|
BỘ
CÔNG NGHIỆP
********
|
CỘNG
HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
********
|
|
Số:
9-TT/KHDT
|
Hà
Nội, ngày 30 tháng 8 năm 1997
|
THÔNG TƯ
CỦA BỘ CÔNG NGHIỆP SỐ 9-TT/KHDT NGÀY 30 THÁNG 8 NĂM
1997 HƯỚNG DẪN THI HÀNH ĐIỀU LỆ MẪU HỢP TÁC XÃ CÔNG NGHIỆP VÀ XÂY DỰNG
(Ban hành theo Nghị định của Chính phủ số 44/CP ngày 29/4/1997)
Căn cứ vào Luật Hợp tác xã
ngày 20/3/1996 và các Nghị định của Chính phủ về chính sách khuyến khích và
phát triển Hợp tác xã; Nghị định về chuyển đổi, đăng ký Hợp tác xã và tổ chức
hoạt động của Liên hiệp Hợp tác xã; Nghị định về nhiệm vụ, quyền hạn trách nhiệm
quản lý nhà nước của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Uỷ ban nhân
dân các cấp đối với Hợp tác xã;
Thực hiện quy định tại Điều 2 Nghị định của Chính phủ ban hành Điều lệ mẫu Hợp
tác xã Công nghiệp và Xây dựng số 44/CP ngày 29/4/1997, Bộ Công nghiệp hướng dẫn
một số điều cụ thể sau:
A. VỀ TỔ CHỨC
CHỈ ĐẠO Ở TỈNH, THÀNH PHỐ, HUYỆN, QUẬN
Các tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương thành lập Ban chỉ đạo thực hiện việc chuyển đổi và đăng ký lại Hợp
tác xã. ở cấp tỉnh và thành phố trực thuộc thì Giám đốc Sở Công nghiệp là thành
viên của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh và thành phố đồng thời là Trưởng tiểu ban chỉ đạo
đối với các Hợp tác xã công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp (sau đây viết là
HTXCN, TTCN).
Ở cấp quận, huyện Trưởng phòng
công nghiệp quận, huyện là thành viên của Ban chỉ đạo của quận, huyện và phụ
trách khối các HTXCN, TTCN trong huyện. Các Ban chỉ đạo thực hiện chuyển đổi và
đăng ký lại HTX phải do Chủ tịch ra quyết định bằng văn bản, quy định cụ thể
cho từng thành viên và được thông báo đến các cơ quan, đơn vị có liên quan để
thi hành.
- Giám đốc Sở Công nghiệp lập kế
hoạch và điều hành đối với khối HTXCN, TTCN để đảm bảo phù hợp với tiến độ
chung với các ngành trong tỉnh và với ngành dọc ở các quận, huyện.
- Ban chỉ đạo thực hiện việc
chuyển đổi, đăng ký lại HTXCN, TTCN ở cấp quận, huyện phải hướng dẫn các Hợp
tác xã thành lập Ban trù bị chuyển đổi cho từng HTXCN, TTCN để trình Uỷ ban
nhân dân quận, huyện phê duyệt.
Ban trù bị gồm Ban quản trị, Ban
kiểm soát của HTXCN, TTCN, đại diện của xã viên và đại diện Uỷ ban nhân dân quận,
huyện sở tại.
Khi đã có quyết định phê duyệt của
Uỷ ban nhân dân quận, huyện đối với từng Ban trù bị cho từng Hợp tác xã thì Ban
trù bị nghiên cứu Luật Hợp tác xã, nghiên cứu các Nghị định có liên quan và nhất
là đối với Nghị định 16/CP ngày 21/7/1997; Nghị định 44/CP ngày 29/4/1997 và những
Thông tư hướng dẫn thi hành để áp dụng vào cho HTXCN, TTCN để thực hiện.
B. VỀ TỔ CHỨC
THỰC HIỆN Ở HỢP TÁC XÃ
1. Đối với các Hợp tác xã Công
nghiệp - Tiểu thủ công nghiệp đã có trước ngày ban hành Nghị định.
