Việc doanh nghiệp nợ đọng tiền bảo hiểm xã hội như hiện nay đã, đang và sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động trong doanh nghiệp. Một khi doanh nghiệp không nộp bảo hiểm xã hội, người lao động cũng sẽ không được hưởng bất kỳ chính sách bảo hiểm nào như bảo hiểm y tế, ốm đau, hưu trí, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, tử tuất, lương hưu... như luật quy định. Do đó cần phải có những biện pháp tích cực để thu hồi khoản tiền nợ đọng này để đảm bảo quyền lợi cho người lao động cũng như quyền lợi của cơ quan bảo hiểm.
Nguyên nhân của tình trạng nợ đọng bảo hiểm xã hội của doanh nghiệp thì có nhiều, nhưng có thể tựu chung vào những nguyên nhân chủ yếu sau:
1 - Do suy thoái nền kinh tế nên doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất kinh doanh, dẫn đến việc doanh nghiệp nợ đọng khoản tiền bảo hiểm xã hội của người lao động.
2 – Do lãi suất nộp chậm tiền bảo hiểm xã hội thấp hơn so với lãi suất đi vay ngân hàng (chỉ tính theo mức lãi suất của hoạt động đầu tư từ quỹ bảo hiểm xã hội là 10,5%/năm) nên các doanh nghiệp sẵn sàng chịu nộp phạt và nộp tiền lãi suất nộp chậm để tập trung nguồn vốn vào việc kinh doanh.
3 - Do doanh nghiệp cố tình trốn tránh trách nhiệm, cố tình chây ỳ nhằm chiếm dụng tiền bảo hiểm xã hội của người lao động.
4 – Do chế tài xử phạt hành vi không đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động là quá nhẹ nên không đủ sức răn đe đối với doanh nghiệp.