Tình dục an toàn và đồng thuận là gì? Các nội dung cần tư vấn về tình dục an toàn và đồng thuận cho trẻ vị thành niên, thành niên?

Nội dung chính

• Như thế nào là tình dục an toàn?
• Tình dục đồng thuận được hiểu như thế nào?
• Các nội dung cần tư vấn về tình dục an toàn và đồng thuận cho trẻ vị thành niên, thành niên?

Như thế nào là tình dục an toàn?

Theo quy định tại Mục 2 Tình dục an toàn và đồng thuận Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - nội dung Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên ban hành kèm theo Quyết định 3261/QĐ-BYT năm 2024 thì khái niệm tình dục an toàn là “chỉ việc sử dụng các biện pháp giúp tránh thai an toàn, hiệu quả và phòng lây truyền HIV và các bệnh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục (NKLTQĐTD)”.

Tại Mục 2 Tình dục an toàn và đồng thuận Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - nội dung Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên ban hành kèm theo Quyết định 3261/QĐ-BYT năm 2024 cũng quy định:

2. Tình dục an toàn

Khái niệm tình dục an toàn là chỉ việc sử dụng các biện pháp giúp tránh thai an toàn, hiệu quả và phòng lây truyền HIV và các bệnh nhiễm khuẩn lây truyền qua đường tình dục (NKLTQĐTD).

Xét trên góc độ về an toàn của tình dục, có thể chia thành 3 nhóm:

• Tình dục an toàn: mơ tưởng tình dục; tự mình thủ dâm; vuốt ve trên mặt da lành lặn; ôm bạn tình; kiêng giao hợp; tình dục bằng tay với âm đạo hoặc với dương vật; quan hệ tình dục dương vật với miệng có sử dụng bao cao su; quan hệ tình dục dương vật với âm đạo có sử dụng bao cao su đúng cách trong tất cả các lần quan hệ tình dục.

• Tình dục tương đối an toàn: quan hệ tình dục miệng với âm đạo hoặc miệng với dương vật không dùng bao cao su, quan hệ tình dục dương vật với hậu môn có dùng bao cao su.

• Tình dục không an toàn: quan hệ tình dục dương vật với âm đạo không sử dụng bao cao su, quan hệ tình dục dương vật với hậu môn không dùng bao cao su.

Theo đó, tình dục an toàn sẽ được chia thành 3 nhóm chính là tình dục an toàn; tình dục tương đối an toàn và tình dục không an toàn.

Tình dục an toàn và đồng thuận là gì? Các nội dung cần tư vấn về tình dục an toàn và đồng thuận cho trẻ vị thành niên, thành niên? (Hình từ Internet)

Tình dục đồng thuận được hiểu như thế nào?

Theo Mục 3 Tình dục an toàn và đồng thuận Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - nội dung Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên ban hành kèm theo Quyết định 3261/QĐ-BYT năm 2024 giải thích “Tình dục đồng thuận là việc thực hiện hành vi tình dục dựa trên sự đồng thuận mang tính tự nguyện của các cá nhân tham gia vào hành vi tình dục. Quyết định được đưa ra trên cơ sở người tham gia có đầy đủ năng lực dân sự và sức khỏe để ra quyết định theo quy định của pháp luật.”

Theo đó, sự đồng thuận trong thực hiện hành vi tình dục không phải là một quyết định mang tính thời điểm mà tình trạng đồng thuận này cần được duy trì trong suốt quá trình thực hiện hành vi tình dục từ trước khi bắt đầu cho đến khi kết thúc. Sự đồng thuận trong thực hiện hành vi tình dục không chỉ là đồng ý việc có thực hiện hành vi tình dục mà các đối tác tham gia cũng cần đồng thuận trong cách thức, thời điểm, thời gian, điều kiện và bối cảnh quan hệ. Đối với VTN chưa đủ 16 tuổi, cho dù có đồng thuận thì việc quan hệ tình dục cũng vẫn là vi phạm pháp luật, đặc biệt pháp luật Việt Nam quy định hành vi quan hệ tình dục với người chưa đủ 13 tuổi là tội hiếp dâm trẻ em.

Bên cạnh đó, tình dục không đồng thuận có thể xảy ra ở nhiều mức độ và hình thức khác nhau từ quấy rối đến lạm dụng và cưỡng ép tình dục. Nạn nhân bị quấy rối, lạm dụng và cưỡng ép tình dục có thể là bất cứ ai, ở bất kỳ lứa tuổi hay giới tính nào và trong bất cứ tình trạng kinh tế xã hội nào. Tình dục không có sự đồng thuận là vi phạm pháp luật.

Lưu ý: một số trường hợp tình dục có sự đồng thuận nhưng không được pháp luật chấp nhận và không phù hợp với truyền thống văn hóa Việt Nam, bao gồm: quan hệ tình dục khi chưa đủ 16 tuổi; quan hệ tình dục trước hôn nhân; quan hệ tình dục với người làm mại dâm; quan hệ tình dục ngoài vợ, ngoài chồng...

Các nội dung cần tư vấn về tình dục an toàn và đồng thuận cho trẻ vị thành niên, thành niên?

Theo quy định tại Tiểu mục 4.3 Mục 4 Tình dục an toàn và đồng thuận Hướng dẫn quốc gia về các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - nội dung Chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên và thanh niên ban hành kèm theo Quyết định 3261/QĐ-BYT năm 2024 thì các nội dung cần tư vấn về tình dục an toàn và đồng thuận cho trẻ vị thành niên, thành niên bao gồm:

- Đảm bảo mối quan hệ tình dục là đồng thuận, tự nguyện, bình đẳng, không có yếu tố cưỡng bức, bạo lực hay bóc lột, không vi phạm pháp luật.

- Đảm bảo VTN, TN đủ năng lực để có quyết định đúng đắn về tình dục.

- VTN, TN có thể có thai và mắc một hoặc nhiều NKLTQĐTD trong mỗi lần quan hệ tình dục không an toàn. VTN, TN có thể có thai ngay trong lần quan hệ tình dục không được bảo vệ đầu tiên kể cả khi chưa có kinh nguyệt.

- VTN, TN cần biết nguyên tắc cơ bản của việc phòng NKLTQĐTD là tránh tiếp xúc với dịch của cơ thể đã nhiễm khuẩn (tinh dịch, dịch âm đạo, máu), và tránh tiếp xúc không bảo vệ với vùng bề mặt cơ thể đã nhiễm khuẩn. Vi khuẩn gây bệnh thường xâm nhập qua niêm mạc âm đạo, niệu đạo và miệng.

- VTN, TN cần hiểu khi mắc NKLTQĐTD, cần phải điều trị càng sớm càng tốt không chỉ riêng họ mà cả bạn tình (hay vợ/chồng), điều trị đúng thuốc, đủ liều lượng và nên đến các cơ sở y tế để được trợ giúp.

- Quy định pháp luật liên quan:

+ Tuổi quan hệ tình dục đồng thuận ở Việt Nam là từ đủ 16 tuổi trở lên.

+ Quan hệ tình dục với người chưa đủ 16 tuổi dù đồng thuận vẫn là vi phạm pháp luật theo quy định hiện hành (tội quan hệ với người dưới 16 tuổi).

+ Quan hệ tình dục với trẻ em chưa đủ 13 tuổi dù có đồng thuận vẫn bị quy vào tội hiếp dâm trẻ em.

+ Pháp luật hiện hành không chấp nhận mại dâm.

+ Quan hệ tình dục với người làm mại dâm và quan hệ tình dục ngoài vợ, ngoài chồng (ngoại tình), quan hệ tình dục với người đã có gia đình là hành vi vi phạm pháp luật.

- Cần khuyến khích VTN, TN lối sống biết kiềm chế, kiêng quan hệ tình dục có xâm nhập (gồm quan hệ tình dục dương vật - miệng, dương vật - âm đạo và dương vật - hậu môn), tập trung học tập, lao động, thể thao. Tư vấn cho VTN, TN cách tự bảo vệ trong tương lai, khuyến khích VTN, TN quay trở lại cơ sở y tế để được tư vấn về tình dục an toàn trước khi có quyết định quan hệ tình dục.

- Trong trường hợp VTN, TN đã có quan hệ tình dục, cần tư vấn để lựa chọn biện pháp an toàn, đáng tin cậy, phù hợp. Tư vấn sàng lọc xem VTN, TN có vấn đề liên quan tới bạo hành, lạm dụng tình dục, sử dụng chất gây nghiện hay không.

- Tư vấn về kỹ năng sống: kỹ năng ra quyết định, kỹ năng từ chối, kỹ năng thương thuyết....

Theo đó, cần giải thích về lợi ích của việc thực hành tình dục có bảo vệ, an toàn và đồng thuận cũng như giải thích các hiểu lầm thường gặp về tình dục an toàn và tư vấn cụ thể các nội dung trên cho trẻ vị thành niên, thành niên để giáo dục giới tính phù hợp cho trẻ.