- Tổ chức tuyên truyền, giải
thích cho xã viên về mục đích ý nghĩa của việc chuyển đổi để Hợp tác xã hoạt động
theo đúng Luật Hợp tác xã và vận động mọi người tham gia Hợp tác xã kiểu mới.
- Tổ chức kiểm kê, đánh giá toàn
bộ tài sản, vốn, quỹ, công nợ của Hợp tác xã theo Thông tư hướng dẫn chuyển đổi
và đăng ký Hợp tác xã, Luật Hợp tác xã theo Nghị định số 16/CP ngày 21/2/1997.
Ban trù bị phải tập trung sức làm cho được việc kiểm kê, đánh giá toàn bộ tài sản
của Hợp tác xã theo mặt bằng giá trị thị trường hiện tại ở địa phương.
- Sau khi đã kiểm kê, đánh giá lại
toàn bộ tài sản của Hợp tác xã thì việc phân chia quyền lợi được thực hiện qua
cuộc họp của xã viên và các cơ quan ở địa phương có liên quan để thống nhất một
nguyên tắc phân chia quyền lợi và tiến hành phân chia cho từng xã viên cụ thể
trong Hợp tác xã.
Khi đã làm xong thủ tục phân
chia quyền lợi cho từng xã viên, Ban trù bị phải phân tích cho xã viên biết quyền
lợi của mình trong đó nhưng không phải là chia ngay lấy tiền ra mang về được mà
để làm rõ quyền và trách nhiệm của từng người, đồng thời số tiền đó nằm chung
trong nhà xưởng, máy móc, vật kiến trúc của Hợp tác xã. Ban trù bị phải xây dựng
phương án sản xuất kinh doanh, dịch vụ cho phù hợp và dự thảo Điều lệ mới của Hợp
tác xã.
Việc xây dựng Điều lệ hợp tác xã
công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp hiện hành phải đưa vào Luật Hợp tác xã và Điều
lệ mẫu hợp tác xã công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp do Chính phủ ban hành theo
Nghị định 44/CP ngày 29/4/1997 và hướng dẫn này.
2. Đối với Hợp tác xã mới được
thành lập sau khi có Nghị định
Những cá nhân, những tổ sản xuất
nay muốn góp vốn để thành lập nên hợp tác xã công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp
theo Luật Hợp tác xã, thì những người sáng lập viên thực hiện nhiệm vụ của Ban
trù bị thành lập hợp tác xã công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp và phải nghiên cứu
kỹ Luật Hợp tác xã và các Nghị định có liên quan nhất là Nghị định 44/CP ngày
29/4/1997 về ban hành Điều lệ mẫu Hợp tác xã công nghiệp và xây dựng.
Bản thân từng sáng lập viên phải
nghiên cứu, hiểu rõ được những điểm mới trong Điều lệ như tự nguyện, dân chủ,
bình đẳng, cùng góp vốn, góp sức vì lợi ích chung.
C. ĐỐI VỚI MỌI
XÃ VIÊN
Mỗi người muốn gia nhập hợp tác
xã công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp để trở thành xã viên đều phải nghiên cứu,
hiểu rõ về Luật Hợp tác xã và Điều lệ mẫu Hợp tác xã công nghiệp và xây dựng để
thấy rõ được các ưu điểm của Luật và Điều lệ mẫu mới trong đó đặc biệt là
nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, lợi nhuận thuộc về xã viên, quan tâm đến lợi ích
chung của Hợp tác xã.
Cho nên ở Điều 1 đã thể hiện rõ
Hợp tác xã công nghiệp là tổ chức kinh tế tự chủ, do những người lao động có
nhu cầu lợi ích chung, tự nguyện cùng góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của
pháp luật để sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp
và dịch vụ công nghiệp.
Trong điều này có ý kiến lấy
tuyên truyền giải thích cho người lao động biết rõ lợi ích để tự nguyện đối với
toàn bộ Hợp tác xã là tự chủ, không được dùng mọi hình thác gò ép, cưỡng bức
người không tự nguyên phải vào Hợp tác xã.
