Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 11191:2015 về Máy công cụ - An toàn - Máy gia công tia lửa điện

• Số hiệu: TCVN11191:2015
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2015

STT^a	Dạng mối nguy hiểm	Hành động, tình huống nguy hiểm	Hoạt động	Vùng nguy hiểm	Tham chiếu tới Bảng 3
1	Mối nguy hiểm cơ khí:
1.1	Tăng tốc, giảm tốc (động năng của các bộ phận chuyển động có điều khiển hoặc không điều khiển); đang chạy quá tốc độ hoặc va chạm	Chuyển động của các bộ phận máy, lỗi của mạch điều khiển	Cài đặt, gia công và bảo trì	Ngay tại máy và gần máy	A3 đến A5
1.2	Các bộ phận cắt gọt, các cạnh sắc: bị đập và bị cắt	1.2.1 Kẹp phôi	Kẹp/tháo, định hướng lại	Giữa bộ phận kẹp và phôi	A1, A2, A3
		1.2.2 Thay phôi/ điện cực tự động	Phần điều khiển điện, bộ phận thay phôi/ điện cực tự động	Không gian bao chuyển động của phôi/điện cực	A1, A2, A3
		1.2.3 Các bộ phận chuyển động (ví dụ các trục, các con lăn), lỗi của mạch điều khiển	Vận hành/ thay phôi/ thay dụng cụ bằng tay	Giữa phôi/ điện cực và các bộ phận máy	A1, A2, A3, A4
1.3	Các bộ phận chuyển động hoặc quay: vướng	Quá trình thay phôi/ điện cực bằng tay hoặc tự động, chuyển động quay của trục chính và của trục cuốn dây, lỗi của mạch điều khiển.	Điều khiển bằng tay hoặc điều khiển điện quá trình thay phôi/ điện cực và chuyển động quay của trục chính	Giữa phôi/ điện cực và các bộ phận máy	A1, A2, A3, A4
1.4	Áp suất cao: đầu phun dung dịch	Phun, rò gỉ, trào và quá áp các hệ thống thủy lực/ khí nén	Cài đặt, gia công và bảo trì	Ngay tại máy và gần máy	A4
1.5	Bề mặt gồ ghề, trơn: người bị trượt, vấp, ngã (có liên quan đến máy)	Sự phun trào chất lỏng điện môi và chất bôi trơn; vết trượt mòn trên mặt sàn hoặc tuột cáp kết nối	Trong và sau khi gia công và bảo trì	Bể gia công, sàn xưởng trơn, vị trí làm việc cao; các vị trí xung quanh máy	A6
1.6	Mất ổn định: - Mất cân bằng máy hoặc các bộ phận máy - Các bộ phận cố định không phù hợp với máy - Máy hoặc bộ phận máy được nâng lên bởi cổng trục - Vận chuyển trong điều kiện quá tải	Va đập, kẹt và/hoặc nứt, vỡ do máy bị nghiêng và/hoặc đổ	Lắp ráp máy, vận chuyển máy, lắp đặt và kiểm tra máy	Ngay tại máy và gần máy	A9
2	Mối nguy hiểm điện:
2.1	Các bộ phận mang điện (tiếp xúc trực tiếp): các hiện tượng sốc điện, ảnh hưởng đến bộ phận cấy ghép trong cơ thể, sốc	Tiếp xúc với phôi/ điện cực, dây cắt/ đường dẫn dây cắt và tiếp xúc với mạch điện không có bộ phận bảo vệ	Điều khiển quá trình, thiết lập và bảo trì	Phôi, điện cực và bộ phận gá dụng cụ	B1, B2
2.2	Các bộ phận bị rò điện khi có lỗi (tiếp xúc không trực tiếp): bị điện giật, ảnh hưởng đến thuốc được cấy trong cơ thể, sốc	Tiếp xúc với các bộ phận máy không mang điện trong suốt quá trình vận hành thông thường	Bảo trì và bảo quản máy phát điện và/ hoặc máy gia công	Ngay tại máy và gần máy, lớp cách điện của các dây dẫn điện hoặc lớp cách điện của các bộ phận máy	B1, B3
3	Mối nguy hiểm nhiệt (không liên quan tới EDM)
4	Mối nguy hiểm do tiếng ồn:
4.1	Quá trình gia công (bơm dung môi, sự chuyển động và/ hoặc quay của các bộ phận, tiếng rít của hệ thống khí nén): nghe thấy những âm thanh cho thấy sự phá hủy hoặc những âm thanh gây ra tâm lý bất ổn khác	Sự phát xạ các tiếng ồn nguy hiểm từ thiết bị EDM hoặc các thiết bị phụ trợ của máy	Trong suốt quá trình hoạt động, có các hoạt động cài đặt, lau chùi, làm sạch, bảo trì và sửa chữa.	Tại máy và các vùng lân cận máy hoặc các thiết bị phụ trợ của máy	C1
5	Mối nguy hiểm do rung động (không liên quan tới EDM)
6	Mối nguy hiểm do bức xạ:
6.1	Sự bức xạ điện từ trường: ảnh hưởng tới sự sai khác của các bộ phận an toàn của mạch điều khiển và ảnh hưởng đến thuốc được cấy trong cơ thể	Bức xạ nguy hiểm trực tiếp gần vùng gia công	Trong suốt quá trình làm việc và quá trình cài đặt máy	Ở vùng lân cận máy hoặc các bộ phận phụ của máy	B4, B5, B6
7	Mối nguy hiểm gây ra do vật liệu/chất:
7.1	Tiếp xúc hoặc hít phải các dung môi, khí, sương mù và bụi có hại	Các điều kiện gần máy gây ra do dung môi cách điện phun ra ngoài, sự nhỏ giọt hoặc bốc hơi, tạo sương mù...	Trong suốt quá trình EDM, cài đặt, bảo trì và bố trí máy trong xưởng	Ngay tại máy và gần máy	D1 tới D4
7.2	Cháy hoặc nổ	Các nguy hiểm do cháy có nguyên nhân chủ yếu là các bọt khí dễ cháy hoặc sự tạo thành sương mù, do thời gian phóng hồ quang lâu, thiếu chất lỏng điện môi, lỗi nguồn điện hoặc nguồn thủy lực, lỗi mạch điều khiển...	Trong suốt quá trình EDM	Trong bể gia công, vùng gia công và các vị trí gần máy	D4 tới D12
8	Mối nguy hiểm do ecgônômi:
8.1	Các yêu cầu cụ thể mà kết quả từ việc thiếu nền tảng của ecgônômi	Tư thế làm việc không có lợi cho sức khỏe hoặc sự cố gắng quá mức trong quá trình làm việc bao gồm việc thiết kế máy thiếu các cơ sở của ecgônômi	Trong quá trình tháo và lắp điện cực hoặc phôi lên thiết bị EDM hoặc hệ thống EDM	Tại vị trí vận hành	EN 614-1 EN 614-2
9	Mối nguy hiểm gắn liền với môi trường sử dụng máy:
9.1	Nhiễu do điện từ trường: ảnh hưởng từ bên ngoài tới thiết bị điện	Sai hỏng do chính thiết bị gây ra hoặc sai hỏng của thiết bị điện do các nhiễu loạn điện từ trường, lỗi của mạch điều khiển	Thiết bị đang hoạt động, cài đặt và bảo trì	Ngay tại vị trí thiết bị và vùng lân cận thiết bị	B4
10	Tổ hợp các mối nguy hiểm:
10.1	Lỗi của nguồn điện bên ngoài và sự phục hồi của nguồn năng lượng cung cấp sau sự gián đoạn	Sai hỏng có nguyên nhân từ sự mất nguồn của chính máy và/ hoặc từ phần điện của máy/ phần khí nén của máy, lỗi của phần kết nối nguồn và và bộ phận máy di chuyển và/ hoặc quay trong điều kiện quá lực (ví dụ: quán tính, trọng trường)	Tất cả các hoạt động thực hiện trên máy	Tại máy và tất cả các bộ phận chuyển động của máy	E1, E2, E3
^a Danh sách này bắt nguồn từ ISO 12100:2010, Bảng B.1.

5. Yêu cầu về an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ

5.1. Các yêu cầu chung

Thiết bị EDM hoặc hệ thống EDM phải tuân theo các yêu cầu về an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ và được kiểm tra theo Điều này. Ngoài ra, thiết bị và hệ thống phải được thiết kế phù hợp theo các nguyên lý trong ISO 12100:2010 đối với vấn đề liên quan, nhưng không là chính, các mối nguy hiểm không được giải quyết bởi tiêu chuẩn này.

Sự phân tích lỗi của các bộ phận máy, bao gồm lỗi của hệ thống điều khiển là một phần của sự đánh giá rủi ro và hướng dẫn về vấn đề này được nêu trong TCVN 7384-1 (ISO 13849-1). Bởi vậy, những yêu cầu về độ tin cậy cho các chức năng an toàn được định nghĩa như là mức đặc tính phù hợp với TCVN 7384-1 (ISO 13849-1) (xem 5.2).

5.2. Các bộ phận liên quan đến an toàn của hệ thống điều khiển của thiết bị EDM và hệ thống EDM

a) Phần cứng và phần mềm liên quan tới an toàn: theo tiêu chuẩn này, các bộ phận liên quan đến an toàn của hệ thống điều khiển là các bộ phận của hệ thống điều khiển đáp ứng các tín hiệu đầu vào liên quan đến an toàn và đưa ra các tín hiệu an toàn đầu ra. Các bộ phận liên quan đến an toàn của hệ thống điều khiển bắt đầu tại điểm thiết lập tín hiệu an toàn đầu vào (ví dụ: cơ cấu dẫn động của hệ thống dẫn động của bộ chuyển mạch vị trí) và kết thúc ở đầu ra của các yếu tố điều khiển công suất (ví dụ: các tiếp điểm chính của bộ đóng ngắt). Chức năng an toàn của các hệ thống điều khiển phải được thiết lập khi sử dụng các bộ phận an toàn đã được thiết kế, cấu tạo và áp dụng phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.2, cần có sự giám sát tự động đối với dừng loại 2 để ngăn ngừa khởi động không mong đợi hoặc sự di chuyển của các trục phù hợp với TCVN 7300 (ISO 14118).

b) Các chức năng an toàn: các bộ phận liên quan đến an toàn của các hệ thống điều khiển thực hiện các chức năng an toàn phải đáp ứng các yêu cầu về mức đặc tính và loại của TCVN 7384-1 (ISO 13849-1), như liệt kê trong Bảng 2. Thông tin thêm được đưa ra trong Phụ lục D.

Bảng 2- Mức đặc tính yêu cầu (PL_r) của các bộ phận liên quan đến an toàn của hệ thống điều khiển của thiết bị EDM và các hệ thống EDM

Các chức năng an toàn

...

...

...

Mức đặc tính yêu cầu, PL_r TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006)

Tham chiếu tới Bảng 3

- Điều khiển chuyển động bằng thiết bị điều khiển giữ-để-chạy hoặc núm xoay điện tử

53.2.2

PL_rb

A3

- Điều khiển chuyển động với bộ giám sát an toàn giảm tốc

5.3.2.2

PL_rc

...

...

...

- Chức năng khóa liên động cửa bảo vệ di động được của bộ phận thay dụng cụ và ổ chứa dụng cụ

5.3.2.2

Cat.3, PL_rc

A1, A2, A3, B2

- Chức năng dừng an toàn (SOS) theo IEC 61800-5-2

5.4.1

PL_rc

B6

- Chức năng khởi động, dừng và tự động khởi động lại của thiết bị

...

...

...

PL_rb

E3

- Chức năng khóa liên động của cửa bảo vệ di động được của thiết bị EDM

^a

Cat.3, PL_rc

A1, A2, A3, B2

- Điều khiển chuyển động và/hoặc điều khiển nguồn điện gia công bằng cơ cấu cho phép kích hoạt

5.3.2.2 5.3.2.3

Cat.3, PL_rc

...

