TIÊU CHUẨN QUỐC GIA
TCVN 9259-1:2012
ISO 3443-1:1979
DUNG SAI TRONG XÂY DỰNG CÔNG
TRÌNH - PHẦN 1: NGUYÊN TẮC CƠ BẢN ĐỂ ĐÁNH GIÁ VÀ YÊU CẦU KỸ THUẬT
Tolerabces for building - Part 1: Basic principles for
evaluation and specification
Lời nói đầu
TCVN 9259 -1 : 2012 hoàn toàn tương đương với ISO
3443 - 1 : 1979.
TCVN 9259 -1 : 2012 được chuyển đổi từ TCXD 247 :
2001 (ISO 3443 - 1 : 1979) theo quy định tại khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn
và điểm a) Khoản 1 Điều 7 Nghị định 127/2007/NĐ-CP ngày 01/8/2007 của Chính phủ
quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật
Bộ TCVN 9259 dưới tiêu đề chung là “Dung sai trong
xây dựng công trình” bao gồm những phần sau:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- TCVN 9259 - 8 : 2012, Phần 8: Kiểm tra kích thước
và kiểm soát thi công.
Bộ ISO 3443 Tolerances for building còn gồm các phần sau:
- ISO 3443 - 2 : 1979 - Part 2: Statistical basis for predicting fit
between components having a normal
distribution of sizes
- ISO 3443 - 3 : 1987 - Part 3: Procedures for
selecting target size and predicting fit
- ISO 3443 - 4 : 1986 - Part 4: Method for
predicting deviations of assemblies and for allocation of tolerances
- ISO 3443 -
5 : 1982 - Part 5: Series of values
to be used for specification of tolerances
- ISO 3443 - 6 : 1986 - General principles for
approval criteria, control of conformity with dimensional tolerance
specifications and statistical
control - Method 1
- ISO 3443 - 7 : 1988 - Part 7: General principles
for approval criteria, control of conformity with dimensional tolerance
specifications and statistical
control - Method 2 (Statistical control method)
TCVN 9259 - 1 : 2012 do Viện Kiến trúc, Quy hoạch Đô
thị và Nông thôn biên soạn, Bộ Xây dựng đề nghị, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường
Chất lượng thẩm định, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
DUNG SAI TRONG XÂY DỰNG CÔNG
TRÌNH - PHẦN 1: NGUYÊN TẮC CƠ BẢN ĐỂ
ĐÁNH GIÁ VÀ YÊU CẦU KỸ THUẬT
Tolerabces for building - Part 1: Basic principles for
evaluation and specification
1. Phạm vi áp dụng
1.1. Tiêu chuẩn này mô tả bản chất của sự thay đổi kích thước
trong xây dựng với mục đích định lượng và xác định các yếu tố cần quan tâm khi
đánh giá chất lượng, yêu cầu kỹ thuật và kiểm tra dung sai trong chế tạo các bộ
phận của công trình và thi công trên công trường.
1.2. Tiêu chuẩn này áp dụng chung cho các cấu kiện và công trình,
trong đó bao gồm cả công trình được thiết kế theo nguyên tắc điều hợp mô đun.
1.3. Tiêu chuẩn này nằm trong hệ thống tiêu chuẩn về dung sai và
sự trùng khớp, dùng để:
- Đánh giá và cho phép sử dụng trong thiết kế các
thay đổi về kích thước và vị trí;
- Ghi rõ các dung sai trong các yêu cầu kỹ thuật;
- Đo kiểm tra kích thước và hình dáng của các cấu kiện
và công trình trong quá trình chế tạo và xây dựng.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
2. Tài liệu viện dẫn
Các tài liệu viện dẫn sau rất cần thiết khi áp dụng
tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn có ghi năm công bố thì áp dụng
phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp
dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi, bổ sung (nếu có).
ISO 2445, Joints in building -Fundamental principles for design (Mối nối trong xây dựng - Nguyên tắc cơ bản để thiết kế).
3. Quy định chung
3.1. Khi xây dựng công trình phải kiểm tra về công nghệ lắp ráp,
yêu cầu thi công và chi phí xây dựng. Nên chú ý đến các vấn đề kỹ thuật trong lĩnh
vực dung sai và sự trùng khớp.
3.2. Việc thi công lắp ráp các cấu kiện lớn có kích thước khác
nhau trên công trường bằng các thao tác đo đạc và định vị có thể gây nên những
thay đổi đáng kể so với kích thước và hình dạng thiết kế (sai lệch phát sinh).
Ngoài ra cần quan tâm sự thay đổi kích thước do vận chuyển và thay đổi kích thước
vật liệu có nguyên nhân là các điều kiện lý, hóa bên trong cũng như bên ngoài
(sai lệch vốn có).
3.3. Việc thiết kế các mối nối phải xét đến dung sai khi chế tạo
cấu kiện và xây dựng công trình để tạo được tính linh hoạt theo kích thước yêu
cầu (xem ISO 2445).
Điều này không có nghĩa là tất cả các mối nối đều xét
đến dung sai, mà chỉ dự phòng dung sai cho các mối nối giữa các cấu kiện riêng
biệt hay cho các mối nối đặc biệt ở khoảng trung gian để đảm bảo các sai lệch
cho phép tại một số điểm.
Ngoài ra, cần phải xem xét dung sai khi có sự ảnh hưởng
của thay đổi kích thước trong kết cấu, thẩm mỹ, tính pháp lý và công năng sao
cho đạt được chất lượng tổng thể theo yêu cầu.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Nếu phân tích các sai lệch phát sinh theo nguyên tắc
thống kê thì sẽ phải chấp nhận một mức giới hạn về việc “không lắp vừa” nào đó
trong thiết kế. Mức độ đó tùy thuộc vào loại cấu kiện và kỹ thuật tạo ra các mối
nối.
