Người phạm tội thành khẩn khai báo có được xem là tình tiết giảm nhẹ TNHS?

Chào anh, Ban biên tập xin giải đáp như sau:

1. Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là gì?

Hiện nay, pháp luật chưa có quy định về tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là gì, tuy nhiên theo quy định tại Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 về các tính tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự có thể hiểu những tình tiết của vụ án hình sự, liên quan đến việc giải quyết trách nhiệm hình sự, có ý nghĩa làm giảm mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, phản ánh về khả năng cải tạo trở thành người có ích cho xã hội.

2. Thành khẩn khai báo có được xem là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự?

Các tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017 bao gồm:

- Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

- Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

- Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

- Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

- Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;

- Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

- Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

- Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

- Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

- Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

- Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

- Phạm tội do lạc hậu;

- Người phạm tội là phụ nữ có thai;

- Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;

- Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

- Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;

- Người phạm tội tự thú;

- Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;

- Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án.

Như vậy, người phạm tội thành khẩn khai báo thì có thể được xem xét là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Đồng thời, khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án. Tuy nhiên, các tình tiết giảm nhẹ nêu trên nếu là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt.

2. Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là gì? Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự

Hiện nay, pháp luật cũng chưa có quy định tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là gì, tuy nhiên theo quy định tại Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015 về các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự thì có thể hiểu tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là những yếu tố làm gia tăng mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội, đồng thời là căn cứ để tăng mức độ hình phạt đối với người phạm tội so với các trường hợp phạm tội tương tự nhưng không có tình tiết tăng nặng.

Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017 như sau:

- Phạm tội có tổ chức;

- Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp;

- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội;

- Phạm tội có tính chất côn đồ;

- Phạm tội vì động cơ đê hèn;

- Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng;

- Phạm tội 02 lần trở lên;

- Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm;

- Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai hoặc người đủ 70 tuổi trở lên;

- Phạm tội đối với người ở trong tình trạng không thể tự vệ được, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, người bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc người lệ thuộc mình về mặt vật chất, tinh thần, công tác hoặc các mặt khác;

- Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội;

- Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt hoặc tàn ác để phạm tội;

- Dùng thủ đoạn hoặc phương tiện có khả năng gây nguy hại cho nhiều người;

- Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội;

- Có hành động xảo quyệt hoặc hung hãn nhằm trốn tránh hoặc che giấu tội phạm.

Ngoài ra, các tình tiết quy định tại Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017 nếu là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng.

3. Một số bản án được giảm nhẹ hình phạt khi thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải

- Bản án về tội tàng trữ và tổ chức sử dụng trái phép chất ma tuý số 27/2023/HS-PT

- Bản án về tội đánh bạc số 34/2023/HS-PT

- Bản án về tội cố ý gây thương tích số 155/2023/HS-PT

- Bản án về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản số 394/2023/HS-PT

- Bản án về tội vi phạm quy định tham gia giao thông đường bộ số 323/2023/HS-PT

Trân trọng!

Từ khóa: Thành khẩn khai báo | Tình tiết giảm nhẹ | Trách nhiệm hình sự | Bộ luật Hình sự | giảm nhẹ hình phạt | tăng nặng trách nhiệm hình sự | giảm nhẹ trách nhiệm hình sự |