...

...

- Chức năng giới hạn thời gian cho chế độ điều chỉnh phóng điện

5.3.2.3

PL_rc

A1, A2, A3, B2

- Chức năng lựa chọn chế độ

5.3.1

PL_rc

- Chức năng dừng khẩn cấp

...

...

...

Cat.3, PL_rc

- Chức năng sử dụng cơ cấu cho phép kích hoạt

5.3.2.2 5.3.2.3

Cat.3, PL_rC

A3

- Chức năng giám sát mức và nhiệt độ của chất lỏng điện môi cháy được

^b

PL_rc

...

...

...

- Chức năng phát hiện cháy

^b

PL_rc

D10

^a Chức năng khóa liên động của cửa bảo vệ di động được, các thiết bị bảo vệ nhạy điện tử (ESPE) hoặc các thiết bị an toàn khác của thiết bị EDM với các chuyển động nguy hiểm và điện áp phóng điện nguy hiểm >25 V- a.c hoặc > 60 V-d.c (sử dụng nguồn an toàn theo IEC 61558-1).

^b Thiết bị phát hiện cháy là một biện pháp bảo bệ, bổ sung cho sự giám sát mức độ và nhiệt độ của chất lỏng điện môi cháy được, nhằm tránh sự đánh lửa do bất cẩn của người sử dụng.

Chức năng của các bộ phận liên quan đến an toàn, như quy định ở trên, phải được xác nhận bằng việc kiểm tra sơ đồ mạch điện hoặc kiểm tra thực tế ngay trên máy (xem TCVN 7384-2 (ISO 13849- 2)).

5.3. Các chế độ vận hành

5.3.1. Lựa chọn chế độ vận hành

...

...

...

5.3.2. Các biện pháp bảo vệ liên quan đến các chế độ vận hành

5.3.2.1. Chế độ tự động

Trước khi bắt đầu vận hành tự động, bộ lựa chọn chế độ phải được đặt ở vị trí của chế độ tự động, cửa bảo vệ được đóng và các thiết bị an toàn khác được đặt trong trạng thái được bảo vệ (ví dụ: khóa cửa và thiết bị phát hiện cháy sẵn sàng trong trường hợp sử dụng chất lỏng điện môi cháy được).

5.3.2.2. Chế độ cài đặt

Trong chế độ cài đặt, nguồn phóng điện của các bộ phận mà người sử dụng có thể chạm vào phải được giới hạn £ 25 V a.c hoặc £ 60 V d.c phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.4 (sử dụng nguồn an toàn phù hợp với IEC 61558-1).

Tốc độ chuyển động của các trục phải được giám sát cho các vận hành cài đặt (ví dụ đo chu kỳ bằng tiếp xúc phôi với đầu dò hoặc điện cực, kiểm tra sự di chuyển của phôi và/ hoặc điện cực khi sử dụng bộ thay điện cực và/hoặc bộ thay phôi, kiểm tra/tối ưu sự phun hoặc hút khi rửa và thực hiện một chạy thử để kiểm tra chương trình NC).

Khi cửa bảo vệ mở, tốc độ của trục không được vượt quá 2 m/min và phải được giám sát (xem Bảng 2). Chuyển động của trục phải được điều khiển thông qua:

- (vận hành bằng tay) điều khiển giữ-để-chạy, hoặc

- (vận hành bằng tay) cơ cấu cho phép kích hoạt, cùng với nút điều khiển, hoặc

...

...

...

Với các chuyển động với tốc độ trục > 2 m/min và £ 15 m/min và cửa bảo vệ mở, phải có các biện pháp bảo vệ khác để ngăn không cho người vận hành hoặc người khác vào trong thiết bị EDM, tiếp cận từ phía trên của vùng gia công bằng:

- Thiết bị điều khiển giữ-để-chạy kết hợp với một cơ cấu cho phép kích hoạt (xem Bảng 2) hoặc

- Núm điều chỉnh điện, cùng với một cơ cấu cho phép kích hoạt (xem Bảng 2), hoặc

- Biện pháp ngăn chặn tiếp cận tới vùng nguy hiểm (ví dụ: màn mỏng, máy quét laze, thiết bị điều khiển hai tay).

Sự dừng máy có kết quả từ việc nhả cơ cấu cho phép kích hoạt phải là một biện pháp dừng vận hành an toàn (SOS) theo 4.2.3.1 của IEC 61800-5-2:207. Khoảng cách nhỏ nhất theo TCVN 7386 (ISO 13855) phải được duy trì.

Với các trục quay có tốc độ đến 50 U/min và cửa mở, chuyển động quay này chỉ có thể thực hiện với một cơ cấu cho phép kích hoạt bằng tay.

Trong chế độ cài đặt, không cho phép tốc độ trục >15 m/min và tốc độ quay > 50 U/min.

5.3.2.3. Chế độ điều chỉnh sự phóng điện

Sử dụng thiết bị EDM cho việc vận hành điều chỉnh cụ thể (ví dụ: chỉnh đây thẳng đứng, điều chỉnh quá trình xả khí thải, điều chỉnh quá trình rửa điện môi và kiểm tra gia công bằng mắt) với cửa bảo vệ mở và điện áp phóng điện nằm trong khoảng 60 V d.c và 350 V d.c hoặc 25 V a.c và 100 V a.c phải có thể thực hiện được chỉ với các biện pháp an toàn sau.

...

...

...

- Đóng cửa bảo vệ và đặt công tắc dạng nút bấm sang chế độ tự động;

- Nhấn nút khởi động để kích hoạt chế độ vận hành tự động;

- Cài đặt công tắc dạng nút bấm sang chế độ điều chỉnh phóng điện để kích hoạt trong thời gian tối đa là 2 min và nhìn, nghe tín hiệu báo hiệu. Sau thời gian này, chế độ điều chỉnh phóng điện phải được tự động dừng lại;

- Nhấn phím của cơ cấu cho phép kích hoạt vận hành một tay và giữ nó giảm xuống trong suốt chế độ điều chỉnh phóng điện;

- Mở cửa bảo vệ để vận hành các chế độ điều chỉnh phóng điện (điều chỉnh dây cắt theo phương thẳng đứng, điều chỉnh sử xả khí thải, điều chỉnh quá trình rửa điện môi và kiểm tra máy bằng mắt...);

- Sau thời gian tối đa 2 min, chế độ điều chỉnh phóng điện phải được tự động dừng lại và các tín hiệu báo động nhìn được và nghe được không hoạt động. Để tiếp tục dừng các vận hành tự động, đóng cửa bảo vệ, đưa nút bấm trở lại chế độ tự động và nhấn phím khởi động lần nữa;

- Nếu sau khi đóng cửa bảo vệ, nút bấm được đặt trở tại chế độ tự động sau 2 min thì quá trình vận hành tự động phải tiếp tục mà không bị ngắt quãng;

- Trong trường hợp chế độ điều chỉnh phóng điện trên thiết bị EDM sử dụng chất lỏng điện môi cháy được, thì phải kích hoạt chế độ phát hiện cháy để có thể dừng nguồn phóng điện trong trường hợp xảy ra cháy.

b) Chế độ điều chỉnh phóng điện trong khi thực hiện chế độ cài đặt:

...

...

...

- Nhấn phím của hộp vận hành di động và giữ nó giảm xuống trong suốt chế độ điều chỉnh phóng điện;

- Thực hiện quá trình vận hành điều chỉnh sự phóng điện bằng cách nghiêng hoặc dẫn tiến dụng cụ;

- Ngắt/nhả cơ cấu cho phép kích hoạt sau khi điều chỉnh;

- Sau tối đa 2 min, chế độ điều chỉnh sự phóng điện phải được tự động dừng lại, các tín hiệu báo động nhìn được và nghe được không hoạt động, và tất cả các hoạt động khác phải được hệ thống điều khiển bỏ qua;

- Để tiếp tục hoạt động cài đặt, chuyển công tắc dạng nút bấm trở lại vị trí của chế độ thiết lập;

- Trong trường hợp chế độ điều chỉnh phóng điện trên thiết bị EDM sử dụng dung dịch điện phân cháy được, thì phải giữ chức năng phát hiện cháy đã kích hoạt để dừng nguồn phóng điện trong trường hợp xảy ra cháy.

Trong thông tin cho sử dụng, cần cung cấp thông tin về sự cần thiết của người vận hành để có hiểu biết và có sự hướng dẫn về mối nguy hiểm liên quan đến điện cụ thể; vì lý do này, phải có sẵn một bản ghi liên quan để làm việc với các bộ phận mang điện (xem 6.3.2.2).

5.4. Các chức năng dừng

5.4.1. Dừng vận hành

...

...

...

Một thiết bị dừng phải được bố trí gần với mỗi nút khởi động hoặc thiết bị giữ-để-chạy (xem ISO 12100:2010, 6.2.11.8).

5.4.2. Dừng khẩn cấp

Thiết bị EDM và các hệ thống EDM phải được cung cấp một hoặc nhiều bệ điều khiển dừng khẩn cấp và phù hợp với IEC 60204-1:2009, 9.2.5.4.2, ISO 12100:2010, 6.3.5.2, và TCVN 6719 (ISO 13850).

Các chức năng dừng khẩn cấp phải là loại 1 theo 9.2.2 của IEC 60204-1:2009, và phải ngắt nguồn điện gia công, dừng tất cả các chuyển động của các trục chính và phụ, và các bộ khởi động điện, cơ, thủy lực, khí nén.

Đối với thiết bị EDM và các hệ thống EDM không có các trục điều khiển số (ví dụ thiết bị EDM có một trục làm việc, bao gồm các thiết bị cơ-điện có chuyển động hành tinh/song phẳng hoặc các máy khoan EDM), có thể áp dụng dừng loại 0 phù hợp với 9.2.2 của IEC 60204-1:2009.

Thiết bị dừng khẩn cấp phải được cung cấp tại từng vị trí làm việc nơi mà một tình huống nguy hiểm có thể được nhận biết và được ngăn ngừa bởi người vận hành hoặc người khác, ví dụ tại:

- Bảng điều khiển chính.

- Bảng điều khiển cầm tay được, nếu không thể với được thiết bị dừng khẩn cấp khác trong khoảng cách 900 mm (xem Bảng 5 của ISO 13857:2008), và

- Vị trí tháo và lắp phôi/điện cực, nếu tách biệt so với vị trí chính của người vận hành.

...

...

...

Các yêu cầu an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ là cần thiết đối với thiết bị EDM và các hệ thống EDM đề phòng tránh các mối nguy hiểm được nhận biết trong Điều 4 phải được thực hiện như xác định trong Bảng 3, và được kiểm tra xác nhận bằng sử dụng các quy trình chỉ ra trong cột kiểm tra xác nhận ở Bảng 3, với các câu ngắn gọn như sau:

- Bằng kiểm (ví dụ kiểm tra chức năng hoặc kiểm tra thực tế);

- Bằng phép đo;

- Bằng tính toán;

- Bằng kiểm tra bằng mắt, nếu kiểm và tính toán là chưa đủ;

- Bằng phân tích tài liệu (ví dụ sơ đồ mạch điện hoặc sơ đồ chức năng, thông tin cho sử dụng).

Bảng 3 - Danh mục các yêu cầu an toàn và/ hoặc các biện pháp bảo vệ và các quy trình kiểm tra xác nhận

Mối nguy hiểm

...

...

...

Kiểm tra xác nhận

Tiêu chuẩn tham chiếu (xem Điều 2)

A^a

Các mối nguy hiểm cơ khí

A1

A 1.1

Các nguy hiểm cơ khí (các yêu cầu chung)

A1.1.1

Thiết bị EDM phải được thiết kế để tránh các mối nguy hiểm về mặt cơ khí có thể dự đoán trước trong suốt quá trình sử dụng có chủ đích và sử dụng sai được dự báo có thể xảy ra.

