Hủy bản án, quyết định của Tòa án là gì? Quy định về thẩm quyền huỷ bản án, quyết định của Tòa án trong tố tụng hình sự

Hủy bản án, quyết định của Tòa án trong tố tụng hình sự (Hình ảnh internet)

Hủy bản án, quyết định của Tòa án là một trong những biện pháp quan trọng để hạn chế những sai phạm, thiếu sót trong các bản án, quyết định của Tòa án.

Hủy bản án, quyết định của Tòa án là gì?

Hủy bản án, quyết định của Tòa án là việc Tòa án có thẩm quyền ra quyết định bằng văn bản nhằm chấm dứt hiệu lực thi hành đối với bản án, quyết định đã có hiệu lực thi hành của Tòa án cấp dưới khi phát hiện bản án, quyết định đó có sai sót dẫn đến quyết định giải quyết xét xử không đúng người, đúng tội hoặc không khách quan.

Thẩm quyền hủy bản án, quyết định của Tòa án?

Trong tố tụng hình sự, thẩm quyền hủy bản án, quyết định của Tòa án được quy định cụ thể tại các Điều 355, 388 và 402 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015

Theo đó, những cấp Tòa án sau có quyền hủy bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật:

- Hội đồng xét xử phúc thẩm đối với bản án sơ thẩm;

- Hội đồng xét xử giám đốc thẩm;

- Hội đồng tái thẩm.

Hủy bản án, quyết định của Tòa án trong những trường hợp nào?

**Giai đoạn xét xử Phúc Thẩm

(1) Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại trong trường hợp:

- Có căn cứ cho rằng cấp sơ thẩm bỏ lọt tội phạm, người phạm tội hoặc để khởi tố, điều tra về tội nặng hơn tội đã tuyên trong bản án sơ thẩm;

- Việc điều tra ở cấp sơ thẩm không đầy đủ mà cấp phúc thẩm không thể bổ sung được;

- Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong giai đoạn điều tra, truy tố.

(2) Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm để xét xử lại ở cấp sơ thẩm với thành phần 

- Hội đồng xét xử sơ thẩm không đúng thành phần mà Bộ luật Tố tụng hình sự 2015;

- Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong giai đoạn xét xử sơ thẩm;

- Người được Tòa án cấp sơ thẩm tuyên không có tội nhưng có căn cứ cho rằng người đó đã phạm tội;

- Miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt hoặc áp dụng biện pháp tư pháp đối với bị cáo không có căn cứ; Hội đồng xét xử mới trong các trường hợp:

- Bản án sơ thẩm có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật nhưng không thuộc trường hợp Hội đồng xét xử phúc thẩm sửa bản án

(3) Hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án

Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm, tuyên bị cáo không có tội và đình chỉ vụ án.

- Không có sự việc phạm tội;

- Hành vi không cấu thành tội phạm;

Hội đồng xét xử phúc thẩm hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án.

- Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự;

- Người mà hành vi phạm tội của họ đã có bản án hoặc quyết định đình chỉ vụ án có hiệu lực pháp luật;

- Đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự;

- Tội phạm đã được đại xá;

- Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội đã chết, trừ trường hợp cần tái thẩm đối với người khác;

**Giai đoạn xét xử Giám đốc thẩm và Tái thẩm

(1) Hội đồng giám đốc thẩm, tái thẩm hủy một phần hoặc toàn bộ bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật để điều tra lại hoặc xét xử lại:

- Kết luận trong bản án, quyết định của Tòa án không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án;

- Có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án;

- Có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật.

(2) Tương tự như cấp xét xử Phúc thẩm, cấp xét xử Giám đốc thẩm và Tái thẩm cũng hủy bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và đình chỉ vụ án nếu thuộc một trong 7 trường hợp hủy bản án sơ thẩm và đình chỉ vụ án đã được đề cập ở trên.

Trương Quang Vĩnh