|
VIỆN KIỂM
SÁT NHÂN DÂN
TỐI CAO
--------
|
CỘNG HÒA XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 06/HD-VKSTC
|
Hà Nội, ngày
05 tháng 01 năm 2023
|
HƯỚNG DẪN
CÔNG TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ, KIỂM SÁT ĐIỀU TRA,
KIỂM SÁT XÉT XỬ SƠ THẨM ÁN TRẬT TỰ XÃ HỘI NĂM 2023
Quán triệt thực hiện nghiêm
túc các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Quốc hội về công tác tư pháp; Chỉ thị số
01/CT-VKSTC ngày 02/12/2022 của Viện trưởng VKSND tối cao về công tác của ngành
Kiểm sát nhân dân năm 2023; kế hoạch thực hiện công tác trọng tâm và kế hoạch tổ
chức hội nghị, hội thảo của VKSND tối cao năm 2023, với phương trâm công tác: “
Đoàn kết, trách nhiệm – kỷ cương, liêm chính – bản lĩnh, hiệu quả”. Vụ 2 xây dựng
chương trình công tác và xác định nhiệm vụ trọng tâm, khâu đột phá công tác năm
2023 là: Giữ vững, kỷ cương, kỷ luật; nêu cao trách nhiệm người đứng đầu tiếp
tục đổi mới đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác chỉ đạo điều
hành; thực hiện có hiệu quả công tác theo dõi, hướng dẫn chỉ đạo địa phương đảm
bảo tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm công tố trong giải quyết các vụ án
trật tự xã hội, thực hiện tốt và hiệu quả hơn công tác phòng, chống oan sai,
bỏ lọt tội phạm.
Để công tác đạt chất
lượng, hiệu quả cao nhất công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát việc giải
quyết các vụ án hình sự về trật tự xã hội, Viện KSNN các cấp quan tâm tập
trung thực hiện các nội dung cụ thể sau:
I. CÔNG
TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT VIỆC KHỞI TỐ, ĐIỀU TRA, TRUY TỐ, XÉT XỬ
SƠ THẨM CÁC VỤ ÁN TRẬT TỰ XÃ HỘI.
1. Thực
hành quyền công tố, kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố
Tiếp tục thực hiện nghiêm chỉnh
Chỉ thị số 05/CT-VKSTC ngày 27/4/2020 về Tăng cường trách nhiệm công tố trong
giải quyết các vụ án hình sự, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm,
các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, Thông tư liên tịch số
01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT- VKSNDTC ngày 29/12/2017 (sửa đổi bổ sung
ngày 29/11/2021) của Liên ngành tư pháp Trung ương quy định việc phối hợp giữa
các cơ quan có thẩm quyền trong việc thực hiện một số quy định của Bộ luật TTHS
2015 về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Đồng thời áp dụng đồng bộ các giải pháp để thực hiện tốt hơn công tác này.
Quá trình thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội
phạm và kiến nghị khởi tố, Viện kiểm sát các cấp cần quan tâm thực hiện tốt
các nội dung sau:
- Tăng cường kiểm sát chặt
chẽ các hoạt động của Cơ quan điều tra ngay từ khi tiếp nhận, phân loại, thụ
lý, xác minh nguồn tin về tội phạm; nắm chắc các tố giác, tin báo tội phạm về
trật tự xã hội; thực hiện nghiêm chỉnh chế độ trực nghiệp vụ, tiếp công dân
24/24 giờ; thường xuyên theo dõi thông tin trên các phương tiện thông tin đại
chúng, các trang mạng xã hội để nắm thông tin về tội phạm trật tự xã hội, phân
loại, xử lý theo quy định pháp luật. Lưu ý các tố giác, tin báo về giết người,
xâm hại trẻ em, mua bán người, tội phạm sử dụng công nghệ cao để chiếm đoạt tài
sản, tổ chức đánh bạc, đánh bạc; tội phạm có tổ chức, xuyên quốc gia, tội
phạm có tính chất “xã hội đen”; các vụ việc về trật tự xã hội mà dư luận xã hội
quan tâm. Đảm bảo mọi tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố phải
được tiếp nhận đầy đủ và thụ lý giải quyết kịp thời, đúng quy định của pháp luật.