...

...

...

ISO 13857

EN 349

A1.1.2

Trong trường hợp các tình huống nguy hiểm không thể ngăn ngừa, thì cửa bảo vệ cố định phải được sử dụng để ngăn ngừa sự tiếp cận với vùng nguy hiểm trong suốt thời gian vận hành.

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

EN 953:2009, 3.2

A1

A1.2

Tiếp cận trong vùng gia công: nhàu, cắt, rối

...

...

...

Trong trường hợp bắt buộc phải tiếp cận với hệ thống cuộn dây cắt (các con lăn), thiết bị ngăn ngừa vò nhàu và rối phải được cung cấp, tránh tiếp cận bằng tay (ví dụ: thiết lập khối chống kẹt giữa các con lăn). Hình minh họa A.9

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

ISO 13857

EN 349

A1.2.2

Trong trường hợp bắt buộc phải tiếp cận vùng gia công với tần số lớn (nhiều hơn 1 lần/ngày) thì các trạng thái nguy hiểm phải được ngăn ngừa bằng cách sử dụng cửa bảo vệ sử dụng khóa liên động.

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

EN 349

ISO 13857

...

...

...

EN 1088

A1.2.3

Trường hợp sử dụng chế độ tự động, việc mở cửa bảo vệ sử dụng khóa liên động phải dừng tất cả các hoạt động của máy để phòng ngừa các rủi ro trong vùng được bảo vệ (xem chức năng bảo vệ đáp ứng trong Bảng 2), ví dụ: tắt nguồn điện gia công và ngừng các chuyển động nguy hiểm.

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

IEC 60204-1:2009, 9.2.4

EN 1037

A1.2.4

Chỉ cần các cửa bảo vệ sử dụng khóa liên động vẫn mở, quá trình khởi động không mong đợi phải không được kích hoạt ở tất cả các chế độ (xem chế độ an toàn đáp ứng ở Bảng 2)

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

...

...

...

A1.2.5

Không có bất cứ chuyển động nguy hiểm nào khác của máy bắt nguồn từ sự dẫn động của bất cứ cảm biến nào.

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

A2

Các mối nguy hiểm cơ khí trong khu vực làm việc

Thiết bị EDM và các hệ thống EDM có giai đoạn yêu cầu toàn bộ cơ thể tiếp cận vùng gia công qua cửa có khóa liên động (ví dụ: quá trình làm sạch phôi/ điện cực và kiểm tra quá trình làm việc), phải cung cấp một thiết bị để có thể ngăn ngừa việc đóng cửa không chủ đích nhằm ngăn chặn bất cứ chuyển động và/ hoặc hoạt động nguy hiểm nào (ví dụ: bơm đầy chất lỏng điện môi vào bể gia công).

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

EN 1088

...

...

...

IEC 60204-1:2009, 9.31

A3

A3.1

Các nguy hiểm cơ học sinh ra trong quá trình di chuyển của thiết bị (ví dụ: ổ chứa điện cực, bộ thay đổi phôi và/ hoặc các thiết bị thay đổi khác)

A.3.1.1

Việc tiếp cận với các chuyển động nguy hiểm của ổ chứa dụng cụ và/ hoặc phôi phải bị ngăn cản bằng cửa bảo vệ đóng cố định hoặc cửa bảo vệ sử dụng khóa liên động đã đóng.

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

EN 953

TCVN 7386 (ISO 13855)

...

...

...

A3

A.3.1.2

Việc mở cửa bảo vệ của bộ thay đổi điện cực và/ hoặc phôi phải khóa chuyển động thay đổi tự động hoặc chuyển động tự động của ổ chứa điện cực. Xem hình minh họa A.7 và A.8.

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

A3

A.3.1.3

...

...

...

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

ISO 13857

IEC 60204-1:2009, 9.2.4

IEC 60204-1:2009, 9.2.6.1

A3

A.3.1.4

Trong khi thay đổi dụng cụ hoặc ổ chứa dụng cụ đang trong chu trình làm việc, việc mở cửa phải bị cấm bởi khóa liên động với cửa bảo vệ đã khóa.

Tiếp cận với các mối nguy hiểm còn lại phải bị ngăn chặn.

...

...

...

A4

Đổ, bắn vật hoặc dung dịch ra

Cửa bảo vệ phải được đặt để ngăn dòng phun của dung dịch. Các hệ thống thủy lực và khí nén được thiết kế theo tiêu chuẩn (ví dụ: tránh áp suất dư).

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

EN 953

ISO 4413

ISO 4414

A5

...

...

...

Cửa của bể gia công phải được khóa để tránh trường hợp mở bất ngờ

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

EN 1088

A6

A6.1

Người vận hành bị trượt, bước hụt và ngã (có liên quan đến máy)

A6.1.1

Đối với hệ thống chất lỏng, phương pháp ngăn chặn chất điện môi được thiết kế để tránh sự rò rỉ và giảm thiểu sự bắn tóe và phun. Bề mặt chống trượt phải được cung cấp, đặc biệt cho những khu vực hay phải ra vào (như chuyển chất bẩn, thay bộ lộc)

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

...

...

...

A6

A6.1.2

Phương tiện tiếp cận cần phải có khi đi vào hoặc bước trên máy, ví dụ: dụng cụ cầm tay, dụng cụ đeo chân, lắp sàn chống trượt nếu có thể.

Bằng kiểm tra bằng mắt

TCVN 7387-1 (ISO 14122-1)

TCVN 7387-2 (ISO 14122-2)

ISO 14122-3

A6

...

...

...

A6.1.3

Sổ tay hướng dẫn phải bao gồm cả việc yêu cầu sử dụng giầy phù hợp [xem 6.3.2.2 b)2] và/ hoặc đặt các mặt chống trượt xung quanh máy (xem 6.3.2.2 a)2]

Bằng kiểm tra bằng mắt

A7

Các mối nguy hiểm về cơ khí liên quan tới lỗi của các bộ phận an toàn của mạch điều khiển

Thiết bị EDM và các bộ phận an toàn của hệ thống điều khiển phải thực hiện các yêu cầu về mức chấp hành PL_r, như trong TCVN 7384-1 (ISO 13849-1) (xem 5.2)

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

IEC 60204-1:2009, 9.4

...

...

...

TCVN 7384-2 (ISO 13849-2)

A8

Giảm tốc độ của trục trượt do chạy quá bộ ngắt giới hạn

Biện pháp được đưa vào để tránh cho trục trượt vô tình vượt ra quá giới hạn của đường dẫn

Bằng kiểm tra bằng mắt và các phép kiểm thực tế

A9

Tính không ổn định của thiết bị trong khi lắp ráp, cài đặt và kiểm tra

Trong sổ tay hướng dẫn và trên các hộp chứa thiết bị phải có lưu ý rõ ràng:

...

...

...

- Khối lượng

- Cách di chuyển

Bằng phân tích tài liệu

B

Các mối nguy hiểm điện

B1

Các mối nguy hiểm về điện (các yêu cầu chung)

Các thiết bị điện của thiết bị EDM hoặc các hệ thống EDM phải được thiết kế để tránh các trường hợp bị sốc điện có thể gây nguy hiểm cho người

...

...

...

IEC 60204-1

B2

B2.1

Người sử dụng tiếp xúc với các bộ phận mang điện

B.2.1.1

Các bộ phận mang điện phải được đặt bên trong vỏ để tránh tiếp xúc trực tiếp. Khả năng bảo vệ của lớp vỏ ít nhất ở mức IP2X hoặc IPXXB, theo TCVN 4255 (IEC 60529)

Bằng kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

IEC 60204-1;2009, 6.2.2

TCVN 4255 (IEC 60529)

...

...

...

B2.1.2

Các loại vỏ, bao gồm cả các thiết bị điều khiển (ví dụ: bàn phím, bộ điều khiển di động) phải được bảo vệ chống lại các ảnh hưởng từ bên ngoài hoặc các điều kiện môi trường mà hệ thống làm việc (ví dụ: gia công thừa, chất lỏng điện môi). Khả năng bảo vệ của lớp vỏ ít nhất ở mức IP 22, theo TCVN 4255 (IEC 60529)

Bằng kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

TCVN 4255 (IEC 60529)

B2

B2.1.3

Các vỏ bảo vệ phải được đặt và gắn sao cho dễ dàng tiếp cận và sự liên tục của việc bảo vệ sự kết nối của mạch điện cũng như lớp cách điện phải được kiểm tra

...

...

...

IEC 60204-1:2009

B2

B2.1.4

Vùng gia công của thiết bị EDM và hệ thống EDM nơi mà năng lượng điện được sử dụng như một công cụ làm việc phải được bảo vệ bằng cửa có khóa liên động, như mô tả trong mục 5.3.2, để tránh nhưng tiếp xúc ngẫu nhiên hoặc vô ý

Bằng kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

EN 1088

B2

...

...

...

Cửa bảo vệ các bộ phận mang điện mở phải cắt tức thời nguồn điện gia công theo chế độ tự động (xem Bảng 2)

Bằng kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

IEC 60204-1:2009

EN 1088

B2

B2.1.6

Trong thiết bị EDM và các hệ thống EDM mà nguồn phóng điện được sử dụng trong vùng gia công để nâng tới vị trí xác định bằng cảm biến tiếp xúc, giống như việc vận hành thiết bị phải chỉ có thể thực hiện khi cửa sử dụng khóa liên động được khóa, trừ trường hợp đang ở trong chế độ điều chỉnh sự phóng điện (xem 5.3.2.3)

Bằng kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

...

...

...

EN 1088

B2

B2.1.7

Với thiết bị EDM và hệ thống EDM mà vị trí nâng lên đã biết trước trong chế độ điều chỉnh sự phóng điện với cửa sử dụng khóa liên động được mở (ví dụ: các điện cực có kích thước nhỏ, dây cắt mảnh), các yêu cầu tuân theo mục 5.3.2.3

Bằng kiểm tra bằng mắt và phân tích tài liệu

IEC 61558-1

B3

Người vận hành tiếp xúc với các bộ phận bị dò điện trong điều kiện lỗi

...

...

...

Bằng kiểm và đo

IEC 60204-1:2009, 5.2, 6.3.3, 8.2, 19.2

B4

Nguy hiểm sinh ra do sự nhiễu điện-từ, gây ra sai hỏng của các bộ phận an toàn của mạch điều khiển

Tính miễn nhiễm điện-từ của thiết bị EDM và hệ thống EDM đối với nhiễu loạn điện-từ (ví dụ: bộ lọc điện áp chính, nối đất, sự che chắn, dây dẫn phù hợp với thiết bị EDM) phải được thiết kế để vận hành trong môi trường công nghiệp, thích hợp với việc điều chỉnh EMC của thiết bị công nghiệp. Xem hình minh họa A.1 và A.2

Bằng phép đo

IEC 61000-6-2

IEC 60204-1:2009, 4.4.2

IEC 61000-6-4

...

...

...

Các nguy hiểm sinh ra do nhiễu điện-từ kích thích thiết bị điện cấy trong cơ thể người

Sự giao thoa điện-từ tần số thấp cũng như sự bức xạ từ trường phải được đo với khoảng cách ngắn theo tiêu chuẩn. Kết quả chỉ ra dạng bức xạ của thiết bị EDM và các ký hiệu tương ứng phải được đặt vào vị trí dễ nhìn trên thiết bị EDM

Bằng đo và phân tích tài liệu

TCVN 6988 (CISPR 11)

EN 62226-1, EN 62226-2, EN 62226-3 EN 62311

EN 12198-1, EN 12198-2, EN 12198-3

ISO 7010:2003, Bảng 2 W005 và W006

B6

...

