|
TÒA ÁN NHÂN DÂN
TỐI CAO
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 293/QĐ-CA
|
Hà Nội, ngày 09
tháng 9 năm 2019
|
QUYẾT ĐỊNH
VỀ
VIỆC CÔNG BỐ ÁN LỆ
CHÁNH ÁN TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO
- Căn cứ Điều 27 Luật Tổ chức
Tòa án nhân dân ngày 24 tháng 11 năm 2014;
- Căn cứ Nghị quyết số 04/2019/NQ-HĐTP ngày 18
tháng 6 năm 2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về quy trình
lựa chọn, công bố và áp dụng án lệ;
- Căn cứ kết quả lựa chọn, biểu quyết thông qua
án lệ của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao ngày 22 tháng 8 năm 2019,
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Công bố 03 (ba) án lệ đã được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân
dân tối cao thông qua (có án lệ kèm theo).
Điều 2. Các Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự có trách nhiệm nghiên
cứu, áp dụng các án lệ trong xét xử kể từ ngày 10 tháng 10 năm 2019.
Việc áp dụng án lệ được thực hiện theo hướng dẫn
tại Điều 8 Nghị quyết số 04/2019/NQ-HĐTP ngày 18 tháng 6 năm
2019 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về quy trình lựa chọn, công
bố và áp dụng án lệ.
Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký.
|
Nơi nhận:
- Ủy ban Thường vụ Quốc hội;
- Ủy ban Pháp luật của Quốc hội;
- Ủy ban Tư pháp của Quốc hội;
- Ban Nội chính Trung ương;
- Văn phòng Chủ tịch nước;
- Văn phòng Chính phủ (02 bản);
- Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
- Bộ Tư pháp;
- Bộ Công an;
- Liên đoàn Luật sư Việt Nam;
- Trung ương Hội luật gia Việt Nam;
- Các Tòa án nhân dân và Tòa án quân sự;
- Các Thẩm phán TANDTC;
- Các đơn vị thuộc TANDTC;
- Cổng thông tin điện tử TANDTC;
- Lưu: VT, Vụ PC&QLKH (TANDTC).
|
CHÁNH ÁN
Nguyễn Hòa Bình
|
Án lệ số 29/2019/AL về tài
sản bị chiếm đoạt trong tội “Cướp tài sản”
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
thông qua ngày 22 tháng 8 năm 2019 và được công bố theo Quyết định số 293/QĐ-CA
ngày 09 tháng 9 năm 2019 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
Nguồn án lệ:
Quyết định giám đốc thẩm số 20/2018/HS-GĐT ngày
15-10-2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án “Cướp tài
sản” đối với bị cáo: Lê Xuân Q, sinh năm 1993.
Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 1 phần “Nhận định của Tòa án”.
Khái quát nội dung của án lệ:
- Tình huống án lệ:
Bị cáo có hành vi dùng vũ lực tấn công bị hại, làm
bị hại lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm mục đích không trả số
tiền mà bị cáo có nghĩa vụ phải thanh toán cho bị hại.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu trách nhiệm
hình sự về tội “Cướp tài sản”.
Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
Điều 133 Bộ luật Hình sự năm 1999
(tương ứng với Điều 168 Bộ luật Hình sự năm 2015).
Từ khoá của án lệ:
“Cướp tài sản”; “Tài sản bị chiếm đoạt”; “Số tiền
bị cáo phải thanh toán”.
NỘI DUNG VỤ ÁN:
Khoảng 22 giờ ngày 19-01-2015, Lê Xuân Q, Trần Xuân
L, Nguyễn Văn L, Trương Sỹ T, Hà Thị Thu H và các đối tượng H1, Bin (không rõ
lai lịch) đến hát tại phòng 203 của quán Karaoke M thuộc phường H, quận L,
thành phố Đà Nẵng, do anh Nguyễn Thành H làm chủ. Đến khoảng 23 giờ 30 phút
cùng ngày thì mọi người về trước, Q và Nguyễn Văn L ở lại tính tiền. Anh Võ
Minh T được anh Nguyễn Thành H giao quản lý tại quán, kiểm tra phòng 203 và
viết phiếu thanh toán hết 408.000 đồng. Lê Xuân Q đưa 208.000 đồng và 01 điện
thoại di động cho anh Võ Minh T và nói hôm sau quay lại thanh toán số tiền
200.000 đồng còn thiếu và chuộc lại điện thoại, nhưng anh Võ Minh T không chấp
nhận. Lúc này Trương Sỹ T điều Khiển xe quay lại chở Q và Nguyễn Văn L, thì Q
nói với chủ quán là để Q về lấy tiền, còn Nguyễn Văn L và Trương Sỹ T ở lại. Q
điều Khiển xe đến gặp Trần Xuân L và H1, Q nói với Trần Xuân L mang điện thoại
của Trần Xuân L đến quán Karaoke thế chấp cho số tiền còn thiếu, nhưng Trần
Xuân L không đồng ý. Q nói với Trần Xuân L và H1 quay lại quán Karaoke M đuổi
đánh nhân viên trong quán để cho Nguyễn Văn L, Trương Sỹ T bỏ chạy và quỵt
200.000 đồng còn thiếu. Trần Xuân L và H1 đồng ý.
Sau đó, Lê Xuân Q chở Trần Xuân L và H1 đến bụi rậm
gần Khu chung cư I thuộc phường H, quận L, thành phố Đà Nẵng và chỉ cho H1,
Trần Xuân L vào lấy 02 cây mã tấu tự tạo dài khoảng 60 cm do Q cất giữ trước
đó. Trần Xuân L và H1 mỗi người cầm 01 cây mã tấu rồi lên xe quay lại quán
Karaoke M.
