Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 6266:1997 sữa và các sản phẩm sữa – lấy mẫu – kiểm tra

• Số hiệu: TCVN6266:1997
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trường
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 1997

Cỡ lô hàng	Kiểm tra thường			Kiểm tra ngặt			Kiểm tra giảm
	n	Ac	Re	n	Ac	Re	n	Ac	Re
Đến 150 Từ 151 đến 500 Từ 501 đến 1200 Từ 1201 đến 3200 Từ 3201 đến 10000 Từ 10001 đến 35000 Từ 35001 đến 150000 Từ 150001 đến 500000 Trên 500 000	5 20 32 50 80 125 200 315 500	0 1 2 3 5 7 10 14 21	1 2 3 4 6 8 11 15 22	8 32 32 50 80 125 200 315 500	0 1 1 2 3 5 8 12 18	1 2 2 3 4 6 9 13 19	2 8 13 20 32 50 80 125 200	0 0 1 1 2 3 5 7 10	1 2 3 4 5 6 8 10 13

Bảng 1.2 – Mức kiểm tra I – AQL = 4,0%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

...

...

...

Re

n

Ac

Re

Đến 90

Từ 91 đến 280

Từ 281 đến 500

Từ 501 đến 1200

Từ 1201 đến 3200

...

...

...

Từ 10001 đến 35000

Từ 35001 đến 150000

Trên 150 000

3

13

20

32

50

80

...

...

...

200

315

0

1

2

3

5

7

10

...

...

...

21

1

2

3

4

6

8

11

15

...

...

...

5

20

20

32

50

80

125

200

315

...

...

...

1

1

2

3

5

8

12

18

1

...

...

...

2

3

4

6

9

13

19

2

5

...

...

...

13

20

32

50

80

125

0

0

1

...

...

...

2

3

5

7

10

1

2

3

4

...

...

...

6

8

10

13

Bảng 1.3 – Mức kiểm tra I – AQL = 6,5%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

...

...

...

Ac

Re

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 25

...

...

...

Từ 151 đến 280

Từ 281 đến 500

Từ 501 đến 1200

Từ 1201 đến 3200

Từ 3201 đến 10000

Từ 10001 đến 35000

Trên 35 000

2

8

...

...

...

20

32

50

80

125

200

0

1

2

...

...

...

5

7

10

14

21

1

2

3

4

...

...

...

8

11

15

22

3

13

13

20

32

...

...

...

80

125

200

0

1

1

2

3

5

...

...

...

12

18

1

2

2

3

4

6

9

...

...

...

19

2

3

5

8

13

20

32

50

...

...

...

0

0

1

1

2

3

5

7

10

...

...

...

2

3

4

5

6

8

10

13

Bảng 1.4 – Mức kiểm tra I – AQL = 10%

...

...

...

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

Ac

Re

...

...

...

Ac

Re

Đến 90

Từ 91 đến 150

Từ 151 đến 280

Từ 281 đến 500

Từ 501 đến 1200

Từ 1201 đến 3200

Từ 3201 đến 10000

...

...

...

5

8

13

20

32

50

80

125

1

...

...

...

3

5

7

10

14

21

2

3

4

...

...

...

8

11

15

22

8

8

13

20

32

...

...

...

80

125

1

1

2

3

5

8

12

...

...

...

2

2

3

4

6

9

13

19

2

...

...

...

5

8

13

20

32

50

0

1

1

...

...

...

3

5

7

10

2

3

4

5

6

...

...

...

10

13

Bảng 2.1 – Mức kiểm tra S-4 – AQL = 2,5%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

...

...

...

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 150

Từ 151 đến 1200

Từ 1201 đến 10000

...

...

...

Từ 35001 đến 500000

Trên 500 000

5

20

32

50

80

125

0

...

...

...

2

3

5

7

1

2

3

4

6

...

...

...

8

32

32

50

80

125

0

1

1

...

...

...

3

5

1

2

2

3

4

6

2

...

...

...

13

20

32

50

0

0

1

1

2

...

...

...

1

2

3

4

5

6

Bảng 2.2 – Mức kiểm tra S-4 – AQL = 4,0%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

...

...

...

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

Ac

Re

n

Ac

...

...

...

Đến 90

Từ 91 đến 500

Từ 501 đến 1200

Từ 1201 đến 10000

Từ 10000 đến 35000

Từ 35001 đến 500000

Trên 500 000

3

13

...

...

...

32

50

80

125

0

1

2

3

5

...

...

...

10

1

2

3

4

6

8

11

5

...

...

...

20

32

50

80

125

0

1

1

2

...

...

...

5

8

0

2

2

3

4

6

9

...

...

...

5

8

13

20

32

50

0

0

1

...

...

...

2

3

5

1

2

3

4

5

6

...

...

...

Bảng 2.3 – Mức kiểm tra S-4 – AQL = 6,5%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

...

...

...

Re

n

Ac

Re

Đến 25

Từ 26 đến 150

Từ 151 đến 500

Từ 501 đến 1200

Từ 1201 đến 10000

...

...

...

Từ 35001 đến 500000

Trên 500 000

2

8

13

20

32

50

80

...

...

...

0

1

2

3

5

7

10

14

1

...

...

...

3

4

6

8

11

15

3

13

13

...

...

...

32

50

80

125

0

1

1

2

3

...

...