...

...

Biện pháp dừng an toàn (xem 5.4.1) phải được áp dụng để phong ngừa cho trường hợp khởi động ngoài ý muốn

Bằng tính toán và các phép kiểm thực tế

IEC 61800-5.2

EN 1037

C

Các mối nguy hiểm do tiếng ồn

C1

Mất thính lực hoặc các nhiễu loạn về sinh lý khác

Thiết bị EDM và các thiết bị phụ của nó phải được thiết kế để tránh các mối nguy hiểm do phát xạ tiếng ồn bằng cách sử dụng các bộ phận phát tiếng ồn nhỏ hoặc sử dụng các biện pháp giảm âm

...

...

...

ISO 3746

ISO 4871

ISO 11202

ISO 11688-1

Phụ lục B (của tiêu chuẩn này)

D

Các mối nguy hiểm gây ra do vật liệu và các chất (và các thành phần của chúng) được tạo ra hoặc sử dụng bởi máy

D1

Các yêu cầu chung

...

...

...

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

D2

Các nguy hiểm từ việc tiếp xúc hoặc hít phải khí, sương hoặc bụi có hại

Thiết bị EDM phải được thiết kế để tránh người sử dụng tiếp xúc với điện môi có hại. Các biện pháp được trang bị sẵn như một bộ phận của thiết bị EDM và hệ thống EDM, để kết nối với hệ thống xả khí thải (xem hình minh họa A.3)

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

EN 626-1

D3

Các nguy hiểm do tiếp xúc với chất điện môi thoát ra từ bể gia công

...

...

...

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt

EN 1088

D4

Sự hình thành các loại khí

Các thùng chứa chất lỏng điện môi phải được lắp vào thiết bị để tránh sự tập trung của các khí gây hại (ví dụ sự thông gió tự nhiên thông qua việc mở cửa thông gió hoặc sử dụng biện pháp thông gió cưỡng bức

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

D5

Điểm bắt cháy của chất điện môi

...

...

...

Xem phụ lục C để biết các yêu cầu sự bảo vệ cháy đối với các khu vực làm việc cụ thể

Bằng phân tích tài liệu

D6

Sự tăng nhiệt độ của chất điện môi

Thiết bị EDM sử dụng chất lỏng điện môi dễ cháy phải có hai hệ thống phát hiện nhiệt độ độc lập, tắt nguồn phóng điện bất cứ khi nào nhiệt độ của chất lỏng điện môi trong bể gia công tăng quá 45^oC. Trong trường hợp này, sự tăng nhiệt độ phải được chỉ báo. Xem hình ví dụ minh họa A.5 và A.6

Xem phụ lục C để biết các yêu cầu sự bảo vệ cháy đối với các khu vực làm việc cụ thể

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

...

...

...

Thiếu chất lỏng điện môi

Khi sử dụng chất lỏng điện môi dễ cháy, chiều sâu mà hiện tượng phóng điện xảy ra không bao giờ được nhỏ hơn 40 mm kể từ mặt thoáng của chất lỏng điện môi. Điều này có thể xác định được bằng cách sử dụng bể tràn điều chỉnh được.

Xem phụ lục C để biết các yêu cầu sự bảo vệ cháy đối với các khu vực làm việc cụ thể

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

D8

Mức độ sụt chất lỏng điện môi

Thiết bị EDM sử dụng chất lỏng điện môi dễ cháy phải có hai hệ thống độc lập để nhận biết mức chất lỏng điện môi, tắt nguồn phóng điện bất cứ khi nào mức chất lỏng điện môi trong bể gia công giảm xuống nhỏ hơn mức thiết lập ban đầu. Trong trường hợp này, mức sụt giảm chất lỏng điện môi phải được chỉ báo. Xem hình ví dụ minh họa A.5 và A.6

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

...

...

...

D9

Hiện tượng đánh lửa trên bề mặt chất lỏng điện môi do vật liệu bám lại (material build-up) giữa điện cực và phôi

Thiết bị EDM sử dụng chất lỏng điện môi dễ cháy phải được trang bị thiết bị giám sát chiều sâu để tắt nguồn điện gia công nếu hiện tượng phóng điện trên vật liệu bám lại vượt quá mức độ phóng điện an toàn cao nhất đã đặt. Trong trường hợp này, máy dừng gia công bằng cách kéo điện cực ra xa, tình huống này phải được chỉ báo.

Bằng kiểm

D10

Cháy

Thiết bị EDM sử dụng chất lỏng điện môi dễ cháy phải được trang bị hệ thống phát hiện cháy, máy phải ngắt tất cả các nguồn cung cấp năng lượng (ví dụ: điện, khí nén, thủy lực) và đóng hệ thống liên quan tới quá trình xả khí thải. Việc kích hoạt hệ thống phải được chỉ báo bằng các tín hiệu nghe thấy và nhìn thấy được và phải cung cấp thêm tín hiệu tích hợp tự động cho phần chữa cháy hoặc các mạch báo động cháy tập trung hoặc các hoạt động khác. Xem hình minh họa A.4 và A.5

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt và bằng phân tích tài liệu

...

...

...

EN 54-1

D11

Sự mở rộng đám cháy do vật liệu dễ cháy, sự phân bố của các loại khí và dung dịch

Thiết bị EDM sử dụng dung môi dễ cháy có hệ thống phát hiện cháy phải được trang bị thêm hệ thống đặc biệt để cách li đám cháy (ví dụ: rút chất lỏng điện môi ra khỏi bể gia công trong trường hợp phát hiện cháy, tăng cường sự cách li đám cháy bằng sương mù hoặc rào cản ngắt quãng)

Tất cả các bộ phận của hệ thống (bể chứa, bể làm việc, hệ thống cấp/ tháo dung dịch) cũng như hệ thống thoát khí thải phải được chế tạo bằng vật liệu chống cháy.

Bằng kiểm và kiểm tra bằng mắt và bằng phân tích tài liệu

IEC 61000-6-2

IEC 60204-1:2009, 4.4.2

D12

...

...

...

Các bộ phận an toàn của hệ thống điều khiển nhiệt độ và mức dung dịch phải được thiết kế có khả năng chống lại các nhiễu điện-từ

Bảng kiểm và đo

IEC 61000-6-2

IEC 60204-1:2009, 4.4.2

E

Các mối nguy hiểm gây ra do lỗi nguồn điện và sự phục hồi

E1

Mất nguồn điện cung cấp

Trong trường hợp có biến thiên điện áp hoặc lỗi nguồn, thiết bị EDM phải dừng gia công. Trong suốt thời gian lỗi nguồn, thiết bị phải ở trạng thái dừng. Bảo toàn các đặc tính an toàn của các phụ kiện như

...

...

...

- Thiết bị thay điện cực hoặc phôi

- Vị trí của các trục, và

- Hệ thống báo cháy

Phải được duy trì bằng các thiết bị duy trì dạng cơ khí (thiết bị khóa có lò xo) hoặc nguồn cấp gián đoạn (nguồn ắc quy dự phòng)

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

IEC 60204-1:2009, 7.5

E2

Tổn thất áp suất

Nếu các chức năng an toàn xây dựng dựa trên các hệ thống thủy lực hoặc khí nén, thiết bị EDM phải dừng lại trong trường hợp giảm áp suất. Trong suốt thời gian áp suất bị giảm thì thiết bị phải ở trạng thái không hoạt động. Sự bảo toàn của các đặc tính an toàn của các phụ kiện như

...

...

...

- Thiết bị thay điện cực hoặc phôi

- Vị trí của các trục, và

- Hệ thống báo cháy

Phải được duy trì bằng các thiết bị duy trì dạng cơ khí (thiết bị khóa có lò xo) hoặc nguồn cấp áp suất khí nén gián đoạn (nguồn áp suất dự phòng)

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

ISO 4413

ISO 4414

E3

Lỗi do phục hồi nguồn cấp điện

...

...

...

- Mất vị trí hoặc

- Mất dữ liệu

Sau khi xảy ra lỗi với nguồn cung cấp, việc bảo toàn các chức năng an toàn phải được giám sát và xác nhận sau khi khởi động lại chế độ tự động.

Bằng kiểm và phân tích tài liệu

IEC 60204-1:2009 7.5

F

Các mối nguy hiểm gây ra do không chú ý đến các nguyên lý ecgônômi

F1

Thiếu hiểu biết về an toàn lao động

...

...

...

Bằng phân tích tài liệu và bằng kiểm tra bằng mắt

EN 614-1

EN 614-2

a Xem Bảng 1.

6. Thông tin cho sử dụng

6.1. Qui định chung

Thông tin sử dụng tham khảo qua các kết nối thông tin như các văn bản, các chữ, các dấu hiệu, các tín hiệu, các biểu tượng hoặc các sơ đồ được sử dụng riêng lẻ hoặc kết hợp giúp truyền thông tin tới người sử dụng và phù hợp với ISO 12100:2010, 6.4.

Thông tin sử dụng phải có dữ liệu về các mối nguy hiểm có thể xảy ra trong suốt tuổi thọ của thiết bị đối với người vận hành hoặc người tiếp cận với các vùng nguy hiểm trong điều kiện tiếp cận có chủ đích, bao gồm cả những trường hợp sử dụng sai nhưng có thể dự báo trước được của máy (xem ISO 12100:2010, 3.24) cho cả trường hợp ăn mòn do phóng điện đối với chế độ tự động và các vận hành yêu cầu có sự can thiệp (cài đặt, bảo trì và sửa chữa).

6.2. Ghi nhãn, các ký hiệu và các cảnh báo bằng chữ

...

...

...

Máy phải có tất cả các nhãn cần thiết:

a) Để xác định rõ ràng của máy:

- Tên thương mại và đầy đủ địa chỉ của nhà sản xuất, đại diện hợp pháp, nếu thích hợp;

- Ký hiệu “máy gia công tia lửa điện”;

- Hệ máy hoặc kiểu máy;

- Số sê ri (nếu có);

- Năm sản xuất, là năm hoàn thành quá trình chế tạo.

b) Để chỉ ra sự phù hợp với các yêu cầu bắt buộc, tức là nhãn bắt buộc;

CHÚ THÍCH: Nhãn bắt buộc với Châu Âu là nhãn CE.

...

...

...

- Máy phải được cung cấp nhãn mác phù hợp để chỉ dẫn các rủi ro còn lại (xem ISO 7010:2003);

- Nếu thiết bị EDM hoặc hệ thống EDM sử dụng chất lỏng điện môi cháy được thì không gian xung quanh phải được dán nhãn với các ký hiệu cảnh báo/thông tin (xem ISO 7010:2003);

- Các thiết bị bảo vệ cho người sử dụng (như kính bảo hộ, găng tay) phải được sử dụng để ngăn ngừa sự tiếp xúc trực tiếp của da với chất thải hoặc các chất có hại tới sức khỏe khác, vấn đề này phải được chỉ dẫn với các ký hiệu hành động bắt buộc (xem ISO 7010:2003).

6.3. Sổ tay hướng dẫn

6.3.1. Sổ tay hướng dẫn - qui định chung

Sổ tay hướng dẫn phải cung cấp tất cả các thông tin cần thiết đối với việc vận chuyển, lắp đặt, vận hành, cài đặt, bảo trì, làm sạch và bố trí của thiết bị EDM và hệ thống EDM, phù hợp với tiêu chuẩn ISO 12100:2010, 6.4.5.

6.3.2. Các khuyến nghị đặc biệt cho việc chuẩn bị vị trí EDM

6.3.2.1. Tổng quan

Sổ tay hướng dẫn phải lưu ý người sử dụng tôn trọng các quy định của các cơ quan có thẩm quyền đối với việc sử dụng thiết bị EDM có liên quan tới:

...

...