- Kiểm sát viên được phân
công thụ lý giải quyết phải chủ động, kịp thời đề ra các yêu cầu kiểm tra, xác
minh đảm bảo chất lượng, sát thực; 100% vụ việc phải có yêu cầu xác minh; phải
tích cực, chủ động phối hợp, đôn đốc Điều tra viên thực hiện nghiêm túc các nội
dung nêu trong yêu cầu xác minh, bám sát tiến độ xác minh, xử lý kịp thời những
khó khăn, vướng mắc hoặc tình tiết mới phát sinh trong quá trình xác minh. Trước
khi kết thúc việc xác minh ra quyết định khởi tố hoặc không khởi tố vụ án hình
sự thì cần phối hợp Cơ quan điều tra rà soát, đánh giá tài liệu xác minh để đảm
bảo việc ban hành quyết định có căn cứ, đúng pháp luật, chống oan, sai hoặc bỏ
lọt tội phạm.
- Kiểm sát chặt chẽ các căn
cứ tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.
Thường xuyên phối hợp với Cơ quan điều tra rà soát, giải quyết dứt điểm các tố
giác, tin báo hoặc kiến nghị khởi tố tạm đình chỉ còn tồn đọng, nếu thấy lý
do tạm đình chỉ không còn, thì yêu cầu Cơ quan điều tra ra quyết định phục hồi
giải quyết ngay theo quy định của pháp luật.
- Tăng cường hoạt động trực
tiếp kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố của các Cơ quan điều tra, cơ quan tiến hành một số hoạt động điều tra
cùng cấp. Lưu ý, tập trung triển khai nghiêm túc, có hiệu quả quy định của Bộ luật
TTHS trong công tác kiểm sát việc tiếp nhận, kiểm tra xác minh sơ bộ tố giác,
tin báo về tội phạm đối với lực lượng Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công
an, Trạm Công an khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo khoản 5 Điều
8 Thông tư liên tịch số 01/2017/TTLT-BCA-BQP-BTC- BNNPTNT-VKSNDTC ngày
29/12/2017 (Điều 1 Thông tư 01/2021 sửa đổi, bổ sung ngày
29/11/2021).
- Thường xuyên tổng hợp những
khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn công tác kiểm sát việc tiếp nhận,
giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố để báo cáo Viện kiểm
sát cấp trên hướng dẫn, chỉ đạo; tăng cường công tác tổng hợp nguyên nhân, điều
kiện phạm tội, phát sinh tội phạm để ban hành văn bản kiến nghị phòng ngừa vi
phạm và tội phạm đối với các cơ quan, tổ chức liên quan.
2. Thực
hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, truy tố, kiểm sát xét xử sơ thẩm các vụ
án hình sự.
Tiếp tục quán triệt và thực
hiện nghiêm túc các Chỉ thị của Viện trưởng Viện KSND tối cao về chống oan,
sai, chống bỏ lọt tội phạm và các quy chế, hướng dẫn nghiệp vụ của ngành. Quá
trình thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, truy tố, kiểm sát xét xử sơ
thẩm các vụ án trật tự xã hội, Viện kiểm sát các cấp quan tâm thực hiện tốt một
số nội dung sau:
- Trong giai đoạn điều tra vụ
án: Kiểm sát viên phải xây dựng kế hoạch kiểm sát, nhật ký kiểm sát điều tra,
kiểm sát chặt chẽ mọi hoạt động điều tra, đảm bảo mọi hoạt động điều tra, thu
thập chứng cứ phải đúng trình tự, thủ tục quy định trong Bộ luật tố tụng hình sự,
không để những vi phạm, thiếu sót xảy ra. Quá trình kiểm sát, Kiểm sát viên phải
chủ động, phối hợp chặt chẽ với Điều tra viên ngay từ giai đoạn khởi tố vụ án
và trong suốt quá trình điều tra, nắm chắc tiến độ điều tra, chủ động, kịp thời
đề ra yêu cầu điều tra chính xác, chất lượng, sát thực để hỗ trợ Điều tra
viên thu thập chứng cứ làm rõ vụ án. Trong việc xét phê chuẩn các quyết định của
Cơ quan điều tra, phải thận trọng, kiên quyết không phê chuẩn hoặc huỷ bỏ quyết
định trái pháp luật. Đối với vụ án đặc biệt nghiêm trọng, các vụ án có tính
chất phức tạp, việc thu thập chứng cứ có nhiều khó khăn, bị can không nhận tội,
có khiếu nại Điều tra viên vi phạm pháp luật, Kiểm sát viên cần trực tiếp hỏi
cung bị can, lấy lời khai những người tham gia tố tụng và trực tiếp xem xét
đánh giá các chứng cứ, vật chứng thu thập được trước khi đề xuất phê chuẩn
các quyết định tố tụng. Khi báo cáo đề xuất phê chuẩn các quyết định tố tụng của
Cơ quan điều tra, Kiểm sát viên phải lập báo cáo đề xuất theo mẫu quy định, tổng
hợp đầy đủ các tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án, có bản thống kê chứng
cứ. Trước khi kết thúc điều tra vụ án, phối hợp với Cơ quan điều tra đánh giá
toàn bộ hệ thống chứng cứ buộc tội, gỡ tội, thống nhất đường lối xử lý vụ án bảo
đảm việc truy tố đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không bỏ lọt người phạm
tội, không làm oan người vô tội.
