Mức tham chiếu trong BHXH với mức lương cơ sở giống hay khác nhau?

Nội dung chính

• Mức tham chiếu trong BHXH với mức lương cơ sở giống nhau hay khác nhau?
• Mức tham chiếu sẽ được điều chỉnh dựa trên các yếu tố nào?
• 07 Nguyên tắc bảo hiểm xã hội theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024?

Mức tham chiếu trong BHXH với mức lương cơ sở giống nhau hay khác nhau?

Tại Điều 7 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có quy định về mức tham chiếu như sau:

Điều 7. Mức tham chiếu

1. Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội quy định trong Luật này.

2. Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Tại Điều 3 Nghị định 73/2024/NĐ-CP quy định về mức lương cơ sở như sau:

Điều 3. Mức lương cơ sở

1. Mức lương cơ sở dùng làm căn cứ:

a) Tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật đối với các đối tượng quy định tại Điều 2 Nghị định này;

b) Tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí theo quy định của pháp luật;

c) Tính các khoản trích và các chế độ được hưởng theo mức lương cơ sở.

Căn cứ các quy định trên, mức tham chiếu trong BHXH với mức lương cơ sở là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau. Trong đó,

- Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024.

- Mức lương cơ sở dùng làm căn cứ tính mức lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và thực hiện các chế độ khác theo quy định của pháp luật đối với các đối tượng làm việc trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, lực lượng vũ trang..., tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí theo quy định, tính các khoản trích và các chế độ được hưởng theo mức lương cơ sở.

Hiện nay, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 (có hiệu lực đế hết ngày 30/6/2025) quy định lương cơ sở được dùng làm căn cứ để tính một số chế độ như: Mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau một ngày (khoản 3 Điều 29 Luật Bảo hiểm xã hội 2014); trợ cấp một lần cho mỗi con đối với lao động nữ sinh con hoặc người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi (Điều 38 Luật Bảo hiểm xã hội 2014)...

Tuy nhiên, theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025) sẽ không còn áp dụng mức lương cơ sở để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội mà thay vào đó là mức tham chiếu (Điều 7 Luật Bảo hiểm xã hội 2024).

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 cũng có đề cập, mặc dù sẽ áp dụng mức tham chiếu thay mức lương cơ sở để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ bằng mức lương cơ sở (khoản 13 Điều 141 Luật Bảo hiểm xã hội 2024).

Mức tham chiếu trong BHXH với mức lương cơ sở giống hay khác nhau? (Hình từ Internet)

Mức tham chiếu sẽ được điều chỉnh dựa trên các yếu tố nào?

Tại Điều 7 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có quy định về mức tham chiếu như sau:

Điều 7. Mức tham chiếu

1. Mức tham chiếu là mức tiền do Chính phủ quyết định dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội quy định trong Luật này.

2. Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội.

3. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.

Theo đó, mức tham chiếu trong Luật Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ được điều chỉnh dựa trên các yếu tố như:

- Mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng;

- Sự tăng trưởng kinh tế

- Sự phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ bảo hiểm xã hội.

07 Nguyên tắc bảo hiểm xã hội theo Luật Bảo hiểm xã hội 2024?

Tại Điều 5 Luật Bảo hiểm xã hội 2024 có quy định về các nguyên tắc bảo hiểm xã hội. Theo đó,

[1] Mức hưởng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính trên cơ sở mức đóng và thời gian đóng bảo hiểm xã hội; có chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội 2024

[2] Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính trên cơ sở thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện do người tham gia lựa chọn.

[3] Người vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng, chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc và bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã được tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì không được tính vào thời gian làm cơ sở tính hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.

[4] Quỹ bảo hiểm xã hội được quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch; được sử dụng đúng mục đích và được hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần, các nhóm đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.

[5] Việc thực hiện bảo hiểm xã hội phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia, người thụ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.

[6] Thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để xác định điều kiện hưởng lương hưu và trợ cấp tuất hằng tháng tính theo năm, một năm phải tính đủ 12 tháng. Trường hợp tính mức hưởng, thời gian đóng bảo hiểm xã hội có tháng lẻ từ 01 tháng đến 06 tháng được tính là nửa năm, từ 07 tháng đến 11 tháng được tính là một năm.

[7] Việc giải quyết các chế độ bảo hiểm xã hội được xác định theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội tại thời điểm hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.