không được khuyến cáo cho các mẫu cần phân tích chất hữu cơ bay hơi.

8.7  Lấy mẫu với ống đồng tâm:

...

...

...

Hình 6 - Ống đồng tâm

8.7.2  Vận hành và sử dụng - Lắp ống vào vị trí khép kín vào vật liệu, và đẩy lực đồng nhất xuống đáy của thùng hình trụ hoặc cho đến khi dừng lại. Xoay ống đồng tâm đến vị trí mở, cho phép mẫu chảy vào ống trong. Lắc bộ lấy mẫu vài lần và xoay ống đến vị trí đóng. Rút mẫu. Đặt thiết bị lấy mẫu ngay lập tức trên một bộ thu thập mẫu, và giải phóng mẫu bằng cách xoay các ống đồng tâm đến vị trí mở. Một mẫu bình thường có thể được lấy ra từ ống đồng tâm bằng dao trộn hoặc dụng cụ tương tự (mũi dao) và đặt vào trong bình chứa mẫu hoặc có thể được làm rỗng hoàn toàn và lấy mẫu ra khi cần thiết.

9  Sau lấy mẫu

9.1  Dọn tất cả các thiết bị lấy mẫu khỏi khu vực làm việc.

9.2  Chuyển tất cả các thiết bị sử dụng lại tiếp xúc với chất thải đến một khu vực khử nhiễm bẩn được chỉ định trước. Tháo dỡ thiết bị theo quy trình được thiết lập trong Kế hoạch công tác (ASTM D5088). Thiết bị lấy mẫu đã khử nhiễm bẩn phải được bảo vệ khỏi sự nhiễm bẩn khác. Điều này có thể bao gồm: lưu trữ trong lá nhôm, túi nhựa, phim PTFE, hoặc các phương tiện bảo vệ mà không làm ảnh hưởng đến chất lượng mẫu hoặc phân tích mong muốn.

9.3  Thải bỏ tất cả các thiết bị tiếp xúc mẫu (sử dụng một lần).

10  Mục tiêu về chất lượng số liệu

Mục tiêu lấy mẫu và thử nghiệm vật liệu rắn không cố kết được quy định trong kế hoạch công tác.

...

...

...

Kiểm soát chất lượng (QC) (ví dụ: mẫu trắng thiết bị, mẫu trắng hành trình, và mẫu lặp) phải được thu thập theo yêu cầu của kế hoạch công tác. Các mẫu QC này cần được đánh giá để đưa ra cách xác định chất lượng lấy mẫu và độ tin cậy của kết quả dữ liệu phân tích.