...

8

12

1

2

2

3

4

6

9

...

...

...

2

3

5

8

13

20

32

50

0

...

...

...

1

1

2

3

5

7

1

2

3

...

...

...

5

6

8

10

Bảng 2.4 – Mức kiểm tra S-4 – AQL = 10%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

...

...

...

Ac

Re

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 90

...

...

...

Từ 151 đến 500

Từ 501 đến 1200

Từ 1201 đến 10000

Từ 10001 đến 35000

Từ 35001 đến 500000

Trên 500 000

5

8

13

...

...

...

32

50

80

125

1

2

3

5

7

...

...

...

14

21

2

3

4

6

8

11

15

...

...

...

8

8

13

20

32

50

80

125

1

...

...

...

2

3

5

8

12

18

2

2

3

...

...

...

6

9

13

19

2

3

5

8

13

...

...

...

32

50

0

1

1

2

3

5

7

...

...

...

2

3

4

5

6

8

10

13

Bảng 3.1 – Mức kiểm tra S-3 – AQL = 2,5%

...

...

...

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

Ac

Re

...

...

...

Ac

Re

Đến 500

Từ 501 đến 35000

Từ 35001 đến 500000

Trên 500 000

5

20

32

...

...

...

0

1

2

3

1

2

3

4

8

...

...

...

32

50

0

1

1

2

1

2

2

...

...

...

2

8

13

20

0

0

1

1

1

...

...

...

3

4

Bảng 3.2 – Mức kiểm tra S-3 – AQL = 4,0%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

...

...

...

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 150

Từ 151 đến 3200

Từ 3201 đến 35000

...

...

...

Trên 500 000

3

13

20

32

50

0

1

2

...

...

...

5

1

2

3

4

6

5

20

20

...

...

...

50

0

1

1

2

3

1

2

2

...

...

...

4

2

5

8

13

20

0

0

1

...

...

...

2

1

2

3

4

5

Bảng 3.3 – Mức kiểm tra S-3 – AQL = 6,5%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

...

...

...

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

Ac

Re

n

Ac

...

...

...

Đến 50

Từ 51 đến 500

Từ 501 đến 3200

Từ 3201 đến 35000

Từ 35001 đến 500000

Trên 500 000

2

8

13

...

...

...

32

50

0

1

2

3

5

7

1

...

...

...

3

4

6

8

3

13

13

20

32

...

...

...

0

1

1

2

3

5

1

2

2

...

...

...

4

6

2

3

5

8

13

20

0

...

...

...

1

1

2

3

1

2

3

4

5

...

...

...

Bảng 3.4 – Mức kiểm tra S-3 – AQL = 10%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

...

...

...

Re

n

Ac

Re

Đến 150

Từ 151 đến 500

Từ 501 đến 3200

Từ 3201 đến 35000

Từ 35001 đến 500000

...

...

...

5

8

13

20

32

50

1

2

3

...

...

...

7

10

2

3

4

6

8

11

8

...

...

...

13

20

32

50

1

1

2

3

5

...

...

...

2

2

3

4

6

9

2

3

5

...

...

...

13

20

0

1

1

2

3

5

2

...

...

...

4

5

6

8

Bảng 4.1 – Mức kiểm tra S-2 – AQL = 2,5%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

...

...

...

Ac

Re

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 35000

...

...

...

5

20

0

1

1

2

8

32

0

...

...

...

1

2

2

8

0

0

1

2

Bảng 4.2 – Mức kiểm tra S-2 – AQL = 4,0%

...

...

...

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

Ac

Re

...

...

...

Ac

Re

Đến 1200

Trên 1200

3

13

0

1

1

...

...

...

5

20

0

1

1

2

2

5

0

...

...

...

1

2

Bảng 4.3– Mức kiểm tra S-2 – AQL = 6,5%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

...

...

...

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 150

Trên 151 đến 35 000

Trên 35000

...

...

...

8

13

0

1

2

1

2

3

3

...

...

...

13

0

1

1

1

2

2

2

3

...

...

...

0

0

1

1

2

3

Bảng 4.4– Mức kiểm tra S-2 – AQL = 10%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

...

...

...

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

Ac

Re

n

Ac

...

...

...

Đến 1200

Trên 1201 đến 35 000

Trên 35000

5

8

13

1

2

3

...

...

...

3

4

8

8

13

1

1

2

2

...

...

...

3

2

3

5

0

1

1

2

3

...

...

...

Bảng 5.1– Mức kiểm tra S-1 – AQL = 2,5%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

...

...

...

Re

n

Ac

Re

Tất cả các cỡ lô

5

0

1

8

...

...

...

1

2

0

1

Bảng 5.2– Mức kiểm tra S-1 – AQL = 4,0%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

...

...

...

Ac

Re

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 35000

...

...

...

3

13

0

1

1

2

5

20

0

...

...

...

1

2

2

5

0

0

1

2

Bảng 5.3– Mức kiểm tra S-1 – AQL = 6,5%

...

...

...

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

Re

n

Ac

Re

...

...

...

Ac

Re

Đến 500

Trên 500

2

8

0

1

1

...

...

...

3

13

0

1

1

2

2

3

0

...

...

...

1

2

Bảng 5.4– Mức kiểm tra S-1 – AQL = 10%

Cỡ lô hàng

Kiểm tra thường

Kiểm tra ngặt

Kiểm tra giảm

n

Ac

...