Khoảng 00 giờ ngày 20-01-2015, Lê Xuân Q điều Khiển
xe đến trước quán Karaoke M rồi dừng lại và ngồi trên xe, còn H1 và Trần Xuân L
cầm theo mã tấu xông vào quán. Thấy H1 và Trần Xuân L xông vào, Nguyễn Văn L và
Trương Sỹ T bỏ chạy về nhà. Trần Xuân L và H1 cầm mã tấu rượt đuổi các nhân
viên trong quán, anh Đinh Đức T, anh Võ Minh T chạy vào nhà vệ sinh, anh Nguyễn
Thành H chạy lên tầng 2 đóng cửa lại, còn anh Phan Thanh T là bảo vệ của quán
chạy ra ngoài đường trốn. Trần Xuân L đuổi theo đến quầy tính tiền thì dừng lại
và phát hiện 02 máy tính bảng hiệu Hanet màu đen để trong ngăn tủ kéo, Trần
Xuân L lấy 02 máy tính bảng giấu trong người rồi đi ra, H1 cũng đi ra rồi lên
xe do Lê Xuân Q điều Khiển tẩu thoát. Trên đường đi, H1 và Trần Xuân L vứt 02
cây mã tấu ven đường Nguyễn Sinh S (không thu hồi được vật chứng). KHI cả ba
đến Khu chung cư F, Trần Xuân L đưa ra 02 máy tính bảng và nói lấy tại quán
Karaoke M, thì Q đề nghị đem trả lại, nhưng Trần Xuân L nói “Giờ trả lại sợ
Công an bắt”, nghe thế, Lê Xuân Q nói “Tôi không liên quan” rồi về
nhà ngủ. Sáng hôm sau Lê Xuân Q đem trả xe cho Trần Xuân L rồi bỏ trốn. Đối với
02 máy tính bảng, Trần Xuân L bán cho một người đàn ông không rõ lai lịch được
1.100.000 đồng và tiêu xài hết. Hai máy tính này không thu hồi được.
Tại Kết luận số 33/KL-HĐĐG ngày 28-5-2015 của Hội
đồng định giá tài sản thì giá trị còn lại của 02 máy tính bảng hiệu Hanet 10S,
đã qua sử dụng là 12.000.000 đồng.
Trong quá trình điều tra, bà Phan Thị C (mẹ của
Trần Xuân L) đã bồi thường cho anh Nguyễn Minh T số tiền 7.000.000 đồng. Anh
Nguyễn Minh T đã nhận tiền và không yêu cầu bồi thường thêm.
Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 77/2015/HSST ngày
19-12-2015, Tòa án nhân dân quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng áp dụng điểm d khoản 2 Điều 133; các điểm b, p khoản 1 và khoản 2 Điều 46;
các điểm g và n khoản 1 Điều 48 Bộ luật Hình sự năm 1999, xử phạt Lê Xuân Q
07 (bảy) năm tù về tội “Cướp tài sản”.
Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn xử phạt Trần Xuân
L 06 năm tù về tội “Cướp tài sản”, quyết định án phí và tuyên quyền kháng cáo
theo luật định
Ngày 21-12-2015, Lê Xuân Q kháng cáo với nội dung
cho rằng không phạm tội “Cướp tài sản”. Trần Xuân L kháng cáo xin giảm hình
phạt.
Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 78/2016/HSPT ngày
20-4-2016, Tòa án nhân dân thành phố Đà Nẵng căn cứ điểm b khoản
2 Điều 248; điểm C khoản 1 Điều 249 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, quyết
định sửa Bản án sơ thẩm: Áp dụng khoản 1 Điều 314; điểm p khoản
1 Điều 46; điểm g khoản 1 Điều 48 Bộ luật hình sự xử phạt Lê Xuân Q 03 (ba)
năm tù về tội “Không tố giác tội phạm” (Ngoài ra, Tòa án cấp phúc thẩm còn giảm
hình phạt cho Trần Xuân L xuống còn 05 năm tù về tội “Cướp tài sản”).
Tại Quyết định số 26/2017/KN-HS-VC2 ngày 11-4-2017,
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng kháng nghị giám đốc thẩm
đối với Bản án hình sự phúc thẩm nêu trên và đề nghị Tòa án nhân dân cấp cao tại
Đà Nẵng hủy phần hình phạt đối với Lê Xuân Q của Bản án phúc thẩm và Bản án sơ
thẩm để điều tra lại. Tại Quyết định số 61/2017/QĐ-VC2 ngày 27-7-2017, Viện
trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng thay đổi Quyết định kháng
nghị số 26/2017/KN-HS-VC2 ngày 11-4-2017 theo hướng đề nghị Tòa án nhân dân cấp
cao tại Đà Nẵng hủy phần hình phạt và tội danh đối với Lê Xuân Q tại Bản án
phúc thẩm để xét xử phúc thẩm lại.
Tại Quyết định giám đốc thẩm số 38/2017/HS-GĐT ngày
18-9-2017, Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng quyết định hủy
Bản án hình sự phúc thẩm về phần tội danh và hình phạt đối với Lê Xuân Q để xét
xử phúc thẩm lại.
Tại Quyết định số 16/2018/KN-HS ngày 22-5-2018,
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao kháng nghị đối với Quyết định giám đốc thẩm số
38/2017/HS- GĐT ngày 18-9-2017 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại
Đà Nẵng và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc
thẩm hủy Quyết định giám đốc thẩm nêu trên và sửa Bản án hình sự phúc thẩm số
78/2016/HSPT ngày 20-4-2016 của Tòa án nhân dân thành phố Đà Nẵng về phần trách
nhiệm hình sự của Lê Xuân Q.
Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát
nhân dân tối cao nhất trí với Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của Chánh án
Tòa án nhân dân tối cao và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
quyết định hủy Quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân
cấp cao tại Đà Nẵng để xét xử giám đốc thẩm lại.
NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA
ÁN:
[1] Lời khai của Lê Xuân Q phù hợp với lời khai của
Trần Xuân L, phù hợp các lời khai của anh Võ Minh T, anh Nguyễn Thành H (nhân
viên và chủ quán Karaoke M) về các tình tiết của vụ án. Có cơ sở xác định sau
Khi bàn bạc thống nhất, khoảng 00 giờ ngày 20-01-2015, Lê Xuân Q cùng Trần Xuân
L và H1 mang theo 02 mã tấu đến quán Karaoke M. Q đứng ngoài, còn Trần Xuân L
và H1 cầm mã tấu rượt đuổi nhân viên của quán để giải vây cho Nguyễn Văn L,
Trương Sỹ T nhằm không trả 200.000 đồng tiền dịch vụ hát Karaoke còn nợ trước
đó. Như vậy, các bị cáo có hành vi dùng vũ lực tấn công bị hại để giải thoát
cho đồng bọn, nhằm mục đích không trả số tiền mà bị cáo có nghĩa vụ phải thanh
toán cho bị hại là có đủ yếu tố cấu thành tội “Cướp tài sản”.