Triển khai thực hiện nghiêm
quy định về hỏi cung bị can có ghi âm hoặc ghi hình có âm thanh theo quy định của
Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, Thông tư liên tịch số 03/2018 và Quy trình số
264/QĐ-VKSTC. Triển khai hiệu quả số hoá hồ sơ vụ án, xây dựng hồ sơ vụ án, hồ
sơ kiểm sát có chứa phương tiện điện tử, dữ liệu điện tử; triển khai thực hiện
việc báo cáo giải quyết án bằng sơ đồ (sơ đồ tư duy), số hoá, điện tử hoá.
Kịp thời phát hiện những vi
phạm, thiếu sót trong hoạt động điều tra để ban hành kiến nghị yêu cầu khắc phục,
đảm bảo chất lượng của các kiến nghị phải được Cơ quan điều tra chấp nhận,
khắc phục sửa chữa. Thông qua hoạt động kiểm sát kịp thời phát hiện những sơ hở
thiếu sót trong quản lý nhà nước là nguyên nhân phát sinh tội phạm để kiến nghị
phòng ngừa tội phạm với các cơ quan, tổ chức liên quan.
- Trong giai đoạn truy tố:
Trước khi quyết định việc truy tố, phải phúc tra, kiểm tra thận trọng các chứng
cứ, tài liệu trong hồ sơ vụ án, nghiên cứu, đánh giá chính xác, khách quan,
toàn diện các chứng cứ buộc tội và chứng cứ gỡ tội, nếu thấy cần thiết thì Kiểm
sát viên trực tiếp hỏi cung bị can, ghi lời khai người làm chứng, người bị hại,
trực tiếp xem xét các dấu vết, vật chứng. Nâng cao chất lượng xây dựng và
ban hành bản Cáo trạng, bảo đảm Cáo trạng được xây dựng đúng mẫu quy định, việc
truy tố bị can đúng người, đúng tội danh, điều, khoản, đúng tính chất mức độ
hành vi phạm tội và đúng thời hạn luật định.
- Trong giai đoạn xét
xử sơ thẩm: Kiểm sát viên phải nghiên cứu, kiểm tra lại các chứng cứ tài liệu
đã thu thập có trong hồ sơ vụ án, thống kê và nắm chắc các chứng cứ buộc tội,
chứng cứ gỡ tội, nội dung vụ án; xây dựng kỹ đề cương xét hỏi, dự kiến các tình
huống có thể xảy ra, các vấn đề cần xét hỏi tại phiên toà; xây dựng kế hoạch
tranh luận, đối đáp tại phiên tòa và dự thảo bản luận tội ngay từ giai đoạn chuẩn
bị xét xử, chuẩn bị thực hiện có hiệu quả việc tranh tụng tại phiên toà bảo vệ
quan điểm truy tố của Viện kiểm sát. Tại phiên tòa phải chủ động xét hỏi, tranh
luận làm rõ các tình tiết của vụ án, khi tranh luận cần lưu ý đưa ra những chứng
cứ tài liệu và lập luận để đối đáp đầy đủ các ý kiến của bị cáo, người bào chữa
và những người tham gia tố tụng khác tại phiên tòa. Kiểm sát chặt chẽ Bản án,
biên bản phiên toà. Kịp thời phát hiện những vi phạm pháp luật trong hoạt động
xét xử để ban hành kiến nghị, kháng nghị khắc phục bảo đảm cho việc giải quyết
vụ án đúng pháp luật; tăng cường thực hiện quyền kháng nghị, đặc biệt là kháng
nghị ngang cấp. Tăng cường áp dụng khoa học kỹ thuật, thực hiện “Số hóa hồ sơ
vụ án” và công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa để phục vụ
tích cực, hiệu quả cho việc giải quyết vụ án. Đối với các vụ án do VKSND tối
cao ban hành Cáo trạng phân công cho Viện kiểm sát cấp dưới thực hành quyền công
tố và kiểm sát xét xử sơ thẩm thì thực hiện nghiêm chỉnh Quy chế phối hợp giữa
Viện kiểm sát cấp trên và Viện kiểm sát cấp dưới ban hành kèm theo Quyết định
số 314/QĐ- VKSTC ngày 05/7/2018 của Viện trưởng VKSND tối cao.
