Đặc điểm của người nghiện ma túy? Cách nhận biết người nghiện ma túy?

Nội dung chính

• Đặc điểm của người nghiện ma túy? Cách nhận biết người nghiện ma túy?
• 06 tiêu chuẩn chẩn đoán tình trạng nghiện ma túy là những tiêu chuẩn nào?
• Quy trình chuyên môn để xác định tình trạng nghiện ma túy thực hiện như thế nào?

Đặc điểm của người nghiện ma túy? Cách nhận biết người nghiện ma túy?

Căn cứ Thông tư 05/2022/TT-UBDT quy định người nghiện ma túy là người thường xuyên sử dụng ma túy tới mức tình trạng cơ thể bị phụ thuộc vào các chất gây nghiện như hêrôin, côcain, moocphin, cần xa, thuốc phiện hoặc dưới bất kỳ dạng nào khác (bạch phiến, thuốc lắc...).

Người nghiện ma tuý thường bị rối loạn về tâm lý, thể chất và nhân cách, rất khó từ bỏ ma tuý và dễ bị tái nghiện ma tuý.

Một số đặc điểm, cách nhận biết người nghiện ma túy:

- Người nghiện ma tuý thường xuyên tụ tập bạn bè, hay đi chơi về khuya, dậy muộn, ngày ngủ nhiều;

- Tính khí thất thường, tâm trạng hay lo lắng, bồn chồn, thường xuyên có biểu hiện chống đối, cáu gắt;

- Thường thích ở một mình, lười lao động, luôn trong tình trạng uể oải, mệt mỏi, chán ăn, không chăm lo vệ sinh cá nhân; có nhu cầu tiêu tiền ngày một nhiều hoặc sử dụng tiền không có lý do chính đáng;

- Mỗi ngày, cứ đến một giờ nhất định nào đó dù có đang bận việc cũng tìm cách, kiếm cớ để đi ra khỏi nhà;

- Thích ở một mình, ít hoặc ngại tiếp xúc với mọi người, kể cả người thân trong gia đình.

- Dễ bị kích động, không làm chủ được hành vi, ảo giác, manh động, bạo lực. Hay lo lắng, bồn chồn, đôi khi nói nhiều, hay nói dối quanh.

- Hay ngáp vặt, sụt cân, xanh xao; người mệt mỏi, không chịu lao động; không chăm lo vệ sinh cá nhân.

- Nếu là học sinh thường đi học muộn, trốn học, bỏ giờ học, ngồi trong lớp hay ngủ gật, học lực giảm sút; Nhu cầu tiêu tiền ngày một nhiều, thường xuyên xin tiền người thân; hay bán đồ đạc cá nhân và của gia đình, nợ nần nhiều, ăn cắp vặt;

Túi quần áo, cặp sách, phòng ở thường có giây bạc thuốc lá, vỏ kẹo cao su, bật lửa ga, bơm kim tiêm, ống thuốc;

Có dấu hiệu tiêm trên mu bàn tay, cổ tay, mặt, trong mắt cá chân, ở bẹn, ở cổ...

Tuy nhiên, để có cơ sở chắc chắn hơn khi xác định người nghiện ma tuý thì cần đưa người có những biểu hiện nghiện ma tuý đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Đặc điểm của người nghiện ma túy? Cách nhận biết người nghiện ma túy? (Hình từ Internet)

06 tiêu chuẩn chẩn đoán tình trạng nghiện ma túy là những tiêu chuẩn nào?

Theo khoản 1 Điều 3 Thông tư 18/2021/TT-BYT quy định 06 tiêu chuẩn chẩn đoán tình trạng nghiện ma túy gồm:

Tiêu chuẩn 1: Ham muốn mạnh mẽ hoặc cảm giác bắt buộc phải sử dụng chất ma túy;

Tiêu chuẩn 2: Khó khăn trong việc kiểm soát các hành vi sử dụng ma túy về thời gian bắt đầu, thời gian kết thúc hoặc mức sử dụng;

Tiêu chuẩn 3: Có hiện tượng dung nạp với chất ma túy;

Tiêu chuẩn 4: Ngày càng trở nên thờ ơ với các thú vui hoặc sở thích khác do sử dụng chất ma túy;

Tiêu chuẩn 5: Tiếp tục sử dụng ma túy mặc dù đã biết về các hậu quả có hại của chất ma túy;

Tiêu chuẩn 6: Có trạng thái cai ma túy (hội chứng cai ma túy) khi ngừng hoặc giảm sử dụng chất ma túy.