Điều 2.-
Quy định hợp tác xã công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp là
một tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân, có tên gọi riêng, có địa chỉ cụ thể,
có điều lệ riêng cho mình, có mức vốn điều lệ, có tài khoản tại Ngân hàng, có
con dấu riêng, hoạt động theo đúng pháp luật, điều này chứng minh cho tổ chức Hợp
tác xã được pháp luật công nhận, không thể có những tổ chức "ma" đội
lốt Hợp tác xã công nghiệp để hoạt động trên thị trường.
Điều 3.-
Hiện nay có ba loại hình cơ bản để Hợp tác xã công nghiệp
chọn áp dụng cho phù hợp, khi chọn mỗi loại hình đều có sự phân tích điểm mạnh,
điểm yếu, đưa ra Đại hội xã viên bàn và biểu quyết. Khi đã chọn loại hình nào
thì bố trí sản xuất theo như loại hình đã chọn.
Điều 4.-
Các tổ chức chính trị xã hội hoạt động trong các hợp tác
xã công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp nhằm phát triển tự do của các thành viên
nhưng phải tuân theo luật pháp, phải được đăng ký hoạt động nhằm phát triển và
bảo vệ sản xuất kinh doanh cho Hợp tác xã mà không được đi ngược lại quyền lợi
của Hợp tác xã.
Điều 5.-
Có một số điểm cần lưu ý là xã viên phải 18 tuổi, có đủ
tư cách và hành vi dân sự, số xã viên phải có ít nhất là 9 người, và 2/3 xã
viên có nghề chuyên môn phù hợp. Điều này với mục đích làm cho chất lượng của Hợp
tác xã tốt ngay khi thành lập, đủ 18 tuổi mới đủ tư cách, người nào dưới 18 tuổi
vẫn có thể vào làm lao động sản xuất cho đến khi đủ 18 tuổi sẽ thành xã viên
chính thức. Quy định 2/3 số xã viên có nghề tức là khi thành lập hợp tác xã
công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp phải có 6/9 người có nghề với mục đích làm
cho kết quả sản xuất kinh doanh có chất lượng, làm cho Hợp tác xã được bền vững
lâu dài. Do vậy khi vận động để thành lập Hợp tác xã phải chọn cho được những
người vừa có tay nghề cao vừa có nhiệt tình tham gia thành lập Hợp tác xã, làm
cho Hợp tác xã thực sự là chỗ dựa của người lao động để góp vốn, góp sức làm ăn
lâu dài.
Điều 6.-
Trong Điều lệ mẫu quy định có 12 quyền. Tuỳ theo cụ thể
cho từng hợp tác xã công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp có thể ghi chi tiết cho
12 quyền, cũng có thể ghi gộp lại thành một số quyền nhưng phải đủ ý ở 12 quyền
như Điều lệ mẫu và phải được Đại hội thảo luận và biểu quyết nhất trí.
Điều 7.-
Về nghĩa vụ cũng phải được ghi rõ, phân tích đưa ra thảo
luận và biểu quyết từng nghĩa vụ để thể hiện rõ tính dân chủ và tập trung. Khi
đã ghi vào Điều lệ của Hợp tác xã thì mọi xã viên có nghĩa vụ ngang nhau đều phải
thi hành.
Điều 8.-
Chấm dứt tư cách xã viên: Trong Điều lệ mẫu có sáu trường
hợp nhưng khi thảo luận để biểu quyết cần đi sâu vào trường hợp xã viên không
đi làm, không có quan hệ kinh tế với Hợp tác xã, không có đủ vốn góp... để bảo
đảm tính công bằng ngay trong điều lệ.
Điều 9.-
Đại hội xã viên, Điều lệ mẫu nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng
của Đại hội xã viên vì có quyền quyết định cao nhất của hợp tác xã, nó đề cao
trách nhiệm cộng đồng, tính dân chủ và tính tập trung, do vậy phải chuẩn bị cho
kỹ và có thời gian báo trước.
