Con ngoài giá thú vẫn được đăng ký khai sinh

Pháp luật Việt Nam đã có rất nhiều văn bản để điều chỉnh về quyền trẻ em, từ văn bản có hiệu lực cao nhất là Hiến pháp cho tới những văn bản có tính pháp lý thấp hơn như Bộ luật Dân sự, Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000... Theo những quy định trong các văn bản này, quyền và nghĩa vụ của trẻ em được sinh ra có giá thú hay ngoài giá thú đều được bình đẳng, mọi hành vi phân biệt đối xử với cả mẹ và con đều bị pháp luật nghiêm cấm.

Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004 quy định: “Trẻ em có quyền được khai sinh và có quốc tịch” (Điều 11) và “UBND xã, phường, thị trấn có trách nhiệm thực hiện việc đăng ký khai sinh cho trẻ em” (khoản 2, Điều 23 Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em).

Với những thông tin mà chị cung cấp, con chị sinh ra thuộc trường hợp con ngoài giá thú. Vì vậy, việc khai sinh cho cháu bé sẽ được thực hiện bởi UBND cấp xã (phường, thị trấn) nơi người mẹ cư trú, theo quy định tại Khoản 3, Điều 15, Nghị định 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phủ về Đăng ký và quản lý hộ tịch như sau: “Trong trường hợp khai sinh cho con ngoài giá thú, nếu không xác định được người cha, thì phần ghi về người cha trong Sổ đăng ký khai sinh và Giấy khai sinh để trống. Nếu vào thời điểm đăng ký khai sinh có người nhận con, Ủy ban nhân dân cấp xã kết hợp giải quyết việc nhận con và đăng ký khai sinh".

Đối chiếu với quy định nêu trên, không nhất thiết phải có (xác định) đầy đủ cả cha và mẹ khi đăng ký khai sinh. Như vậy, khi đăng ký khai sinh cho con ngoài giá thú, pháp luật không cho phép cán bộ tư pháp - hộ tịch được gặng hỏi, tìm hiểu về quan hệ hôn nhân của người mẹ. Đây là vấn đề thuộc về bí mật đời tư của cá nhân.

Hơn nữa, chỉ cần có giấy chứng sinh là có thể khai sinh cho trẻ theo diện con ngoài giá thú. Giấy chứng sinh do cơ sở y tế, nơi trẻ em sinh ra cấp; nếu trẻ em sinh ra ngoài cơ sở y tế, Giấy chứng sinh được thay bằng văn bản xác nhận của người làm chứng. Trong trường hợp không có người làm chứng, người đi khai sinh phải làm giấy cam đoan về việc sinh là có thực

Những cán bộ được phân công làm nhiệm vụ khai sinh vì một động cơ không trong sáng hay thiếu hiểu biết mà đưa ra những yêu cầu vô lý trên chỉ là thiểu số. Vì vậy, trong bất cứ hoàn cảnh nào người đi đăng ký khai sinh cho trẻ em sinh ra ngoài giá thú cũng cần có sự phản ánh kịp thời để yêu cầu họ làm đúng theo uy định, trường hợp sau khi phản ánh mà họ vẫn tiếp tục gây khó khăn thì có thể kiến nghị đến người có thẩm quyền (Cụ thể đó là Chủ tịch UBND cấp xã) nhằm chấn chỉnh ngay việc làm không đúng của cán bộ này.