Các yếu tố cấu thành tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ?

Nội dung chính

• Các yếu tố cấu thành tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ?
• Mức phạt cao nhất đối với tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ là bao nhiêu năm tù?
• Người che giấu người phạm tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ bị phạt bao nhiêu năm tù?

Các yếu tố cấu thành tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ?

Căn cứ Điều 356 Bộ luật Hình sự 2015 được bổ sung bởi điểm s khoản 1 Điều 2 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ là hành vi khi một người vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác sử dụng chức vụ hoặc quyền hạn của mình để đạt được lợi ích cá nhân hoặc gây hại hoặc làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Tại Điều 3 Nghị quyết 03/2020/NQ-HĐTP có hướng dẫn áp dụng quy định của Bộ luật Hình sự trong xét xử tội phạm tham nhũng và tội phạm khác về chức vụ có quy định như sau:

Vụ lợi là trường hợp người phạm tội đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lạm quyền nhằm đạt được lợi ích vật chất hoặc lợi ích phi vật chất không chính đáng cho mình hoặc cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khác.

Lợi dụng chức vụ, quyền hạn là dựa vào chức vụ, quyền hạn được giao để làm trái, không làm hoặc làm không đúng quy định của pháp luật.

Động cơ cá nhân khác là trường hợp người phạm tội đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn hoặc lạm quyền nhằm khẳng định, củng cố, nâng cao địa vị, uy tín, quyền lực của mình một cách không chính đáng.

Như vậy, hành vi lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ thường được xem là thiếu minh bạch, không công bằng và có thể vi phạm nguyên tắc đạo đức và pháp luật. Những hành động này không chỉ gây hại cho cá nhân mà còn đe dọa tính công bằng và minh bạch trong hệ thống quyền lực.

Các yếu tố cấu thành tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ như sau:

(1) Chủ thể

Chủ thể của tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ là cá nhân và phải đáp ứng các điều kiện sau:

- Có năng lực chịu trách nhiệm hình sự: Năng lực chịu trách nhiệm hình sự là khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình của người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội.

- Đủ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự: Tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

(2) Mặt khách quan

Người bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ thì dấu hiệu thuộc mặt khách quan của tội phạm phải thỏa mãn 2 điều kiện cơ bản:

Hành vi: Vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Hậu quả: Gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng trở lên hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

(3) Mặt chủ quan

Cố ý: Có ý thức nhận thức hành vi của mình là trái pháp luật nhưng vẫn thực hiện.

Động cơ: Vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác.

(4) Khách thể

Tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ xâm phạm đến hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức xã hội, đồng thời xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức và công dân.

(5) Ngoài ra, cần lưu ý một số điểm sau:

- Tội phạm này có thể được thực hiện bởi một người hoặc nhiều người, có thể là đồng phạm.

- Tội phạm này có thể xảy ra ở bất kỳ lĩnh vực nào, trong bất kỳ cơ quan nhà nước, tổ chức nào.

Dưới đây là một số ví dụ về hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ:

- Cán bộ thuế lợi dụng chức vụ để nhận hối lộ của người nộp thuế.

- Cán bộ công an đánh đập người vi phạm hành chính.

- Cán bộ y tế nhận hối lộ của bệnh nhân để ưu tiên điều trị.

Các yếu tố cấu thành tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ? (Hình từ Internet)

Mức phạt cao nhất đối với tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ là bao nhiêu năm tù?

Căn cứ Điều 356 Bộ luật Hình sự 2015 được bổ sung bởi điểm s khoản 1 Điều 2 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ:

Tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ

1. Người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm:

a) Có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

3. Phạm tội gây thiệt hại về tài sản 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.

4. Người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.

Như vậy, người nào vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác mà lợi dụng chức vụ, quyền hạn làm trái công vụ gây thiệt hại về tài sản từ 10.000.000 đồng hoặc gây thiệt hại khác đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Mức phạt cao nhất đối với tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ là 15 năm tù.

Ngoài ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 01 năm đến 05 năm, có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.

Người che giấu người phạm tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ bị phạt bao nhiêu năm tù?

Căn cứ Điều 389 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi khoản 137 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định tội che giấu tội phạm:

Tội che giấu tội phạm

1. Người nào không hứa hẹn trước mà che giấu một trong các tội phạm quy định tại các điều sau đây của Bộ luật này, nếu không thuộc trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 18 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 05 năm:

...

h) Các khoản 2, 3 và 4 Điều 353, các khoản 2, 3 và 4 Điều 354, các khoản 2, 3 và 4 Điều 355, khoản 2 và khoản 3 Điều 356, các khoản 2, 3 và 4 Điều 357, các khoản 2, 3 và 4 Điều 358, các khoản 2, 3 và 4 Điều 359, các khoản 2, 3 và 4 Điều 364, các khoản 2, 3 và 4 Điều 365;

...

Theo quy định trên, người nào không hứa hẹn trước mà che giấu người phạm tội lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ trong các trường hợp sau thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội che giấu tội phạm:

- Có tổ chức;

- Phạm tội 02 lần trở lên;

- Gây thiệt hại về tài sản từ 200.000.000 đồng trở lên.

Người phạm tội che giấu tội phạm có thể bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 07 năm.

Lưu ý: Người che giấu tội phạm là ông, bà, cha, mẹ, con, cháu, anh chị em ruột, vợ hoặc chồng của người phạm tội không phải chịu trách nhiệm hình sự. Trừ trường hợp che giấu các tội xâm phạm an ninh quốc gia hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng khác quy định tại Điều 389 Bộ luật Hình sự 2015.

Trân trọng!