Danh sách di sản văn hóa tư liệu được UNESCO công nhận tại Việt Nam?

Nội dung chính

• Danh sách di sản văn hóa tư liệu được UNESCO công nhận tại Việt Nam?
• Tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu di sản văn hoá có quyền và nghĩa vụ như thế nào?
• Tổ chức, cá nhân quản lý trực tiếp di sản văn hoá có quyền và nghĩa vụ ra sao?

Danh sách di sản văn hóa tư liệu được UNESCO công nhận tại Việt Nam?

Tính đến tháng 12 năm 2023, Việt Nam có tổng cộng 9 di sản văn hóa tư liệu được UNESCO công nhận, trong đó 3 di sản là Di sản tư liệu thế giới và 6 di sản là Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương, bao gồm:

- 03 di sản văn hóa tư liệu được Unesco công nhận:

[1] Mộc bản triều Nguyễn (2009): Là bộ sưu tập hơn 34.000 bản khắc gỗ được sử dụng để in ấn sách, tài liệu trong triều đại phong kiến nhà Nguyễn (1802-1945). Mộc bản triều Nguyễn được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới với giá trị nổi bật toàn cầu là "một bộ sưu tập quý giá, thể hiện sự sáng tạo và tinh hoa của nền văn hóa Việt Nam".

[2] Bia Tiến sĩ Văn Miếu Quốc Tử Giám (2010): Là một quần thể bia đá ghi danh các vị tiến sĩ khoa cử của Việt Nam từ thời nhà Lý (1010-1225) đến thời nhà Nguyễn (1802-1945). Bia Tiến sĩ Văn Miếu Quốc Tử Giám được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới với giá trị nổi bật toàn cầu là "một biểu tượng của nền giáo dục truyền thống của Việt Nam".

[3] Châu bản triều Nguyễn (2011): Là bộ sưu tập hơn 1 triệu văn bản hành chính được sử dụng trong triều đại phong kiến nhà Nguyễn (1802-1945). Châu bản triều Nguyễn được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới với giá trị nổi bật toàn cầu là "một nguồn tư liệu quý giá, phản ánh lịch sử, văn hóa, xã hội của Việt Nam trong suốt hơn 100 năm".

- 06 di sản văn hóa tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương:

[1] Mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang) được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu khu vực châu Á - Thái Bình Dương năm 2012: là một bộ sưu tập gồm 3.050 bản khắc gỗ được sử dụng để in ấn sách, tài liệu trong chùa Vĩnh Nghiêm, một ngôi chùa cổ được xây dựng vào đầu triều Lý (1010-1225). Mộc bản được làm bằng gỗ thị, gỗ mít, gỗ sồi,... với kỹ thuật khắc ngược.

[2] Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế là một hệ thống gồm 2.967 ô thơ văn chạm khắc, sơn thếp trên gỗ, 146 ô thơ văn viết tráng men pháp lam và 88 đơn vị ô hộc, câu đối, bài văn được tìm thấy trên 17 công trình kiến trúc cung đình Huế.

Thơ văn trên kiến trúc cung đình Huế được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào ngày 19 tháng 5 năm 2016.

[3] Mộc bản trường học Phúc Giang là một bộ sưu tập gồm 383 bản khắc gỗ được sử dụng để in ấn sách, tài liệu trong trường học Phúc Giang, một trường học truyền thống được thành lập vào thế kỷ 18 ở xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Mộc bản được làm bằng gỗ thị, gỗ mít, gỗ sồi,... với kỹ thuật khắc ngược.

Được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào ngày 19 tháng 5 năm 2016.

[4] Hoàng hoa sứ trình đồ: là tập bản đồ ghi chép lại hành trình đi sứ Trung Hoa năm 1765 - 1768 của Thám hoa Nguyễn Huy Oánh. Bản đồ được vẽ trên vải lụa, có kích thước 125cm x 100cm, được chia thành 80 bản vẽ nhỏ, mỗi bản vẽ có kích thước 12cm x 10cm.

Hoàng hoa sứ trình đồ được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào ngày 12 tháng 10 năm 2018.

[5] Bia ma nhai tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng: là một kho tàng di sản tư liệu quý giá bằng chữ Hán và chữ Nôm, với số lượng lớn, gồm 78 bia ma nhai (trong đó có 76 bia chữ Hán và 2 bia chữ Nôm).

Nội dung, phong cách biểu hiện đa dạng, hình thức độc đáo, với nhiều thể loại như ngự bút, bia ký, tán, thơ văn, đề từ, đề danh, câu đối… của các vị vua, quan triều Nguyễn, cao tăng, cùng bao thế hệ tao nhân, mặc khách đã từng dừng chân lưu đề trên vách đá, hang động tại danh thắng Ngũ Hành Sơn, từ nửa đầu thế kỷ 17 đến thập niên 60 của thế kỷ 20.

Bia ma nhai Ngũ Hành Sơn được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào ngày 21 tháng 3 năm 2022.

[6] Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu, Hà Tĩnh (1689-1943): là một bộ sưu tập gồm 48 văn bản được viết bằng chữ Hán và chữ Nôm, do các thế hệ con cháu của ba dòng họ Nguyễn Huy, Trần Văn và Hoàng Văn ở làng Trường Lưu, xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh lưu giữ. Nội dung của các văn bản bao gồm:

Văn bản Hán Nôm làng Trường Lưu được UNESCO công nhận là Di sản tư liệu thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào ngày 21 tháng 3 năm 2022.

Danh sách di sản văn hóa tư liệu được UNESCO công nhận tại Việt Nam? (Hình từ Internet)

Tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu di sản văn hoá có quyền và nghĩa vụ như thế nào?

Căn cứ theo Điều 15 Luật Di sản văn hóa 2001 quy định về tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu di sản văn hoá có quyền và nghĩa vụ như sau:

[1] Thực hiện các quy định tại Điều 14 Luật Di sản văn hóa 2001;

[2] Thực hiện các biện pháp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá; thông báo kịp thời cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp di sản văn hoá có nguy cơ bị làm sai lệch giá trị, bị huỷ hoại, bị mất;

[3] Gửi sưu tập di sản văn hoá phi vật thể, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia vào bảo tàng nhà nước hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong trường hợp không đủ điều kiện và khả năng bảo vệ và phát huy giá trị;

[4] Tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hoá;

[5] Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Tổ chức, cá nhân quản lý trực tiếp di sản văn hoá có quyền và nghĩa vụ ra sao?

Theo Điều 16 Luật Di sản văn hóa 2001 quy định về tổ chức, cá nhân quản lý trực tiếp di sản văn hoá có quyền và nghĩa vụ như sau:

[1] Bảo vệ, giữ gìn di sản văn hoá;

[2] Thực hiện các biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn kịp thời các hành vi xâm hại di sản văn hoá;

[3] Thông báo kịp thời cho chủ sở hữu hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất khi di sản văn hoá bị mất hoặc có nguy cơ bị huỷ hoại;

[4] Tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tham quan, du lịch, nghiên cứu di sản văn hoá;

[5] Thực hiện các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Trân trọng!