Quy trình chuyên môn để xác định tình trạng nghiện ma túy thực hiện như thế nào?

Theo Điều 4 Thông tư 18/2021/TT-BYT quy định quy trình chuyên môn để xác định tình trạng nghiện ma túy thực hiện như sau:

Bước 1: Tiếp nhận người và thu thập thông tin liên quan của người cần xác định tình trạng nghiện ma túy.

Bước 2: Khám bệnh, theo dõi lâm sàng, ghi thông tin vào hồ sơ bệnh án và Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy quy định tại Phụ lục số 03 ban hành kèm theo Thông tư này.

Bước 3: Ghi kết luận

- Trường hợp chỉ có 01 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy hoặc có 02 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện chất ma túy trong đó có tiêu chuẩn 6 thì ghi kết luận “không nghiện ma túy” vào Phiếu tổng hợp theo dõi xác định tình trạng nghiện ma túy và trả ngay kết quả xác định tình trạng nghiện ma túy theo quy định.

- Trường hợp có ít nhất 03 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy thì ghi kết luận “có nghiện ma túy” vào Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy và trả ngay kết quả xác định tình trạng nghiện ma túy theo quy định.

- Trường hợp có 02 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy, trong đó không có tiêu chuẩn 6 hoặc các dấu hiệu theo các Tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy chưa rõ ràng thì thực hiện theo bước 4.(*)

Bước 4: Khám bệnh, theo dõi lâm sàng, ghi thông tin và kết luận vào hồ sơ bệnh án và các Phiếu theo dõi trong trường hợp quy định tại (*):

- Chỉ định và tiến hành ngay việc khám bệnh, theo dõi lâm sàng để xác định tình trạng nghiện ma túy;

- Thực hiện khám bệnh và ghi hồ sơ bệnh án;

- Theo dõi và ghi Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy và các Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai các chất ma túy tương ứng với từng chất ma túy gồm:

Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai các chất dạng thuốc phiện theo mẫu quy định tại Phụ lục số 04; Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai các chất kích thần (các chất dạng amphetamine, cocain hoặc các chất kích thần khác) theo mẫu quy định tại Phụ lục số 05 và Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai cần sa theo mẫu quy định tại Phụ lục số 06 ban hành kèm theo Thông tư 18/2021/TT-BYT;

- Ghi kết luận là “có trạng thái cai các chất ma túy” hoặc “không có trạng thái cai các chất ma túy” vào các Phiếu theo dõi để xác định trạng thái cai các chất ma túy tương ứng với từng chất ma túy. Kết luận về trạng thái cai các chất ma túy được tổng hợp vào Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy;

- Ghi kết luận về tình trạng nghiện ma túy vào Phiếu tổng hợp theo dõi để xác định tình trạng nghiện ma túy và hồ sơ bệnh án. Trường hợp có ít nhất 03 Tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy thì kết luận là “có nghiện ma túy”.

Trường hợp không đủ 03 tiêu chuẩn của tình trạng nghiện ma túy hoặc chưa biểu hiện rõ các Tiêu chuẩn chẩn đoán do chưa đáp ứng đủ về mặt thời gian thì kết luận là “không nghiện ma túy”. Trả ngay kết quả xác định tình trạng nghiện ma túy theo quy định tại Điều 5 Thông tư 18/2021/TT-BYT.

Trong quá trình xác định tình trạng nghiện ma túy, người cần xác định tình trạng nghiện ma túy có hội chứng cai, các rối loạn tâm thần và các bệnh kèm theo thì được khám và điều trị theo quy định hiện hành về khám bệnh, chữa bệnh.