Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 9486:2018 về Phân bón - Lấy mẫu

• Số hiệu: TCVN9486:2018
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2018

Tổng số đơn vị bao gói trong một lô phân bón (N)	Số đơn vị bao gói được lấy mẫu	Tổng số đơn vị bao gói trong một lô phân bón (N)	Số đơn vị bao gói được lấy mẫu
1 - 10	Lấy từng bao và lấy tối thiểu 5 mẫu đơn	297 - 343	21
11 - 49	11	344 - 394	22
50 - 64	12	395 - 450	23
65 - 81	13	451 - 512	24
82 - 101	14	513 - 578	25
102 - 125	15	579 - 650	26
126 - 151	16	651 - 729	27
152 - 181	17	730 - 823	28
182 - 216	18	814 - 903	29
217 - 254	19	904 - 1000	30
255 - 296	20

- Trường hợp tổng số bao gói, thùng, can hoặc phuy của lô phân bón > 1000. Số bao gói, thùng,can hoặc phuy được lấy theo công thức:

(1)

Trong đó:

A là số bao gói hoặc thùng, can hoặc phuy cần lấy

N là tổng số bao gói hoặc thùng, can hoặc phuy trong một lô phân bón.

Mỗi bao gói, thùng, can hoặc phuy được lấy ra tối thiểu 01 mẫu đơn

5.1.1.2  Trường hợp phân bón được đóng gói nhỏ, các gói nhỏ xếp trong hộp, các hộp được xếp trong thùng

Thực hiện lấy mẫu phân bón theo quy định tại 5.1.1.1 và giảm lược từng nấc để xác định số thùng cần lấy; số hộp cần lấy và số gói cần lấy (xem ví dụ tại Phụ lục F ).

...

...

...

Số mẫu đơn tối thiểu cần lấy của lô phân bón được tính theo công thức:

[làm tròn về số nguyên]

(2)

trong đó:

A là số mẫu đơn tối thiểu cần lấy;

M là khối lượng của lô phân bón, tính bằng tấn (đối với phân bón rắn) và m^3 (đối với phân bón lỏng).

Trường hợp nếu cần nhiều số mẫu đơn hơn để có được mẫu trung bình của lô phân bón, thì phải lấy nhiều hơn. Các mẫu đơn phải được lấy ngẫu nhiên từ các vị trí khác nhau trong lô phân bón.

5.2  Xác định vị trí lấy mẫu đơn

5.2.1  Phân bón chứa trong bao, thùng, hộp carton

...

...

...

5.2.2  Phân bón đổ rời

San phẳng bề mặt đống, lấy các mẫu đơn theo hình chữ X trên bề mặt đống, ở các độ sâu trung bình của đống phân bón.

Trường hợp không thể san phẳng bề mặt đống nên dùng xiên dài, xiên ngang ở các vị trí trên cao, dưới thấp và ở giữa đống phân của cùng một phía. Lấy mẫu ở các phía khác nhau của đống phân, cách đáy và đỉnh đống phân 50 cm.

5.2.3  Phân bón lỏng chứa trong can, thùng phuy

Khuấy, lắc đều mẫu trước khi lấy, mẫu đơn được lấy ở vị trí từ trên xuống dưới theo chiều cao của can, thùng phuy.

5.2.4  Cách lấy để tạo thành một mẫu đơn

Mẫu được lấy ở các vị trí ngẫu nhiên, đại diện trong bao, thùng đựng phân bón.

5.3  Xác định cỡ mẫu thử nghiệm tối thiểu

- Trong trường hợp phân bón chứa trong bao gói có khối lượng bao gói < 500 g (500 mL) cỡ mẫu thử nghiệm tối thiểu không nhỏ hơn 100 g hoặc 100 mL.

...

...

...

5.4  Xác định cỡ mẫu đơn tối thiểu

Cỡ mẫu đơn tối thiểu tùy thuộc vào cỡ mẫu thử nghiệm tối thiểu, số mẫu đơn cần lấy và số lần giảm lược được tính theo công thức:

(3)

Trong đó:

m là cỡ mẫu đơn tối thiểu cần lấy tính bằng gam hoặc mililit;

A là cỡ mẫu thử nghiệm tối thiểu tính bằng gam hoặc mililit;

a là số mẫu đơn cần lấy;

k là số lần giảm lược mẫu (mỗi lần chia mẫu theo Phụ lục C được tính là một lần giảm lược mẫu)

...

...

...