[2] Lê Xuân Q không trực tiếp cầm mã tấu rượt đuổi
các nhân viên của quán Karaoke M nhưng Q cùng bàn bạc, chuẩn bị hung khí, chở
Trần Xuân L và H1 đến quán Karaoke M đế thực hiện hành vi phạm tội, nên Q đồng
phạm với Trần Xuân L và H1 về hành vi cướp tài sản đối với số tiền 200.000
đồng. Tòa án cấp sơ thẩm áp dụng điểm d (sử dụng vũ khí, phương tiện hoặc thủ
đoạn nguy hiểm khác) khoản 2 Điều 133 Bộ luật Hình sự năm 1999
để xử phạt Lê Xuân Q về tội “Cướp tài sản” là đúng pháp luật.
[3] Sau Khi xét xử sơ thẩm, Lê Xuân Q kháng cáo cho
rằng không phạm tội “Cướp tài sản”. Tòa án cấp phúc thẩm nhận định Q và Trần
Xuân L không phạm tội “Cướp tài sản” đối với số tiền 200.000 đồng, nhưng không
tuyên bố Q không phạm tội “Cướp tài sản” và đình chỉ xét xử đối với Q, mà lại
kết án Q về tội “Không tố giác tội phạm” đối với hành vi cướp hai máy tính bảng
của Trần Xuân L. Như vậy, Toà án cấp phúc thẩm kết án Q về một hành vi chưa
được điều tra, truy tố là vi phạm quy định tại Điều 196 Bộ luật
Tố tụng hình sự năm 2003 về giới hạn của việc xét xử.
[4] Quyết định giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán
Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng xác định Lê Xuân Q không phạm tội “Không tố
giác tội phạm”, từ đó nhận định Toà án cấp phúc thẩm kết án Q về tội này là
không có căn cứ, cần hủy phần tội danh và hình phạt để xét xử phúc thẩm lại.
Tuy nhiên, Quyết định giám đốc thẩm không định hướng cho Tòa án cấp phúc thẩm
phải xét xử Lê Xuân Q về tội nào, không nhận định về quyết định của bản án sơ
thẩm có căn cứ hay không là gây khó khăn cho Tòa án cấp phúc thẩm Khi xét xử
lại.
[5] Lê Xuân Q bị bắt giam từ ngày 30-9-2015, đến ngày
31-5-2016 đi chấp hành án tại Trại giam Bình Điền. Trong thời gian chấp hành
án, Trại giam Bình Điền và Lê Xuân Q không nhận được Kháng nghị giám đốc thẩm
của Viện trưởng Viện kiếm sát nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng cũng như Quyết định
giám đốc thẩm của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao cao tại Đà Nẵng.
Phần “Nơi nhận” của Kháng nghị và Quyết định giám đốc thẩm không thể hiện có
gửi cho Trại giam và Q. Do vậy, Trại giam Bình Điền đã giảm thời hạn chấp hành
án cho Q và ngày 10-02-2018 Q đã chấp hành xong hình phạt 03 năm tù. Như vậy, Ủy
ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng đã không thực hiện đúng quy
định tại Điều 288 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003 về việc
giao quyết định giám đốc thẩm.
[6] Về mức hình phạt đối với Lê Xuân Q: Tòa án cấp
sơ thẩm kết án Lê Xuân Q về tội “Cướp tài sản” là đúng pháp luật, nhưng xử phạt
Q mức hình phạt 07 năm tù về tội này là nặng so với tính chất và mức độ nguy
hiểm do hành vi phạm tội của Q gây ra. Khi xét xử phúc thẩm lại, Tòa án nhân
dân thành phố Đà Nẵng cần xem xét, đánh giá toàn diện, khách quan hành vi phạm
tội của Q, đồng thời cân nhắc việc Q đã chấp hành xong mức hình phạt 03 năm tù
theo quyết định của Bản án phúc thẩm số 78/2016/HSPT ngày 20-4-2016 để quyết
định mức hình phạt phù hợp đối với Lê Xuân Q.
Vì các lẽ trên,
QUYẾT ĐỊNH:
Căn cứ vào Điều 382, khoản 3 Điều
388, Điều 391 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015:
1. Hủy Quyết định giám đốc thẩm số 38/2017/HS-GĐT
ngày 18-9-2017 của Ủy ban Thẩm phán Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng và Bản
án hình sự phúc thẩm số 78/2016/HSPT ngày 20-4-2016 của Tòa án nhân dân thành
phố Đà Nẵng về phần trách nhiệm hình sự đối với Lê Xuân Q.
2. Chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân thành phố
Đà Nẵng để xét xử phúc thẩm lại theo đúng quy định của pháp luật.
NỘI DUNG ÁN LỆ
“[1] ... các bị cáo có hành vi dùng vũ lực tấn
công bị hại để giải thoát cho đồng bọn, nhằm mục đích không trả số tiền mà bị
cáo có nghĩa vụ phải thanh toán cho bị hại là có đủ yếu tố cấu thành tội “Cướp
tài sản””.
Án lệ số 28/2019/AL về tội
“Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”.
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
thông qua ngày 22 tháng 8 năm 2019 và được công bố theo Quyết định số 293/QĐ-CA
ngày 09 tháng 9 năm 2019 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
Nguồn án lệ:
Quyết định giám đốc thẩm số 16/2018/HS-GĐT ngày
25-9-2018 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao về vụ án “Giết người
trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh” đối với bị cáo Trần Văn C, sinh
năm 1991.
- Bị hại: Anh Nguyễn Hồng Q, sinh năm 1994 (đã
chết).
Vị trí nội dung án lệ:
Đoạn 1 phần “Nhận định của Tòa án”.
Khái quát nội dung của án lệ:
- Tình huống án lệ:
Bị hại đã thực hiện một chuỗi hành vi trái pháp
luật tấn công bị cáo liên tục, kéo dài làm cho bị cáo bị ức chế tâm lý, kích
động về tinh thần. Trong trạng thái bị mất khả năng tự chủ, bị cáo dùng dao đâm
bị hại nhằm thoát khỏi sự tấn công. Bị cáo không nhận thức hết được tính chất
và mức độ nguy hiểm của hành vi mà mình đã thực hiện. Hậu quả dẫn đến bị hại
chết.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu trách nhiệm
hình sự về tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”.
Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
Khoản 1 Điều 95 Bộ luật Hình sự năm
1999 (tương ứng với khoản 1 Điều 125 Bộ luật Hình sự năm
2015).
Từ khóa của án lệ:
“Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động
mạnh”; “Bị kích động mạnh về tinh thần”; “Mất khả năng tự chủ”.
NỘI DUNG VỤ ÁN:
Khoảng 23 giờ 30 phút ngày 03-11-2016, Trần Văn C
đang chơi game ở quán Internet “Su Su” thuộc thôn 1A, xã N, huyện K, tỉnh Đắk
Lắk thì bạn là anh Nguyễn Hồng Q gọi điện thoại hỏi C đang ở đâu. Khi biết C
đang chơi game ở quán Internet, anh Q cũng đến và vào chơi ở máy số 6. Trong
lúc chơi game, anh Q nhiều lần đến chỗ C ngồi hỏi mượn tiền, nhưng C nói không
có tiền. Một lúc sau, anh Q đến chỗ C đưa 02 chiếc điện thoại di động của mình
nói C cầm cố để mượn tiền, C vẫn không đồng ý nên anh Q bỏ về chỗ của mình tiếp
tục ngồi chơi game.
Khoảng 15 phút sau, anh Q đi đến chỗ C nói “Anh
không tin em sao, giúp em đi”. C trả lời “Anh không có tiền thật mà, mày
làm ơn đi chỗ khác để anh chơi”. Anh Q chửi “Đ.M mày, nhớ mặt tao”.
C nghe vậy không nói gì, anh Q bỏ về chỗ máy của mình. Ít phút sau, anh Q đi đến
chỗ C đang chơi game, tay phải đấm mạnh 01 cái vào má trái của C làm chảy máu.
Bị đánh, C tức giận lấy dao Thái Lan có sẵn trên bàn giữa 02 máy vi tính, rồi
cầm dao bằng tay phải đứng lên ghế mình ngồi. Thấy vậy, anh Q lao đến, C dùng
dao quơ ngang qua lại trúng vào mặt anh Q làm chảy máu. Anh Q xông đến dùng hai
tay kéo C xuống ghế, sau đó anh Q dùng hai tay kẹp cổ C theo tư thế phần đầu
của C ở phía sau lưng anh Q, còn phần hai tay, thân người và hai chân của C ở
phía trước người anh Q. Bị anh Q kẹp cổ, C dùng tay trái nắm vào phần hông bên
phải anh Q, còn tay phải C cầm dao Thái Lan đâm 01 nhát trúng ngực anh Q. Anh
Nguyễn Hải Q1 đang chơi game thấy vậy chạy đến giật con dao trên tay C vút vào
góc quán. Lúc này anh Q bị ngã xuống nền nhà, sau đó C và một số người có mặt
trong quán đưa anh Q đến bệnh viện cấp cứu. Đến ngày 04-11-2016, anh Q tử vong.
Ngay sau đó, C đến Công an huyện K đầu thú.
Kết quả khám nghiệm tử thi anh Nguyễn Hồng Q ghi
nhận: Vùng trán trái phía trên lông mày có vết rách da hình khe, dài 0,7cm.
Đỉnh mũi có vết rách da hình khe dài 02cm, sâu 0,4cm; cách vết này 03cm tại môi
trên có vết rách da hình khe dài 02cm. Mép phải có vết rách da hình khe dài 03
cm, sâu 0,8cm. Ba vết rách da tạo đường thẳng không liên tục hướng từ trên
xuống dưới, từ trái qua phải. Ngực phải cách núm vú phải 3,5cm về phía dưới, cách
đường giữa 09 cm có vết xây xát da nằm ngang hình khe dài 1,3cm. Ngực trái cách
gót chân trái 120cm, cách đường giữa 05cm có vết rách da dài 2,5cm, hở rộng 01
cm, nằm ngang hướng từ trái sang phải, từ trước ra sau, từ ngoài vào trong.
Tại Bản kết luận giám định pháp y tử thi số
714/QĐPY ngày 24-11-2016 của Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh Đắk Lắk, kết
luận: Nguyên nhân tử vong của anh Nguyễn Hồng Q là vết thương thấu ngực trái
gây nên thương tổn xuyên tim dẫn đến tim ngừng đập và mất máu suy tuần hoàn cấp
không hồi phục.
Tại Bản kết luận pháp y thương tích số 113/PY-TgT
ngày 04-01-2017 của Trung tâm pháp y tỉnh Đắk Lắk kết luận: Trần Văn C bị chấn
thương vùng má trái với thương tích 02%.
Trước Khi xét xử sơ thẩm, gia đình Trần Văn C đã
bồi thường cho gia đình người bị hại 95.000.000 đồng.
Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 14/2017/HSST ngày
09-5-2017, Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk áp dụng khoản 1 Điều
95; các điểm b, h, p khoản 1, khoản 2 Điều 46 Bộ luật Hình sự, xử phạt Trần
Văn C 02 (hai) năm 06 (sáu) tháng tù về tội “Giết người trong trạng thái tinh
thần bị kích động mạnh”; căn cứ Điều 42 Bộ luật Hình sự,
các điều 606, 610 Bộ luật Dân sự buộc bị cáo C phải bồi
thường cho gia đình người bị hại số tiền 122.600.000 đồng, đã bồi thường
95.000.000 đồng, còn lại phải bồi thường 27.600.000 đồng; buộc cấp dưỡng cho
cháu Nguyễn Hồng M 600.000 đồng/tháng; đối với con mới sinh của anh Nguyễn Hồng
Q, chị Lại Thị Minh T có quyền khởi kiện về yêu cầu cấp dưỡng bằng một vụ án
dân sự khác Khi có yêu cầu.
Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về xử
lý vật chứng, án phí và tuyên quyền kháng cáo theo quy định của pháp luật.