- Quá trình thực hành quyền
công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, phải kịp thời phát hiện các trường hợp bức
cung, nhục hình để xử lý nghiêm theo pháp luật; bảo đảm và tạo điều kiện cho
người bào chữa và người tham gia tố tụng khác nghiên cứu hồ sơ và thực hiện
quyền bào chữa theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự; tôn trọng và xem xét
đầy đủ, kịp thời ý kiến của người bào chữa và của người tham gia tố tụng khác
trong suốt quá trình khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử vụ án.
- Tăng cường phối hợp với
Cơ quan điều tra, Toà án cùng cấp đảm bảo việc giải quyết án kịp thời, đúng
pháp luật. Trường hợp liên ngành không thống nhất hoặc có những khó khăn vướng
mắc không thể giải quyết được thì báo cáo thỉnh thị xin ý kiến chỉ đạo của các
cơ quan tố tụng cấp trên, nhằm tránh oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm. Phối hợp
chặt chẽ với Cơ quan điều tra, Tòa án cùng cấp thực hiện nghiêm chỉnh Thông tư
liên tịch số 01/2020/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BQP-BNN&PTNT-BTC-BTP về quản
lý, giải quyết các vụ án, vụ việc tạm đình chỉ; rà soát và giải quyết kịp thời,
đúng pháp luật các vụ án tạm đình chỉ, không để xảy ra tình trạng hết thời hiệu
truy cứu trách nhiệm hình sự chưa được đình chỉ hoặc có căn cứ phục hồi mà
không kịp thời phục hồi điều tra theo pháp luật.
- Chú trọng nâng cao chất
lượng giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp thuộc thẩm quyền,
không để tồn đọng kéo dài, quá thời hạn, đặc biệt là các khiếu nại, tố cáo do
các cơ quan TW, Đại biểu Quốc hội chuyển đến, các vụ việc báo chí nêu, dư luận
xã hội quan tâm, các vụ việc có dấu hiệu oan, sai. Viện trưởng Viện kiểm sát
các cấp phải chủ động kiểm tra, trực tiếp chỉ đạo giải quyết những vụ án có
dấu hiệu oan, sai; trường hợp vướng mắc phải kịp thời báo cáo thỉnh thị Viện
kiểm sát cấp trên. Định kỳ, hàng tháng báo cáo VKSND tối cao tiến độ, kết quả
giải quyết những vụ án đã xác định là oan, sai.
- Thực hiện nghiêm quy định
về đóng dấu bút lục tài liệu điều tra theo khoản 5 Điều 88 Bộ luật
tố tụng hình sự; quy định về lập hồ sơ nghiệp vụ kiểm sát theo Quyết định
số 590/QĐ-VKSTC và 190/QĐ-VKSTC .
- Quán triệt và thực hiện
nghiêm chỉnh Hướng dẫn 33/HD-VKSTC về công tác quản lý, kiểm tra, đánh giá,
báo cáo án đình chỉ do không phạm tội và đình chỉ miễn trách nhiệm hình sự theo
Điều 29 Bộ luật hình sự.
II. CÔNG
TÁC HƯỚNG DẪN, CHỈ ĐẠO VÀ TRẢ LỜI THỈNH THỊ
Để tăng cường, nâng cao hiệu
quả công tác hướng dẫn, chỉ đạo và trả lời thỉnh thị các vụ việc, vụ án hình sự
về trật tự xã hội đối với Viện kiểm sát cấp dưới. Năm 2023, Viện kiểm sát các
cấp quan tâm thực hiện các nội dung sau:
- Tiếp tục quán triệt và thực
hiện nghiêm chỉnh Chỉ thị 03 ngày 28/12/2017 của Viện trưởng Viện KSND tối cao
về tăng cường việc thỉnh thị, trả lời thỉnh thị, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc,
thông báo rút kinh nghiệm trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt
động tư pháp; Quy định về công tác hướng dẫn, giải đáp về pháp luật, nghiệp vụ
và báo cáo thỉnh thị, trả lời thỉnh thị trong ngành Kiểm sát nhân dân ban hành
kèm theo Quyết định 599/QĐ-VKSTC ngày 06/12/2019 của Viện trưởng Viện KSND tối
cao.
- Tập trung hướng dẫn, chỉ
đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chống oan, sai, bỏ lọt tội phạm; thực hiện nghiêm
các biện pháp phòng, chống oan, sai, bỏ lọt tội phạm trong Chỉ thị 04/2015 và
các chỉ thị chuyên đề của Viện trưởng VKSND tối cao.
