Trách nhiệm pháp lý là gì? Mối quan hệ giữa vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý như thế nào?

Nội dung chính

• Trách nhiệm pháp lý là gì? Có các loại trách nhiệm pháp lý nào?
• Mối quan hệ giữa vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý như thế nào?
• Quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong tố tụng dân sự như thế nào?

Trách nhiệm pháp lý là gì? Có các loại trách nhiệm pháp lý nào?

Pháp luật hiện hành không quy định về khái niệm trách nhiệm pháp lý. Dựa trên cơ sở lý luận, có thể giải thích trách nhiệm pháp lý là những hậu quả pháp lý bất lợi do nhà nước áp dụng đối với chủ thể vi phạm pháp luật hoặc gây thiệt hại. Trong đó, chủ thể vi phạm pháp luật hoặc gây thiệt hại phải gánh chịu những biện pháp cưỡng chế của nhà nước được quy định trong phần chế tài của các quy phạm pháp luật.

Hiện nay có các loại trách nhiệm pháp lý như sau:

- Trách nhiệm pháp lý hình sự: Là loại trách nhiệm pháp lý nghiêm khắc nhất do Toà án áp dụng đối với người có hành vi phạm tội được quy định trong Bộ luật Hình sự 2015 được thực hiện thông qua việc việc áp dụng các chế tài hình sự như cảnh cáo, phạt tiền, phạt tù, cải tạo không giam giữ, trục xuất,...

- Trách nhiệm pháp lý dân sự: Là loại trách nhiệm pháp lý do Toà án hoặc các chủ thể khác áp dụng đối với những chủ thể vi phạm pháp luật dân sự thông qua việc áp dụng chế tài dân sự, chủ yếu là bồi thường thiệt hại trong hợp đồng hoặc ngoài hợp đồng.

- Trách nhiệm pháp lý hành chính: Là loại trách nhiệm pháp lý do các cơ quan quản lý Nhà nước áp dụng đối với những chủ thể vi phạm pháp luật hành chính. qua các chế tài hành chính như hình thức cảnh cáo, phạt tiền, tịch thu giấy phép, tịch thu công cụ,...

- Trách nhiệm pháp lý kỷ luật: Là loại trách nhiệm pháp lý do thủ trưởng cơ quan, tổ chức của nhà nước áp dụng đối với cán bộ, công chức,viên chức,....của cơ quan, tổ chức của mình khi họ vi phạm pháp luật như khiển trách, cảnh cáo, cách chứ, buộc thôi việc, hạ bậc lương,...

Trách nhiệm pháp lý là gì? Mối quan hệ giữa vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý như thế nào? (Hình từ Internet)

Mối quan hệ giữa vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý như thế nào?

Vi phạm pháp luật là hành vi trái pháp luật, xâm phạm đến các quan hệ xã hội được pháp luật bảo vệ. Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Cụ thể, vi phạm pháp luật là dấu hiệu nhận biết đầu tiên để xác định có hay không có trách nhiệm pháp lý.

Ngược lại trách nhiệm pháp lý là hậu quả pháp lý của vi phạm pháp luật là biện pháp nhằm buộc chủ thể vi phạm pháp luật phải gánh chịu những hậu quả pháp lý bất lợi, nhằm giáo dục, răn đe, phòng ngừa hành vi vi phạm pháp luật.

Quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật trong tố tụng dân sự như thế nào?

Theo quy định tại Điều 509 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về người có quyền tố cáo như sau:

Người có quyền tố cáo

Cá nhân có quyền tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về hành vi vi phạm pháp luật của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Ngoài ra căn cứ tại Điều 512 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về thẩm quyền và thời hạn giải quyết tố cáo như sau:

Thẩm quyền và thời hạn giải quyết tố cáo

1. Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng thuộc cơ quan có thẩm quyền nào thì người đứng đầu cơ quan đó có trách nhiệm giải quyết.

Trường hợp người bị tố cáo là Chánh án, Phó Chánh án Tòa án, Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát thì Chánh án Tòa án trên một cấp trực tiếp, Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên trực tiếp có trách nhiệm giải quyết.

Thời hạn giải quyết tố cáo là không quá 02 tháng, kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thì thời hạn giải quyết tố cáo có thể dài hơn, nhưng không quá 03 tháng.

2. Tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu tội phạm được giải quyết theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự.

Như vậy, cá nhân có quyền tố cáo hành vi vi phạm pháp luật của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng luật gây thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền.

*Đối với việc tố cáo về hành vi vi phạm pháp luật có dấu hiệu tội phạm được giải quyết theo quy định Bộ luật Tố tụng hình sự 2015.

Mặt khác, thời hạn giải quyết tổ cáo hành vi vi phạm luật trong trường hợp này là không quá 02 tháng, kể từ ngày thụ lý; hoặc có thể kéo dài hơn nhưng không quá 03 tháng đối với vụ việc phức tạp.

Trân trọng!