Điều 10.-
Đại hội xã viên thảo luận và quyết định những vấn đề lớn,
điều lệ mẫu có nêu 10 vấn đề tiêu biểu, từng hợp tác xã căn cứ vào điều kiện cụ
thể mà nêu cho sát và khi thảo luận đều có biểu quyết.
Điều 11.- Quy định số lượng
đại biểu và biểu quyết trong Đại hội xã viên Quy định phải có ít nhất 2/3 (hai
phần ba) tổng số xã viên hoặc đại biểu xã viên tham dự, nếu không đủ thì phải
hoãn Đại hội và phải triệu tập lại, đây là thể hiện tính cộng đồng phải được một
tập thể lớn, tránh tình trạng hình thức, có đại hội nhưng không đại diện cho tập
thể của hợp tác xã. Mặt khác những quyết định có ý nghĩa lớn như sửa đổi điều lệ,
hợp nhất chia tách, giải thể hợp tác xã được thông qua khi có ít nhất 3/4 (ba
phần tư) tổng số xã viên hoặc đại biểu xã viên có mặt tại Đại hội biểu quyết
tán thành. Đó là để Đại hội phải bàn kỹ và thận trọng khi làm các việc lớn. Còn
các vấn đề khác chỉ cần quá bán là đủ (trên 1/2).
Chú ý ở điểm "việc biểu quyết
tại đại hội xã viên và các cuộc họp xã viên không phụ thuộc vào số vốn góp hay
chức vụ của xã viên trong hợp tác xã. Mỗi xã viên hoặc đại biểu xã viên chỉ có
một phiếu biểu quyết. Điều này thể hiện rõ quyền bình đẳng của xã viên.
Điều 12.-
Xác định rõ vai trò của Ban quản trị là cơ quan quản lý
và điều hành mọi công việc của hợp tác xã, nên có quy định Ban quản trị ít nhất
mỗi tháng họp một lần và có ít nhất 2/3 thành viên Ban quản trị tham dự, quy định
này đảm bảo tính thường xuyên của tập thể lãnh đạo.
Điều 13.-
Nhiệm vụ và quyền hạn của Ban quản trị trong điều lệ mẫu
có ghi 8 nhiệm vụ, tuỳ theo tình hình cụ thể của hợp tác xã để ghi cho phù hợp,
nhưng chú ý phân biệt thành viên Ban quản trị không được đồng thời là thành
viên Ban kiểm soát, kế toán trưởng, Thủ quỹ của hợp tác xã và không phải là
cha, mẹ, vợ chồng, con hoặc anh chị em ruột của họ; quy định này tạo môi trường
khách quan trong việc đảm bảo tính công bằng, công khai, dân chủ, tránh sự bè
phái trong hợp tác xã sau này.
Điều 14.-
Điều này quy định rõ vai trò cá nhân, phân biệt nhiệm vụ,
quyền hạn giữa cá nhân của chủ nhiệm và tập thể lãnh đạo của Ban quản trị.
Điều 15+16.-
Điều này quy định rõ trách nhiệm Ban kiểm soát là cơ
quan giám sát và kiểm tra mọi hoạt động của hợp tác xã do Đại hội xã viên bầu
ra, có trách nhiệm kiểm tra kiểm soát từ chủ nhiệm đến xã viên, bảo đảm cho hợp
tác xã làm ăn đúng pháp luật, đúng điều lệ nhằm hoạt động của hợp tác xã đúng mục
đích và hiệu quả cao, phòng ngừa, ngăn chặn những sai phạm có thể xẩy ra.
Điều 17.-
Điều này thể hiện rõ tính chất của Hợp tác xã công nghiệp
- Tiểu thủ công nghiệp là vừa góp vốn vừa góp sức, nên mọi xã viên đều phải góp
vốn, tuy nhiên hình thức góp vốn có linh hoạt hơn, có thể góp ngay một lần cho
đủ, cũng có thể góp thành nhiều lần do điều lệ cụ thể của hợp tác xã được Đại hội
xã viên quyết định.