...

b) Các yêu cầu về môi trường cho sự phóng điện tử hệ thống thoát khí thải trong môi trường;

c) Các quy tắc chống cháy, tiêu hủy chất thải và các quy tắc đặc biệt cho vị trí EDM;

d) Tránh sự xâm nhập của chất lỏng điện môi bị chảy ra, nhỏ giọt hoặc thấm chất điện môi vào sàn.

Thông tin sử dụng bao gồm các mục chi tiết như sau:

- Sự ổn định trong suốt thời gian lắp đặt máy và kiểm tra máy (các thông tin được chỉ rõ: các điểm treo máy, khối lượng của máy và cách di chuyển máy);

- Kiểm tra các kết nối về hệ thống mạch điện, thủy lực và khí nén dựa trên các hướng dẫn cài đặt;

- Kiểm tra việc thiết lập các biện pháp an toàn;

- Việc ngắt nguồn điện từ hệ thống EDM bằng cách ngắt mạch chính cho chế độ “không hoạt động gia công” lâu dài của máy (theo tuần, theo kỳ nghỉ, bảo trì);

- Mặc dù tiếng ồn của thiết bị EDM không được xem như một mối nguy hiểm nhưng một khai báo phải được thực hiện đối với sự phát xạ ồn trong không khí, khi sử dụng dạng số kép được mô tả trong tiêu chuẩn ISO 4871;

...

...

...

6.3.2.2. Thông tin chung về an toàn

a) Thông tin chung về an toàn phải bao gồm các mục như sau:

1) Chỉ dẫn rằng thiết bị EDM và hệ thống EDM phải không được sử dụng trong môi trường cháy nổ hoặc môi trường có khả năng cháy nổ;

2) Chỉ dẫn rằng bề mặt sàn xung quanh thiết bị EDM phải được giữ chống trượt, đặc biệt với những vị trí cần phải tiếp cận nhiều với máy;

3) Chỉ dẫn rằng không gian xung quanh máy là đủ và phải được chuẩn bị đầy đủ cho toàn thể công nhân vận hành, phục vụ và bảo trì;

4) Chỉ dẫn rằng việc vận hành trên thiết bị EDM trong không khí bẩn phải được tránh bằng các biện pháp của hệ thống hút không khí của khách hàng (Hình minh họa A.3);

5) Các hướng dẫn xử lý sự cố và/ hoặc tìm lỗi để tránh các bộ phận máy bị giảm tốc độ;

6) Các hướng dẫn giảm áp để tránh áp suất thủy lực hoặc khí nén dư trong khi phục vụ, bảo trì, khắc phục sự cố và sửa chữa;

7) Hướng dẫn trong khi di chuyển, thao tác và lắp ráp các bộ phận có trọng lượng lớn để tìm lỗi và sửa chữa;

...

...

...

9) Hướng dẫn người vận hành về quá trình làm việc với các bộ phận mang điện cũng như các nguy cơ đặc thù của các mối nguy hiểm có liên quan tới điện;

10) Hướng dẫn có các ghi chép về sự ủy quyền đối với việc sử dụng thiết bị EDM và các hệ thống EDM;

11) Hướng dẫn cách nâng hoặc di chuyển thiết bị EDM và các hệ thống EDM (điểm treo, khối lượng và khối tâm cũng như cách di chuyển thiết bị chính xác);

12) Hướng dẫn về việc thường xuyên kiểm tra các chức năng hiệu chỉnh hệ thống xả khí của khách hàng.

b) Các hướng dẫn việc sử dụng các trang bị bảo vệ cá nhân bao gồm:

1) Hướng dẫn sử dụng găng tay công nghiệp cách điện phù hợp;

2) Hướng dẫn sử dụng giày phù hợp khi di chuyển xung quanh máy.

6.3.2.3. Các đặc điểm về nguồn động lực

a) Chỉ rõ nguồn cung cấp ngoài (điện, thủy lực và/ hoặc khí nén).

...

...

...

c) Chỉ rõ các khuyến nghị về cỡ kích thước cáp.

6.3.2.4. Các đặc điểm về khí nén

a) Chỉ rõ các thông tin về chất lượng khí nén và sự kết nối.

b) Chỉ rõ dải áp suất phù hợp.

c) Chỉ rõ lưu lượng cần thiết.

6.3.2.5. Chất lỏng điện môi dễ cháy

Thông tin phải bao gồm:

a) Việc sử dụng các vật liệu chống cháy cho các thiết bị kết nối ngoài (bộ lọc trung tâm và/ hoặc các hệ thống xả khí thải);

b) Thông tin về việc sử dụng các loại rào chắn trong việc ngăn cách khách hàng để ngăn cản sự mở rộng của ngọn lửa từ chất lỏng điện môi;

...

...

...

d) Thông tin thêm về các biện pháp chữa cháy:

1) Kích thước và vị trí phù hợp của các vòi phun; áp suất tối ưu cho môi trường chữa cháy;

2) Các đặc trưng về mặt tiếp xúc của thiết bị phát hiện cháy của thiết bị EDM với việc lắp đặt thiết bị chữa cháy của người sử dụng (xem Hình A.4);

3) Mặt phân cách điện.

e) Các biện pháp để ngăn cháy và/ hoặc nổ bằng mọi ký hiệu và/ hoặc cảnh báo cần thiết;

f) Các quy tắc an toàn để giảm thiểu các nguy cơ về cháy:

1) Sử dụng các loại chất lỏng điện môi phù hợp với điểm chớp cháy lớn hơn 60 ^oC (xem Phụ lục C cho các ký hiệu phòng cháy cho trường hợp các vùng đặc trưng);

2) Thông tin cho người sử dụng về một vài loại chất điện môi dễ cháy có thể có nguy cơ nguy hiểm đối với các trường hợp vận hành đặc trưng của thiết bị EDM và các hệ thống EDM, và việc sử dụng chúng là bắt buộc đề tránh các trường hợp nguy hiểm do nổ không mong đợi;

3) Tránh bật lửa và chiếu sáng;

...

...

...

g) Các đặc trưng của mặt phân cách hệ thống làm mát chất lỏng điện môi với thiết bị EDM, bao gồm thông tin, như:

1) Lưu lượng;

2) Khả năng trao đổi nhiệt;

3) Điều kiện kỹ thuật của mặt phân cách.

6.3.2.6. Các chất nguy hiểm

Thông tin phải bao gồm:

a) Sự thay thế mới không khí từ bên ngoài trên mặt bằng đặt máy cần được tính đến:

1) Yêu cầu về thông gió để tạo ra môi trường làm việc không ảnh hưởng tới sức khỏe;

2) Các thiết bị tuần hoàn không khí.

...

...

...

1) Lưu lượng (giá trị nhỏ nhất và lớn nhất);

2) Các kích thước của bộ kết nối thoát khí thải (vật liệu chống cháy).

c) Kết nối điện của cảm biến dòng không khí để đảm bảo rằng dòng không khí phải không lưu chuyển khi phát hiện đám cháy;

d) Các đặc điểm về kiểu và khả năng của hệ thống thoát nước tại vị trí duy trì sự thoát chất lỏng điện môi để ngăn ngừa các mối nguy hiểm sinh học.

6.3.2.7. Sự phát xạ điện-từ (EMC)

Thông tin sau phải được đưa ra:

a) Các kết nối bằng vật kết nối kim loại của các linh kiện bên ngoài, như hệ thống lọc, hệ thống thoát khí thải, xuyên qua tấm che của thiết bị, phải được kết nối điện với tấm chắn;

b) Trong trường hợp kết nối với một nắp nhô ra, kết nối này là không cần thiết.

6.3.3. Những khuyến nghị đặc biệt khi vận hành EDM

...

...

...

a) Chỉ ra cách lựa chọn giữa chế độ thiết lập, chế độ hiệu chỉnh phóng điện và chế độ tự động được cung cấp (lựa chọn công tắc nút bấm hoặc các biện pháp khác);

b) Các hướng dẫn cho tất cả các kiểu vận hành phù hợp với thiết bị EDM và hệ thống EDM;

c) Thông tin cho người sử dụng nếu quy trình lựa chọn chế độ không bị hạn chế đối với người vận hành có trình độ nhất định;

d) Các hướng dẫn và đào tạo cho người sử dụng hoặc bảo trì thiết bị EDM hoặc hệ thống EDM. Thông tin này phải chỉ rõ các công đoạn khác nhau (sử dụng, kiểm tra, bảo trì);

e) Sự sắp xếp đối với việc vận hành không có giám sát thiết bị EDM hoặc hệ thống EDM;

f) Các quy trình vận hành cho chu trình kiểm tra (kiểm tra, vệ sinh, điều chỉnh và thay thế) cùng với tần suất thực hiện (theo ngày, tuần, tháng);

g) Danh sách tất cả các hoạt động phải được thực hiện và những vấn đề được tránh:

1) Các yêu cầu đối với việc thiết lập các thiết bị an toàn ngoại vi (hệ thống hút khí thải, các thiết bị chữa cháy, phòng thông gió và các tín hiệu báo động từ xa);

2) Trang bị bảo vệ cá nhân (kính, găng tay, bộ lọc bụi độc) và giầy thích hợp (giầy chống chất lỏng điện môi với đế chống trượt);

...

...

...

4) Các quy tắc an toàn liên quan đến các nguy cơ về điện (diện tích, các điều kiện lắp đặt);

5) Các bộ phận bảo trì, chu kỳ thay và các hướng dẫn thay thế.

h) Sự xuất hiện các mối nguy hiểm hoặc nguy cơ xuất hiện các mối nguy hiểm do chất thải từ quá trình EDM có chủ đích (chất thải được xem xét bao gồm chất lỏng điện môi đã sử dụng, dầu bôi trơn đã sử dựng, các bộ lọc đã sử dụng, các điện cực đã sử dụng, bùn trong bể chứa, nhựa khử ion và các bộ phận bị mòn);

i) Tránh sự ô nhiễm gây ra bởi sự rò rỉ, tràn và thoát nước không phù hợp;

j) Các quy tắc vận hành an toàn để tránh tai nạn (mức dung dịch điện dung an toàn ít nhất là 40 mm kể từ khu vực phóng điện và tránh các túi khí trong các lỗ trên phôi hoặc điện cực);

k) Bản sao của tất cả các nhãn, ký hiệu và các cảnh báo sử dụng cho thiết bị EDM;

I) Các điều kiện dẫn tới sự khởi động các thiết bị an toàn:

1) Sự đánh lửa trong bể gia công;

2) Nhiệt độ cao của chất lỏng điện môi trong bể gia công;

...

...

...

4) Sự thoát điện cực bất thường trong suốt quá trình gia công;

m) Các thiết bị an toàn chủ quan và khách quan:

1) Bằng mắt;

2) Bằng tai;

3) Phát tín hiệu ngoại vi/ từ xa, bao gồm các đặc điểm giao tiếp;

4) Dừng khẩn cấp;

5) Khóa liên động;

n) Thực hiện các biện pháp thích hợp cả bằng tay hoặc tự động theo sự xuất hiện của cảnh báo hoặc tín hiệu báo động:

1) Tắt nguồn điện của thiết bị EDM hoặc hệ thống EDM;

...

...

...

3) Đóng van điều khiển lưu lượng;

4) Sử dụng các bộ chữa cháy...;

o) Đặc điểm các các bộ phận dự trữ được sử dụng ảnh hưởng tới sức khỏe và an toàn của người vận hành.

6.3.4. Tiếng ồn

Các thông tin về sự phát xạ tiếng ồn trong không khí phải được cung cấp như sau:

a) Mức áp suất âm phát xạ theo trọng số A tại vị trí làm việc, mức vượt quá 70 dB(A); mức ở dưới 70 dB(A) trong thực tế phải được chỉ rõ;

b) Giá trị áp suất âm đỉnh tức thời theo trọng số C vị trí làm việc, mức này vượt quá 63 Pa (130 dB tương đương với 20 mPa);

c) Mức cường độ âm theo trọng số A phát xạ từ máy, mức áp suất âm phát xạ theo trọng số A tại vị trí làm việc vượt quá 80 dB(A).