...

...

n

Ac

Re

n

Ac

Re

Đến 35000

Trên 35000

5

...

...

...

1

2

2

3

8

8

1

1

2

...

...

...

2

3

0

1

2

3

Chú thích (Các bảng từ bảng 1 đến bảng 5) – Khi sử dụng phương pháp kiểm tra giảm, nếu số chấp nhận vượt quá nhưng số bị bác bỏ không đạt, lô hàng được chấp nhận nhưng phải chuyển sang loại kiểm tra thường.

Bảng 6 – Các phương án lấy mẫu một lần ở mức AQL = 2,5%

n

...

...

...

Re

LQ

Cỡ lô (các đơn vị) ở các mức kiểm tra cho thấy

S-1

S-2

S-3

S-4

I

5

...

...

...

32

50

80

125

200

315

500

0

1

...

...

...

3

5

7

10

14

21

1

2

3

...

...

...

6

8

11

15

22

45

22

18

15

...

...

...

11

8,5

7,0

6,1

Tất cả các cỡ

Đến 35000

Trên 35000

Đến 500

501 đến 35000

...

...

...

Trên 500000

Đến 150

151 đến 1200

1201 đến 10000

10001 đến 35000

35001 đến 500000

Trên 500000

Đến 150

151 đến 500

...

...

...

1201 đến 3200

3201 đến 10000

10001 đến 35000

35001 đến 150000

150001 đến 500000

Trên 500000

Bảng 7 – Các phương án lấy mẫu một lần ở mức AQL = 4,0%

n

Ac

...

...

...

LQ

Cỡ lô (các đơn vị) ở các mức kiểm tra cho thấy

S-1

S-2

S-3

S-4

I

3

13

...

...

...

32

50

80

125

200

315

0

1

2

...

...

...

5

7

10

14

21

1

2

3

4

...

...

...

8

11

15

22

63

32

28

23

20

...

...

...

14

11

9,6

Đến 35000

Trên 35000

Đến 1200

Trên 1200

Đến 150

151 đến 3200

...

...

...

35001 đến 500000

Trên 500000

Đến 90

91 đến 500

501 đến 1200

1201 đến 10000

10001 đến 35000

35000 đến 500000

Trên 500000

...

...

...

91 đến 280

281 đến 500

501 đến 1200

1201 đến 3200

3201 đến 10000

10001 đến 35000

35001 đến 150000

Trên 150000

Bảng 8 – Các phương án lấy mẫu một lần ở mức AQL = 6,5%

...

...

...

Ac

Re

LQ

Cỡ lô (các đơn vị) ở các mức kiểm tra cho thấy

S-1

S-2

S-3

S-4

I

...

...

...

8

13

20

32

50

80

125

200

0

...

...

...

2

4

5

7

10

14

21

1

2

...

...

...

5

6

8

11

15

22

78

47

41

...

...

...

30

25

20

18

15

Đến 500

Trên 500

Đến 150

151 đến 35000

...

...

...

Đến 50

51 đến 500

501 đến 3200

3201 đến 35000

35001 đến 500000

Trên 500000

Đến 25

26 đến 150

151 đến 500

...

...

...

1201 đến 10000

10001 đến 35000

35001 đến 500000

Trên 500000

Đến 25

26 đến 150

151 đến 280

281 đến 500

501 đến 1200

...

...

...

3201 đến 10000

10001 đến 35000

Trên 35000

Bảng 9 – Các phương án lấy mẫu một lần ở mức AQL = 10%

n

Ac

Re

LQ

Cỡ lô (các đơn vị) ở các mức kiểm tra cho thấy

...

...

...

S-2

S-3

S-4

I

5

8

13

20

32

...

...

...

80

125

1

2

3

5

7

10

14

...

...

...

2

3

4

6

8

11

15

22

66

...

...

...

50

46

37

32

26

24

Đến 35000

Trên 35000

Đến 1200

...

...

...

Trên 35000

Đến 150

151 đến 500

501 đến 3200

3201 đến 35000

35001 đến 500000

Trên 500000

Đến 90

91 đến 150

...

...

...

501 đến 1200

1201 đến 10000

10001 đến 35000

35001 đến 500000

Trên 500000

Đến 90

91 đến 150

151 đến 280

281 đến 500

...

...

...

1201 đến 3200

3201 đến 10000

Trên 10000

PHỤ LỤC A

(Quy định)

THUYẾT THỐNG KÊ

A.1. Các phương án lấy mẫu trong tiêu chuẩn 2859 đưa ra các phương án này, hoặc dựa trên lý thuyết Poisson hoặc thuyết nhị phân

Thuyết nhị phân được sử dụng đối với các cỡ mẫu nhỏ hơn, và thuyết Poisson được sử dụng đối với các trường hợp khi việc phân phối xấp xỉ thuyết nhị phân. Chi tiết hơn được nêu trong điều 11.1 của ISO 2859.

...

...

...

PHỤ LỤC B

(Quy định)

CÁC KHUYẾT TẬT TRẦM TRỌNG

Các khuyết tật trầm trọng là một loại đặc biệt. Không thể chọn bất kỳ một giá trị phần trăm nào đối với các khuyết tật loại này và nói rằng “tỷ lệ phần trăm sản phẩm khuyết tật này là có thể châm chước được”.

