Chào anh, Ban biên tập xin giải đáp như sau:
Tại Điều 249 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017) quy định người có hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy mà không nhằm mục đích mua bán, vận chuyển, sản xuất trái phép chất ma túy thuộc các trường hợp luật định thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với khung hình phạt lên đến tù chung thân. Khối lượng ma túy là căn cứ để định khung tăng nặng đối với người phạm tội.
Vậy, trường hợp “cất” ma túy mua giúp bạn thì khối lượng ma túy mua giúp đó có được tính vào để truy cứu trách nhiệm hình sự không?
Căn cứ điểm c tiết 3.7 tiểu mục 3 Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP:
3. Tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy (Điều 194)
3.7. Khi truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy cần phân biệt:
...
c) Người nào biết người khác đi mua chất ma túy để sử dụng trái phép mà gửi tiền nhờ mua hộ chất ma túy để sử dụng thì người nhờ mua hộ phải chịu trách nhiệm hình sự về số lượng chất ma túy đã nhờ mua hộ. Người đi mua phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số lượng chất ma túy đã mua cho bản thân và mua hộ.
Theo tinh thần quy định này có thể hiểu người mua ma túy và cất giúp bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tổng số lượng ma túy mà người này đã mua, người bạn đã nhờ mua ma túy cũng phải chịu trách nhiệm hình sự đối với số lượng ma túy nhờ bạn mua, cất hộ.
Các tội phạm về ma túy hiện nay được quy định tại Chương XX Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), theo đó hành vi sử dụng trái phép chất ma túy đã không còn là hành vi tội phạm.
Tại khoản 1 Điều 23 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định:
Điều 23. Vi phạm các quy định về phòng, chống và kiểm soát ma túy
1. Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy.
...
8. Hình thức xử phạt bổ sung:
a) Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi quy định tại các khoản 1, 2, 3, 4, 5, 6 và 7 Điều này.
Như vậy, mặc dù không được xem là tội phạm, nhưng người có hành vi sử dụng trái phép chất ma túy vẫn sẽ bị xử phạt hành chính với mức tiền phạt lên đến 2.000.000 đồng và bị tịch thu tang vật.
Tuy nhiên, các quy định trên chỉ áp dụng đối với hành vi sử dụng trái phép chất ma túy. Nếu ngoài hành vi sử dụng trái phép chất ma túy còn tàng trữ, vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy thì vẫn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo các tội tương ứng nếu đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Hành vi tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 255 Bộ luật Hình sự 2015.
Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy được hiểu là:
- Chỉ huy, phân công, điều hành các hoạt động đưa trái phép chất ma túy vào cơ thể người khác;
- Chỉ huy, phân công, điều hành việc chuẩn bị, cung cấp chất ma túy, địa điểm, phương tiện, dụng cụ dùng vào việc sử dụng trái phép chất ma túy, tìm người sử dụng chất ma túy.
Tuy nhiên, tại điểm a tiết 6.1 tiểu mục 6 Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP:
a) Người nghiện ma túy có chất ma túy (không phân biệt nguồn gốc ma túy do đâu mà có) cho người nghiện ma túy khác chất ma túy để cùng sử dụng trái phép thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy, mà tùy từng trường hợp có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tàng trữ trái phép chất ma túy hoặc tội sử dụng trái phép chất ma túy
Theo quy định này, những người nghiện ma túy cùng nhau sử dụng ma túy thì không bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội tổ chức dụng trái phép chất ma túy mà chỉ bị truy cứu về các tội khác theo từng trường hợp.
Lưu ý: Thông tư liên tịch 17/2007/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BTP hướng dẫn Bộ luật Hình sự 1999, hiện nay Bộ luật Hình sự 2015 không còn quy định về tội sử dụng trái phép chất ma túy. Do đó, nếu những người nghiện ma túy cùng sử dụng ma túy mà không thuộc trường hợp bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tàng trữ trái phép chất ma túy thì chỉ bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy như trên.
Tóm lại, trong trường hợp này người có hành vi mua, cất giữ ma túy giúp bạn và sử dụng ma túy sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy mà chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội tàng trữ trái phép chất ma túy nếu đủ yếu tố cấu thành tội này.