Ngày 22-5-2017, người đại diện hợp pháp của người
bị hại chị Lại Thị Minh T kháng cáo đề nghị áp dụng khoản 2
Điều 93 Bộ luật Hình sự đối với Trần Văn C và tăng hình phạt; đồng thời, đề
nghị tăng mức cấp dưỡng đối với cháu Hồng M và yêu cầu xác định trách nhiệm cấp
dưỡng cho con mới sinh của anh Q là cháu Hải Đ (sinh ngày 29-4-2017).
Ngày 24-5-2017, Trần Văn C kháng cáo xin giảm hình
phạt.
Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 200/2017/HSPT ngày
10-8-2017, Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng căn cứ điểm a,
b, C khoản 2 Điều 248; khoản 3 Điều 249 Bộ luật Tố tụng hình sự:
- Không chấp nhận kháng cáo của bị cáo Trần Văn C.
- Chấp nhận kháng cáo của người đại diện hợp pháp
của người bị hại:
+ Sửa bản án sơ thẩm về trách nhiệm hình sự: Áp
dụng khoản 2 Điều 93; các điểm b, p khoản 1, khoản 2 Điều 46 Bộ
luật Hình sự, xử phạt Trần Văn C 07 (bảy) năm tù về tội “Giết người”.
+ Hủy một phần bản án hình sự sơ thẩm liên quan đến
trách nhiệm cấp dưỡng nuôi con của người bị hại; giao hồ sơ cho Tòa án nhân dân
tỉnh Đắk Lắk giải quyết lại theo quy định của pháp luật.
Tại Bản án số 47/2017/HSST ngày 14-9-2017, Tòa án
nhân dân tỉnh Đắk Lắk quyết định buộc Trần Văn C có nghĩa vụ cấp dưỡng cho 02
cháu Nguyễn Hồng M và Nguyễn Hải Đ, mỗi cháu 650.000 đồng/tháng.
Tại Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số
15/2018/KN-HS ngày 22-5-2018, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quyết định kháng
nghị Bản án hình sự phúc thẩm số 200/2017/HSPT ngày 10-8-2017 của Tòa án nhân
dân cấp cao tại Đà Nẵng và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
xét xử giám đốc thấm hủy bản án hình sự phúc thẩm nêu trên về phần trách nhiệm
hình sự đối với Trần Văn C và giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân cấp cao tại
Đà Nẵng đê xét xử phúc thẩm lại.
Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát
nhân dân tối cao nhất trí với quyết định kháng nghị giám đốc thẩm của Chánh án
Tòa án nhân dân tối cao và đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
quyết định hủy bản án phúc thẩm, giữ nguyên quyết định của bản án sơ thẩm về
phần tội danh và hình phạt đối với Trần Văn C.
NHẬN ĐỊNH CỦA TÒA
ÁN:
[1] Về tội danh: Căn cứ vào lời khai của Trần Văn C
phù hợp với lời khai của các nhân chứng Lê Hữu N1, Nguyễn Văn N2 có cơ sở xác
định nguyên nhân xảy ra sự việc bắt nguồn từ lỗi của người bị hại Nguyễn Hồng
Q. Anh Q đã có một chuỗi hành vi liên tục tác động đến Trần Văn C như hỏi vay
tiền C, C trả lời không có tiền, anh Q chửi C, C không nói gì, tiếp đó anh Q
đến chỗ C ngồi đấm vào mặt C (gây thương tích 02%). Sau Khi bị anh Q đấm, C lấy
con dao (dùng để gọt trái cây, có sẵn trên bàn) rồi đứng lên ghế quơ qua quơ lại
(thể hiện C không có ý định tấn công anh Q mà nhằm ngăn chặn sự tấn công của
anh Q), nhưng anh Q bất chấp C đang cầm dao vẫn lao vào và kéo C xuống khỏi ghế,
kẹp cổ C. Trong tư thế bị khống chế, phần đầu của C bị kẹp ở phía sau lưng anh
Q, hai tay, chân và thân người của C ở phía trước người anh Q, C đã dùng tay
phải đang cầm dao đâm vào ngực anh Q, gây ra cái chết cho anh Q. Trường hợp
này, bị hại là người gây sự, tấn công bị cáo trước. Hành vi tấn công của bị hại
diễn ra liên tục với mức độ tăng dần. Hành vi của bị hại là trái pháp luật, xâm
phạm sự an toàn về thân thể của bị cáo. Trong trạng thái bị kích động dẫn đến
mất khả năng tự chủ, không nhận thức hết được tính chất và mức độ nguy hiểm của
hành vi của mình, bị cáo dùng dao đâm vào ngực bị hại là nhằm thoát khỏi sự tấn
công. Do đó, có đủ cơ sở xác định Trần Văn C đã bị kích động mạnh về tinh thần.
Tòa án cấp sơ thẩm kết án Trần Văn C về tội “Giết người trong trạng thái tinh
thần bị kích động mạnh” là có căn cứ.
[2] Tòa án cấp phúc thẩm nhận định Trần Văn C bị
kích động về tinh thần, nhưng chưa đến mức bị kích động mạnh, là chưa xem xét
khách quan, toàn diện nguyên nhân, quá trình diễn biến của sự việc cũng như mức
độ nghiêm trọng, liên tục của hành vi trái pháp luật của người bị hại, từ đó
chuyển tội danh từ “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh”
sang “Giết người” đối với Trần Văn C là không đúng.
Vì các lẽ trên,
QUYẾT ĐỊNH:
Căn cứ vào Điều 382, khoản 2 Điều
388, Điều 390 Bộ luật Tố tụng hình sự:
1. Hủy Bản án hình sự phúc thẩm số 200/2017/HSPT
ngày 10-8-2017 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng về phần trách nhiệm hình
sự (tội danh, hình phạt và án phí) đối với Trần Văn C.
2. Giữ nguyên quyết định của Bản án hình sự sơ thẩm
số 14/2017/HSST ngày 09-5-2017 của Tòa án nhân dân tỉnh Đắk Lắk về phần trách
nhiệm hình sự đối với Trần Văn C.