Giải pháp chung được chấp nhận, khi kiểm tra không phá hủy phải đưa ra được các điểm giới hạn cần kiểm tra bằng cách dùng một cỡ mẫu bằng với cỡ lô và số chấp nhận là zero. Đó là kiểm tra 100%, nhưng cần nhận thức rằng đó không phải là kiểu phân loại 100% thông thường. Ở đây không nhằm ý đồ phân loại sản phẩm ra thành các hạng tốt và xấu, mà nhằm kiểm tra để không có các sản phẩm xấu. Nếu như tìm ra được một sản phẩm khuyết tật trầm trọng, thì không chỉ đơn thuần là loại bỏ và lại tiếp tục kiểm tra, mà điều đó có nghĩa là toàn bộ lô này sẽ bị loại bỏ [cho dù việc loại bỏ không có nghĩa cần thiết phải bỏ - xem điều 1, ISO 2859/phụ chú 1].

Bất cứ khi nào có thể cũng phải dùng dây chuyền sản xuất lại để phát hiện khuyết tật đó đã phát sinh như thế nào và đưa ra các phương pháp ngăn ngừa một sự cố khác. Lý do của việc làm này là cố gắng ngăn ngừa việc sản xuất ra các sản phẩm có khuyết tật trầm trọng và để tránh gây ấn tượng cho người sản xuất. Thậm chí một kiểm tra viên tốt nhất thỉnh thoảng cũng có thể nhầm lẫn, do đó chỉ bằng cách ngăn chặn các sản phẩm khuyết tật trầm trọng từ trước, mới có thể đảm bảo rằng không có sản phẩm nào như vậy tới tay người tiêu dùng.

Nếu ta nghĩ rằng bất kỳ khuyết tật trầm trọng nào đó không chứng thực quy trình đó, thì vẫn tiến hành xem xét nghiêm chỉnh hơn để phân loại lại nó như là một khuyết tật nặng. Các khuyết tật trầm trọng thật sự phải là trầm trọng, thì không phải là quá khó.

Theo định nghĩa về khuyết tật trầm trọng trong ISO 2859, sự phân loại này cần áp dụng đối với một khuyết tật dường như gây ra nguy hiểm hoặc không an toàn cho việc sử dụng, bảo quản hoặc có liên quan đến sản phẩm.

...

...

...

Nếu như cách tiếp cận này được chấp nhận, kết quả chính sẽ là làm giảm việc phân loại cấp trầm trọng, và các mức trầm trọng thực sẽ có thể không bị xử lý nghiêm đúng mức.

Việc phân cấp trầm trọng cũng có giá trị đối với một khuyết tật “dường như” để ngăn ngừa việc thực hiện một chức năng thực tế của một đầu mút “chính yếu”. Các từ trong ngoặc kép trên đây cũng lại rất quan trọng nếu như cách phân cấp trầm trọng không bị giảm nhẹ.

Khi chỉ cần kiểm tra duy nhất đối với các khuyết tật trầm trọng là kiểm tra phá hủy, việc tìm cách ngăn chặn chúng để không cho sản xuất ra thậm chí còn quan trọng hơn. Trong trường hợp này, chúng ta không thể có được 1 mẫu là 100% của lô, và cần phải quyết định: mẫu nào cần được lấy để kiểm tra các khuyết tật trầm trọng. Điều này có thể làm được bằng cách sử dụng một công thức đơn giản theo phần trăm khuyết tật, nếu như có thì hy vọng là phần lớn số tìm được có ít nhất 1 sản phẩm khuyết tật trong mẫu, theo cỡ mẫu và độ rủi ro đã chọn để không bỏ sót việc tìm ra sản phẩm khuyết tật.

Công thức như sau

Cỡ mẫu =

1 hệ số phụ thuộc vào độ rủi ro

% sản phẩm khuyết tật hy vọng phát hiện, nếu có

Hệ số trong tử số của công thức này, tùy thuộc vào độ rủi ro của việc không phát hiện ra sản phẩm khuyết tật có trong mẫu, được cho như sau:

Độ rủi ro

...

...

...

1 trong 10

230,26

1 trong 100

460,52

1 trong 1 000

690,78

1 trong 10 000

921,04

1 trong 100 000

...

...

...

1 trong 1 000 000

1 381,56

1) Hệ số của các giá trị rủi ro khác, nếu cần, có thể được tính toán là 230,26 |log₁₀()|

Như ta thấy, qua công thức trên, cỡ mẫu thường không phải là một số nguyên. Tốt nhất ta nên làm tròn lên số nguyên cao hơn liền kề, hơn là làm tròn tới số nguyên gần nhất.

Số chấp nhận trong trường hợp này, dĩ nhiên, luôn luôn là zero.

Công thức trên chỉ chính xác cho các giá trị nhỏ của phần trăm sản phẩm khuyết tật, nghĩa là không lớn 10, nhưng điều này không phải không có lợi, không thể xem xét các giá trị cao phần trăm sản phẩm khuyết tật về các khuyết tật trầm trọng bằng bất cứ cách nào.

Nếu công thức trên được sử dụng, thí dụ, đối với 20% hoặc 50% sản phẩm khuyết tật, thì cần dự tính cỡ mẫu lớn hơn.

