Tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự trong Bộ Luật Hình sự 2015

Theo quy định tại Điều 52 Bộ Luật Hình sự 2015 (có hiệu lực ngày 01/01/2018) thì chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:

a) Phạm tội có tổ chức;

b) Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội;

d) Phạm tội có tính chất côn đồ;

đ) Phạm tội vì động cơ đê hèn;

e) Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng;

g) Phạm tội 02 lần trở lên;

h) Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm;

i) Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai, người đủ 70 tuổi trở lên;

k) Phạm tội đối với người ở trong tình trạng không thể tự vệ được, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, người bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc người lệ thuộc mình về mặt vật chất, tinh thần, công tác hoặc các mặt khác;

l) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội;

m) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, tàn ác để phạm tội;

n) Dùng thủ đoạn, phương tiện có khả năng gây nguy hại cho nhiều người để phạm tội;

o) Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội;

p) Có hành động xảo quyệt hoặc hung hãn nhằm trốn tránh hoặc che giấu tội phạm.

Nhìn chung, quy định của Bộ luật Hình sự 2015 về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự đã góp phần quan trọng vào việc quyết định hình phạt đúng với mức độ nguy hiểm của tội phạm đã gây ra trên thực tế, thể hiện rõ tính nghiêm khắc của hình phạt. 

Cần lưu ý là: Các tình tiết đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng. Có nghĩa là nếu như cùng một tình tiết được quy định tại Điều 52 Bộ Luật Hình sự 2015 và một Điều luật cụ thể về một tội nào đó thì không áp dụng tình tiết này để tăng nặng trách nhiệm hình sự của người phạm tội.

Ví dụ: Tình tiết phạm tội có tổ chức là tình tiết tăng nặng tại Điều 52 Bộ Luật Hình sự 2015 và vừa là tình tiết định khung tại Khoản 2 Điều 141, thì khi quyết định hình phạt Tòa án không được xem phạm tội có tổ chức là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự.

Trên đây là nội dung tư vấn của Ban biên tập Thư Ký Luật về tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự. Để hiểu rõ chi tiết hơn về điều này bạn nên tham khảo thêm tại Bộ Luật Hình sự 2015.

Trân trọng!