NỘI DUNG ÁN LỆ
“[1] ... bị hại là người gây sự, tấn công bị cáo trước. Hành vi tấn công của bị hại diễn ra liên tục với
mức độ tăng dần. Hành vi của bị hại là trái pháp luật, xâm phạm sự an toàn về
thân thế của bị cáo. Trong trạng thái bị kích động dẫn đến mất khả năng tự chủ,
không nhận thức hết được tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi của mình, bị
cáo dùng dao đâm vào ngực bị hại là nhằm thoát khỏi sự tấn công. Do đó, có đủ
cơ sở xác định Trần Văn C đã bị kích động mạnh về tinh thần. Tòa án cấp sơ thẩm
kết án Trần Văn C về tội “Giết người trong trạng thái tinh thần bị kích động
mạnh ” là có căn cứ. ”
Án lệ số 27/2019/AL về thụ
lý, giải quyết vụ án hành chính liên quan đến nhà đất mà Nhà nước đã quản lý,
bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách quản lý nhà đất và chính
sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 01-7-1991
Được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao
thông qua ngày 22 tháng 8 năm 2019 và được công bố theo Quyết định số 293/QĐ-CA
ngày 09 tháng 9 năm 2019 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
Nguồn án lệ:
Quyết định giám đốc thẩm số 03/2018/HC-GĐT ngày
16-7-2018 của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao về vụ án hành chính
“Khiếu kiện quyết định giải quyết Khiếu nại” tại tỉnh Trà Vinh giữa người khởi
kiện là bà Hồng Thị L với người bị kiện là Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà
Vinh.
Vi trí nội dung án lệ:
Đoạn 6 phần “Nhận định của Toà án”.
Khái quát nội dung của án lệ:
- Tình huống án lệ:
Người khởi kiện khởi kiện quyết định hành chính có
nội dung không chấp nhận việc đòi lại nhà đất mà Nhà nước đã quản lý, bố trí sử
dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách
cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất trước ngày 01-7-1991 theo quy
định tại Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26-11-2003 của Quốc hội mà quyết định
đó đã được ban hành đúng thẩm quyền, nội dung, trình tự thủ tục.
- Giải pháp pháp lý:
Trường hợp này, Tòa án phải thụ lý để giải quyết
theo hướng bắc yêu cầu khởi kiện.
Quy định của pháp luật liên quan đến án lệ:
- Điều 94 Luật Tổ chức Hội đồng
nhân dân và Ủy ban nhân dân năm 2003;
- Điều 7 Luật Khiếu nại năm 2011;
- Khoản 1 Điều 28, điểm a khoản 2
Điều 163 Luật Tố tụng hành chính năm 2010 (tương ứng với khoản
1 Điều 30, điểm a khoản 2 Điều 193 Luật Tố tụng hành chính năm 2015);
- Điều 1 Nghị quyết số 23/2003/QH11
ngày 26-11-2003 của Quốc hội về nhà đất do Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng
trong quá trình thực hiện chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã
hội chủ nghĩa trước ngày 01-7-1991;
- Điều 5 Nghị quyết số
755/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02-4-2005 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định việc
giải quyết đối với một số trường hợp cụ thể về nhà đất trong quá trình thực hiện
các chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước
ngày 01-7-1991;
- Khoản 1 Điều 4 Nghị định số
127/NĐ-CP ngày 10-10-2005 của Chính phủ hướng dẫn thực hiện Nghị quyết số
23/2003/QH11 ngày 26-11-2003 của Quốc hội.
Từ khoá của án lệ:
“Quyết định hành chính”; “Quyết định giải quyết
Khiếu nại”; “Nhà đất do Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng”; “Chính sách về
quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 01-7-1991”.
NỘI DUNG VỤ ÁN
Nguồn gốc căn nhà số 05 N, khóm 3 phường 2, thành
phố T, tỉnh Trà Vinh là của cụ Hồng Sa R và cụ Trầm Thị N (là bố mẹ của bà Hồng
Thị L) mua của cụ Nguyễn Thị K vào năm 1967 với diện tích 505m2. Năm 1969, ngôi
nhà được ngăn thành 13 phòng sử dụng làm phòng ngủ lấy tên là Phòng ngủ Thống
Nhất. Năm 1972, cụ N và cụ Hồng Sa R xây dựng thêm 01 dãy nhà lầu 03 tầng, 05
căn, 15 phòng ở phía sau với diện tích đất xây dựng là 77m2. Ngày
13-4-1976, cụ N được Ty thương nghiệp tỉnh Cửu Long cấp Giấy phép hành nghề số
548/TN/GP/ĐK về việc cho thuê mướn phòng ngủ. Tháng 8-1978, Công ty Khách sạn
ăn uống thị xã Trà Vinh quản lý và tiếp tục kinh doanh phòng ngủ với hình thức
chủ nhà làm nhân viên phục vụ và hưởng lương mỗi tháng.
Ngày 21-8-1984, Ủy ban nhân dân thị xã Trà Vinh ban
hành Quyết định số 35/QĐ-84 về việc quản lý toàn bộ Phòng ngủ Thống Nhất đường
N, phường 2, thị xã T, tỉnh Trà Vinh của cụ Hồng Sa R với nội dung: “Nay
quản lý toàn bộ nhà và đất Phòng ngủ Thống Nhất đường N, phường 2, thị xã T của
cụ Hồng Sa R, gồm phần nhà trước và dãy nhà phía sau, để cho 03 phòng trệt ở
dãy phía sau cho cụ Hồng Sa R sử dụng”.
Do hoạt động kinh doanh không hiệu quả, ngày
28-7-1985, Ủy ban nhân dân thị xã Trà Vinh ban hành Quyết định số 59/QĐ-85 về
việc phân phối nhà với nội dung: “Nay giao toàn bộ Phòng ngủ Thống Nhất,
đường N, phường 2, thị xã T cho Ban Công nghiệp thị xã Trà Vinh”.
Năm 1990, Công ty Xuất nhập khẩu thị xã Trà Vinh
giải thể, cụ Hồng Sa R vào chiếm lại và sử dụng.
Năm 1992, cụ Hồng Sa R có đơn xin lại căn nhà trên.
Năm 1993, cụ Hồng Sa R chết, các con của cụ trong đó có bà Hồng Thị L tiếp tục
quản lý và sử dụng căn nhà cho đến nay. Bà L có đơn xin được xem xét công nhận
quyền sở hữu toàn bộ nhà, đất nêu trên.
Ngày 27-7-2012, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà
Vinh ban hành Quyết định số 1350/QĐ-UBND về việc giải quyết Khiếu nại của bà L
như sau:
“Bác đơn Khiếu nại của bà L yêu cầu hợp thức hóa
toàn bộ căn nhà số 05 đường N, khóm 3, phường 2, thành phố T, tỉnh Trà Vinh.