Thí dụ: Đối với 1 sản phẩm nhất định, kiểm tra các khuyết tật trầm trọng bằng phương pháp phá hủy và điều đó quyết định rằng nếu 1 lô có chứa khoảng 2% sản phẩm có khuyết tật trầm trọng, độ rủi ro chỉ là 1/10000 cần được lấy để khỏi bỏ sót sản phẩm có khuyết tật trong mẫu đó.

Cỡ mẫu đó là =

...

...

...

Cỡ mẫu: 461

Số chấp nhận: 0 sản phẩm khuyết tật

Số bác bỏ: 1 sản phẩm khuyết tật

Một phương án khác đối với khuyết tật trầm trọng, trong đó khuyết tật là thứ đo được hơn là một dấu hiệu loại trừ thuần túy, đó là lấy mẫu với một giới hạn an toàn. Khi đó, nếu lực bẻ gẫy cho phép tối thiểu đối với thành phần nào đó là 2 000 kg, có thể thay cho việc lấy giới hạn là 2 000 kg và khuyết tật trầm trọng, ta lấy: giới hạn là 2 500 kg và khuyết tật là loại khuyết tật nặng. Chính nơi cần đặt các giới hạn và phương án nào cho phép phụ thuộc vào kiến thức đã biết về lượng biến thiên thấy được trong sức bền của các thành phần đang xem xét. Khi có thể tiếp cận bằng cách này có thể cho kết quả tốt đẹp cho các bên liên quan hơn là việc tìm kiếm các sản phẩm khuyết tật trầm trọng (và hy vọng rằng chúng không tồn tại).

PHỤ LỤC C

(Tham khảo)

CÁCH LẤY MẪU THỬ

Trong việc lấy mẫu chấp nhận, lô hàng được đánh giá dựa trên chất lượng của mẫu. Nếu đó là một quy trình hợp lý, thì điều quan trọng là mẫu thử phải là mẫu đại diện của lô đó, và không được là mẫu sai trong bất kỳ cách thức nào. Có một vài kiểm tra viên tự phụ về năng lực của mình, được giao một lô hàng để lấy mẫu thử, đã chọn ra tất cả các sản phẩm xấu. Nếu như mục đích là để chứng minh rằng có một vài sản phẩm xấu, hoặc để cải thiện lô đó bằng cách loại bỏ các sản phẩm xấu tìm thấy, thì năng lực này sẽ là một đặc tính tốt. Nhưng đấy không phải là điều cần thiết. Để có đánh giá đúng đắn về chất lượng của lô hàng đó thì mẫu thử phải có cùng chất lượng như lô hàng – không tốt hơn cũng không xấu hơn.

...

...

...

Một phương pháp như thế chính là phương án lấy mẫu ngẫu nhiên đơn giản: tất cả các mẫu thử có thể theo cỡ mẫu cần thiết, đều có một xác suất bằng với mẫu thử được lấy ra. Các bảng mô tả các phương án lấy mẫu giả định rằng các mẫu thử (mẫu đơn, mẫu kép hay nhiều lần) được lấy ra theo phương pháp này. Điều rất quan trọng là, đây chính là trường hợp thực tế.

Ví dụ: Cho cỡ lô là 4 và cỡ mẫu là 2. Nếu mỗi đơn vị trong lô đó được gọi tên theo vần chữ cái alphabet. Lô này sẽ gồm có 4 đơn vị A, B, C và D. Sẽ có 6 cách có thể tạo ra cỡ mẫu là 2.

Đó là: A và B

hoặc A và C

hoặc A và D

hoặc B và C

hoặc B và D

hoặc C và D

và trong phương án lấy mẫu ngẫu nhiên đơn giản, mỗi một số trong 6 khả năng trên phải có một xác suất như nhau. Trong trường hợp đặc biệt này, cần gieo một quân xúc xắc 6 mặt thông thường để chọn A và B nếu quân xúc xắc cho một chấm, A và C nếu là 2 chấm v.v…

...

...

...

Một yêu cầu thực sự thiết yếu là cần có một lô nguyên vẹn để cho kiểm tra viên lấy ra mẫu thử. Đã có những trường hợp, người sản xuất đưa cho kiểm tra viên một mẫu thử hoàn chỉnh trong khi giấu đi số còn lại của lô, và thậm chí có các trường hợp nhà sản xuất đưa ra một mẫu thử khi số sản phẩm trong cỡ mẫu được thiết lập, và thông báo với người kiểm tra viên rằng phần còn lại của lô sẽ không được sản xuất ra cho đến khi biết được các kết quả thử. Rõ ràng là, trong các trường hợp như thế, không có lý để cho rằng mẫu thử là đại diện của lô dưới bất cứ nghĩa nào, và không có lô nào cần được đánh giá trên cơ sở một mẫu như vậy.

Cần nói rõ là, điều này không ngăn cản việc giao một mẫu thử là bán thành phẩm. Hoàn toàn bình thường và hợp lý đối với người sản xuất khi giao nộp, hoặc được yêu cầu giao nộp một mẫu thử trước khi bắt đầu quá trình sản xuất lớn, để được chấp thuận các sản phẩm mà họ dự kiến sản xuất. Ở đây không giống như khi giao nộp một mẫu để chấp nhận hay bác bỏ lô hàng.