Cỡ mẫu đơn tối thiểu không được nhỏ hơn 100 g đối với phân bón dạng rắn và không nhỏ hơn 100 mL đối với phân bón dạng lỏng và bán lỏng (trường hợp đơn vị bao gói có khối lượng sản phẩm nhỏ hơn 100 g hoặc 100 mL thì lấy nguyên bao gói sản phẩm làm mẫu đơn).

5.5  Xác định mẫu chung

Tất cả các mẫu đơn của một lô phân bón được gộp lại sau đó trộn, hoặc lắc đều để tạo thành mẫu chung.

5.6  Xác định mẫu thử nghiệm

5.6.1  Đối với phân bón dạng rắn

Trộn đều mẫu chung, dàn thành lớp phẳng, chia chéo thành bốn phần, lấy hai phần đối diện, làm nhiều lần đến khi mẫu rút gọn có khối lượng trên 1,5 kg (xem tại Phụ lục C), mẫu rút gọn chia đều làm 3 phần (với trường hợp mẫu lấy được chia làm 3 đơn vị mẫu, mỗi đơn vị mẫu khối lượng tối thiểu 0,5 kg), cho mỗi phần (đơn vị mẫu) vào một túi chứa mẫu, buộc kín ghi nhãn mác, mã số và niêm phong. Một túi (đơn vị mẫu) lưu tại cơ sở được lấy mẫu, một túi người lấy mẫu hoặc cơ quan quản lý lưu, một túi chuyển đến phòng thử nghiệm.

5.6.2  Đối với phân bón dạng lỏng

Mẫu chung được lắc đều, lấy khoảng 1,5 L, chia làm 3 phần cho vào 3 chai chứa mẫu (với trường hợp mẫu lấy được chia làm 3 đơn vị mẫu, mỗi đơn vị mẫu khối lượng tối thiểu 0,5 L), đậy kín, ghi nhãn mác, mã số và niêm phong. Một chai (đơn vị mẫu) lưu tại cơ sở được lấy mẫu, một chai người lấy mẫu lưu, một chai chuyển đến phòng thử nghiệm.

Trường hợp mẫu chung được chia nhiều hơn 3 phần cũng tiến hành chia mẫu tương tự trên.

...

...

...

5.7  Biên bản lấy mẫu, biên bản giao/gửi mẫu

5.7.1  Biên bản lấy mẫu phân bón (tham khảo xem Phụ lục D)

5.7.2  Biên bản giao/gửi mẫu phân bón (tham khảo xem Phụ lục E)

6  Bao gói, ghi nhãn, vận chuyển và bảo quản

6.1  Bao gói

Mẫu thử nghiệm phải được chứa trong bao gói phù hợp, không gây ra các sai lệch kết quả của phép thử nghiệm.

Mẫu dùng để xác định độ ẩm hoặc các thử nghiệm khác cần tránh sự hao hụt của các chất bay hơi, phải được chứa trong bao gói kín và được bảo quản trong điều kiện thích hợp để tránh sự hao hụt của chất bay hơi.

Bao gói và các dụng cụ chứa mẫu khác phải được người lấy mẫu niêm phong.

6.2  Ghi nhãn

...

...

...

Thông tin trên nhãn phải được ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc sau: Mã số mẫu, tên cơ sở được lấy mẫu, tên phân bón, số hiệu lô hàng, ngày tháng năm sản xuất, địa điểm lấy mẫu và ngày tháng năm lấy mẫu, họ tên và chữ ký người lấy mẫu.

6.3  Vận chuyển và bảo quản

Không được làm thay đổi thành phần và hàm lượng các chất cần phân tích trong quá trình lấy mẫu, vận chuyển, bảo quản và lưu giữ mẫu.

Bảo quản, lưu giữ mẫu ở nơi khô, thoáng, mát và sạch sẽ.

Thời gian, nhiệt độ bảo quản lưu giữ mẫu tùy thuộc loại mẫu và yêu cầu phân tích chất lượng và không được trái với các quy định hiện hành

Nhãn mác ghi trên bao túi chứa mẫu không được phai mờ trong quá trình vận chuyển cũng như trong thời gian bảo quản, lưu giữ mẫu.

7  Báo cáo kết quả

Báo cáo kết quả lấy mẫu bao gồm những thông tin sau:

a) Viện dẫn tiêu chuẩn này;

...

...

...

c) Đặc điểm nhận dạng mẫu;

d) Khối lượng lô hàng;

e) Những đặc điểm đặc biệt trong quá trình lấy mẫu.

Phụ lục A

(tham khảo)

Một số hình ảnh và kích thước dụng cụ lấy mẫu, chia mẫu

A.1  Ống xăm mẫu phân bón

...