- Nắm chắc tình hình, kết quả
giải quyết án trật tự xã hội do Viện kiểm sát cấp dưới thụ lý giải quyết thông
qua nghiên cứu các báo cáo nghiệp vụ, báo cáo tháng, Cáo trạng, các quyết định
xử lý vụ án...; phải nắm chắc các vụ án đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, có khó
khăn, vướng mắc, tồn đọng kéo dài, dư luận xã hội quan tâm; những vụ án có
dấu hiệu oan, sai hoặc có đơn kêu oan, khiếu nại, tố cáo vượt cấp, kéo dài;
những vụ, việc tiềm ẩn nguy cơ trở thành “điểm nóng” để chỉ đạo giải quyết kịp
thời. Đặc biệt lưu ý đối với các vụ án giết người, xâm hại trẻ em, mua bán người;
tội phạm công nghệ cao; có tính có tính chất “xã hội đen”. Trường hợp cần
thiết thì yêu cầu Viện kiểm sát cấp dưới trực tiếp báo cáo để hướng dẫn, chỉ
đạo kịp thời, chính xác, đúng pháp luật; kịp thời tổng hợp đánh giá các ưu điểm,
hạn chế của Viện kiểm sát cấp dưới, kịp thời ban hành thông báo rút kinh nghiệm
khắc phục những vi phạm, thiếu sót.
- Tăng cường và nâng cao
chất lượng trả lời thỉnh thị; nội dung trả lời thỉnh thị phải rõ ràng, cụ thể;
không hướng dẫn, trả lời chung chung, khó thực hiện; phải phân công Kiểm sát
viên có năng lực để nghiên cứu hồ sơ trả lời thỉnh thị. Viện kiểm sát cấp
trên phải nâng cao trách nhiệm trong việc hướng dẫn trả lời thỉnh thị Viện kiểm
sát cấp dưới, không để xảy ra trường hợp vụ án, vụ việc, những khó khăn, vướng
mắc Viện kiểm sát cấp trên có thể trả lời, hướng dẫn, chỉ đạo giải quyết
được, nhưng lại đề nghị Viện KSND tối cao hướng dẫn, giải đáp, trả lời, dẫn
đến vụ, việc kéo dài. Trong đó lưu ý, cần trao đổi thống nhất với các cơ quan
tố tụng địa phương, vụ án ở giai đoạn nào, thì Cơ quan tố tụng đang thụ lý giải
quyết ở giai đoạn đó chủ trì thỉnh thị ngành dọc cấp trên.
III. CHẾ
ĐỘ THÔNG TIN BÁO CÁO
Chấp hành nghiêm túc, đúng
quy định về chế độ thông tin, báo cáo đối với Viện kiểm sát cấp trên theo các
Quy chế, Quy định, Hướng dẫn của Viện KSNDTC và các báo cáo chuyên đề, báo cáo
khác theo yêu cầu của cấp trên đảm bảo kịp thời, chất lượng, đúng yêu cầu.
IV. TỔ CHỨC
THỰC HIỆN
1. Viện kiểm sát nhân dân
các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Viện kiểm sát Quân sự Trung ương và
các Viện kiểm sát cấp quân khu tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm
túc các nội dung hướng dẫn nêu trên.
2. Trên cơ sở Hướng dẫn này
và Chương trình, Kế hoạch công tác năm 2023 của Viện kiểm sát các cấp, các
Phòng nghiệp vụ xây dựng Chương trình, Kế hoạch công tác của đơn vị và hướng
dẫn công tác cho Viện kiểm sát cấp huyện./.
|
Nơi nhận:
- Đ/c Lê Minh Trí - Viện trưởng, Viện
KSND tối cao (để báo cáo);
- Đồng chí Nguyễn Duy Giảng - Phó viện trưởng VKSND tối cao (để báo cáo)
- Các đ/c Phó viện trưởng VKSNDTC (để báo cáo);
- VKSND tỉnh, TP trực thuộc TW;
- Các VKSND cấp cao 1, 2, 3 (để phối hợp);
- VKS Quân sự TW; Vụ 1, Vụ 3, Vụ 4, Vụ 5, Vụ 6, Vụ 16, Cục 1, Cục 2 (để phối
hợp);
- Văn phòng VKSNDTC (để theo dõi);
- Cổng TTĐT VKSNDTC (để đăng tải);
- Lưu VT, VP Vụ 2.
|
TL. VIỆN
TRƯỞNG VỤ TRƯỞNG
VỤ THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA ÁN TRẬT TỰ XÃ HỘI
Lê Minh Long
|