Đôi khi, có thể gán cho mỗi sản phẩm trong lô đó một chữ số, hoặc trực tiếp viết lên sản phẩm hoặc bên cạnh, hoặc gián tiếp bởi một phương thức nào đó như ghi chú rằng “Mẫu vật số 124” nghĩa là “hàng thứ nhất, hộp thứ hai, mẫu vật thứ 4 bên trong hộp”. Nếu điều này có thể làm được thì có khả năng lấy ra một mẫu ngẫu nhiên bằng cách sử dụng 1 bảng các số ngẫu nhiên. Xem ví dụ bảng 10.

Thí dụ: một cỡ mẫu gồm 8 đơn vị được lấy ra từ một lô gồm 5 000 đơn vị. Các đơn vị trong lô đó được dán nhãn có các chữ số từ 1 đến 5000, và bắt đầu từ dòng đầu (đỉnh) của cột thứ nhất của bảng 10. Các đơn vị được rút ra để tạo mẫu là các số 110, 4148, 2403, 1828, 2267, 2985, 4313 và 4691 (các số 5327, 5373, 9244 v.v… được lờ đi vì tương ứng với các đơn vị sẽ không có trong lô đó).

Có ba điểm cần lưu ý khi sử dụng bảng lấy mẫu ngẫu nhiên:

a) Việc bắt đầu từ đầu của cột thứ nhất không phải lúc nào cũng đúng. Đối với mỗi mẫu thử được lấy ra, cách tiến hành tốt nhất là bắt đầu từ chỗ mà mẫu trước đó đã kết thúc và từ đó làm theo bảng;

b) có thể cho phép, bằng cách thực hiện thông qua bảng, trở lại nơi bắt đầu và tiến hành xuyên lại, nhưng tốt hơn là, nếu có thể - thực hiện qua 1 bảng mới hơn là lặp lại cái cũ.

c) không cần thiết đọc các con số có 4 chữ số. Nếu cỡ lô là 1000 hoặc ít hơn, thì 3 chữ số đầu tiên sẽ là phù hợp, và sẽ được đọc là 11, 532, 537, v.v…. Đôi khi, chỉ 2 chữ số cũng đủ, khi khác lại cần nhiều hơn 4. Có thể kết hợp nhiều hoặc ít như mong muốn.

Việc sử dụng các con số ngẫu nhiên không có gì là khó khăn miễn là các đơn vị có thể đánh số được, nhưng người ta lại thường cho rằng việc sử dụng chúng chẳng đáng bận tâm, và một mẫu ngẫu nhiên trực giác là mẫu tốt. Trong nhiều trường hợp có thể là như vậy, nhưng thông thường mẫu ngẫu nhiên trực giác lại xa với ngẫu nhiên thực tế. Thí dụ, một người đang tiến hành lấy ra các đơn vị mẫu – được coi là ngẫu nhiên, trong một hộp sẽ luôn luôn lấy ra quá nhiều từ giữa hộp, và các góc sẽ không được đại diện một cách xứng đáng. Khi nhận ra rằng họ đang lấy quá ít từ các góc, họ thường bắt đầu quay ra lấy quá nhiều từ các góc đó. Tính ngẫu nhiên đơn giản của việc đem đến mỗi tổ hợp một xác suất như nhau thì rất khó, và mối quan tâm đặc biệt từ việc sử dụng các số ngẫu nhiên.

...

...

...

Ta biết rằng mỗi tổ hợp có thể cần phải có một xác suất như nhau để các đơn vị mẫu được lấy ra khỏi hộp là đồng nhất sẵn trước khi mẫu được lấy ra, và cũng để cho không quan tâm tới chất lượng vẻ ngoài của các đơn vị mẫu. Cần phải lựa chọn một cách ngẫu nhiên các đơn vị có vẻ ngoài tốt hay xấu.

Có một cách cho phép lấy mẫu ngẫu nhiên đơn giản, khi thích hợp và có thể sử dụng dù các số ngẫu nhiên có được sử dụng hay không.

Cách này đã được biết dưới tên “Lấy mẫu phân vùng” (1). Nó thích hợp bất cứ khi nào một lô có thể xẻ thành các lô nhỏ theo tiêu chuẩn logic nào đó. Cần nhớ rằng tiêu chuẩn này phải là một tiêu chuẩn logic; việc xẻ ra các lô nhỏ theo ngẫu nhiên là không thể được. Mẫu được lấy ra bằng cách lấy một mẫu nhỏ từ mỗi một lô nhỏ tỷ lệ theo cỡ của lô nhỏ đó. Các mẫu nhỏ này cần được lấy ra một cách ngẫu nhiên trong phạm vi lô nhỏ đó (sử dụng số ngẫu nhiên, nếu có thể được), và cuối cùng các mẫu nhỏ được tập hợp lại để tạo nên mẫu đầy đủ trước khi kiểm tra. Tuy nhiên, xem điều 28 (ISO 2859/phụ chú 1) cảnh báo về những khó khăn có thể nảy sinh nếu trộn lẫn 2 hoặc nhiều hơn nguồn cấp.

Thí dụ: Một mẫu gồm 125 đơn vị lấy ra từ một lô được phân thành 2 hộp, mỗi hộp chứa 1/2 lô. Người ta quyết định tạo ra mỗi hộp một lô nhỏ. Một mẫu gồm 62 đơn vị lấy ra từ 1 hộp, và một mẫu gồm 63 đơn vị từ hộp kia, 2 mẫu này được tập hợp để hình thành nên mẫu cần thiết gồm 125 đơn vị. (Hộp cung cấp thêm 1 đơn vị phụ tốt hơn nên chọn ngẫu nhiên).

