Di tích lịch sử văn hóa là gì? Cơ quan nào có thẩm quyền xếp hạng di tích lịch sử văn hóa?

Nội dung chính

• Thế nào là di tích lịch sử văn hóa?
• Di tích lịch sử văn hóa cần có các tiêu chí như thế nào?
• Di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng như thế nào?
• Ai có thẩm quyền quyết định xếp hạng di tích lịch sử văn hóa?

Thế nào là di tích lịch sử văn hóa?

Theo khoản 3 Điều 4 Luật Di sản văn hóa 2001 có quy định như sau:

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

3. Di tích lịch sử văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học.

Theo đó, di tích lịch sử văn hóa là công trình xây dựng, địa điểm và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học.

Di tích lịch sử văn hóa cần có các tiêu chí như thế nào?

Theo khoản 1 Điều 28 Luật Di sản văn hóa 2001 được sửa đổi bởi khoản 9 Điều 1 Luật Di sản văn hóa sửa đổi 2009 quy định di tích lịch sử văn hóa phải có một trong các tiêu chí sau đây:

Di tích lịch sử văn hóa phải có một trong các tiêu chí sau đây:

a) Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện lịch sử, văn hóa tiêu biểu của quốc gia hoặc của địa phương;

b) Công trình xây dựng, địa điểm gắn với thân thế và sự nghiệp của anh hùng dân tộc, danh nhân, nhân vật lịch sử có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của quốc gia hoặc của địa phương trong các thời kỳ lịch sử;

c) Địa điểm khảo cổ có giá trị tiêu biểu;

d) Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị tiêu biểu cho một hoặc nhiều giai đoạn phát triển kiến trúc, nghệ thuật.”

Phụ thuộc vào các tiêu chí di tích lịch sử văn hóa còn để xếp hạng di tích, nhìn chung các di tích lịch sử đều có lịch sử gắn bó lâu đời và có nhiều giá trị tiêu biểu đối với địa phương và quốc gia.

Di tích lịch sử văn hóa là gì? Cơ quan nào có thẩm quyền xếp hạng di tích lịch sử văn hóa? (Hình ảnh Internet)

Di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng như thế nào?

Theo Điều 29 Luật Di sản văn hóa 2001 được sửa đổi bởi khoản 10 Điều 1 Luật Di sản văn hóa sửa đổi 2009 di tích lịch sử văn hóa được xếp hạng như sau:

Di tích cấp tỉnh là di tích có giá trị tiêu biểu của địa phương, bao gồm:

a) Công trình xây dựng, địa điểm ghi dấu sự kiện, mốc lịch sử quan trọng của địa phương hoặc gắn với nhân vật có ảnh hưởng tích cực đến sự phát triển của địa phương trong các thời kỳ lịch sử;

b) Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị trong phạm vi địa phương;

c) Địa điểm khảo cổ có giá trị trong phạm vi địa phương;

d) Cảnh quan thiên nhiên hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc, nghệ thuật có giá trị trong phạm vi địa phương.”

- Di tích lịch sử văn hóa quốc gia là di tích có giá trị tiêu biểu của quốc gia, bao gồm:

“a) Công trình xây dựng, địa điểm ghi dấu sự kiện, mốc lịch sử quan trọng của dân tộc hoặc gắn với anh hùng dân tộc, danh nhân, nhà hoạt động chính trị, văn hóa, nghệ thuật, khoa học nổi tiếng có ảnh hưởng quan trọng đối với tiến trình lịch sử của dân tộc;

b) Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị tiêu biểu trong các giai đoạn phát triển kiến trúc, nghệ thuật Việt Nam;

c) Địa điểm khảo cổ có giá trị nổi bật đánh dấu các giai đoạn phát triển của văn hóa khảo cổ;

d) Cảnh quan thiên nhiên đẹp hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc, nghệ thuật hoặc khu vực thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc thù.”

- Di tích lịch sử văn hóa quốc gia đặc biệt là di tích có giá trị đặc biệt tiêu biểu của quốc gia, bao gồm:

a) Công trình xây dựng, địa điểm gắn với sự kiện đánh dấu bước chuyển biến đặc biệt quan trọng của lịch sử dân tộc hoặc gắn với anh hùng dân tộc, danh nhân tiêu biểu có ảnh hưởng to lớn đối với tiến trình lịch sử của dân tộc;

b) Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị đặc biệt đánh dấu các giai đoạn phát triển kiến trúc, nghệ thuật Việt Nam;

c) Địa điểm khảo cổ có giá trị nổi bật đánh dấu các giai đoạn phát triển văn hóa khảo cổ quan trọng của Việt Nam và thế giới;

d) Cảnh quan thiên nhiên nổi tiếng hoặc địa điểm có sự kết hợp giữa cảnh quan thiên nhiên với công trình kiến trúc, nghệ thuật có giá trị đặc biệt của quốc gia hoặc khu vực thiên nhiên có giá trị về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học và hệ sinh thái đặc thù nổi tiếng của Việt Nam và thế giới.

- Luật Di sản văn hóa đã có sự phân định rõ các tiêu chí khi xem xét xếp hạng di tích lịch sử văn hóa. Theo đó, các di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh (gọi chung là di tích) được phân làm 3 hạng, là di tích cấp tỉnh, di tích quốc gia và di tích quốc gia đặc biệt.

- Sự phân hạng này dựa vào cấp độ giá trị tiêu biểu của di tích, như di tích cấp tỉnh thì có giá trị tiêu biểu của địa phương, cấp quốc gia có giá trị tiêu biểu của quốc gia, cấp quốc gia đặc biệt có giá trị đặc biệt tiêu biểu của quốc gia

Ai có thẩm quyền quyết định xếp hạng di tích lịch sử văn hóa?

Theo Điều 30 Luật Di sản văn hóa 2001 được sửa đổi bởi khoản 11 Điều 1 Luật Di sản văn hóa sửa đổi 2009 có quy định về thẩm quyền quyết định xếp hạng di tích như sau:

Thẩm quyền quyết định xếp hạng di tích được quy định như sau:

a) Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh, cấp bằng xếp hạng di tích cấp tỉnh;

b) Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng di tích quốc gia, cấp bằng xếp hạng di tích quốc gia;

c) Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, cấp bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; quyết định việc đề nghị Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc xem xét đưa di tích tiêu biểu của Việt Nam vào Danh mục di sản thế giới.

2. Trong trường hợp di tích đã được xếp hạng mà sau đó có đủ căn cứ xác định là không đủ tiêu chuẩn hoặc bị hủy hoại không có khả năng phục hồi thì người có thẩm quyền quyết định xếp hạng di tích nào có

quyền ra quyết định hủy bỏ xếp hạng đối với di tích đó.

Thầm quyền quyết định xếp hạng di tích lịch sử văn hóa được chia làm ba cấp tùy thuộc vào giá trị tiêu biểu của di sản, cụ thể là:

- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh;

- Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng di tích quốc gia;

-Thủ tướng Chính phủ quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, cấp bằng xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt.