Mất bao lâu để Xyanua gây tử vong? Ngộ độc xyanua qua đường tiêu hoá có thể cấp cứu được không?

Nội dung chính

• Mất bao lâu để Xyanua gây tử vong?
• Người bị ngộ độc xyanua qua đường tiêu hoá có thể cấp cứu được không?
• Chất độc xyanua có mùi gì?

Mất bao lâu để Xyanua gây tử vong?

Căn cứ theo tiết 3.2 Tiểu mục 3 Mục 1 Quy trình công nghệ tiêu huỷ hoặc tái sử dụng Xyanua được ban hành kèm theo Quyết định 1971/1999/QĐ-BKHCNMT thì những triệu chứng lâm sàng xuất hiện ở người ngộ độc xyanua gồm:

I. TÍNH CHẤT LÝ, HOÁ HỌC VÀ ĐỘC TÍNH CỦA AXIT XYANHYDRIC VÀ XYANUA

[...]

3.2. Triệu trứng lâm sàng

- Ngộ độc cấp: Xảy ra khi hít phải hay uống phải liều cao HCN. Ngộ độc xảy ra rất nhanh chóng, các trung tâm hành tuỷ bị tê liệt, người bị nạn bất tỉnh, co giật và các cơ bị cứng. Sự hô hấp bị ngắt quãng và dừng lại, tim đập rất nhanh và không đều, nạn nhân chết sau 1 - 2 phút.

- Ngộ độc bán cấp: Các hiện tượng thường gặp là chóng mặt, buồn nôn, đau đầu, các niêm mạc hô hấp bị kích thích. Nạn nhân sợ hãi, lo lắng nhưng vẫn còn sáng suốt, sau đó xuất hiện rối loạn thần kinh, co giật, dãn đồng tử, cứng hàm, hiện tượng ngạt bắt đầu, nạn nhân chết sau 20 phút. Nếu cấp cứu kịp thời, nạn nhân không chết nhưng tổn thương tim, tê liệt bộ phận.

- Ngộ độc thường diễn: Xảy ra đối với những người làm việc thường xuyên ở nơi có khí HCN bốc lên. Các hiện tượng rõ rệt là đau đầu, chóng mặt, nôn và mệt nhọc.

Theo đó, những triệu chứng lâm sàng xuất hiện ở người ngộ độc xyanua gồm:

- Đối với Ngộ độc cấp: Xảy ra khi hít phải hay uống phải liều cao HCN. Sự hô hấp bị ngắt quãng và dừng lại, tim đập rất nhanh và không đều, nạn nhân có thể chết sau 1 - 2 phút.

- Đối với Ngộ độc bán cấp: Nạn nhân sợ hãi, lo lắng nhưng vẫn còn sáng suốt, sau đó xuất hiện rối loạn thần kinh, co giật, dãn đồng tử, cứng hàm, hiện tượng ngạt bắt đầu, nạn nhân chết sau 20 phút.

- Đối với Ngộ độc thường diễn: Xảy ra đối với những người làm việc thường xuyên ở nơi có khí HCN bốc lên. Các hiện tượng rõ rệt là đau đầu, chóng mặt, nôn và mệt nhọc.

Như vậy, có thể thấy Xyanua là chất độc cực mạnh, tấn công tế bào bằng cách ngăn chặn khả năng lấy oxy, dẫn đến chết tế bào. Chất này tác động nhanh chóng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp và thần kinh, gây ra tình trạng ngộ độc cấp tính. Nếu không được cấp cứu kịp thời, nguy cơ tử vong rất cao chỉ sau 1-2 phút, lâu có thể kéo dài 20 phút.

Mất bao lâu để Xyanua gây tử vong? Ngộ độc xyanua qua đường tiêu hoá có thể cấp cứu được không? (Hình từ Internet)

Người bị ngộ độc xyanua qua đường tiêu hoá có thể cấp cứu được không?

Căn cứ theo tiết 3.3 Tiểu mục 3 Mục 1 Quy trình công nghệ tiêu huỷ hoặc tái sử dụng Xyanua được ban hành kèm theo Quyết định 1971/1999/QĐ-BKHCNMT có nêu cụ thể như sau:

I. TÍNH CHẤT LÝ, HOÁ HỌC VÀ ĐỘC TÍNH CỦA AXIT XYANHYDRIC VÀ XYANUA

[...]

