Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 3787:1983 về Rơle điện - Thuật ngữ và định nghĩa

• Số hiệu: TCVN3787:1983
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: 08/06/1983

Thuật ngữ	Định nghĩa
1. Rơle điện Vg. Rơle	Cơ cấu đóng cắt dùng để tiến hành sự thay đổi đột ngột trong các mạch điều khiển ở giá trị cho trước của đại lượng điện tác động.
2. Đại lượng tác động của rơle	Đại lượng điện (riêng lẻ hay phối hợp với các đại lượng điện khác) cần đặt vào rơle ở các điều kiện cho trước để đạt được chức năng dự định của rơle.
3. Đại lượng tác động vào của rơle điện	Đại lượng tác động được đưa vào mạch điều khiển của rơle
4. Đại lượng đặc trưng của rơle điện	Đại lượng là hàm của các đại lượng tác động vào và được định mức về độ chính xác. Chú thích: Đại lượng đặc trưng xác định biểu thị chức năng của rơle, ví dụ: Dòng đối với rơle dòng Công suất đối với rơle công suất, có các đại lượng tác động là dòng và áp. Tần số đối với rơle tần số, có thể các đại lượng tác động vào rơle này là áp.
5. Đại lượng tác động phụ trợ của rơle điện	Bất kỳ đại lượng tác động nào, trừ các đại lượng tác động vào.
6. Kích thích rơle	Đưa các đại lượng tác động đến rơle
CÁC DẠNG RƠLE ĐIỆN
7. Rơle điện cơ	Rơle làm việc nhờ sự chuyển dịch tương đối của các phần tử cơ của rơle dưới sự tác động của dòng điện chạy qua mạch đầu vào.
8. Rơle điện từ	Rơle điện cơ làm việc nhờ tác động của từ trường cuộn dây cố định lên phần động bằng sắt từ.
9. Rơle cực tính	Rơ le điện từ có từ trường cực hóa phụ trợ
10. Rơle có tiếp điểm bọc kín	Rơle điện từ có tiếp điểm bọc kín và điều khiển bằng từ
11. Rơle từ điện	Rơle điện cơ làm việc nhờ tác động tương hỗ của từ trường nam châm vĩnh cửu đặt cố định và cuộn dây động có dòng điện chạy qua.
12. Rơle điện động	Rơle điện cơ, làm việc nhờ tác động tương hỗ của từ trường của cuộn dây cố định và cuộn dây động tạo nên bởi dòng điện kích thích đưa từ ngoài vào.
13. Rơle sắt điện động	Rơle điện động làm việc nhờ tác động tương hỗ giữa các từ trường được tăng cường bởi lõi sắt từ
14. Rơle cảm ứng	Rơle điện cơ, làm việc nhờ tác động tương hỗ của các từ trường biến thiên của các cuộn dây cố định và các dòng điện cảm ứng do các từ trường này tạo ra trong phần động
15. Rơle điện kiểu tĩnh	Rơle điện làm việc không theo nguyên tắc sử dụng sự chuyển dịch tương đối của các phần tử
16. Rơle sắt từ	Rơle tĩnh làm việc trên cơ sở sử dụng đặc tính không đường thẳng của vật liệu sắt từ.
17. Rơle điện chân không	Rơle tĩnh sử dụng các dụng cụ điện chân không
18. Rơle điện tử	Rơle tĩnh sử dụng các dụng cụ điện tử
19. Rơle bán dẫn	Rơle tĩnh sử dụng các dụng cụ bán dẫn
20. Rơle điện nhiệt	Rơle làm việc theo nhiệt lượng tỏa ra khi có dòng điện chạy qua
21. Rơle điện cân bằng một phía	Rơle điện, sau khi đã thay đổi trạng thái do có đại lượng tác động (hoặc đại lượng đặc trưng) đặt vào, sẽ trở về trạng thái cũ nếu tác động này mất đi.
22. Rơle điện cân bằng hai phía	Rơle điện, sau khi đã thay đổi trạng thái do có đại lượng tác động (hoặc đại lượng đặc trưng) đặt vào sẽ không trở về trạng thái cũ nếu tác động này mất đi. Muốn rơle thay đổi trạng thái phải có thêm một tác động khác đặt vào rơle.
23. Rơle điện định thời gian	Rơle điện, tùy theo độ chính xác, có định một hay một vài mức thời gian đặc trưng cho rơle.
24. Rơle điện không định thời gian
25. Rơle đo lường điện	Rơle điện dùng để khởi động với mức chính xác cho trước khi đại lượng đặc trưng đạt trị số (hoặc những trị số) đã cho.
