Trước đó đã được chia tài sản vậy khi bố mẹ mất có quyền yêu cầu phân chia thừa kế nữa hay không?

Nội dung chính

• Trước đó đã được chia tài sản vậy khi bố mẹ mất có quyền yêu cầu phân chia thừa kế nữa không?
• Chia thừa kế theo di chúc miệng
• Người thừa kế cùng hàng mất thì có cần phải chia suất thừa kế cho người đã mất?

Trước đó đã được chia tài sản vậy khi bố mẹ mất có quyền yêu cầu phân chia thừa kế nữa không?

Chào chuyên viên, anh tôi khi lập gia đình có được bố, mẹ chia đất vậy khi bố, mẹ mất thì anh tôi có được quyền can thiệp, phân chia di sản thừa hay không? Mong nhận được sự phản hồi của chuyên viên về vấn đề trên. Xin cảm ơn.

Trả lời: *Trường hợp bố mẹ có để lại di chúc

Theo quy định tại Điều 624 Bộ luật dân sự 2015 thì: Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Theo đó, nếu như trước khi bố, mẹ bạn mất có viết di chúc thì phần di sản thừa kế sẽ được chia theo di chúc (trường hợp di chúc hợp pháp). Nếu trong di chúc bố mẹ có chia tài sản cho anh bạn thì anh bạn sẽ được nhận tài sản này. 

*Trường hợp bố mẹ không để lại di chúc, di sản thừa kế sẽ được chia theo pháp luật

Tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 thì người thừa kế theo pháp luật được quy định như sau:

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Theo thông tin bạn cung cấp, anh trai bạn đã được bố mẹ chia đất ra ở riêng. Tuy nhiên, khi bố mẹ mất thì anh trai của bạn vẫn sẽ được hưởng di sản thừa kế giống như những người thuộc hàng thừa kế khác chỉ trừ trường hợp anh trai bạn bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm sức khỏe, tính mạng, ngược đãi, hành hạ bố, mẹ hoặc vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng đối với bố, mẹ thì sẽ không được hưởng di sản theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015.

1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.

Chia thừa kế theo di chúc miệng

Ông em bị tai nạn, lúc hấp hối có di chúc miệng để lại toàn bộ tài sản của ông cho bố em trước sự chứng kiến của nhiều người. Đến nay ông mất được 3 tháng rồi thì bố em và các bác họp lại để chia thừa kế. Các bác không đồng ý cho bố em nhận căn nhà đó theo di chúc của ông. Như vậy có đúng không ạ?

Trả lời: Theo Khoản 5 Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 di chúc miệng được coi là hợp pháp nếu đáp ứng đồng thời các điều kiện sau:

- Người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng của mình trước mặt ít nhất 02 người làm chứng;

- Ngay sau khi người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng, người làm chứng ghi chép lại, cùng ký tên hoặc điểm chỉ.

- Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày người di chúc miệng thể hiện ý chí cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực xác nhận chữ ký hoặc điểm chỉ của người làm chứng.

Theo thông tin bạn cung cấp, có 2 trường hợp như sau:

TH1: Di chúc miệng hợp pháp

Ngay sau khi ông di chúc miệng, người làm chứng đã ghi chép lại lời ông và tiến hành chứng thực chữ ký theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo các điều kiện để di chúc miệng hợp pháp. Trường hợp này sẽ tiến hành chia di sản thừa kế theo nội dung di chúc của ông.

TH2: Di chúc miệng không hợp pháp

Di chúc miệng không hợp pháp nếu người làm chứng không tiến hành ghi chép lại lời ông hoặc có ghi chép lại nhưng không được chứng thực chữ ký hoặc đi chứng thực chữ ký quá thời hạn.

Do đó trường hợp này sẽ tiến hành chia thừa kế theo pháp luật. Và việc các bác bạn không đồng ý bố bạn nhận căn nhà là có căn cứ.

Di sản thừa kế của ông để lại sẽ được chia cho những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông bao gồm: bà (vợ ông), cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của ông. 

Người thừa kế cùng hàng mất thì có cần phải chia suất thừa kế cho người đã mất?

Cho tôi hỏi đối với hàng thừa kế thứ nhất: vợ, con, cha mẹ đẻ thì sẽ được chia tài sản bằng nhau. Giả sử cha mẹ đẻ đã chết thì tài sản chỉ chia cho vợ và con, hay vẫn chia cho cha mẹ đẻ, rồi phần di sản của cha mẹ đẻ lại được chia cho những người được thừa kế theo pháp luật. Xin luật sư giải đáp thắc mắc giúp, trân trọng cảm ơn!

Trả lời: Căn cứ theo Khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự 2015 thì các trường hợp sau đây sẽ tiến hành chia thừa kế theo pháp luật:

- Không có di chúc;

- Di chúc không hợp pháp;

- Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

- Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Do đó trong những trường hợp trên thì tài sản sẽ được tiến hành chia thừa kế theo pháp luật.

Theo Điểm a Khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 thì hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. 

Và theo quy định tại Điều 613 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về người thừa kế như sau: 

"Người thừa kế là cá nhân phải là người còn sống vào thời điểm mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết..."

Do đó trong trường hợp của bạn thì cha, mẹ đẻ là người đã mất trước thì sẽ không cần phải chia di sản cho những người này mà chỉ chia cho những người còn lại trong hàng thừa kế thứ nhất.

Trân trọng!