3.3. Cách cấp cứu, điều trị

- Nếu bị ngộ độc bằng đường hô hấp: đưa bệnh nhân ra khỏi vùng nhiễm độc, người làm cấp cứu phải đeo mặt nạ đề phòng. Tiến hành ngay hô hấp nhân tạo, cho thở ô xy hoặc cacbongen để loại nhanh chất độc qua đường phổi. Tiêm các thuốc trợ tim như Caphein campho, niketamit. Nếu đã truỵ tim, tiêm thẳng vào tim ubain.

Đồng thời với việc làm các cấp cứu, vãn hơi, hô hấp tế bào cần tiến hành:

+ Tiêm tĩnh mạch glutation liều 0,01

+ Tiêm các chất tạo nên methemoglobin.

Cũng có thể điều trị bằng các chất tạo nên methemoglobin khác:

+ Tiêm tĩnh mạch 5-10ml dung dịch 2-3% natrinitrit sau đó tiêm tiếp vài lần nữa (liều không quá 1-1,5g)

+ Tiêm tĩnh mạch 50ml dung dịch xanh metylen.

Ngoài ra có thể dùng các thuốc chuyển HCN thành chất không độc như tiêm natri tiosunphat (20ml dung dịch 25% vào tĩnh mạch) có thể tới 200ml.

- Nếu ngộ độc qua đường tiêu hoá thì dùng với apomocphin để gây nôn. Rửa dạ dày với dung dịch 2% KMnO4, hoặc với pehyrol và cấp cứu như đã nêu trên.

Theo đó, nếu ngộ độc qua đường tiêu hoá thì dùng với apomocphin để gây nôn. Rửa dạ dày với dung dịch 2% KMnO4, hoặc với pehyrol và cấp cứu

Như vậy, người bị ngộ độc xyanua qua đường tiêu hoá có thể cấp cứu được.

Chất độc xyanua có mùi gì?

Tại Tiểu mục 1 Mục 1 Quy trình công nghệ tiêu hủy hoặc tái sử dụng Xyanua ban hành kèm theo Quyết định 1971/1999/QĐ-BKHCNMT năm 1999 có quy định về tính chất vật lý của chất độc xyanua như sau:

I. TÍNH CHẤT LÝ, HOÁ HỌC VÀ ĐỘC TÍNH CỦA AXIT XYANHYDRIC VÀ XYANUA

1. Tính chất lý học

- Axit xyanhydric (hay nitrifocmic) có công thức hoá học HCN, trọng lượng phân tử 27. Ở thể khan là chất lỏng rất linh động, tỷ trọng d=0,696. Nhiệt độ sôi ở 200C, đông đặc ở -140C, có mùi hạnh nhân, vị rất đắng, hoà tan rất dễ trong nước và rượu, là một chất axit yếu có pK~9,4. Hơi của HCN có tỷ trọng d=0,968.

- Các muối xyanua kiềm như NaCN, KCN là các muối tinh thể trắng, dễ bị phân huỷ trong không khí bởi hơi nước, Co2, SO2..., tan rất tốt trong nước, ít tan trong rượu, tan trong dung dịch nước rượu. Dung dịch nước của các muối này có tính kiềm mạnh.

- Muối xyanua của các kim loại kiềm thổ tan nhiều trong nước, xyanua của các kim loại khác tan ít hơn.

- Muối xyanua thuỷ ngân Hg(CN)2 tan trong nước nhưng là chất điện ly yếu.

- Xyanua ở trạng thái tự do CN rất độc (gọi chung là nhân ngôn) nhưng khi nó liên kết bền trong phức, thí dụ phức Fe[Fe(CN)6] thì lại không độc. Vì sự phân ly của phức quá nhỏ nên trong dung dịch nồng độ CN không đủ để gây độc.

- Đixyan (CN)2 là chất khí độc không màu, mùi hạnh nhân, tan tốt trong H2O và rượu, (CN)2 hình thành do nhiệt phân một số muối xyanua như Hg(CN)2 hay oxy hoá CuCN bằng FeCl3. (CN)2 kém bền, do bị thuỷ phân.

[...]

Theo đó, chất xyanua là chất khí độc không màu, mùi hạnh nhân, tan tốt trong H2O và rượu, (CN)2 hình thành do nhiệt phân một số muối xyanua như Hg(CN)2 hay oxy hoá CuCN bằng FeCl3. (CN)2 kém bền, do bị thuỷ phân.

Như vậy, chất độc xyanua sẽ có mùi hạnh nhân.