Tra cứu hỏi đáp thừa kế

Thời điểm nào phát sinh quyền và nghĩa vụ của người thừa kế?

Người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại không?

Di sản gồm những gì?

Gia đình tôi có 5 anh em, trong đó 2 người hiện đang định cư ở nước ngoài. Cha tôi qua đời năm 2009, mẹ tôi mất năm 2011 và để lại một số tài sản gồm nhà và một số mảnh đất ở, đất trồng cây lâu năm và đất ruộng. Vậy, 2 người anh em đang định cư ở nước ngoài có được hưởng thừa kế nhà và đất không?

Ông bà nội tôi có ba người con: bác tôi, cha tôi và cô tôi. Ông bà có một căn nhà. Ông nội tôi mất năm 1996, cha tôi mất năm 2002. Hiện giờ còn lại bà nội, bác và cô tôi. Nếu bây giờ phân chia di sản, mẹ và anh em tôi có được thừa kế phần tài sản lẽ ra cha tôi được chia không? NGUYỄN VĂN THANH (TP.HCM)

Tôi là con út trong gia đình sáu anh chị. Vợ chồng tôi cùng hai con ở chung với bố mẹ tôi, có chung hộ khẩu và cùng đứng tên ký hợp đồng thuê nhà của Nhà nước. Hợp đồng ký từ năm 1983 (hợp đồng xanh trên 60 tháng). Năm 2002 mẹ tôi mất, năm 2007 bố tôi mất. Sau đó, gia đình tôi (vợ tôi và hai con tôi) đã ký hợp đồng mua nhà của Nhà nước theo nghị định 61/CP và hiện đã có sổ hồng do tôi đứng tên. Xin hỏi căn nhà này có phải là di sản thừa kế của bố mẹ tôi không? Khi tôi bán căn nhà này có phải chia cho các anh chị của tôi không? PHAN NGỌC HÙNG (P.27, Q.Bình Thạnh, TP.HCM)

Ba mẹ tôi có tất cả sáu người con và một căn nhà nhỏ tại Q.1, TP.HCM. Ba mẹ tôi nay đều đã mất. Căn nhà của ba mẹ tôi có đầy đủ giấy tờ mua bán hợp lệ của chế độ cũ. Mẹ tôi đã làm bản kê khai nhà cửa (năm 1977) và đăng ký nhà đất (năm 1999) theo hướng dẫn của UBND phường, nhưng tới ngày mẹ tôi mất vẫn chưa có được sổ hồng. Mẹ tôi có ủy thác cho tôi nhiệm vụ tiếp tục đứng ra làm giấy chủ quyền. Trong sáu đồng thừa kế, người anh cả và người chị kế sống ở Mỹ và có quốc tịch Mỹ từ rất lâu. Do mâu thuẫn nên tôi không có liên lạc với chị. Vì vậy quá trình làm giấy tờ nhà của tôi bị vướng. Ngoài ra, nghe nhiều người nói việc làm giấy tờ sẽ rất phức tạp nếu có “yếu tố người nước ngoài” nên tôi đã đánh liều không kê khai hai anh chị ở Mỹ để xin cấp chủ quyền được dễ dàng hơn. Hiện căn nhà của ba mẹ tôi để lại đã được cấp sổ hồng và tôi đứng tên đại diện thừa kế. Điều tôi băn khoăn suốt từ lúc làm sổ hồng đến nay là tôi đã... lách luật, khai thiếu đồng thừa kế. Tôi không biết làm sao có thể khắc phục điều này, pháp luật có cho phép tôi đăng ký bổ sung cho hai anh chị ở Mỹ không và thủ tục sẽ như thế nào? PHẠM CHÍ THÀNH

Tôi và chồng cùng đứng tên lô đất tại Bình Dương từ năm 2009. Đến năm 2011, chồng tôi ký công chứng ủy quyền cho tôi toàn quyền định đoạt lô đất trên. Năm 2012 tôi thế chấp lô đất cho ngân hàng để vay 1 tỉ đồng. Đến năm 2013 vợ chồng tôi làm thủ tục ly hôn. Do đã tự phân chia tài sản (chồng tôi lấy căn nhà tại TP.HCM, còn tôi lấy lô đất đó) nên chúng tôi không yêu cầu tòa phân chia tài sản, quyết định ly hôn của tòa ghi “Tài sản chung: không có”. Giữa năm 2014 chồng cũ của tôi đột quỵ, qua đời. Do không trả được tiền vay, phía ngân hàng nói sẽ phát mãi lô đất của tôi nhưng lại bắt tôi phải làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế của chồng cũ. Như vậy là thế nào, xin luật sư giải thích giúp. Tôi xin chân thành cảm ơn! Bạn đọc HOÀNG HOÀI THANH - Q.Tân Phú, TP.HCM

Trước khi qua đời, ông nội tôi không lập di chúc và tài sản đó đến nay vẫn chưa chia cho ai, kể cả cha tôi, các chú và cô. Nay cha tôi muốn lập di chúc phần tài sản này cho tôi. Xin hỏi sau này cha tôi mất, tôi có được hưởng di sản như nhau (bằng) với các chú và cô tôi không? (Truong Phap)

Ông bà tôi có 2 người con trai, bố tôi là con cả. Do mâu thuẫn nội bộ gia đình, ông bà nội tôi từ mặt bố, không nhận làm con nữa, nhưng chỉ tuyên bố trước cả nhà chứ không có giấy tờ xác định. Nay ông bà tôi mất, để lại di chúc cho chú út tôi toàn bộ mảnh đất ông bà đang ở. Vậy xin hỏi theo quy định của pháp luật bố tôi có được quyền được thừa kế nữa không? Lê Minh Châu

Ông bà nội tôi có ba người con: bác tôi, cha tôi và cô tôi. Ông bà có một căn nhà. Ông nội tôi mất năm 1996, cha tôi mất năm 2002. Hiện giờ còn lại bà nội, bác và cô tôi. Nếu bây giờ phân chia di sản, mẹ và anh em tôi có được thừa kế phần tài sản lẽ ra cha tôi được chia không?