...

...

A.2  Chai lấy mẫu phân bón lỏng

Hình A.2 - Chai lấy mẫu phân bón lỏng

A.3  Xiên lấy mẫu 3 điểm (bao 50kg)

Tùy theo kích thước bao phân bón thực tế, có thể thay đổi kích thước xiên cho phù hợp

Kích thước tính bằng centimet

Xiên 3 điểm (bao 50 kg)

...

...

...

Hình A.3 - Xiên lấy mẫu 3 điểm (bao 50kg)

A.4  Xiên lấy mẫu 1 điểm (bao 50kg)

Kích thước tính bằng centimet

Xiên 1 điểm (bao 50 kg)

Mặt cắt dọc

Hình A.4 - Xiên lấy mẫu 1 điểm (bao 50kg)

A.5  Xiên lấy mẫu 3 điểm (bao 25kg)

...

...

...

Xiên 3 điểm (bao 25 kg)

Mặt cắt dọc

Hình A.5 - Xiên lấy mẫu 3 điểm (bao 25kg)

A.6  Xiên lấy mẫu 1 điểm (bao 25kg)

Kích thước tính bằng centimet

Xiên 1 điểm (bao 25 kg)

...

...

...

Mặt cắt dọc

Hình A.6 - Xiên lấy mẫu 1 điểm (bao 25kg)

A.7  Xiên lấy mẫu 1 điểm (bao 10kg)

Kích thước tính bằng centimet

Xiên 1 điểm (bao 10 kg)

Mặt cắt dọc

Hình A.7 - Xiên lấy mẫu 1 điểm (bao 10kg)

...

...

...

Kích thước tính bằng centimet

Hình A.8 - Xiên lấy mẫu có nắp đậy

A.9  Dụng cụ lấy mẫu hình trụ

Kích thước tính bằng centimet

Hình A.9 - Dụng cụ lấy mẫu hình trụ

A.10  Dụng cụ lấy mẫu dạng pittong

Kích thước tính bằng centimet

...

...

...

Hình A.10 - Dụng cụ lấy mẫu dạng pittong

A.11  Dụng cụ lấy mẫu hình trụ có nắp (lấy mẫu dạng bán lỏng)

Kích thước tính bằng centimet

Hình A.11 - Dụng cụ lấy mẫu hình trụ có nắp (lấy mẫu dạng bán lỏng)

A.12  Dụng cụ chia mẫu

Kích thước tính bằng centimet

Hình A.12 - Dụng cụ chia mẫu

...

...

...

(tham khảo)

Vị trí lấy mẫu phân bón

B.1  Vị trí lấy mẫu ở đống phân bón đổ rời không thể san phẳng

Kích thước tính bằng centimet

Hình B.1 - Vị trí lấy mẫu ở đống phân bón đổ rời không thể san phẳng

Phụ lục C

(tham khảo)

...

...

...

- Trộn đều mẫu.

- Rải mẫu thành một lớp mỏng hình vuông trên tấm nhựa.

- Vạch 2 đường chéo của hình vuông, chia thành 4 hình tam giác.

- Lấy mẫu ở 2 tam giác đối đỉnh, loại bỏ mẫu ở hai tam giác kia.

- Trộn đều phần mẫu lấy được.

- Tiếp tục làm như trên nhiều lần cho đến khi khối lượng mẫu lấy được bằng khối lượng mẫu cần thiết theo quy định.

Phương pháp chia đều để lấy mẫu trung bình

Hình C.1 - Cách chia đều mẫu để lấy mẫu trung bình

...

...

...

Phụ lục D

(tham khảo)

Tên cơ quan lấy mẫu

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------

………….., ngày  tháng  năm 20

BIÊN BẢN LẤY MẪU PHÂN BÓN

Theo Biên bản kiểm tra/làm việc/hợp đồng số: ………..(nếu có)

1.Tổ chức lấy mẫu/ tên đoàn kiểm tra (nếu có):

...

...

...

2. Tên cơ sở được lấy mẫu:                                          Địa chỉ:             , Điện thoại:

Đại diện ông/bà:                        Chức vụ:

3. Người lấy mẫu:

4. Địa điểm lấy mẫu:

5. Thời gian lấy mẫu:             Hồi           giờ       Ngày            tháng              năm 20

6. Mục đích lấy mẫu:

7. Phương pháp lấy mẫu:

8. Thông tin về mẫu:

STT

...

...

...

