Nợ đọng xây dựng cơ bản là gì? Nguyên nhân gây ra?

Nội dung chính

• Nợ đọng xây dựng cơ bản là gì? Nguyên nhân gây ra?
• Các hành vi nào bị nghiêm cấm trong đầu tư công?
• Đối tượng nào có trách nhiệm cân đối các nguồn vốn để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản?

Nợ đọng xây dựng cơ bản là gì? Nguyên nhân gây ra?

Căn cứ khoản 20 Điều 4 Luật Đầu tư công 2019 quy định như sau:

Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

...

20. Nợ đọng xây dựng cơ bản là giá trị khối lượng thực hiện đã được nghiệm thu của dự án thuộc kế hoạch đầu tư công được cấp có thẩm quyền phê duyệt nhưng chưa có vốn bố trí cho phần khối lượng thực hiện đó.

...

Theo đó, nợ đọng xây dựng cơ bản là giá trị khối lượng thực hiện đã được nghiệm thu của dự án thuộc kế hoạch đầu tư công được cấp có thẩm quyền phê duyệt nhưng chưa có vốn bố trí cho phần khối lượng thực hiện đó.

Nợ đọng xây dựng cơ bản gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nợ đọng XDCB, có thể kể đến một số nguyên nhân chính sau:

- Nguyên nhân khách quan:

+ Trình độ quản lý, điều hành của các chủ đầu tư, nhà thầu còn hạn chế.

+ Quy trình, thủ tục đầu tư xây dựng cơ bản còn phức tạp, kéo dài.

+ Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản còn hạn hẹp.

+ Giá cả vật tư, thiết bị, nhân công tăng cao.

- Nguyên nhân chủ quan:

+ Thiếu quy hoạch, kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản đồng bộ, hợp lý.

+ Quyết định đầu tư xây dựng cơ bản chưa đúng quy định, chưa phù hợp với nhu cầu thực tế.

+ Điều chỉnh dự án làm tăng tổng mức đầu tư dẫn đến không có kế hoạch bố trí vốn.

+ Thi công trước tìm vốn sau, dẫn đến nợ đọng xây dựng cơ bản cũng diễn ra khá phổ biến.

Ngoài ra, nợ đọng xây dựng cơ bản gây ra nhiều hệ lụy tiêu cực, ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội, cụ thể:

+ Ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư: Nợ đọng XDCB làm chậm tiến độ thi công, ảnh hưởng đến chất lượng công trình, tăng chi phí đầu tư.

+ Ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội: Nợ đọng XDCB làm giảm nguồn vốn đầu tư cho các lĩnh vực khác, ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng kinh tế, đời sống của nhân dân.

+ Ảnh hưởng đến uy tín của Nhà nước: Nợ đọng xây dựng cơ bản làm giảm niềm tin của nhân dân đối với Nhà nước, ảnh hưởng đến hoạt động quản lý, điều hành của Nhà nước.

Nợ đọng xây dựng cơ bản là gì? Nguyên nhân gây ra? (Hình từ Internet)

Các hành vi nào bị nghiêm cấm trong đầu tư công?

Căn cứ Điều 16 Luật Đầu tư công 2019 quy định các hành vi bị nghiêm cấm trong đầu tư công bao gồm:

- Quyết định chủ trương đầu tư không phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch; không xác định được nguồn vốn và khả năng cân đối vốn; không đúng thẩm quyền, trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật.

- Quyết định đầu tư chương trình, dự án khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư hoặc không đúng với các nội dung về mục tiêu, phạm vi, quy mô, vượt tổng vốn đầu tư của chủ trương đầu tư đã được cấp có thẩm quyền quyết định.

- Quyết định điều chỉnh tổng vốn đầu tư của chương trình, tổng mức đầu tư của dự án trái với quy định của pháp luật về đầu tư công.

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt, vụ lợi, tham nhũng trong quản lý và sử dụng vốn đầu tư công.

- Chủ chương trình, chủ đầu tư thông đồng với tổ chức tư vấn, nhà thầu dẫn tới quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư chương trình, dự án gây thất thoát, lãng phí vốn, tài sản của Nhà nước, tài nguyên của quốc gia; làm tổn hại, xâm phạm lợi ích hợp pháp của công dân và của cộng đồng.

- Đưa, nhận, môi giới hối lộ.

- Yêu cầu tổ chức, cá nhân tự bỏ vốn đầu tư khi chương trình, dự án chưa được quyết định chủ trương đầu tư, chưa được phê duyệt, gây nợ đọng xây dựng cơ bản.

- Sử dụng vốn đầu tư công không đúng mục đích, không đúng đối tượng, vượt tiêu chuẩn, định mức theo quy định của pháp luật.

- Làm giả, làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu, liên quan đến quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, triển khai thực hiện chương trình, dự án.

- Cố ý báo cáo, cung cấp thông tin không đúng, không trung thực, không khách quan ảnh hưởng đến việc lập, thẩm định, quyết định kế hoạch, chương trình, dự án, theo dõi, đánh giá, kiểm tra, thanh tra và xử lý vi phạm trong triển khai thực hiện kế hoạch, chương trình, dự án.

- Cố ý hủy hoại, lừa dối, che giấu hoặc lưu giữ không đầy đủ tài liệu, chứng từ, hồ sơ liên quan đến quyết định chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, triển khai thực hiện chương trình, dự án.

- Cản trở việc phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về đầu tư công.

Đối tượng nào có trách nhiệm cân đối các nguồn vốn để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản?

Căn cứ khoản 1 Điều 66 Luật Đầu tư công 2019 quy định triển khai kế hoạch đầu tư công:

Triển khai kế hoạch đầu tư công

1. Bộ, cơ quan trung ương và địa phương, Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã, cơ quan, đơn vị sử dụng vốn đầu tư công có trách nhiệm:

a) Tổ chức thực hiện kế hoạch đầu tư công đúng mục tiêu đã được cấp có thẩm quyền quyết định;

b) Triển khai thực hiện dự án theo đúng tiến độ và kế hoạch vốn đã được cấp có thẩm quyền quyết định;

c) Lập kế hoạch và tổ chức lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu thuộc dự án được bố trí vốn theo kế hoạch đầu tư công đã được cấp có thẩm quyền quyết định;

d) Tổ chức nghiệm thu và thanh toán, quyết toán theo đúng hợp đồng đối với gói thầu đã hoàn thành và bàn giao đưa vào sử dụng;

đ) Cân đối các nguồn vốn để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản theo quy định tại khoản 4 Điều 101 của Luật này;

e) Bảo đảm phạm vi, quy mô đầu tư của từng dự án thực hiện theo đúng mục tiêu, lĩnh vực, chương trình đã được phê duyệt và theo kế hoạch vốn đã được bố trí;

g) Theo dõi, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch đầu tư công.

...

Theo đó, Bộ, cơ quan trung ương và địa phương, Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã, cơ quan, đơn vị sử dụng vốn đầu tư công có trách nhiệm cân đối các nguồn vốn để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản phát sinh trước ngày 01 tháng 01 năm 2015.

Trân trọng!