Các giá trị này phải là các giá trị được đo đạc thực tế trên máy hoặc các giá trị được thiết lập dựa trên cơ sở của việc đo thực hiện cho máy có thể so sánh được về mặt kỹ thuật đại diện cho máy được chế tạo.

...

...

...

Các điều kiện hoạt động của máy trong suốt thời gian đo và các phương pháp đo đã sử dụng phải được mô tả.

Vị trí và giá trị của áp suất âm lớn nhất phải được chỉ rõ.

Việc công bố phải kèm theo công bố về phương pháp đo đã sử dụng và các điều kiện vận hành đã áp dụng trong suốt quá trình đo và các giá trị của độ không đảm bảo, K, sử dụng dạng số kép cho việc công bố theo dạng số kép của ISO 4871.

Xem Phụ lục B.

Phụ lục A

(Tham khảo)

Các ví dụ và các sơ đồ

...

...

...

1

Ụ gia công

9

Hệ thống bảo vệ cửa

2

Trụ máy

10

Bàn máy

3

...

...

...

11

Thùng chứa chất lỏng điện môi cháy được

4

Bộ gá điện cực

12

Thiết bị phát hiện cháy

5

Tủ điện (máy phát)

13

...

...

...

6

Thiết bị điều khiển cầm tay được

7

Khung máy

8

Bể gia công

...

...

...

Hình A.1 - Tấm chắn EMC, phát hiện cháy và thoát khí thải –

Ví dụ dạng sơ đồ của tâm chắn khu vực làm việc

CHÚ DẪN:

1

Đầu máy

2

...

...

...

8

Hệ thống cửa bảo vệ

3

Thoát khí xả

9

Bệ máy

4

Bộ gá điện cực

10

...

...

...

5

Hộp điện (máy phát)

11

Bể gia công

6

Thiết bị điều khiển di chuyển được

12

Thiết bị phát hiện cháy

7

...

...

...

13

Ụ gia công

Hình A.2 - Tấm chắn EMC, phát hiện cháy và thoát khí thải –

Ví dụ dạng sơ đồ của tấm chắn thiết bị EDM

CHÚ DẪN:

1

Nhà sản xuất

6

...

...

...

2

Người sử dụng

7

Cảm biến lưu lượng

3

Thiết bị thoát khí xả

8

Tín hiệu dừng gia công nếu không đủ lưu lượng khí

4

...

...

...

9

Bể gia công chứa chất lỏng điện môi cháy được

5

Hệ thống thoát khí xả

Thông tin cho người sử dụng:

- Lưu lượng khí nhỏ nhất và lớn nhất [m^3/h]

- Đường kính của bộ kết nổi hệ thống xả [mm]

- Mặt phân cách điện của cảm biến lưu lượng

Hình A.3 - Hệ thống thoát khí xả (sơ đồ mặt phân cách)

...

...

...

CHÚ DẪN:

1

Môi trường chữa cháy

11

Thiết bị phát hiện cháy OK

2

Người sử dụng

12

Tín hiệu ngừng gia công (có thể sử dụng để ngắt toàn bộ năng lượng cung cấp cho máy)

...

...

...

Nhà sản xuất

13

Tủ điện (máy phát)

4

Hệ thống thoát khí xả

14

Bể gia công chứa chất lỏng điện môi dễ cháy

5

Đường hút khí

...

...

...

Súng phun mù

6

Cơ cấu van khóa (màng chắn)

16

Đầu phun

7

Các tín hiệu khẩn cấp

17

Cảm biến cháy

...

...

...

Kích hoạt thiết bị chữa cháy

18

Đầu máy

9

Báo cháy từ xa

19

Báo cháy cục bộ

10

Thiết bị phát hiện cháy

...

...

...

-×-×-×-×-×

Đường giới hạn giữa vùng trách nhiệm của người sử dụng và vùng trách nhiệm của nhà sản xuất

^a Tín hiệu đầu ra của thiết bị van khóa tùy chọn

^b Tín hiệu đầu ra để kích hoạt thiết bị tự động chữa cháy (lựa chọn)

^c Tín hiệu đầu ra của báo cháy từ xa

Hình A.4 - Hệ thống phát hiện cháy (sơ đồ mặt phân cách)

...

...

...

1

Mạch sơ cấp: dừng máy hoàn toàn

5

Các trục

2

Mạch thứ cấp: tạm dừng máy (trạng thái không gia công)

6

Khóa liên động của hệ thống bảo vệ

3

...

...

...

7

Giám sát mức và nhiệt độ của chất lỏng điện môi

4

Phôi

8

Bề mặt của bộ vận hành với chức năng dừng vận hành

^a Đóng/ngắt máy

^b Dừng khẩn cấp

^c Phát hiện cháy

...

...

...

^e Chuyển động

Cửa bảo vệ mở hoặc lỗi mức chất lỏng điện môi hoặc lỗi các thiết bị giám sát nhiệt độ phải dừng các chuyển động và ngắt nguồn điện gia công và đặt máy ở trạng thái không gia công với các tin báo lỗi.

Hình A.5 - Ví dụ của một sơ đồ mạch cho các chức năng an toàn của một thiết bị EDM

CHÚ DẪN:

1

Tín hiệu dừng máy (phần cứng)

5

Giám sát thiết bị bảo vệ

...

...

...

Tín hiệu dừng máy và tin báo mức độ lỗi SL1, SL2 (phần mềm)

6

Giám sát nhiệt độ chất lỏng điện môi

3

Tín hiệu dừng máy và tin báo lỗi nhiệt độ SL1, SL2 (phần mềm)

7

Giám sát mức của chất lỏng điện môi

4

Tin báo mở cửa

...

...

...

Vòng an toàn (phần cứng)

CHÚ THÍCH 1: Các thiết bị điều khiển nhiệt độ dung dịch có thể đặt ở vị trí mà chúng có thể cảm nhận được nhiệt độ cao nhất của chất lỏng điện môi.

CHÚ THÍCH 2: Rơ le K1 và K2 tiếp xúc dạng cưỡng bức.

CHÚ THÍCH 3: Sự hoạt động (mở) của SL1’ và SL2 được kiểm tra mỗi khi bể gia công được rút nước. Nếu thiết bị SL1’ hoặc SL2 lỗi khi hoạt động, nó không có khả năng đóng nguồn điện gia công (TCVN 7384-2 (ISO 13849-2)).

CHÚ THÍCH 4: Các tiếp xúc SL1’/SL2 cũng như ST1’/ST2 được giám sát lỗi phát hiện, theo TCVN 7384-2:2010 (ISO 13849-2:2003). 6.24.

Hình A.6 - Ví dụ của sự dư thừa trong mức giám sát và nhiệt độ của chất lỏng điện môi cháy được

CHÚ DẪN:

1

...

...

...

2

Thiết bị phát hiện cháy

3

Tủ điện (máy phát)

4

Tấm bảo vệ với khóa liên động

5

Bộ thay đổi điện cực thẳng

Hình A.7 - Máy xung định hình với bộ thay đổi điện cực thẳng/tuyến tính

...

...

...

CHÚ DẪN:

1

Báo hiệu cháy cục bộ

2

Thiết bị phát hiện cháy

3

Tủ điện (máy phát)

4

Giá treo robot

...

...

...

Robot

6

Cửa bảo vệ với khóa liên động

7

Cửa bảo vệ cố định

Hình A.8 - Máy xung định hình có robot

CHÚ DẪN:

1

...

...

...

6

Phôi

3

Cuộn dây

7

Bộ dẫn dây dưới

4

Điện cực dây dẫn

8

...

...

...

5

Bộ phận rút dây

9

Cửa bảo vệ có khóa liên động

6

Tủ điện (máy phát)

10

Cửa bảo vệ cố định

Hình A.9 - Máy cắt dây

...

...

...

Phụ lục B

(Qui định)

Đo sự phát xạ tiếng ồn

Các điều kiện hoạt động để đo ồn phải bao gồm:

a) Chạy không tải;

b) Chuẩn bi gia công (vị trí trục, kiểm tra chương trình, kiểm tra rửa và tự động cuốn dây);

c) Quá trình EDM với điều kiện gia công bóc tách kim loại ở mức độ cao nhất, ví dụ: toàn bộ năng lượng của quá trình xung tạo hình, cắt dây ở tốc độ cao, cắt trong điều kiện xối áp suất cao và dạng khác của quá trình gia công trong đó thiết bị phát xạ ra tiếng ồn;

d) Vận hành với thiết bị thay tự động, ví dụ: bộ thay điện cực, bộ thay phôi.

Các điều kiện lắp đặt và vận hành thiết bị phải phù hợp với các hướng dẫn của nhà sản xuất để xác định sự phát xạ mức áp suất âm của thiết bị.

...

...

...

- Bộ chỉ báo môi trường, K_2A, phải bằng hoặc nhỏ hơn 4 dB;

- Sự khác nhau giữa mức áp suất âm nền và mức áp suất âm của thiết bị tại mỗi điểm đo phải bằng hoặc lớn hơn 6 dB.

Phải công bố một bản thực hiện về phát xạ ồn trong không khí đã đo được, chỉ ra các phương pháp sử dụng và các điều kiện vận hành được áp dụng trong suốt thời gian kiểm tra cũng như giá trị của độ không đảm bảo K (xem ISO 4871).

Sự công bố tiếng ồn phải đi kèm với công bố sau:

“Các hình minh họa trích dẫn là các mức phát xạ và không cần mức làm việc an toàn. Trong khi đây là sự so sánh giữa mức phát xạ và mức phơi nhiễm, điều này không được sử dụng một cách tin cậy để xác định có hay không việc yêu cầu sự phòng ngừa trước. Các hệ số ảnh hưởng đến mức phơi nhiễm thực tế của người làm việc bao gồm cả các đặc điểm của phòng làm việc, các nguồn ồn khác..., ví dụ số lượng máy và các quá trình gia công khác liền kề, và khoảng thời gian trong đó người vận hành phải tiếp xúc với tiếng ồn. Mức phơi nhiễm cho phép cũng có thể khác nhau ở các nước khác nhau. Tuy nhiên, thông tin này sẽ cho phép người sử dụng thiết bị thực hiện đánh giá mối nguy hiểm và rủi ro tốt hơn.”

Nếu cần phải xác định mức năng lượng âm cũng như mức áp suất âm phát xạ, thì việc này phải được thực hiện theo ISO 3746, khi sử dụng cùng một điều kiện vận hành như đã nêu ở trên.

Phụ lục C

(Tham khảo)

...

...

...

C.1. Các quy tắc phòng cháy

C.1.1. Tổng quan

Trong trường hợp các nước có tiêu chuẩn quốc gia hoặc các quy định liên quan đến các mối nguy hiểm cháy, phải áp dụng các quy định này.

Ví dụ, các quy tắc phòng cháy trong MAS 810:1996 có hiệu lực ở Nhật Bản.

C.1.2. Đối tượng

Các quy tắc phòng cháy dùng cho việc phòng ngừa các nguy cơ do cháy gây ra bởi thiết bị EDM và đảm bảo cho sự an toàn của người vận hành thông qua việc sử dụng các tiêu chuẩn kết cấu phù hợp và các tiêu chuẩn vận hành phù hợp đi kèm với giải thích cách sử dụng đặc tính của máy.

C.1.3. Áp dụng

Các quy tắc phòng cháy phải được áp dụng cho thiết bị EDM có sử dụng chất lỏng điện môi dễ cháy.

C.1.4. Liên quan đến các quy tắc phòng cháy

...

