Củng mạc là gì? Chức năng của củng mạc là gì?

Nội dung chính

• Củng mạc là gì? Chức năng của củng mạc là gì?
• Phòng tránh các bệnh, tật về mắt cho trẻ như thế nào?
• Những yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực về mắt ở trẻ mầm non là gì?

Củng mạc là gì? Chức năng của củng mạc là gì?

Căn cứ Chuyên đề 1 Phần 2 Tài liệu hướng dẫn nhân viên y tế trường học về chăm sóc mắt và phòng, chống suy giảm thị lực cho trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non ban hành kèm theo Quyết định 56/QĐ-BGDĐT năm 2023 hướng dẫn như sau:

2. Đặc điểm bình thường và chức năng của từng bộ phận

Các thành phần của mắt có thể được quan sát và thăm khám bằng mắt thường và/hoặc với đèn pin.

- Lông mày: Dải sợi lông dày phía trên mắt, giúp ngăn mồ hôi, nước chảy vào mắt.

- Lông mi: Dải sợi lông trên bờ mi mắt, giúp ngăn mồ hôi, nước chảy vào mắt; bình thướng sẽ hướng ra ngoài.

- Mi mắt: bao phía ngoài mắt (gồm mi trên và mi dưới).

+ Mi mắt có chức năng bảo vệ mắt khỏi nắng, gió, bụi, nước, ánh sáng chói.

+ Mi mắt chớp giúp dàn trải đều nước mắt, làm ẩm mắt và giữ cho mắt không bị khô.

+ Bình thường, mi mắt trên khi mở sẽ che 1-2mm lòng đen phía trên và cân 2 bên.

[...]

- Kết mạc là một màng mỏng trong suốt có mạch máu, phủ phần màu trắng của mắt (màu trắng của củng mạc) và mặt trong của mi mắt. Kết mạc che phủ nhãn cầu, chống nhiễm khuẩn.

- Củng mạc là lớp vỏ ngoài cùng của nhãn cầu, có màu trắng đục (lòng trắng). Củng mạc giống vỏ quả bóng có hai lỗ: lỗ phía trước liên tiếp với giác mạc và lỗ phía sau được gắn với dây thần kinh thị giác. Củng mạc là vỏ bọc giữ hình dạng nhãn cầu.

[...]

Như vậy, củng mạc là lớp vỏ ngoài cùng của nhãn cầu, có màu trắng đục (lòng trắng).

Củng mạc giống vỏ quả bóng có hai lỗ: lỗ phía trước liên tiếp với giác mạc và lỗ phía sau được gắn với dây thần kinh thị giác. Củng mạc là vỏ bọc giữ hình dạng nhãn cầu.

Chức năng của củng mạc giống như một lớp áo giáp bảo vệ cho mắt, giúp mắt hoạt động bình thường và khỏe mạnh:

- Bảo vệ nhãn cầu: Củng mạc có nhiệm vụ bảo vệ các cấu trúc bên trong mắt khỏi những tác động từ bên ngoài như va đập, chấn thương, nhiễm trùng.

- Duy trì hình dạng của mắt: Củng mạc giúp duy trì hình dạng cầu của nhãn cầu, tạo nên một cấu trúc vững chắc để các bộ phận bên trong hoạt động hiệu quả.

...

Củng mạc là gì? Chức năng của củng mạc là gì? (Hình từ Internet)

Phòng tránh các bệnh, tật về mắt cho trẻ như thế nào?

Theo Mục 3 Phần 1 Tài liệu hướng dẫn nhân viên y tế trường học về chăm sóc mắt và phòng, chống suy giảm thị lực cho trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non ban hành kèm theo Quyết định 56/QĐ-BGDĐT năm 2023 hướng dẫn phòng tránh các bệnh, tật về mắt cho trẻ như sau:

(1) Đối với nhà trường

- Cho trẻ tăng cường các hoạt động vui chơi ngoài trời.

- Thực hiện nguyên tắc 20 - 20 - 20: nhìn gần 20 phút, nhìn xa 20 giây ở khoảng cách 20 feet (tương đương với 6m).

- Tổ chức kiểm tra, đo thị lực mắt tối thiểu 01 lần/năm, riêng trẻ có tật khúc xạ kiểm tra thị lực mắt tối thiểu 6 tháng/lần.

- Khi ngồi tập vẽ, tập tô, giáo viên hướng dẫn giúp đỡ trẻ ngồi thẳng lưng, ngay ngắn, không cúi sát mặt xuống bàn, khoảng cách từ mắt đến mặt bàn khoảng một khuỷu tay trẻ.

- Cần đảm bảo đủ ánh sáng trong lớp học.

- Đối với trẻ học bán trú, đảm bảo thực đơn đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt bổ sung đầy đủ vitamin A.

- Giáo viên hướng dẫn và giúp trẻ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đảm bảo mỗi trẻ có khăn mặt riêng, rửa mặt bằng nước sạch, rửa tay bằng nước sạch với xà phòng, không dùng tay dụi vào mắt.