26. Rơle điện cực đại	Rơle đo lường điện, tác động khi trị số của đại lượng đặc trưng lớn hơn trị số cho trước.
27. Rơle điện cực tiểu	Rơle đo lường điện, tác động khi trị số của đại lượng đặc trưng nhỏ hơn trị số cho trước.
28. Rơle dòng điện	Rơle đo lường điện, có đại lượng đặc trưng là dòng điện
29. Rơle chiều dòng điện	Rơle dòng điện, tác động theo một chiều xác định của dòng điện một chiều
30. Rơle điện áp	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng là điện áp.
31. Rơle công suất	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng là tích số giữa dòng điện điện áp và sin của góc giữa chúng với nhau.
32. Rơle công suất tác dụng	Rơle công suất có đại lượng đặc trưng là công suất tác dụng.
33. Rơle công suất phản kháng	Rơle công suất có đại lượng đặc trưng là công suất phản kháng
34. Rơle điện lệch pha	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng là góc giữa hai vectơ của hai đại lượng tác động vào.
35. Rơle hướng công suất	Rơle điện lệch pha có đại lượng tác động vào là dòng điện và điện áp.
36. Rơle điện trở	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng là hàm số cho trước của tỷ số giữa các đại lượng điện áp và dòng điện tác động vào biểu diễn ở dạng phức.
37. Rơle tổng trở	Rơle điện trở tác động ở trị số định trước của môđun tổng trở.
38. Rơle tổng trở có hướng	Rơle điện trở tác động ở giải giới hạn của góc giữa các véctơ dòng điện vào điện áp
39. Rơle thành phần đối xứng	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng được tạo nên bởi các thành phần đối xứng của dòng điện và điện áp.
40. Rơle đạo hàm	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng là đạo hàm của một đại lượng nào đó. Chú thích: Tùy theo đại lượng đặc trưng mà chia ra rơle đạo hàm của dòng điện, điện áp, công suất...
41. Rơle tần số	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng là tần số của dòng điện xoay chiều.
42. Rơle hiệu tần số	Rơle đo lường điện có đại lượng đặc trưng là hiệu tần số của hai đại lượng tác động vào.
43. Rơle nhiều chức năng	Rơle đo lường điện kết hợp chức năng của một số rơle.
44. Rơle có thời gian phụ thuộc	Rơle đo lường điện có định thời gian, độ tụ hoãn của rơle thay đổi theo quy luật xác định tùy thuộc vào trị số của đại lượng đặc trưng.
45. Rơle có thời gian độc lập	Rơle đo lường điện có định thời gian, độ tụ hoãn của rơle không phụ thuộc vào trị số của đại lượng đặc trưng.
46. Rơle lôgích	Rơle điện được dùng để tác động hoặc trở về khi thay đổi đại lượng tác động một cách gián đoạn
47. Rơle trung gian	Là loại rơle lôgích dùng để mở rộng chức năng của các rơle khác
48. Rơle chỉ thị	Rơle lôgích dùng để chỉ tác động trở về hút vào hay nhả ra của khí cụ đóng cắt khác
49. Rơle thời gian	Rơle lôgích có định thời gian.
CÁC PHẦN CẤU THÀNH CỦA RƠLE
50. Phần tiếp thụ của rơle	Phần của rơle điện dùng để tiếp thu các đại lượng tác động vào và để biến các đại lượng ấy thành các đại lượng thuận tiện cho việc biến đổi tiếp theo.
51. Phần biến đổi của rơle	Phần của rơle dùng để biến đổi loại dòng điện, tính chất thay đổi của các đại lượng điện theo thời gian hoặc để biến dạng năng lượng thành dạng thuận tiện để so sánh.
52. Phần so sánh của rơle	Phần của rơle để so sánh các đại lượng đã được biến đổi và đảm bảo đại lượng rời rạc ở đầu ra.
53. Phần thực hiện của rơle	Phần của rơle dùng để thay đổi đột ngột trạng thái của các mạch điện điều khiển
54. Phần làm chậm của rơle	Phần của rơle để đảm bảo sự duy trì thời gian cần thiết.
55. Phần làm chậm của rơle	Phần của rơle dùng để điều chỉnh đại lượng đặt Chú thích: Trong một số phần tử kết cấu có thể phối hợp một số phần tử của rơle
TRẠNG THÁI VÀ SỰ HOẠT ĐỘNG CỦA RƠLE
56. Trạng thái ban đầu của rơle	Trạng thái của rơle khi chưa có kích thích hoặc kích thích chưa đủ
57. Trạng thái kết thúc của rơle	Trạng thái của rơle khi đã đủ kích thích
58. Khởi động của rơle	Quá trình khi rơle chuyển từ trạng thái ban đầu đến trạng thái kết thúc.
59. Nhả về của rơle	Quá trình khi rơle chuyển từ trạng thái kết thúc về trạng thái ban đầu
60x. Tác động của rơle	Việc thực hiện chức năng quy định của rơle.