...

...

C.2. Tiêu chuẩn kết cấu

C.2.1. Chất lỏng điện môi và bể chứa chất lỏng điện môi

a) Chất lỏng điện môi cho thiết bị EDM: nên sử dụng chất lỏng điện môi có điểm chớp cháy nhỏ hơn hoặc bằng 70 ^oC.

b) Bể chứa chất lỏng điện môi: bể chứa chất lỏng điện môi nên được làm bằng thép có chiều dày lớn hơn hoặc bằng 3,2 mm hoặc vật liệu kim loại có độ bền tương đương hoặc lớn hơn. Bể nên kín khí và không cho phép rò rỉ hoặc bị phá hủy trong quá trình thử không thấm nước.

c) Ống nối bể chứa chất lỏng điện môi và bể gia công: các ống nên được làm từ kim loại và chịu được quá trình thử không thấm nước tại áp suất lớn hơn hoặc bằng 1,5 lần áp suất lớn nhất trong quá trình sử dụng.

C.2.2. Thiết bị cho từng biện pháp an toàn

a) Cảm biến nhiệt độ dung dịch: nhiệt độ thiết kế nên lớn nhất là 60 ^oC. Trong trường hợp nhiệt độ chất lỏng điện môi vượt quá giá trị này, nên dừng quá trình gia công lại.

b) Cảm biến mức dung dịch: mức dung dịch phù hợp nên được đặt theo chiều cao của phôi. Trong trường hợp mức chất lỏng điện môi giảm xuống dưới mức này thì quá trình gia công cũng như các bơm nên được dừng lại. Không nên ngắt chức năng này.

c) Cảm biến cho quá trình gia công bất thường: trong trường hợp vật liệu các bon đang giãn nở thì quá trình gia công nên được dừng lại.

...

...

...

Một thiết bị chữa cháy tự động nên có không chỉ khả năng nhận biết tự động được sự đánh lửa gây ra do chất lỏng điện môi, vật liệu tự động dập tắt trên bề mặt của toàn bộ bể gia công và dập tắt cháy mà còn có khả năng cắt nguồn phóng điện, ngắt các bơm chất lỏng điện môi, phát tín hiệu báo động.

Hệ thống cảm biến và các vật liệu dập cháy nên có các đặc tính như sau:

a) Cảm biến phải cảm nhận được nhiệt độ hoặc lửa. Nếu là hệ thống cảm biến nhiệt thì nên cảm nhận được nhiệt độ nhỏ hơn hoặc bằng 75 ^oC.

b) Vật liệu chữa cháy nên có đủ khả năng và tốc độ để chữa cháy của dầu và ngăn được sự bắt lửa lại.

Bảng C.1 - Các giá trị giới hạn ngưỡng

Giá trị giới hạn ngưỡng đối với môi trường có nhiệt độ £ 35^oC

Tiêu chuẩn này

Nhật Bản

MAS 810:1996

...

...

...

GB 13567:1998

Điểm chớp cháy của chất lỏng điện môi

> 60 ^oC

(+15 ^oC)

> 70 ^oC

(+10 ^oC)

> 70 ^oC

(+10 ^oC)

Giới hạn của cảm biến nhiệt độ

...

...

...

< 60 ^oC

< 60 ^oC

Giới hạn của cảm biến mức

> 40 mm

> 50 mm

> 50 mm

Độ nhạy nhiệt của thiết bị chữa cháy

-

< 75 ^oC

...

...

...

C.2.4. Dán nhãn

a) Tấm ghi các hướng dẫn vận hành an toàn: Tấm ghi có chứa các thông tin hướng dẫn về an toàn khi vận hành phải được gắn vào thiết bị EDM:

1) Các điểm và các phương pháp kiểm tra hàng ngày;

2) Các giới hạn sốc điện trực tiếp (các vị trí không nên tiếp xúc trực tiếp...)

3) Loại và thể tích (mức dung dịch) của chất lỏng điện môi; lưu ý đối với trường hợp rò rỉ dung dịch;

4) Các hướng dẫn an toàn cần thiết trong quá trình vận hành.

b) Sổ tay hướng dẫn: cần có các thông tin sau:

1) Các ứng dụng liên quan tới trạm chữa cháy cục bộ của việc lắp đặt thiết bị EDM;

2) Các hạng mục được liệt kê trong C.3.

...

...

...

C.3.1. Tổng quan

Những vấn đề sau phải được hoán thành khi sử dụng thiết bị EDM.

C.3.2. Loại và mức chất lỏng điện môi

a) Nên sử dụng chất lỏng điện môi có điểm chớp cháy lớn hơn hoặc bằng 70 ^oC.

b) Mức dung dịch nên cao nhất có thể và cách mặt trên của phôi gia công ít nhất 50 mm.

C.3.3. Thiết bị cho mỗi biện pháp an toàn và vận hành an toàn

Khi sử dụng thiết bị EDM, nên cung cấp thiết bị được mô tả trong mục C.2 như cảm biến nhiệt độ chất lỏng điện môi, cảm biến mức chất lỏng điện môi, cảm biến cho quá trình gia công bất thường và thiết bị tự động chữa cháy.

Đối với các máy có các thiết bị như trên thì không nên bỏ đi hoặc thay đổi mỗi một thiết bị.

Sau đây là thông tin về các chức năng của thiết bị và chức năng phòng ngừa khi vận hành thiết bị>

...

...

...

b) Cảm biến mức chất lỏng điện môi: thiết bị này có khả năng ngay lập tức dừng quá trình gia công khi mức của chất lỏng điện môi xuống dưới giá trị thiết kế. Mức chất lỏng điện môi nên lớn hơn 50mm kể từ mặt trên của phôi.

c) Cảm biến cho trường hợp gia công bất thường: thiết bị này nên có khả năng ngay lập tức dừng quá trình gia công khi các bít xuất hiện và bắt đầu tăng lên giữa điện cực và phôi.

d) Thiết bị chữa cháy tự động: thiết bị này nên có khả năng tự động nhận ra cháy ở phía trên chất lỏng điện môi và tự động dập tắt môi trường bề mặt của toàn bộ bể gia công. Vị trí, hướng và các điều kiện khác của đầu phun không nên thay đổi.

C.3.4. Bảo trì và kiểm tra

a) Đối với công tác kiểm tra (kiểm tra hàng ngày), nên kiểm tra các vấn đề sau trước khi bắt đầu công việc:

1) Tiếng ồn, rung động, áp suất,... của thùng chứa chất lỏng điện môi;

2) Thể tích, mức, nhiệt độ và sự rò rỉ dung dịch;

3) Các điều kiện về gá lắp của điện cực và phôi;

4) Xác nhận lại chức năng của các bộ phận của thiết bị an toàn.

...

...

...

1) Chức năng của cảm biến nhiệt độ chất lỏng điện môi nên được xác nhận 6 tháng một lần ở nhiệt độ thiết kế, và

2) Thiết bị chữa cháy tự động được mong đợi là phải được kiểm tra định kỳ theo các mục sẽ nêu ở dưới vì các biện pháp bảo trì phù hợp là đặc biệt cần thiết:

i) Kiểm tra bên ngoài nhiều hơn một lần trong mỗi 6 tháng (sự phá hủy của vòi phun, đường ống, cảm biến và dây dẫn);

ii) Kiểm tra các chức năng nhiều hơn một lần trong mỗi năm;

iii) Kiểm tra chi tiết nhiều hơn một lần trong mỗi 5 năm (thay thế vật liệu dập cháy như bột và/ hoặc bọt).

C.3.5. Môi trường vận hành

Môi trường vận hành của thiết bị EDM nên được giữ sạch nhất có thể và phải luôn kiểm tra các vấn đề sau:

a) Chú ý tới vật dễ cháy và/ hoặc vật sinh nhiệt độ cao như máy sấy, máy hàn và máy mài; không được phép sử dụng lửa quanh thiết bị EDM.

b) Đủ điều kiện thoát khí thải.

...

...

...

C.3.6. Lưu ý đặc biệt khi máy đang hoạt động

a) Không được phép gia công ở chế độ không phải là cắt chìm bởi vì quá trình gia công EDM có sự phun chất lỏng điện môi vào phôi có thể kích thích sự đánh lửa (xem Hình C.1).

b) Chú ý tới quá trình gia công gần bề mặt chất lỏng điện môi: nên chú ý đặc biệt tới cách cố định và định vị của các phần cố định để không xảy ra hiện tượng phóng lửa cạnh bề mặt chất lỏng điện môi; mức chất lỏng điện môi nên được giữ ở mức lớn hơn 50 mm kể từ mặt trên của phôi (xem Hình C.2, C.3 và C.8).

c) Giám sát quá trình gia công tự động: nên giao cho một người có khả năng thực hiện các thao tác phù hợp để tránh các mối nguy hiểm do cháy tạo ra để tạo ra vùng an toàn trong suốt quá trình gia công tự động mà không kể đến các thiết bị an toàn có sẵn. Các ví dụ sau đây là các nguy hiểm cháy thực tế liên quan tới thiết bị EDM sử dụng chất lỏng điện môi dễ cháy và phải chú ý không được thực hiện quá trình gia công trong các điều kiện này:

1) Đánh lửa khi gia công không phải là cắt chìm;

2) Gia công phôi có chiều cao không phù hợp với độ sâu của bể gia công, mức chất lỏng điện môi nên lớn hơn 50 mm kể từ mặt trên của phôi.;

3) Gia công với mực dung dịch không đủ chiều sâu mặc dù bể gia công có đủ thể tích;

4) Sự phóng điện giữa điện cực và phôi cố định; sự phóng điện ở vùng không mong đợi và gần bề mặt chất lỏng điện môi;

5) Sự phóng điện giữa cáp nguồn với lớp bảo vệ điện bị vỡ và đồ gá phôi;

...

...

...

7) Sự phóng điện trên bề mặt chất lỏng điện môi sinh ra các bít do quá trình phóng điện bất thường;

8) Sự giảm mực chất lỏng điện môi không chủ định;

9) Sự phóng điện giữa điện cực và đầu phun rửa.

C.3.7. Các ví dụ về rủi ro đánh lửa trong quá trình EDM

CHÚ THÍCH: Hình C.1 đến C.9 chỉ ra các trạng thái nguy hiểm có thể xảy ra. Nó được mong đợi là phải có lưu ý đặc biệt cho trường hợp chống đánh lửa.

C.3.7.1. Vùng nguy hiểm số 1

Điện cực, quanh vòi phun rửa và bàn máy. Nguy cơ: đánh lửa trong trường hợp gia công có phun chất lỏng điện môi, không gia công dạng cắt chìm.

CHÚ DẪN:

...

...

...

Điện cực

2

Phôi không được làm ngập trong dung dịch

3

Bàn máy

4

Vòi phun

Hình C.1 - Vùng nguy hiểm số 1

C.3.7.2. Vùng nguy hiểm số 2

...

...

...

CHÚ DẪN:

1 Chất lỏng điện môi không bao phủ hết phôi

Hình C.2 - Vùng nguy hiểm số 2

C.3.7.3. Vùng nguy hiểm số 3

Mức chất lỏng điện môi. Rủi ro nguy hiểm: gia công mà không đủ chiều sâu của chất lỏng điện môi mặc dù đủ thể tích của bể gia công.

CHÚ DẪN:

1  Không đủ mức chất lỏng điện môi

...

...

...

C.3.7.4. Vùng nguy hiểm số 4

Đồ gá phôi. Rủi ro nguy hiểm: rủi ro của phóng điện giữa điện cực và đồ gá phôi. Phóng điện tại khu vực không mong muốn gần với bề mặt của chất lỏng điện môi.

