Thế nào thì bị coi là phạm tội bức tử?

Luật gia Trần Thị Thanh Tình - Công ty Luật TNHH Everest trả lời:

Khoản 1 Điều 100 Bộ luật Hình sự năm 1999, quy định: “Người nào đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình làm người đó tự sát, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm”.
 
Như vậy, bức tử (bị coi là tội phạm) là hành vi đối xử tàn ác, thường xuyên ức hiếp, ngược đãi hoặc làm nhục người lệ thuộc mình làm người đó tự sát.
 
 Hành vi bức tử được thể hiện qua những hành động như:
(i): Đối xử tàn ác với nạn nhân như đánh đập, bỏi đói, bỏ rét…
(ii): Thường xuyên ức hiếp. Đây là trường hợp người phạm tội đã thường xuyên có hành vi đối xử bất công, bất bình đẳng đối với nạn nhân.
(iii): Thường xuyên ngược đãi nạn nhân. Đây là trường hợp người phạm tội đã thường xuyên có hành vi đối xử tàn nhẫn, tồi tệ người lệ thuộc mình , trái với luân lý, đạo đức.
 
Những hành vi trên phải dẫn đến xử sự tự sát của nạn nhân. Do bị đối xử tàn ác hay do bị ức hiếp hay do bị ngược đãi…mà nạn nhân đã có hành vi tự tước đoạt đi tính mạng của mình. Chú ý: Đối với tội bức tử chỉ cần hành vi phạm tội đã dẫn đến xử sự tự sát, chứ không đòi hỏi hậu quả nạn nhân chết.
 
Người phạm tội phải là người có đầy đủ năng lực trách nhiệm hình sự và có độ tuổi từ đủ 16 trở lên, phạm tội thuộc khoản 2 Điều này thì có độ tuổi từ 14 trở lên. Thường thì người phạm tội là người có quan hệ lệ thuộc nhất định với nạn nhân. Trong đó, nạn nhân là người bị lệ thuộc vào người phạm tội như lệ thuộc về kinh tế, bị ràng buộc về quan hệ hôn nhân, gia đình, quan hệ công tác hay quan hệ tín ngưỡng…
 
Lỗi của người phạm tội là lỗi cố ý gián tiếp hoặc là lỗi vô ý (đối với hậu quả tự sát). Trường hợp có lỗi cố ý gián tiếp là trường hợp người phạm tội thấy trước hành vi của mình có thể dẫn đến việc tự sát của nạn nhân, tuy không mong muốn nhưng có ý thức bỏ mặc, chấp nhận việc đó (nếu xảy ra). Trái lại, trường hợp có lỗi vô ý vì quá tự tin là trường hợp người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình là có thể dẫn đến việc tự sát của nạn nhân nhưng đã quá tin rằng việc đó sẽ không xảy ra.
 
Nếu người phạm tội mong muốn nạn nhân tự sát khi thực hiện hành vi phạm tội của mình thì hành vi của họ không còn là bức tử mà là hành vi giết người với thủ đoạn đặc biệt (Điều 93 BLHS).
 
Bức tử là hành vi nguy hiểm cho xã hội đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự, bởi hành vi này xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của con người.
 
Người phạm tội bức tử bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm. Phạm tội làm nhiều người tự sát thì bị phạt tù từ năm năm đến mười hai năm.