Một nguyên tắc được quy định từ
luật hợp tác xã phải tôn trọng là vốn góp của mỗi xã viên ở mọi thời điểm không
vượt quá 30% (ba mươi phần trăm) tổng số vốn điều lệ của HTX - quy định này nhằm
đảm bảo cho HTX có vốn cho sản xuất kinh doanh bình thường, không bị một vài xã
viên có số vốn lớn góp chi phối sản xuất kinh doanh của HTX.
Nếu xã viên nào đó có nhiều vốn
có thể cho HTX vay theo phương thức huy động vốn vay của xã viên theo quyết định
của Đại hội xã viên.
Các Điều
18, 19, 20, 21:- là các hoạt động của vốn
tài sản; Hợp tác xã phải đưa ra đại hội xã viên bàn bạc và biểu quyết để ghi
vào điều lệ cụ thể của HTX nhưng không trái với những quy định của pháp luật.
Điều 22:-
Phân phối lãi
Việc trích lập các quỹ và chia
lãi theo vốn góp của xã viên là do Đại hội xã viên quyết đinh. Hàng năm cần có
sự chuẩn bị để đưa ra Đại hội bàn bạc và biểu quyết. Do mỗi năm có những nhu cầu
khác nhau về đầu tư, phát triển của Hợp tác xã như có năm cần mua thiết bị, có
năm cần đào tạo nên ban quản trị phải chuẩn bị kỹ và thuyết minh sự cần thiết
cho từng loại quỹ rồi đưa ra Đại hội xã viên để bàn bạc và biểu quyết.
Điều 23.-
Việc xử lý các khoản lỗ phải được làm rõ nguyên nhân
trách nhiệm cá nhân xã viên gây ra thì xã viên phải bồi thường cho HTX theo quyết
định của Đại hội xã viên. Còn những khoản lỗ do khách quan phải được phân tích
rõ và trừ vào quỹ dự phòng của HTX do địa hội xã viên quyết định.
Điều 24,
25, 26:- Việc hợp nhất, chia tách, giải
thể, phá sản HTX thực hiện theo Luật HTX và Luật phá sản doanh nghiệp.
Điều 27:
Khen thưởng
Xã viên HTX, người ngoài HTX có
thành tích đóng góp cho sản xuất kinh doanh, dịch vụ, có công bảo vệ, xây dựng
và phát triển HTX sẽ được HTX khen thưởng và đề nghị cấp trên khen thưởng, hình
thức và mức độ khen thưởng phải được soạn thảo thành văn bản về khen thưởng để
báo cáo Đại hội xã viên thảo luận và biểu quyết để làm căn cứ áp dụng khen thưởng.
Điều 28:
Xử lý vi phạm
Việc xử lý vi phạm cùng được quy
định bằng văn bản đối với những xã viên không chấp hành điều lệ, nội quy của
HTX, không chấp hành Nghị quyết của Đại hội xã viên, làm tổn hại đến lợi ích của
HTX. Tuỳ theo mức độ nặng nhẹ mà đề ra hình thức cho thích hợp như bồi thường bằng
vật chất, xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của
pháp luật.
Đề thực hiện Nghị định 44-CP
ngày 29-4-1997 của Chính phủ, Bộ Công nghiệp đề nghị các tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương, Giám đốc các Sở Công nghiệp chỉ đạo việc thực hiện điều lệ mẫu
hợp tác xã công nghiệp và xây dựng đối với các HTX mới thành lập sau này, quá
trình thực hiện nếu có điều gì chưa rõ xin tập hợp lại phản ảnh về Sở Công nghiệp
để Sở Công nghiệp làm việc với Bộ Công nghiệp và sẽ có hướng dẫn bổ sung. Những
vấn đề lớn vượt qua phạm vi xử lý của Bộ, Bộ sẽ tổng hợp chung trong phạm vi cả
nước để báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
|
|
Nguyễn
Minh Thông
(Đã
ký)
|