Nếu, thay vì mỗi hộp chứa nửa lô là một hộp chứa 2/3 và hộp kia chứa 1/3; từ đó 83 đơn vị được lấy ra từ hộp thứ nhất và 42 đơn vị từ hộp thứ hai, là các số nguyên gần nhất với 2/3 và 1/3 của 125.

Khi sử dụng phương án lấy mẫu 2 lần hoặc nhiều lần, tiện cho việc thỉnh thoảng lấy ra mẫu thứ nhất ngẫu nhiên và kiểm tra nó, sau đó lấy mẫu thứ hai nếu cần và cứ thế tiếp tục.

Trong trường hợp này, các kỹ thuật lấy mẫu ngẫu nhiên đã được mô tả ở trên, và không có khó khăn đặc biệt nào. Nhưng thỉnh thoảng, để tiện hơn, lấy ngay lượng mẫu tối đa có thể cần đến và chia nó thành mẫu thứ nhất, mẫu thứ hai, v.v… trước khi tiến hành kiểm tra. Trong trường hợp này, điều quan trọng nhất là, ngoài cách lấy mẫu ngẫu nhiên từ lô hàng để tạo nên mẫu tối đa, thứ nhất, thứ hai, v.v… là các mẫu sẽ được lấy ra ngẫu nhiên từ mẫu tối đa. Điều đặc biệt quan trọng là phải ghi nhớ điểm này, là dùng cách “Lấy mẫu phân vùng” được dùng; có thể hoàn toàn sai khi lấy tất cả các mẫu thứ nhất từ cùng một lô hàng nhỏ.

Bảng 10 (phần 1) – Các số lấy mẫu ngẫu nhiên

0110

...

...

...

5373

9244

4148

2403

1828

7249

7116

6659

...

...

...

2267

9460

2985

4313

6930

8910

8439

4691

...

...

...

7472

2950

1312

8734

2907

1294

9140

3946

...

...

...

9452

3948

4351

1956

9634

9731

8200

...

...

...

9813

3541

0666

5368

3585

1052

6787

1157

...

...

...

7419

7297

4921

0737

4883

2804

6289

4956

...

...

...

5399

8240

1646

4263

2195

4135

5242

...

...

...

6445

2179

4520

5655

5883

4107

5888

3837

...

...

...

6874

3848

6201

8496

2536

8046

6117

8185

8062

...

...

...

3554

1370

4345

3265

6116

0261

6031

...

...

...

1031

7727

1904

9283

5073

0213

8961

...

...

...

4767

5057

7509

2351

7142

0060

0135

9817

3568

...

...

...

3568

9096

0567

9542

3019

7990

1102

8796

...

...

...

2536

0681

1053

8503

2430

7931

5108

...

...

...

9228

9304

5860

6277

2827

8640

9853

4046

...

...

...

0738

1272

2808

6223

8886

2825

9480

8075

...

...

...

6310

5667

6875

7397

6351

7643

7361

...

...

...

7112

0344

6210

6546

7410

7479

4558

7494

...

...

...

5302

1720

7323

0375

4899

2409

8187

7653

...

...

...

0568

0572

7525

7204

1727

7335

2079

5104

...

...

...

2595

8627

2738

6335

9559

0705

6036

0513

...

...

...

4832

0965

7577

1599

9456

6575

0448

...

...

...

0611

8894

6893

9793

5303

3197

6662

2390

...

...

...

3209

8760

0831

4264

5075

7735

6969

7389

...

...

...

8105

8422

1199

7725

0065

2560

3537

...

...

...

7426

7017

2142

2703

8904

1617

7736

5167

...

...

...

6604

2774

6919

4440

4082

0949

9976

7425

...

...

...

5230

0909

0183

2170

4795

8858

5190

...

...

...

7038

0816

8793

4332

2323

0475

5370

Bảng 10 (phần 2) – Các số lấy mẫu ngẫu nhiên

...

...

...

5632

7960

5138

8615

4968

9228

9657

9270

...

...

...

1562

1528

5697

3186

3275

7931

5956

...

...

...

2673

7824

2251

7661

6651

2917

5970

5819

...

...

...

0067

6660

7292

8420

3232

9617

5743

3008

...

...

...

7953

4342

9273

0656

7697

1949

2912

7901

...

...

...

5427

0864

8813

6718

4989

3582

7017

8287

...

...

...

7759

1010

5061

5804

1033

8129

7396

...

...

...

5173

8609

3248

1415

1739

2698

4279

4948

...

...

...

0373

5810

1088

9207

2346

4512

8178

9890

...

...

...

9987

1391

8004

0469

8655

0240

6254

...

...

...

8442

0341

5573

3437

5721

4715

8100

6076

...

...

...

7808

2612

2972

4484

8356

8081

8552

4490

0924

...

...

...

8711

0773

3564

4769

0524

0132

0026

...

...

...

9308

9661

6157

1703

9741

7842

2914

...

...

...

3237

0673

0961

0780

9198

2264

1619

1094

5116

...

...

...

4118

7886

3799

2900

3384

3860

7513

1961

...