Tên phân bón

Ký hiệu mẫu

Tên cơ sở và địa chỉ NSX/NK ghi trên nhãn

Thành phần, hàm lượng đăng ký trên bao bì

Đơn vị đóng gói của sản phẩm

Lượng mẫu lấy (tổng lượng mẫu lưu và mẫu kiểm nghiệm) (kg/lít)

Khối lượng lô hàng

Ngày sản xuất/HSD, số lô (nếu có)

Ghi chú

...

...

...

...

...

...

2

...

...

...

…

...

...

...

9. Tình trạng mẫu:

- Mỗi mẫu được chia làm: …. đơn vị.

- Mẫu được niêm phong có sự chứng kiến của đại diện cơ sở được lấy mẫu

Biên bản được lập thành … bản có giá trị như nhau, đã được các bên thông qua, mỗi bên giữ 01 bản./.

Đại diện cơ sở được lấy mẫu
(Ký, ghi rõ họ tên, đóng dấu)

...

...

...

Người lấy mẫu
(Ký, ghi rõ họ tên)

Trưởng đoàn kiểm tra (nếu có)
(Ký, ghi rõ họ tên)

Phụ lục E

(tham khảo)

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BIÊN BẢN GIAO/GỬI MẪU PHÂN BÓN

Hôm nay, ngày .... tháng ... năm ...........................................................................................

...

...

...

Bên giao/gửi mẫu phân bón: ................................

Đại diện: ......................................................................... Điện thoại:.....................................

Bên nhận mẫu phân bón:

............................................................................................................................................

Đại diện: ..................................................... Điện thoại: ........................................................

Đã tiến hành giao nhận mẫu phân bón để phân tích chất lượng, với số lượng, mã số các loại phân bón và yêu cầu phân tích như sau:

Tổng số mẫu phân tích là: ….mẫu. Ký hiệu mẫu là của bên giao mẫu.

STT

Ký hiệu mẫu

...

...

...

Chỉ tiêu phân tích

Phương pháp đề nghị phân tích (nếu có)

Đặc điểm mẫu

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

...

Đại diện bên nhận mẫu

Đại diện bên giao mẫu

...

...

...

Lưu ý: Ký hiệu mẫu trong biên bản lấy mẫu và biên bản giao nhận mẫu phải khác nhau (nếu cần)

Phụ lục F

(tham khảo)

Ví dụ cách giảm lược từng nấc để xác định số thùng cần lấy;

số hộp cần lấy và số gói cần lấy

Ví dụ: Số lượng mẫu đơn tối thiểu cần lấy tại một kho phân bón có 100 thùng carton, mỗi thùng chứa 12 hộp, mỗi hộp chứa 100 gói phân bón lá dạng bột, mỗi gói 100 g sẽ được tính toán như sau:

- Giảm lược lần 1 để xác định số thùng cần lấy: Theo bảng 1 thì 100 thùng lấy 14 thùng. Một thùng có 12 hộp, vậy 14 thùng có: 14x12 = 168 hộp.

- Giảm lược lần 2 để xác định số hộp cần lấy: Theo bảng 1 thì 168 hộp lấy 17 hộp. Một hộp có 100 gói, vậy 17 hộp có: 17 x 100 = 1700 gói.

...

...

...

Số gói phân bón lá (số mẫu đơn) cần lấy gói

- Giảm lược lần 4 (giảm lược mẫu chung) để lấy mẫu rút gọn: cắt 36 gói trộn đều để có mẫu chung. Khối lượng mẫu chung: 36 gói x 100 g = 3600 g. Trộn đều mẫu chung, dàn thành lớp phẳng, chia chéo thành bốn phần, lấy hai phần đối diện để có mẫu rút gọn có khối lượng 1800 g.

- Lấy mẫu đại diện: Trộn đều mẫu rút gọn, rồi chia đều làm 3 phần để được 3 đơn vị mẫu, mỗi đơn vị mẫu cho vào một túi chứa mẫu, buộc kín ghi nhãn mác, mã số và niêm phong. Một túi (đơn vị mẫu) lưu tại cơ sở được lấy mẫu, một túi người lấy mẫu hoặc cơ quan quản lý lưu, một túi chuyển đến phòng thử nghiệm

Thư mục tài liệu tham khảo

[1] IS 6092 part 1-1985- Methods of sampling and test for fertilizers

[2] ISO 14820-1:2016 - Fertilizers and liming materials - Sampling and sample preparation

[3] ISO 8634:1991 - Soil fertilizer - Sampling plan for the evaluation of a large delivery.

[4] ISO 8633:1992 - Soil fertilizers - Simple sampling method for small lots.

...

...

...