|
TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO-VIỆN KIỂM
SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO
********
|
CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh
phúc
********
|
|
Số: 02/TTLN
|
Hà Nội , ngày 07
tháng 1 năm 1995
|
THÔNG
TƯ LIÊN NGÀNH
SỐ 02/TTLN NGÀY 7-1-1995 CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO, VIỆN
KIỂM SÁT NHÂN DÂN TỐI CAO, BỘ NỘI VỤ HƯỚNG DẪN ÁP DỤNG ĐIỀU 186, ĐIỀU 188 BỘ LUẬT
HÌNH SỰ
Để áp dụng đúng và thống nhất Điều
186, Điều 188 Bộ luật hình sự trong công tác điều tra, truy tố, xét xử, Toà án
nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Nội vụ hướng dẫn một số điểm
như sau:
I - VỀ ĐIỀU
186 BỘ LUẬT HÌNH SỰ:
1. Người điều khiển phương tiện
giao thông vận tải là người có quan hệ trực tiếp đến việc bảo đảm an toàn cho
quá trình vận chuyển và sự hoạt động của các loại phương tiện giao thông vận tải,
như: người trực tiếp điều khiển phương tiện giao thông vận tải cơ giới hoặc thô
sơ, người trực tiếp điều khiển hệ thống tín hiệu giao thông ở sân bay, nhà ga,
đường sắt, bến cảng, cầu, phà v.v...
2. "Các quy định khác về an
toàn giao thông" quy định tại điểm c khoản 1 Điều 186 Bộ luật hình sự cần
được hiểu là các quy định có liên quan trực tiếp đến việc bảo đảm an toàn trong
giao thông vận tải (như chở hàng hoá cồng kềnh; không chằng buộc hàng hoá đúng
quy định; quay xe, rẽ trái, rẽ phải không đúng quy định, giao tay lái cho người
không có bằng lái...)
3. Người điều khiển phương tiện
giao thông vận tải vi phạm các quy định về an toàn giao thông vận tải đường bộ,
đường sắt, đường thuỷ, đường không, thuộc một trong các trường hợp quy định tại
các điểm a,b,c khoản 1 Điều 186 Bộ luật hình sự; phải bị truy cứu trách nhiệm
hình sự theo khoản 1 Điều 186 Bộ luật hình sự, nếu gây thiệt hại về tính mạng,
sức khoẻ người khác hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản như sau:
a) Làm chết một hoặc hai người;
b) Gây tổn hại nặng cho sức khoẻ
của một đến bốn người với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở lên;
c) Gây tổn hại cho sức khoẻ của
nhiều người với tỷ lệ thương tật của mỗi người dưới 31%, nhưng tổng tỷ lệ
thương tật của tất cả các nạn nhân từ 41% trở lên;
d) Gây tổn hại cho sức khoẻ của
một người với tỷ lệ thương tật từ 21% đến 30% và còn gây thiệt hại về tài sản với
giá trị tương đương từ 5 tấn gạo đến 15 tấn gạo;
đ) Gây tổn hại cho sức khoẻ của
nhiều người, với tỷ lệ thương tật của mỗi người dưới 21%, nhưng tổng tỷ lệ
thương tật của tất cả các nạn nhân từ 30% đến 40% và còn gây thiệt hại về tài sản
với giá trị tương đương từ 5 tấn gạo đến 15 tấn gạo;
e) Gây thiệt hại về tài sản với
giá trị tương đương từ trên 15 tấn gạo đến 45 tấn gạo.
4. Trong trường hợp gây thiệt hại
dưới mức đã hướng dẫn trên đây nhưng người vi phạm đã bị xử phạt hành chính về
vi phạm các quy định về an toàn giao thông vận tải gây thiệt hại đến tính mạng,
sức khoẻ, tài sản của người khác hoặc đã bị kết án phạt tù về tội vi phạm các
quy định về an toàn giao thông vận tải mà chưa được xoá án hoặc đồng thời còn
phạm thêm tội chống người thi hành công vụ, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự
theo khoản 1 Điều 186 Bộ luật hình sự.
5. Người nào phạm tội thuộc một
trong các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 186 Bộ luật hình sự mà còn có những
vi phạm thuộc một trong những trường hợp quy định tại khoản 2 Điều 186 Bộ luật
hình sự, thì phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 Điều 186 Bộ luật
hình sự.
6. Tình tiết định khung hình phạt
quy định tại điểm a khoản 2 Điều 186 Bộ luật hình sự: "Điều khiển phương
tiện giao thông vận tải mà không có bằng lái" là người phạm tội điều khiển
phương tiện giao thông vận tải trong các trường hợp:
a) Không có bằng lái do cơ quan
có thẩm quyền cấp đối với loại phương tiện đó;
b) Đã bị cơ quan có thẩm quyền
thu hồi bằng lái;
c) Điều khiển phương tiện giao
thông vận tải trong thời hạn bị cơ quan có thẩm quyền cấm điều khiển.