Gia đình tôi có năm anh em. Ba tôi đã mất (không để lại di chúc), chỉ còn mẹ. Ba mẹ tôi cùng tạo dựng căn nhà đã lâu (50 năm). Một em trai của tôi lập gia đình ở riêng và đã mất, nay cô em dâu có chồng chết này đến nhà đòi mẹ tôi phải ký giấy di chúc cho cô được chia phần của chồng (cô đã có ba con với em tôi). Xin hỏi yêu cầu của cô em dâu có đúng pháp luật không?

Anh em chúng tôi đã đủ các thủ tục, điều kiện để họp thân tộc phân chia di sản thừa kế, nhưng còn vắng người chị cùng cha khác mẹ (đang ở Mỹ) thì có tiến hành họp được hay không? Cần những thủ tục gì? Thời gian quy định cho người ở nước ngoài về Việt Nam dự họp là bao lâu, nếu quá thời gian đó thì chính quyền địa phương có tổ chức họp được không?

Cha tôi mất năm 1991. Mẹ kế tôi mất năm 2006 và trước khi mất bà có làm tờ khai thừa kế tại phường nhưng không có tên tôi. Cha tôi và mẹ kế có tài sản chung. Xin hỏi thời hiệu để khởi kiện đòi quyền thừa kế là 10 năm tính từ lúc cha tôi mất hay mẹ kế mất? Nay tôi muốn kiện đòi thừa kế trong phần tài sản của cha tôi có được không?

Tôi là một Việt kiều Mỹ sống ở bang Carolina. Gia đình tôi ở Việt Nam có chuyện rắc rối tranh chấp để chia căn nhà do cha mẹ tôi để lại. Ở Việt Nam tôi còn một người chị gái và hai em trai, nhưng các em tôi có những hành động không đúng làm chị tôi buồn phiền. Vụ việc này cũng đã được ủy ban nhân dân phường hòa giải nhiều lần nhưng không thành. Nay chị tôi muốn thưa ra tòa án phân xử. Vậy xin cho biết chị tôi phải gửi đơn tới tòa án nào? Việc tôi không còn quốc tịch Việt Nam có ảnh hưởng gì không? WENDY NGUYEN

Nhà tôi có năm anh chị em, trong đó ba người đã lập gia đình và ở riêng. Mẹ tôi 75 tuổi, bị bệnh không còn đi lại được, tất cả đều do tôi lo. Năm 2003, tôi xây cất lại toàn bộ nhà cửa bằng tiền của mình. Năm 2004, mẹ tôi ra Phòng tư pháp thị xã làm di chúc cho tôi toàn bộ căn nhà. Hiện giờ, người anh thứ ba và người chị thứ tư gửi đơn đòi chia tài sản trong khi họ không hề phụ giúp gì trong việc phụng dưỡng mẹ. Xin hỏi: họ có được chia tài sản không? Nếu được thì phân chia như thế nào? (hoanghuytv2000@...)

Ông bà ngoại tôi (đã qua đời năm 1996) có hai người con, cậu tôi và mẹ tôi. Mẹ tôi có ba người con, tôi là con út. Mẹ tôi bị tai nạn giao thông chết năm 1986, cha tôi có vợ sau và không cùng sống với chúng tôi. Hiện tài sản của ông bà ngoại tôi (gồm những phần đất vườn và rẫy) do cậu tôi đứng tên từ năm 1996. Ông bà ngoại tôi chết không để lại di chúc. Cậu tôi muốn bán khu đất vườn với giá 900 triệu đồng và nói sẽ chia cho anh em tôi 200 triệu đồng. Chúng tôi không đồng ý bán khu đất vườn vì ở đó có nhà thờ ông bà ngoại nên cậu tôi yêu cầu anh em tôi đưa ông 700 triệu đồng và sẽ giao khu đất vườn cho chúng tôi, nếu không sẽ bán cho người con của ông ấy. Vừa qua cậu tôi đã tự ý bán một phần đất rẫy trị giá 19 lượng vàng và không thông báo hoặc phân chia cho ai cả. Xin hỏi: Cậu tôi làm như vậy đúng hay sai? Hiện tại khối tài sản ông bà để lại có được xem là tài sản chung của cậu tôi và mẹ tôi không? Theo luật, mẹ tôi (dù đã chết) và chúng tôi là cháu ngoại có được phân chia tài sản không? Nếu không đồng ý cho cậu tôi bán khu đất vườn thì chúng tôi phải làm sao? Thủ tục như thế nào? Rất mong nhận được sự tư vấn của luật sư. Trân trọng kính chào! (Huỳnh Nguyễn Bích Phượng)

Bố mẹ tôi ly hôn năm 2005. Bố tôi đi nơi khác sống còn mẹ con tôi vẫn sống với bà nội trong căn nhà của bà nội mà trước đây cả gia đình tôi sinh sống. Bà nội tôi vừa mất năm ngoái và không để lại di chúc. Sau khi bà mất, bố tôi quay về dẫn theo một đứa con và đuổi mẹ tôi ra khỏi nhà. Vậy mẹ tôi có quyền gì đối với căn nhà của bà tôi không?

Thu nhập chịu thuế từ thừa kế, quà tặng được xác định như thế nào theo quy định của pháp luật hiện hành?

Pháp luật thuế hiện hành quy định như thế nào về thời điểm xác định thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân từ thừa kế, quà tặng?