CHÚ DẪN:

1 Đồ gá phôi

2 Điện cực

Hình C.4 - Vùng nguy hiểm số 4

C.3.7.5. Vùng nguy hiểm số 5

Cáp nguồn. Rủi ro nguy hiểm: rủi ro của sự phóng điện giữa cáp nguồn bị hở với đồ gá phôi.

...

...

...

CHÚ DẪN:

1 Cáp nguồn

Hình C.5 - Vùng nguy hiểm số 5

C.3.7.6. Vùng nguy hiểm số 6

Bộ kẹp điện cực trên bộ gá điện cực. Rủi ro nguy hiểm: nguồn phóng điện giữa điện cực và bộ gá của nó bất cứ khi nào điện cực tuột khỏi bộ kẹp.

CHÚ DẪN:

1 Bộ gá điện cực

2 Điện cực

...

...

...

Hình C.6 - Vùng nguy hiểm số 6

C.3.7.7. Vùng nguy hiểm số 7

Sự gia tăng lượng các bit. Rủi ro nguy hiểm: rủi ro của phóng điện tại bề mặt chất lỏng điện môi do sự tăng các bít sinh ra do quá trình phóng điện bất thường.

CHÚ DẪN:

^a Sự tăng lượng cacbon (rủi ro của nguy cơ cháy ở bề mặt trên chất lỏng điện môi)

Hình C.7 - Vùng nguy hiểm số 7

C.3.7.8. Vùng nguy hiểm số 8

Không đủ mức chất lỏng điện môi. Rủi ro nguy hiểm: sự sụt giảm mức điện môi không chủ đích.

...

...

...

CHÚ DẪN:

1 Các giọt dung dịch điện môi

^a Sự rò rỉ chất lỏng điện môi có thể làm giảm mức điện môi

Hình C.8 - Vùng nguy hiểm số 8

C.3.7.9. Vùng nguy hiểm số 9

Các vòi phun dẫn điện. Rủi ro nguy hiểm: rủi ro của phóng điện giữa điện cực và vòi phun.

CHÚ DẪN:

1 Vòi phun (vòi phun dẫn điện tiếp xúc với điện cực)

...

...

...

Hình C.9 - Vùng nguy hiểm số 9

C.4. Phép kiểm không thấm nước không bắt buộc

C.4.1. Các dụng cụ kiểm tra

Các dụng cụ được sử dụng trong phép kiểm không thấm nước không bắt buộc như sau:

a) Bể làm bằng thép tấm chứa chất lỏng điện môi cho thiết bị EDM và hệ thống EDM;

b) Thể tích bể nhỏ hơn 2000 I (một bể có thể tích lớn hơn hoặc bằng 2000 I nên phù hợp với các quy tắc thiết kế sử dụng quy tắc phòng cháy).

C.4.2. Quy trình kiểm

a) Việc kiểm nên được thực hiện sau khi đã hàn xong các bộ phận của bể và trước khi sơn và/ hoặc phủ.

b) Bể nên được điền đầy nước, giữ trong 10 min, và kiểm tra kỹ lại bằng mắt để xác định việc bị rò rỉ nếu có.

...

...

...

C.4.3. Sự xác định

Bể nên được xem xét bằng các biện pháp thích hợp với phép thử nếu không có rò rỉ như mô tả trong C.4.2.

C.4.4. Báo cáo kết quả kiểm và lưu trữ

Các hạng mục sau nên được ghi lại và giữ bởi nhà sản xuất như một kết quả của phép kiểm chống nước không bắt buộc:

a) Mô tả các biên bản kiểm:

1) Phương pháp kiểm (theo MAS 810:1996);

2) Áp suất kiểm (áp suất khí quyển);

3) Thể tích bể (xem C.4.5.3);

4) Kích thước bể (kích thước bao của bể kim loại tấm: dài, rộng, cao);

...

...

...

6) Ngày kiểm tra;

7) Số sê ri; có thể sử dụng bất kỳ số nào được thiết kế cho việc kiểm tra bể đều. Số này nên giống với số đã sử dụng trong “nhãn kiểm nghiệm thấm của phép kiểm tra không thấm nước” hoặc “giấy chứng nhận của phép kiểm tra không thấm nước”.

8) Tên của công ty hoặc người kiểm tra;

9) Tên của người kiểm tra;

b) Kích thước và dạng của biên bản kiểm bất kỳ.

C.4.5. Thông tin trên nhãn và/ hoặc đính kèm

Những tài liệu sau nên được dán dưới dạng nhãn và/hoặc đính kèm ở bể, sử dụng cho phép kiểm tra không thấm nước không bắt buộc:

a) Nhãn kiểm nghiệm thấm của kiểm không thấm nước không bắt buộc: dính kèm với bể;

b) Giấy chứng nhận của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc: được sử dụng như tài liệu đính kèm với thiết bị EDM;

...

...

...

d) Bản vẽ của bể: đính kèm với giấy chứng nhận của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc.

C.4.5.1. Nhãn kiểm nghiệm của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc

a) Nội dung của nhãn gồm có:

1) Phương pháp kiểm (theo MAS 810:1996),

2) Áp suất kiểm tra (áp suất khí quyển),

3) Thể tích bể,

4) Ngày kiểm,

5) Số sê ri; có thể sử dụng bất kỳ số sê ri nào được thiết kế cho phép kiểm tra bể. Số sê ri nên giống với số đã sử dụng cho “giấy chứng nhận của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc”,

6) Tên của công ty.

...

...

...

c) Nhãn chứng minh kiểm nghiệm của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc nên được đính kèm với bể. Kỹ thuật dán nhãn phải đảm bảo nhãn chịu được môi trường dầu.

C.4.5.2. Giấy chứng nhận của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc

Một giấy chứng nhận của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc nên được người sử dụng thiết bị EDM và hệ thống EDM chuẩn bị dưới dạng tài liệu báo cáo cho cơ quan phòng cháy địa phương. Nó nên được đính kèm với thiết bị EDM và hệ thống EDM hoặc thùng chứa chất lỏng điện môi.

a) Nội dung của giấy chứng nhận phép kiểm không thấm nước không bắt buộc bao gồm:

1) Phương pháp kiểm (theo MAS 810:1996);

2) Áp suất kiểm (áp suất khí quyển);

3) Thể tích bể;

4) Kích thước bể;

5) Vật liệu và chiều dày;

...

...

...

7) Số sê ri, có thể sử dụng bất kỳ số nào được thiết kế cho kiểm tra bể. Số này nên giống với số đã sử dụng trong “nhãn chứng minh kiểm nghiệm của phép kiểm không thấm nước không bắt buộc”;

8) Tên công ty.

b) Kích thước của giấy chứng nhận nên là khổ giấy A4.

C.4.5.3. Kết quả tính toán thể tích bể

Kết quả tính toán thể tích bể nên được đính kèm với giấy chứng nhận của phép kiểm tra không thấm nước khi nó là chuẩn của thể tích bể đã được mô tả trong nhãn kiểm nghiệm thấm (của phép kiểm tra không thấm nước) và giấy chứng nhận của phép kiểm tra không thấm nước.

a) Thể tích bể được tính theo các bước sau:

1) Thể tích bể: bằng tổng thể tích của phần rỗng nhỏ nhất;

2) Kích thước bể: các kích thước bao lớn nhất (dài x rộng x cao);

3) Tổng thể tích của bể: là thể tích nước dùng để đổ đầy bể và được tính bằng kích thước bên trong của bể;

...

...

...

5) Tỷ số.

b) Kết quả tính toán nên trình bày trong khổ giấy A4.

C.4.5.4. Bản vẽ của bể

Nên đính kèm theo giấy chứng nhận thử nghiệm không thấm nước một hình minh họa hoặc một bản vẽ của bể khi nó là gốc để thực hiện các phép tính toán thể tích bể.

Kích thước và định dạng của bản vẽ là bất kỳ.

Phụ lục D

(Tham khảo)

Hướng dẫn đánh giá rủi ro cho thiết bị EDM và hệ thống EDM để xác định mức đặc tính yêu cầu và, nếu cần thiết, loại

...

...

...

Bước 1: Nhà sản xuất nên kiểm tra nếu những nguy hiểm có thể dự đoán trước đã xảy ra với thiết bị EDM và hệ thống EDM trước đó, và xác định tần số (từ không chắc xảy ra đến thường xảy ra) cũng như tác động của các mối nguy hiểm (từ những tổn hại không đáng kể tới các mối nguy hiểm cho tính mạng). Sau đó, đánh giá các mối nguy hiểm có thể xảy ra trên thiết bị để thiết kế và hoàn thiện dữ liệu phù hợp. Nếu kết quả của đánh giá này được đặt trong vùng xám đen, các nguy hiểm loại này không được chấp nhận và một người chịu trách nhiệm nên đặt trong tình trạng có điện để xem lại về các biện pháp kỹ thuật theo ISO 12100. Phương pháp xem xét lại nên được kiểm tra lại để xác nhận rằng sự tối thiểu hóa các rủi ro mong đợi phải di chuyển xuống dưới vùng xám đen.

Hình D.1 - Ước lượng tần suất và tác động của các mối nguy hiểm có thể xảy ra

D.2. Nhận biết mức đặc tính yêu cầu (PL_r) để phòng ngừa các mối nguy hiểm có thể xảy ra

Bước thứ hai: Chắc chắn rằng tất cả các nguy cơ đã xác định nằm dưới vùng xám đen; xác định mức độ chấp hành yêu cầu từ thường xuyên (nghĩa là tổn hại không đáng kể) tới không chắc xảy ra (nghĩa là nguy hiểm tới tính mạng) cho mỗi kênh như đã chỉ ra trong vùng xám nhạt.

Hình D.2 - Nhận biết mức đặc tính yêu cầu (PL_r) để tránh các mối nguy hiểm có thể xảy ra

D.3. Xác định thời gian trung bình xảy ra hư hỏng nguy hiểm (MTTF_d) và khoảng chuẩn đoán (DC_avg)

Bước thứ ba: Xác định sự cần thiết thời gian trung bình xảy ra hư hỏng (MTTP_d) của các bộ phận có sẵn cũng như khoảng chuẩn đoán (DC_avg) của hệ thống điều khiển, để xác định mức độ chấp hành yêu cầu (PL_r) và loại máy nếu cần, như đã thể hiện trên Hình 5 của TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006) (xem Hình D.3).

...

...

...

CHÚ DẪN:

PL

Mức đặc tính

1

MTTF_d của mỗi kênh = thấp

2

MTTF_d của mỗi kênh = trung bình

3

MTTF_d của mỗi kênh = cao

...

...

...

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] ISO 7010:2001 Graphical symbots - Safety colours and safety signs - Required safety signs (Ký hiệu đồ họa - Màu an toàn và ký hiệu an toàn)

[2] ISO/IEC 2806:1994 Industrial automation systems - Numerical control of machines - Vocabulary (Hệ thống tự động công nghiệp - Điều khiển số của máy - Từ vựng)

[3] MAS 810:1996 Safety standard for fire prevention on EDM (Tiêu chuẩn an toàn về ngăn ngừa cháy trên máy EDM)

[4] GB 13567:1998 Electro-discharge machines - Technical requirements for safeguarding (Máy gia công tia lửa điện - Yêu cầu kỹ thuật đối với bảo vệ an toàn)

[5] TCVN 7301-2 (ISO/TR 14121-2) An toàn máy - Đánh giá rủi ro - Phần 2: Hướng dẫn thực hành và ví dụ về các phương pháp)

1) Hiện có TCVN 7383-1:2004 (ISO 12100-1:2003) An toàn máy - Khái niệm cơ bản, nguyên tắc chung cho thiết kế - Phần 1: Thuật ngữ, phương pháp luận cơ bản; TCVN 7383-2:2004 (ISO 12100-2:2003) An toàn máy - Khái niệm cơ bản, nguyên tắc chung cho thiết kế - Phần 1: Nguyên tắc kỹ thuật.