61^x. Trạng thái xuất phát của rơle	Trạng thái cho trước, từ đó rơle xuất phát tác động khi có kích thích
62^x. Trạng thái hoàn thành tác động của rơle	Trạng thái của rơle sau khi tác động.
63^x. Trở về của rơle	Quá trình khi rơle chuyển từ trạng thái sau tác động về trạng thái xuất phát.
64. Tác động (trở về khởi động, nhả về cần thiết của rơle)	Tác động (trở về, khởi động, nhả về) của rơle điện nhằm đưa rơle trạng thái cho trước
65. Hỏng hóc khi tác động (trở về, khởi động, nhả về) của rơle	Việc không thực hiện được tác động (trở về, khởi động, nhả về) cần thiết của rơle.
66. Trị số của đại lượng tác động (trở về) của rơle	Trị số ngưỡng của đại lượng tác động vào hoặc đại lượng đặc trưng, ở đó rơle tác động trở về.
67. Hệ số trở về của rơle	Tỷ số giữa trị số của đại lượng trở về với trị số của đại lượng khởi động của rơle.
68. Độ trì hoãn của rơle	Khoảng thời gian từ lúc đóng hoặc cắt kích thích của rơle đến lúc rơle thực hiện được chức năng định trước.
69. Thời gian tác động (trở về) của rơle	Khoảng thời gian từ lúc đóng hoặc cắt đại lượng tác động vào hoặc đại lượng đặc trưng đến lúc khởi động hoặc trở về của rơle.
70. Đại lượng đặt của rơle	Trị số cho trước của đại lượng đặc trưng hoặc độ trì hoãn về thời gian cho trước mà ở đó rơle phải tác động. Chú thích: 1. Trong một số rơle (ví dụ rơle điện nhiệt) đại lượng đặt có thể xác định theo trị số cho trước của đại lượng đặc trưng ở trị số đó rơle không được tác động. 2. Đối với rơle không có thang đo, đại lượng đặt được xác định như là trị số trung bình của đại lượng đặc trưng hoặc của độ trì hoãn về thời gian trong điều kiện bình thường.
71. Đặc tính tác động của rơle	Quan hệ giữa các hàm số khác nhau của đại lượng tác động vào trong điều kiện tác động của rơle hoặc quan hệ giữa thời gian tác động với đại lượng đặc trưng.
CHỈ TIÊU ĐỘ CHÍNH XÁC CỦA RƠLE
72. Sai số tuyệt đối của rơle	Hiệu đạt số giữa trị số của đại lượng tác động hoặc giữa độ trì hoãn về thời gian của rơle với đại lượng đặt của nó.
73. Sai số tương đối của rơle	Tỷ số giữa sai số tuyệt đối của rơle với đại lượng đặt của nó
74. Sai số quy đổi của rơle	Tỷ số giữa sai số tuyệt đối của rơle và trị số lấy làm quy ước
75. Sai số cơ bản của rơle	Sai số của rơle được xác định trong những điều kiện bình thường
76. Sai số cơ bản giới hạn của rơle	Trị số lớn nhất của sai số có thể gặp phải trong điều kiện bình thường đối với rơle đã cho và số cần thử cho trước.
77. Sai số trung bình của rơle	Độ lệch trung bình số học của đại lượng tác động hoặc độ trì hoãn về thời gian của rơle với đại lượng đặt của nó Chú thích: Sai số cơ bản trung bình là thành phần thường xuyên của sai số cơ bản giới hạn.
78. Sai số phụ của rơle	Hiệu đại số giữa sai số trung bình của rơle và sai số cơ bản trung bình của nó
79. Độ chênh lệch tuyệt đối của rơle	Độ sai khác cực đại giữa hai trị số bất kỳ trong các điều kiện định trước như nhau đối với rơle đã cho vào số lần thử cho trước.
80. Cấp chính xác của rơle	Con số đặc trưng chính xác của rơle được xác định một cách quy ước theo sai số cơ bản giới hạn tương đối được biểu diễn bằng phần trăm.