Trường hợp nào thì chưa đủ điều kiện khởi kiện trong hoạt động tố tụng dân sự?

Nội dung chính

• Trường hợp nào thì chưa đủ điều kiện khởi kiện trong hoạt động tố tụng dân sự?
• Chưa đủ điều kiện khởi kiện thì vụ việc sẽ xử lý như thế nào?
• Đương sự có quyền nộp lại đơn khởi kiện hay không khi bị trả lại đơn khởi kiện vì lý do chưa đủ điều kiện khởi kiện?

Trường hợp nào thì chưa đủ điều kiện khởi kiện trong hoạt động tố tụng dân sự?

Căn cứ tại Điều 3 Nghị quyết 04/2017/NQ-HĐTP về chưa đủ điều kiện khởi kiện theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015.

Về chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015

1. Chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật là trường hợp pháp luật tố tụng dân sự, pháp luật khác có quy định về các điều kiện để cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, lợi ích công cộng và lợi ích của Nhà nước nhưng người khởi kiện đã khởi kiện đến Tòa án khi còn thiếu một trong các điều kiện đó.

Ví dụ: Công ty A là người sử dụng lao động ký hợp đồng với ông B, trong hợp đồng ghi rõ ông B sẽ được Công ty cho đi học nghề 01 năm, đồng thời ông B có nghĩa vụ làm việc tại Công ty ít nhất là 05 năm kể từ thời điểm học xong. Tuy nhiên, sau khi học xong ông B chỉ làm việc ở Công ty A 02 năm. Công ty A khởi kiện ông B ra Tòa án buộc ông B hoàn trả chi phí đào tạo học nghề khi chưa tiến hành thủ tục hòa giải của hòa giải viên lao động. Trường hợp này, theo quy định tại Điều 201 Bộ luật lao động năm 2012, khoản 1 Điều 32 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015 thì Công ty A chưa đủ điều kiện khởi kiện vụ án.

2. Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp theo quy định tại Điều 202 Luật đất đai năm 2013 thì được xác định là chưa có đủ điều kiện khởi kiện quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015.

Đối với tranh chấp khác liên quan đến quyền sử dụng đất như: tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,... thì thủ tục hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp không phải là điều kiện khởi kiện vụ án.

Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về trả lại đơn khởi kiện, hậu quả của việc trả lại đơn khởi kiện như sau:

Trả lại đơn khởi kiện, hậu quả của việc trả lại đơn khởi kiện

1. Thẩm phán trả lại đơn khởi kiện trong các trường hợp sau đây:

....

b) Chưa có đủ điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật.

Chưa có đủ điều kiện khởi kiện là trường hợp pháp luật có quy định về các điều kiện khởi kiện nhưng người khởi kiện đã khởi kiện đến Tòa án khi còn thiếu một trong các điều kiện đó;

....

Như vậy, chưa đủ điều kiện trong hoạt động tố tụng dân sự là các trường hợp sau:

- Pháp luật tố tụng dân sự, pháp luật khác có quy định về các điều kiện để cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình hoặc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người khác, lợi ích công cộng và lợi ích của Nhà nước nhưng người khởi kiện đã khởi kiện đến Tòa án khi còn thiếu một trong các điều kiện đó.

- Đối với tranh chấp ai là người có quyền sử dụng đất mà chưa được hòa giải tại Ủy ban nhân dân xã, phường, thị trấn nơi có đất tranh chấp nhưng người khởi kiện đã nộp đơn khởi kiện. Trừ trường hợp tranh chấp về giao dịch liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về thừa kế quyền sử dụng đất, chia tài sản chung của vợ chồng là quyền sử dụng đất,...

Trường hợp nào thì chưa đủ điều kiện khởi kiện trong hoạt động tố tụng dân sự? (Hình từ Internet).

Chưa đủ điều kiện khởi kiện thì vụ việc sẽ xử lý như thế nào?

Căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 về trả lại đơn khởi kiện, hậu quả của việc trả lại đơn khởi kiện như sau:

Trả lại đơn khởi kiện, hậu quả của việc trả lại đơn khởi kiện

.....

2. Khi trả lại đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ kèm theo cho người khởi kiện, Thẩm phán phải có văn bản nêu rõ lý do trả lại đơn khởi kiện, đồng thời gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp. Đơn khởi kiện và tài liệu, chứng cứ mà Thẩm phán trả lại cho người khởi kiện phải được sao chụp và lưu tại Tòa án để làm cơ sở giải quyết khiếu nại, kiến nghị khi có yêu cầu.

.....

Như vậy, khi chưa đủ điều kiện khởi kiện, Thẩm phán sẽ trả lại đơn khởi kiện kèm theo tài liệu, chứng cứ cho người khởi kiện. Đơn khởi kiện, tài liệu và chứng cứ phải được sao chụp và lưu tại Tòa án nhằm làm cơ sở khi có yêu cầu giải quyết khiếu nại, kiến nghị.

Việc trả lại đơn khởi kiện phải được Thẩm phán lập thành văn bản nêu rõ lý do và gửi cho Viện kiểm sát cùng cấp.

Đương sự có quyền nộp lại đơn khởi kiện hay không khi bị trả lại đơn khởi kiện vì lý do chưa đủ điều kiện khởi kiện?

Căn cứ tại khoản 3 Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 có quy định như sau:

Trả lại đơn khởi kiện, hậu quả của việc trả lại đơn khởi kiện

....

3. Đương sự có quyền nộp đơn khởi kiện lại trong các trường hợp sau đây:

a) Người khởi kiện đã có đủ năng lực hành vi tố tụng dân sự;

b) Yêu cầu ly hôn, yêu cầu thay đổi nuôi con, thay đổi mức cấp dưỡng, mức bồi thường thiệt hại, yêu cầu thay đổi người quản lý tài sản, thay đổi người quản lý di sản, thay đổi người giám hộ hoặc vụ án đòi tài sản, đòi tài sản cho thuê, cho mượn, đòi nhà, đòi quyền sử dụng đất cho thuê, cho mượn, cho ở nhờ mà trước đó Tòa án chưa chấp nhận yêu cầu mà theo quy định của pháp luật được quyền khởi kiện lại;

c) Đã có đủ điều kiện khởi kiện;

.....

Vì vậy, trường hợp bị trả lại đơn khởi kiện vì lý do chưa đủ điều kiện khởi kiện, đương sự vẫn có quyền nộp lại đơn khởi kiện khi đã đủ điều kiện khởi kiện.

Xem toàn bộ VBHN các quy định được sửa đổi bổ sung nêu trên tại Văn bản hợp nhất 08/VBHN-VPQH năm 2020 hợp nhất Bộ luật Tố tụng dân sự do Văn phòng Quốc hội ban hành (Lưu ý văn bản hợp nhất không phải là văn bản quy phạm pháp luật, không được dùng làm căn cứ).

Trân trọng!