- Không để trẻ chơi với các đồ vật sắc nhọn.

(2) Đối với gia đình

- Cho trẻ tăng cường các hoạt động vui chơi ngoài trời.

- Không cho trẻ xem tivi, điện thoại ở khoảng cách gần, liên tục và quá lâu, quá nhiều.

- Phối hợp với nhà trường cho trẻ đi kiểm tra thị lực hàng năm.

- Khi trẻ ngồi tập tô, tập vẽ giúp đỡ và hướng dẫn trẻ ngồi thẳng lưng, ngay ngắn, không cúi sát mặt xuống bàn và đảm bảo đủ ánh sáng, khoảng cách từ mắt đến mặt bàn khoảng một khuỷu tay trẻ.

- Cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt bổ sung đầy đủ Vitamin A (trứng, thịt, cá, rau, củ, quả có màu đỏ).

- Cha mẹ trẻ hướng dẫn và giúp trẻ vệ sinh cá nhân sạch sẽ, rửa mặt cho trẻ bằng nước sạch, rửa tay bằng nước sạch với xà phòng, không dùng tay dụi vào mắt.

- Không để trẻ chơi với các đồ vặt sắc nhọn.

- Khi có dị vật vào mắt phải đến cơ sở y tế khám ngay.

- Không nhỏ bất cứ thuốc gì vào mắt khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa mắt.

Những yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực về mắt ở trẻ mầm non là gì?

Theo Mục 3 Phần 1 Tài liệu hướng dẫn nhân viên y tế trường học về chăm sóc mắt và phòng, chống suy giảm thị lực cho trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non ban hành kèm theo Quyết định 56/QĐ-BGDĐT năm 2023, những yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến thị lực về mắt ở trẻ mầm non gồm:

(1) Bệnh về mắt

- Bệnh khô mắt: Thường do thiếu vitamin A, nguyên nhân chủ yếu bao gồm:

+ Ăn uống thiếu chất dinh dưỡng có nguồn gốc động vật và thực vật;

+ Ăn thiếu dầu mỡ;

+ Tiêu chảy kéo dài gây rối loạn hấp thu hoặc trẻ bị nhiễm khuẩn gây kém ăn;

+ Trẻ sơ sinh thiếu vitamin A thường do không được nuôi dưỡng bằng sữa mẹ hoặc trẻ được cai sữa sớm .

- Bệnh mắt hột: Do Chlamydia trachomatis gây ra, vi khuẩn mắt hột có nhiều trong dử (rử, ghèn, gỉ) mắt, nước mắt, thậm trí cả trong nước mũi của người bệnh. Nếu tiếp xúc trực tiếp với các chất tiết này thì nguy cơ lây bệnh rất cao. Có thể lây gián tiếp qua các đồ dùng chung như khăn mặt, chậu rửa mặt, gối hoặc lây qua ruồi.

- Viêm kết mạc cấp: Thường do virus hoặc vi khuẩn có thể lây qua đường Tay- mắt hoặc đường hô hấp.

- Viêm loét giác mạc: Do vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng.

(2) Tật về mắt

- Tật khúc xạ: Thường gặp là không gian sinh hoạt chặt hẹp, các điều kiện vệ sinh cho hoạt động thị giác không đảm bảo (sử dụng mắt nhìn gần quá nhiều, điều kiện chiếu sáng không đảm bảo, mắt không được nghỉ ngơi đầy đủ; tư thế ngồi học không đúng, bàn ghế ngồi học không phù hợp với chiều cao của cơ thể trẻ).

- Lé (lác): do bẩm sinh hoặc do bệnh lý tại mắt như tật khúc xạ cao hoặc lệch khúc xạ 2 mắt không được chỉnh kính, các bệnh gây giảm thị lực 1 hoặc 2 mắt.

- Sụp mi: bẩm sinh hoặc sau chấn thương mắt.

- Hở mi: Sau chấn thương mắt.

- Chắp, lẹo: Viêm, bít tắc tuyến bờ mi.

- Lông xiêu, quặm: Do bất thường cấu trúc mi trên hoặc mi dưới khiến cho hàng lông mi không vểnh ra ngoài mà quặp vào trong nhãn cầu; lông quặm, lông xiêu thường gặp biến chứng của bệnh mắt hột, do chấn thương mắt hoặc sẹo do các nguyên nhân khác.

(3) Chấn thương mắt

- Chấn thương mắt: Thường do trẻ đùa giỡn, đánh nhau, tai nạn sinh hoạt, giao thông,…

- Dị vật: Mắt bị chấn thương do dị vật như bụi… văng vào mắt.

- Bỏng mắt: Mắt bị chấn thương do hoá chất, nước sôi văng vào mắt, lửa,…

(4) Thiếu hoặc không có nước sạch; thói quen vệ sinh của trẻ; chế độ nuôi dưỡng và bổ sung vitamin A.