...

...

0016

2128

2321

2674

8208

0336

1144

...

...

...

8440

9129

4899

9786

0658

6766

5103

7876

...

...

...

0146

2784

6421

6518

6630

1743

7221

5129

...

...

...

6026

8880

7148

3256

3466

4152

3133

...

...

...

6517

7204

7388

2336

6148

1371

7215

9840

...

...

...

3815

2788

4268

2865

1299

5630

3956

2384

...

...

...

2268

3288

8392

3217

0631

8262

4833

6962

...

...

...

1042

0704

4912

0370

2874

9714

5843

6957

...

...

...

4858

5988

9750

1340

8036

4717

7698

...

...

...

7420

2497

8331

5249

4998

7826

0199

0137

...

...

...

0138

4268

8322

5400

3906

0751

8968

836..

...

...

...

9096

9397

6470

4029

7594

4588

2987

...

...

...

8018

7256

7289

3315

1897

2604

9055

2435

...

...

...

1564

6022

8418

5948

6945

0370

6702

3740

...

...

...

8683

6794

5054

1733

6609

3970

9504

...

...

...

4364

8875

4521

5066

9138

0975

1049

0682

...

...

...

9676

9906

1652

3629

1165

6547

4722

3356

...

...

...

1732

1532

6560

6263

7716

2769

9636

...

...

...

3041

3391

1454

5003

1836

9925

1343

6359

...

...

...

0019

2545

7351

8035

2270

3002

9025

4719

...

...

...

4809

9498

9758

9160

8807

0534

6001

4355

...

...

...

6695

9642

8633

7629

3408

7454

8802

3388

...

...

...

3981

3502

4415

8611

8020

5749

9403

...

...

...

7702

8586

0600

6123

0758

9372

2395

2261

...

...

...

8675

2670

5136

3029

8600

2860

9918

4223

...

...

...

1760

9812

8479

0182

4780

7863

5893

...

...

...

3263

4304

3748

9824

8746

2070

7210

2416

...

...

...

8767

7575

7824

7244

8598

3546

8897

5586

3523

...

...

...

4312

1419

4451

6042

0701

1154

0087

...

...

...

2784

1036

9536

1579

8915

6072

7979

...

...

...

4021

3916

1766

9953

3117

1119

4842

7419

8874

...

...

...

3524

0835

9389

3829

9245

0067

9602

6668

...

...

...

0516

7825

6102

8461

7128

8106

0410

...

...

...

0542

1013

5773

7357

9441

8786

2359

4599

...

...

...

1866

1730

8458

5960

0899

6259

2888

7321

...

...

...

2985

7990

9820

0825

7759

5515

0118

...

...

...

0221

6482

9945

8934

0855

0381

7809

4732

...

...

...

3394

1339

9257

1184

3807

1404

5618

2710

...

...

...

3824

4526

6811

8281

6379

2697

9493

6567

...

...

...

4439

5739

8555

5650

8457

9474

2303

4211

...

...

...

6948

2588

8630

7276

3887

6172

3700

...

...

...

3429

5873

6815

2101

1575

2291

3015

3801

...

...

...

Bảng 10 (phần 4) – Các số lấy mẫu ngẫu nhiên

0263

2733

1441

5014

3745

8384

9944

...

...

...

5939

4294

3787

4764

0292

7876

3940

...

...

...

3665

3792

2618

8972

7305

1794

3179

2930

...

...

...

4909

3398

2684

5616

5956

8727

8361

2466

...

...

...

1777

2516

2339

9574

1662

3071

8960

...

...

...

0557

2204

8829

8852

4551

1304

3828

9627

...

...

...

7630

1116

1721

5512

5567

7050

6640

7210

...

...

...

2661

4541

0285

2627

2967

6477

8144

...

...

...

9433

0962

1688

1262

7767

7172

7948

0627

...

...

...

0758

8772

8577

5881

8783

6804

0872

7182

...

...

...

6711

5415

4230

0940

4922

3671

9663

8446

...

...

...

5597

3571

4845

4769

3188

6243

1155

0734

...

...

...

4605

4178

3721

3815

1704

3279

7238

...

...

...

6314

2283

7836

3658

9318

0990

8082

5744

...

...

...

3393

4039

7373

7487

1176

4007

7736

3365

...

...

...

0031

1896

9768

8665

3177

8408

5994

...

...

...

5232

3741

4333

1317

6155

1122

9330

5857

...

...

...

2990

7760

5195

2191

9393

0446

8465

4489

1399

...

...

...

3758

3247

2539

6021

7674

3068

3634

...

...

...

3217

6452

6355

4520

1181

0721

9800

...

...

...

1565

5013

1225

2252

6988

0849

6241

5993

2296

...

...

...

7236

1706

2320

2045

1719

5524

5320

5662

...

...

...

9149

4982

0294

8142

8866

7375

8883

...

...

...

6894

7770

0377

4699

0459

6413

7459

0124

...

...

...

9355

9831

0163

9068

0932

5400

6404

7393

...

...

...

6815

7504

7119

3695

9209

2476

1178

...

...

...

3999

9798

1740

8733

3615

4445

5896

1740

...

...

...

9442

3706

9921

5520

6714

2514

7306

6091

...

...

...

0814

0223

3200

1081

0630

9136

8370

5852

...

...

...

8648