Yêu cầu kỹ thuật của dung sai là xác định giới hạn của
các sai lệch được phép phát sinh trong thiết kế phải gắn với các phương pháp đo
có thể dùng để thử nghiệm sự phù hợp với các quy định kỹ thuật.
Các yêu cầu kỹ thuật và kiểm tra dung sai phải quy về
các điều kiện chuẩn trong đo lường, để xét được ảnh hưởng của sai lệch tất yếu
đối với kích thước thực tế. Dung sai có thể quy định thành các cấp, có liên
quan đến phương pháp xây dựng (vật liệu, quy trình và kỹ thuật) và mức độ yêu cầu
cần đạt về độ chính xác.
Tuy nhiên, cần kiểm tra tính tương thích về kích thước
của cấu kiện sử dụng ở các vị trí cụ thể ngay cả khi dung sai đó nằm trong một
cấp do yếu tố phức tạp và các yếu tố đặc thù chi phối sự phân độ sai lệch.
4. Nguồn gốc gây ra sự sai lệch về kích thước
4.1. Những sai lệch phát sinh
Trong quá trình đo bất kỳ (gióng thẳng hoặc định vị)
đều có thể có sai lệch ở một mức độ nào đó, do lỗi của con người và hạn chế của
các dụng cụ đo. Những sai lệch đó được gọi là “những sai lệch phát sinh” và được
chia thành các nhóm sau:
a) Những sai lệch do chế tạo: những sai lệch về kích
thước và hình dạng, phát sinh khi chế tạo các cấu kiện;
b) Sai lệch khi căn đặt vị trí: những sai lệch về
kích thước và vị trí phát sinh trong việc đo đạc và đánh dấu kích thước trên
công trường;
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Trong nhiều trường hợp trị số sai lệch phát sinh sẽ
theo sự phân bố thống kê chuẩn xung quanh kích cỡ hay vị trí trung bình (sai số
ngẫu nhiên có dạng đường cong Gaoxơ). Điều này thể hiện sự thay đổi sai lệch hệ
thống, ví dụ những sai lệch lũy tiến về kích thước trong quá trình sản xuất hoặc
những sai lệch do sự thiếu chính xác của các dụng cụ đo. Những sai lệch lớn do
các lỗi đo đạc thường không được tính đến vì vậy kết quả không thể chấp nhận được.
Những sai lệch phát sinh ngẫu nhiên có thể xử lý được
dựa theo nguyên tắc thống kê, vì thế có thể tính toán với xác suất tương đối,
có giá trị lớn và nhỏ, và được thể hiện bằng độ lệch chuẩn như số đo của sai lệch
về kích thước. Độ sai lệch phát sinh thành hệ thống phải được xử lý như các giá
trị xác định, giá trị lặp lại, áp dụng cho các bộ phận, nhóm cấu kiện hoặc tập
hợp các số đo.
4.2. Những sai lệch vốn có
Trên thực tế tất cả các vật liệu đều có sự sai lệch
kích thước do các nguyên nhân vật lý và hóa học. Sự sai lệch này gọi là các “sai
lệch vốn có”, bao gồm những thay đổi vĩnh viễn và có thể phục hồi do những thay
đổi về nhiệt độ, độ ẩm, ứng suất và phản ứng hóa học.
Độ lún của nền móng là một trong những nguồn gốc gây
những sai lệch vốn có.
5. Hậu quả của sự sai lệch về kích thước
Độ sai lệch về kích thước và vị trí phải được tính đến
trong thiết kế công trình, cấu kiện, mối nối và ảnh hưởng của nó đến các vấn đề
sau:
a) Tính năng công trình:
Sự sai lệch về kích thước và hình dáng của các khoảng
không hoặc các lỗ trống, độ nhẵn, độ phẳng, độ nằm ngang và độ thẳng đứng của bề
mặt, bao gồm sự sai lệch chiều rộng mối nối sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến tính
năng của công trình.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Sự sai lệch chiều rộng mối nối do những sai lệch phát
sinh và sai lệch vốn có phải được tính đến trong việc xác định kích thước thi
công của các cấu kiện và trong việc lựa chọn kỹ thuật liên kết phù hợp với chiều
rộng mối nối.
c) Sự ổn định kết cấu:
Sự sai lệch về kích thước và vị trí có thể gây độ lệch
tâm cho tải trọng và làm giảm diện tích chịu lực. Các sai lệch vốn có này có thể
phát sinh ứng suất.
d) Hình dạng bề ngoài:
Những sai lệch về kích cỡ, hình dạng, và hướng đặt của
các cấu kiện, khoảng cách và những sai lệch chiều rộng mối nối phải kiểm tra và
chèn kín để đảm bảo yêu cầu về hình thức bên ngoài.
e) Các kích thước chuẩn:
Độ sai lệch có thể ảnh hưởng đến kích thước trong đó
các kích cỡ lớn nhất và nhỏ nhất được chọn theo quy định và phù hợp với kích
thước chuẩn.
6. Lựa chọn các trị số dung sai
Cho phép sử dụng các dung sai xác định giới hạn của độ
sai lệch phát sinh trong thiết kế với những kích thước thực có thể chấp nhận được.
Dung sai này chỉ được quy định đối với các kích thước và vị trí tới hạn tương ứng
với một hoặc nhiều hậu quả của sai lệch đã nêu ở Điều 5 của tiêu chuẩn này.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
MỤC LỤC
1. Phạm
vi áp dụng
2. Tài liệu viện dẫn
3. Quy định chung
4. Nguồn gốc gây ra sự sai lệch về kích thước
5. Hậu quả của sự sai lệch về kích thước
6. Lựa
chọn các trị số dung sai