Bà L được mua lại căn nhà, đất theo địa chỉ số
05 đường N theo quy định tại Nghị định sổ 61/CP ngày 05-7-1994 của Chính phủ
".
Ngày 13-8-2012, bà L có đơn khởi kiện đối với Quyết
định số 1350/QĐ-UBND ngày 27-7-2012 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh.
Tại Bản án hành chính sơ thẩm số 02/2015/HC-ST ngày
26-01-2015, Tòa án nhân dân tỉnh Trà Vinh quyết định:
“Bác yêu cầu khởi kiện của bà Hồng Thị L yêu cầu
Tòa án hủy Quyết định số 1350/QĐ-UBND ngày 27-7-2012 của Chủ tịch Ủy ban nhân
dân tỉnh Trà Vinh”.
Ngoài ra, Tòa án cấp sơ thẩm còn quyết định về án
phí và quyền kháng cáo của các đương sự.
Ngày 31-01 -2015, bà Hồng Thị L có đơn kháng cáo
toàn bộ Bản án sơ thẩm.
Tại Bản án hành chính phúc thẩm số 175/2016/HC-PT
ngày 25-11-2016, Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh quyết định:
“Chấp nhận đơn kháng cáo của bà Hồng Thị L.
Sửa Bản án sơ thẩm số 02/2015/HCST ngày
26-01-2015 của Tòa án nhân dân tỉnh Trà Vinh.
Hủy Quyết định số 1350/QĐ-UBND ngày 27-7-2012
của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh về việc giải quyết yêu cầu của bà Hồng
Thị L, sinh năm 1964, ngụ tại số 05 N, khóm 3, phường 2, thành phố T, tỉnh Trà
Vinh.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh có trách
nhiệm ban hành Quyết định khác theo đúng quy định của pháp luật”.
Ngoài ra, Tòa án cấp phúc thẩm còn quyết định về án
phí.
Ngày 10-01-2017, Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh có
Công văn số 121/UBND-NC để nghị xem xét theo thủ tục giám đốc thẩm đối với Bản
án hành chính phúc thẩm số 175/2016/HC-PT ngày 25-11-2016 của Tòa án nhân dân
cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Ngày 23-02-2018, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao
có Quyết định số 05/2018/KN-HC kháng nghị Bản án hành chính phúc thẩm số
175/2016/HC-PT ngày 25-11-2016 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí
Minh; đề nghị Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm theo
hướng hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 175/2016/HC-PT ngày 25-11-2016 của Tòa
án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh và giữ nguyên Bản án hành chính
sơ thẩm số 02/2015/HCST ngày 26-01-2015 của Tòa án nhân dân tỉnh Trà Vinh.
Tại phiên tòa giám đốc thẩm, đại diện Viện kiểm sát
nhân dân tối cao nhất trí với việc kháng nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối
cao, nhưng đề nghị hội đồng xét xử hủy bản án sơ thẩm và bản án phúc thẩm và
đình chỉ giải quyết vụ án vì căn cứ vào Điều 1 Nghị quyết số
23/2003/QH11 ngày 26-11-2006 của Quốc hội thì Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh
Trà Vinh không được quyền ra quyết định giải quyết yêu cầu hợp thức hóa căn nhà
của bà Hồng Thị L.
NHẬN ĐỊNH CỦA TOÀ
ÁN:
[1] Về tố tụng: Quyết định số 1350/QĐ-UBND ngày
27-7-2012 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh về việc giải quyết Khiếu
nại của bà Hồng Thị L được ban hành căn cứ vào quy định tại Điều
1 Nghị quyết 23/2003/QH11 ngày 26-11-2003 của Quốc hội về nhà đất do Nhà
nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách quản lý
nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 01-7-1991, theo đó “Nhà
nước không xem xét lại chủ trương, chính sách và việc thực hiện các chính sách về
quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất đã
ban hành trước ngày 01-7-1991. Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại nhà đất mà
Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về
quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất”.
Quyết định số 1350/QĐ-UBND ngày 27-7-2012 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà
Vinh có nội dung làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền, lợi ích hợp
pháp của bà Hồng Thị L. Do đó, theo quy định tại Điều 3 và Điều
28 Luật Tố tụng hành chính năm 2010 thì Quyết định số 1350/QĐ-UBND ngày
27-7- 2012 là quyết định hành hình và là đối tượng khởi kiện vụ án hành chính
nên việc Tòa án cấp sơ thẩm thụ lý giải quyết vụ án là đúng thẩm quyền.
[2] Về nội dung:
[3] Căn nhà số 05 N, phường 2, thành phố T, tỉnh
Trà Vinh mà hiện nay bà L đang quản lý, sử dụng có nguồn gốc là của gia đình bà
L. Tuy nhiên, ngày 21-8-1984, Ủy ban nhân dân thị xã Trà Vinh đã ban hành Quyết
định số 35/QĐ- 84 với nội dung: “Nay quản lý toàn bộ nhà và đất Phòng ngủ
Thống Nhất đường N, phường II, thị xã T của cụ Hồng Sa R. Gồm phần nhà trước và
dãy nhà lầu phía sau. Để cho 03 phòng trệt dãy lầu phía sau cho cụ Hồng Sa R sử
dụng... ” và ngày 28-7-1985 Ủy ban nhân dân thị xã Trà Vinh ban hành Quyết
định số 59/QĐ-85 về việc giao toàn bộ Phòng ngủ Thống Nhất cho Ban Công nghiệp
thị xã Trà Vinh quản lý. Năm 1988, Khi còn sống cụ Hồng Sa R đã có đơn yêu cầu
được nhận lại căn nhà nêu trên. Tuy nhiên, tại Công văn số 01/PĐ- 88 ngày
08-01-1988 của Ủy ban nhân dân thị xã Trà Vinh và Công văn số 02/TT-NĐ ngày
05-11-1988 của Ủy ban nhân dân tỉnh Cửu Long đã trả lời không chấp nhận yêu cầu
đòi lại nhà của cụ Hồng Sa R vì nhà thuộc diện cải tạo. Không đồng ý với việc
giải quyết của Ủy ban nhân dân tỉnh Cửu Long, cụ Hồng Sa R có nhiều đơn Khiếu
nại. Sau Khi cụ Hồng Sa R chết, bà Hồng Thị L tiếp tục Khiếu nại.