7. "Phạm tội gây hậu quả đặc
biệt nghiêm trọng" là thiệt hại đã gây ra thuộc một trong những mức sau
đây:
a) Làm chết từ 3 người trở lên;
b) Làm chết 2 người và còn gây
ra hậu quả thuộc một trong các mức như hướng dẫn tại các điểm b,c,d,đ,e mục 3 phần
I Thông tư này;
c) Làm chết 1 người và còn gây tổn
hại nặng cho sức khoẻ của 3 hoặc 4 người với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ
31% trở lên;
d) Làm chết 1 người và còn gây tổn
hại nặng cho sức khoẻ của 2 người với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở
lên và còn gây ra hậu quả theo hướng dẫn tại các điểm c,d,đ mục 3 phần I Thông
tư này;
đ) Gây tổn hại nặng cho sức khoẻ
của 5 người trở lên với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở lên;
e) Gây tổn hại nặng cho sức khoẻ
của 3 hoặc 4 người với tỷ lệ thương tật của mỗi người từ 31% trở lên và còn gây
ra hậu quả theo hướng dẫn tại các điểm c,d,đ mục 3 phần I Thông tư này;
g) Gây thiệt hại về tài sản với
giá trị tương đương trên 45 tấn gạo.
8. "Phạm tội trong trường hợp
có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả đặc biệt nghiêm trọng nếu không được ngăn
chặn kịp thời" được xác định là hậu quả đặc biệt nghiêm trọng theo hướng dẫn
tại mục 7 phần I Thông tư này tất yếu sẽ xảy ra, nếu không được ngăn chặn kịp
thời (thí dụ: Trưởng ga B đã nhận cho đoàn tầu từ A về, lại lệnh cho đoàn tầu
khác từ B đi về A, hai đoàn tầu tất yếu sẽ đâm vào nhau, nếu không được ngăn chặn
kịp thời...).
9. Khi xét xử các hành vi phạm tội
theo Điều 186 Bộ luật hình sự, ngoài việc áp dụng các tình tiết giảm nhẹ được
nêu tại khoản 1 Điều 38 Bộ luật hình sự các Toà án còn có thể coi những tình tiết
sau đây là những tình tiết giảm nhẹ khác theo quy định tại khoản 2 Điều 38 Bộ
luật hình sự:
a) Bị cáo hoặc vợ, chồng, cha, mẹ,
con bị cáo là người có công với nước hoặc có thành tích xuất sắc được Nhà nước
tặng một trong các danh hiệu vinh dự như: Anh hùng lao động, Anh hùng lực lượng
vũ trang, Người mẹ Việt Nam anh hùng, Nghệ sĩ nhân dân, Nghệ sĩ ưu tú, Nhà giáo
nhân dân, Nhà giáo ứu tú, Thầy thuốc nhân dân, Thầy thuốc ưu tú hoặc các danh
hiệu cao quý khác;
b) Bị cáo là người có nhiều
thành tích trong sản xuất, chiến đấu, công tác đã được tặng thưởng Huân chương,
Huy chương, Bằng lao động sáng tạo, Bằng khen của Chính phủ hoặc có sáng chế,
phát minh có giá trị lớn hoặc nhiều năm được công nhận là chiến sĩ thi đua;
c) Bị cáo là thương binh hoặc có
người thân thích như vợ, chồng, cha, mẹ, hoặc con (kể cả con nuôi) là liệt sỹ;
d) Bị cáo là người tàn tật nặng
do bị tai nạn trong lao động hoặc trong công tác;
đ) Bị cáo sau khi phạm tội đã lập
công chuộc tội;
e) Người bị hại cũng có lỗi;
g) Thiệt hại do lỗi của người thứ
ba;
h) Người bị hại hoặc đại diện hợp
pháp của người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo trong trường hợp chỉ
gây hại về sức khoẻ của người bị hại, gây thiệt hại về tài sản;
i) Phạm tội trong trường hợp vì
phục vụ yêu cầu công tác đột xuất như đi chống bão, lụt, cấp cứu v.v... mà người
điều khiển phương tiện giao thông vận tải vì mong muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ
được giao hoặc phải làm việc quá căng thẳng, quá mệt mỏi, nên đã vi phạm các
quy định về an toàn giao thông vận tải gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe người
khác hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản.
II- VỀ ĐIỀU
188 BỘ LUẬT HÌNH SỰ:
1. Hành vi của người chịu trách
nhiệm trực tiếp về việc điều động hoặc về tình trạng kỹ thuật của các phương tiện
giao thông vận tải đưa vào sử dụng các phương tiện rõ ràng không bảo đảm an
toàn gây thiệt hại đến tính mạng, sức khoẻ người khác hoặc gây thiệt hại nghiêm
trọng đến tài sản có thể là hành vi trực tiếp đưa vào sử dụng các phương tiện
rõ ràng không bảo đảm an toàn (như trực tiếp điều động, trực tiếp ký xác nhận
tình trạng kỹ thuật bảo đảm đối với các phương tiện giao thông vận tải không bảo
đảm kỹ thuật...) hoặc có thể là hành vi không thực hiện trách nhiệm được giao
(như người chịu trách nhiệm trực tiếp về điều động biết người khác không có thẩm
quyền điều động phương tiện giao thông vận tải không bảo đảm kỹ thuật, nhưng
cũng không ngăn chặn mà đồng tình hoặc người chịu trách nhiệm trực tiếp về tình
trạng kỹ thuật biết người khác đưa vào sử dụng phương tiện giao thông vận tải
không bảo đảm kỹ thuật, nhưng cũng không ngăn chặn mà để cho họ đưa vào sử dụng...)
