Những đặc điểm chung của định danh DOI theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018?

Nội dung chính

• Những đặc điểm chung của định danh DOI theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018?
• Các quy tắc trong gán định danh DOI theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018 như thế nào?
• Phân giải định danh DOI có chức năng gì?

Những đặc điểm chung của định danh DOI theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018?

Căn cứ Tiểu mục 4.1 Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018 quy định những đặc điểm chung của định danh DOI như sau:

- Cú pháp của DOI được tạo thành từ một tiền tố và một hậu tố DOI được ngăn cách nhau bởi dấu gạch chéo.

- Không có giới hạn cho độ dài của định danh DOI hay cho tiền tố và hậu tố DOI.

- Định danh DOI không phân biệt chữ thường và hoa, có thể chứa bất kỳ ký tự in được từ bảng ký tự của Unicode.

- Những quy định cụ thể hơn về việc sử dụng ký tự (như các ký tự, chữ cái của một ngôn ngữ cụ thể nào đó) được xác định bởi Cơ quan đăng ký theo tiêu chuẩn này.

- Sự kết hợp của một tiền tố DOI duy nhất (được cấp cho một đơn vị chủ thể đăng ký DOI cụ thể) và một hậu tố DOI duy nhất (được chính chủ thể đăng ký đó gán cho một đối tượng cụ thể) sẽ đảm bảo tính duy nhất cũng như cho phép phân bố định danh DOI theo phân cấp.

- Định danh DOI là một chuỗi “mờ” cho các mục đích của hệ thống DOI. Không có thông tin dứt khoát nào có thể được suy ra từ chuỗi ký tự cụ thể của một tên DOI.

- Đặc biệt, việc đưa vào trong định danh DOI mã số đăng ký được cấp cho một chủ thể đăng ký cụ thể không cung cấp dấu hiệu về quyền sở hữu các quyền và trách nhiệm quản lý hiện tại của sở hữu trí tuệ trong đối tượng được tham chiếu.

- Những thông tin này có thể được xác nhận trong các dữ liệu đặc tả được liên kết.

Những đặc điểm chung của định danh DOI theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018? (Hình từ Internet)

Các quy tắc trong gán định danh DOI theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018 như thế nào?

Căn cứ Tiểu mục 5.1 Mục 5 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018 quy định các quy tắc trong gán định danh DOI như sau:

- Một định danh DOI không nhằm thay thế cho những sơ đồ định danh tiêu chuẩn ISO khác như ISAN, ISBN, ISSN, ISNI và những định danh được thừa nhận khác.

- Một định danh DOI có thể được gán cho một đối tượng bất kỳ trong trường hợp cần một hoạt động để phân biệt nó với những đối tượng khác.

- “DOI” cần được hiểu là “digital identifier of an object” - “định danh số của một đối tượng” chứ không phải là “identifier of a digital object” - “định danh của một đối tượng số”.

- Những quy tắc trong việc gán định danh DOI có thể bao gồm định nghĩa về mặt chức năng của phạm vi dựa trên dữ liệu đặc tả phù hợp thông qua một hồ sơ ứng dụng DOI.

Phân giải định danh DOI có chức năng gì?

Căn cứ Tiểu mục 6.2 Mục 6 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12198:2018 quy định phân giải định danh DOI:

6 Phân giải định danh DOI

...

6.2 Chức năng

Công nghệ được xây dựng để quản lý việc phân giải định danh DOI cho phép thực hiện các chức năng được liệt kê từ a) đến I) như sau:

a) Tính tương thích với môi trường Internet - Sự truyền tải qua hệ thống thông tin toàn cầu sẽ phù hợp bằng việc liên kết bởi không gian địa chỉ duy nhất toàn cầu và sự trao đổi.

b) Việc đặt tên - Định danh của hệ thống sẽ mang một đặc tính độc lập của bất kỳ một đối tượng.

c) Việc định danh duy nhất - Đặc tính kỹ thuật một chuỗi định danh của một và chỉ một đối tượng được tham chiếu.

d) Chức năng chi tiết hóa - Cho phép giải quyết riêng rẽ một đối tượng trong trường hợp nó cần được đánh dấu phân biệt.

e) Kiểu dữ liệu - Định nghĩa mở rộng của những sự ràng buộc dựa trên việc thể hiện các mục dữ liệu nhất định trong một hồ sơ phân giải, ví dụ như các giá trị dữ liệu có cùng ràng buộc có thể được nhóm và xử lý cùng một cách (ví dụ: định nghĩa hồ sơ ứng dụng).

...

Như vậy, phân giải định danh DOI có chức năng sau:

- Tính tương thích với môi trường Internet - Sự truyền tải qua hệ thống thông tin toàn cầu sẽ phù hợp bằng việc liên kết bởi không gian địa chỉ duy nhất toàn cầu và sự trao đổi.

- Việc đặt tên - Định danh của hệ thống sẽ mang một đặc tính độc lập của bất kỳ một đối tượng.

- Việc định danh duy nhất - Đặc tính kỹ thuật một chuỗi định danh của một và chỉ một đối tượng được tham chiếu.

- Chức năng chi tiết hóa - Cho phép giải quyết riêng rẽ một đối tượng trong trường hợp nó cần được đánh dấu phân biệt.

- Kiểu dữ liệu - Định nghĩa mở rộng của những sự ràng buộc dựa trên việc thể hiện các mục dữ liệu nhất định trong một hồ sơ phân giải, ví dụ như các giá trị dữ liệu có cùng ràng buộc có thể được nhóm và xử lý cùng một cách (ví dụ: định nghĩa hồ sơ ứng dụng).

- Đa phân giải - Việc trả về cùng lúc ở kết quả đầu ra một số thông tin hiện hành (trong cấu trúc dữ liệu được xác định) liên quan đến đối tượng. Sự phân giải yêu cầu phải có khả năng trả về tất các các giá trị liên quan của thông tin hiện thời, giá trị đơn lẻ hay tất cả giá trị của một kiểu dữ liệu.

- Quyền (sử dụng, truy cập) được chỉ định - Người quản trị của một định danh sẽ được xác định và có khả năng chuyển giao một cách an toàn.

- Truy cập đến các hồ sơ phân giải - Những thay đổi đối với một hồ sơ phân giải sẽ được ghi nhận và phải có khả năng cho phép truy cập đến dữ liệu phụ thuộc vào người quản trị cũng như tính riêng tư và bảo mật đối với những người không có liên quan.

- Tính độc lập nhưng tương thích DNS - Không phụ thuộc vào hệ thống tên miền DNS, nhưng có khả năng làm việc với việc đặt tên và phân giải tên miền DNS.

- Tính chi tiết hóa trong quản lý - Các định danh DOI có thể được quản lý theo riêng lẻ hoặc theo nhóm.

- Khả năng mở rộng:

+ Tính hiệu quả và giao thức có khả năng mở rộng;

+ Không có giới hạn về số lượng định danh được cấp cũng như độ dài của chuỗi định danh.

- Phù hợp với chuẩn Unicode.

Trân trọng!