[4] Tại Công văn số 358/BXD-TTr ngày 26-02-2007, Bộ
Xây dựng đã có ý kiến đối với trường hợp Khiếu nại của bà L như sau: “Tuy căn
nhà nói trên do cụ Hồng Sa R trực tiếp sử dụng nhưng trước đó Nhà nước đã có
quyết định quản lý căn nhà này và thực tế đã bố trí sử dụng từ sau giải phóng
cho đến khi gia đình cụ Hồng Sa R vào chiếm lại (năm 1990). Vì vậy, Bộ Xây dựng
nhất trí với dự kiến của Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh là cho gia đình cụ Hồng
Sa R được ký hợp đồng thuê căn nhà sô 05 đường N với Nhà nước, sau đó, nêu gia
đình cụ R có nhu cầu thì được mua lại căn nhà này theo Nghị định số 61/CP ngày
5-7-1994 của Chính phủ”.
[5] Như vậy, thông qua việc ban hành Quyết định số
35/QĐ-84 ngày 21-8-1984 và Quyết định số 59/QĐ-85 ngày 28-7-1985 của Ủy ban
nhân dân thị xã Trà Vinh, xác định: “Nhà nước đã quản lý, bố trí sử dụng trong
quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải tạo xã
hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất” theo quy định tại Điều 1
Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26-11-2003 của Quốc hội về nhà đất do Nhà nước
quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện các chính sách quản lý nhà
đất và chính sách cải tạo xã hội chủ nghĩa trước ngày 01-7-1991. Vì vậy, việc bà
L Khiếu nại đòi lại căn nhà số 05 đường N là không có cơ sở chấp nhận. Chủ tịch
Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh ban hành Quyết định số 1350/QĐ-UBND ngày
27-7-2012 không chấp nhận yêu cầu của bà L là đúng quy định của pháp luật.
[6] Đối với những trường hợp người khởi kiện quyết
định hành chính của cơ quan có thẩm quyền, trong đó có nội dung không chấp nhận
yêu cầu đòi lại nhà đất mà Nhà nước đã có quyết định quản lý, bố trí sử dụng
trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách cải
tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất trước ngày 01-7-1991 theo quy định
tại Điều 1 Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26-11-2003 của
Quốc hội mà quyết định đó đã được ban hành đúng thẩm quyền, nội dung, trình tự
thủ tục thì Tòa án phải thụ lý để giải quyết, nhưng theo hướng “Bác yêu cầu
khởi kiện” theo điểm a khoản 2 Điều 193 Luật Tố tụng hành chính.
Vì vậy, trong vụ án hành chính này Tòa án cấp sơ thẩm bác yêu cầu khởi kiện của
bà Hồng Thị L yêu cầu hủy Quyết định số 1350/QĐ-UBND ngày 27-7-2012, của Chủ
tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh là có căn cứ, đúng pháp luật.
[7] Quyết định số 1350/QĐ-UBND nêu trên còn quyết
định: “Bà Hồng Thị L được mua lại căn nhà, đất địa chỉ số 05 đường N, khóm
3, phường 2, thành phố T, tỉnh Trà Vinh theo quy định tại Nghị định so 61/CP
ngày 5-7-1994 của Chính phủ”. Như vậy, việc cho bà L được mua lại căn nhà,
đất nêu trên theo quy định của Nghị định số 61/CP ngày 5-7-1994 của Chính phủ
là đã đảm bảo quyền lợi cho gia đình bà L.
[8] Tòa án cấp phúc thẩm căn cứ theo khoản
1 Điều 4 Nghị định số 127/NĐ-CP ngày 10-10-2005 của Chính phủ hướng dẫn
thực hiện Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26-11-2003 của Quốc hội và Điều 5 Nghị quyết số 755/2005/NQ-UBTVQH11 ngày 02-4-2005 của
Ủy ban Thường vụ Quốc hội để từ đó chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bà L, hủy Quyết
định số 1350/QĐ- UBND ngày 27-7-2012 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh
là sai lầm trong việc áp dụng pháp luật.
[9] Quan điểm của đại diện Viện kiểm sát nhân dân
tối cao tại phiên tòa giám đốc thẩm là không có cơ sở chấp nhận; bởi lẽ căn cứ
các quy định tại Điều 94 Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy
ban nhân dân năm 2003, Điều 7 Luật Khiếu nại năm 2011 thì
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trà Vinh ban hành quyết định giải quyết Khiếu nại
của bà Hồng Thị L là đúng quy định của pháp luật.
Vì các lẽ trên,
QUYẾT ĐỊNH:
Căn cứ khoản 2 Điều 266, khoản 2
Điều 272 và khoản 2 Điều 274 Luật Tố tụng hành chính năm 2015;
1. Chấp nhận Kháng nghị số 05/2018/KN-HC ngày
23-02-2018 của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao.
2. Hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 175/2016/HC-PT
ngày 25-11- 2016 của Tòa án nhân dân cấp cao tại Thành phố Hồ Chí Minh; giữ
nguyên Bản án hành chính sơ thẩm số 02/2015/HCST ngày 26-01-2015 của Tòa án
nhân dân tỉnh Trà Vinh.
NỘI DUNG ÁN LỆ
“[6] Đối với những trường hợp người khởi kiện
quyết định hành chính của cơ quan có thẩm quyền, trong đó có nội dung không chấp
nhận yêu cầu đòi lại nhà đất mà Nhà nước đã có quyết định quản lý, bố trí sử
dụng trong quá trình thực hiện các chính sách về quản lý nhà đất và chính sách
cải tạo xã hội chủ nghĩa liên quan đến nhà đất trước ngày 01-7-1991 theo quy
định tại Điều 1 Nghị quyết số 23/2003/QH11 ngày 26-11-2003
của Quốc hội mà quyết định đó đã được ban hành đúng thẩm quyền, nội dung, trình
tự thủ tục thì Tòa án phải thụ lý để giải quyết, nhưng theo hướng “Bác yêu cầu
khởi kiện ” theo điểm a khoản 2 Điều 193 Luật Tố tụng hành chính...
”