Người chịu trách nhiệm trực tiếp
về việc điều động người không có bằng lái hoặc không đủ những điều kiện khác...
quy định tại điểm b khoản 1 Điều 188 Bộ luật hình sự cần được hiểu là giữa người
điều động và người không có bằng lái hoặc không có đủ những điều kiện khác...
phải có mối quan hệ về mặt quản lý, như Thủ trưởng với nhân viên, chủ doanh
nghiệp với công nhân, người làm công. Nếu không có quan hệ về mặt quản lý mà chỉ
đơn thuần có quan hệ thân thích, ruột thịt như cha con, vợ chồng hoặc thân thuộc
như bạn bè... thì không thuộc trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều 188 Bộ
luật hình sự.
2. Người nào có một trong những
hành vi quy định tại các điểm a,b khoản 1 Điều 188 Bộ luật hình sự gây thiệt hại
đến tính mạng, sức khỏe người khác hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản
theo hướng dẫn tại mục 3 phần I Thông tư này phải bị truy cứu trách nhiệm hình
sự theo khoản 1 Điều 188 Bộ luật hình sự; nếu gây thiệt hại đến tính mạng, sức
khoẻ người khác hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản theo hướng dẫn tại
mục 7 phần I Thông tư này thì phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2
Điều 188 Bộ luật hình sự.
III- VỀ VIỆC
PHỐI HỢP GIẢI QUYẾT KHI CÓ TAI NẠN XẢY RA.
1. Khi có một vụ tai nạn giao
thông do một trong các hành vi phạm tội quy định tại khoản 1 Điều 186, khoản 1
Điều 188 gây nên và gây thiệt hại đến tính mạng, sức khoẻ người khác hoặc gây
thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản, thì lực lượng cảnh sát giao thông phải tổ
chức bảo vệ hiện trường và tiến hành các hoạt động khẩn cấp ban đầu (như: cấp cứu
người bị nạn, tạm giữ người và phương tiện gây ra tai nạn, bảo vệ hiện trường,
đảm bảo trật tự, an toàn giao thông xung quanh nơi xảy ra tai nạn...); đồng thời
thông báo ngay cho cơ quan điều tra địa phương để tiến hành các công việc thuộc
chức năng của mình. Cơ quan điều tra địa phương cần thông báo ngay cho Viện kiểm
sát nhân dân và cơ quan Bảo Việt cùng cấp.
Trong trường hợp xét thấy việc
gây thiệt hại đến tính mạng, sức khoẻ người khác hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng
đến tài sản theo hướng dẫn tại mục 3 phần I Thông tư này thì cơ quan điều tra cấp
huyện tiến hành các công việc như chụp ảnh, vẽ sơ đồ hiện trường, tổ chức khám
nghiệm hiện trường, lấy lời khai nhân chứng và những người có liên quan đến tai
nạn, thu thập các vật chứng khác... nhằm xác định nguyên nhân và điều kiện xảy
ra tai nạn, lỗi của các bên.
Trong trường hợp vi phạm các quy
định về an toàn giao thông vận tải theo quy định tại khoản 2 Điều 186 Bộ luật
hình sự, thì cơ quan điều tra cấp huyện vẫn tiến hành điều tra và sau khi kết
thúc điều tra phải chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án lên Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh
để truy tố, xét xử theo thẩm quyền.
Trong các trường hợp trên đây,
Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện có trách nhiệm kiểm sát việc điều tra của cơ
quan điều tra cấp huyện.
Nếu xét thấy việc gây thiệt hại
đến tính mạng, sức khoẻ người khác hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản
theo hướng dẫn tại mục 7 phần I Thông tư này, thì cơ quan điều tra cấp tỉnh có
trách nhiệm thụ lý điều tra từ đầu cho đến khi làm xong kết luận điều tra.
2. Việc phối hợp điều tra, xử lý
các vụ vi phạm luật lệ giao thông đường bộ do người nước ngoài, phương tiện
giao thông của người nước ngoài gây ra được thực hiện theo Thông tư liên ngành
số 01/TTLN ngày 8-9-1988 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Nội vụ, Bộ Tư
pháp, Bộ Ngoại giao.
IV - HIỆU LỰC
THI HÀNH.
Thông tư này có hiệu lực thi
hành kể từ ngày ban hành và thay thế các hướng dẫn trước đây của Toà án nhân
dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Nội vụ về việc xử lý các hành
vi phạm tội vi phạm các quy định về an toàn giao thông vận tải.