Trường hơp phạm tội theo khoản 3 điều 293 BLHS (tội truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội)

    Khoản 3 của điều luật quy định hai tình tiết là yếu tố định khung hình phạt, nhưng tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội lại rất khác nhau, đó là hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng. Đây không phải trường hợp duy nhất, mà trong một số tội phạm nhà làm luật cũng quy định hai tình tiết này trong cùng một khung hình phạt.
     
    Tương tự như trường hợp gây hậu quả nghiêm trọng, hành vi truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng cũng có đặc thù riêng không giống với các trường hợp phạm tội khác gây hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
 
    Trong khi chưa có hướng dẫn chính thức, có thể coi hậu quả rất nghiêm trọng do hành vi truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội gây ra thuộc một trong các trường hợp sau:
 
    - Người bị truy cứu trách nhiệm hình sự oan và đã bị Tòa án phạt tù từ năm năm đến dưới mười lăm năm và đã chấp hành hình phạt tù trên năm năm.
    - Người không có tội bị giam, giữ đến nay suy kiệt sức khỏe có tỷ lệ thương tật từ 61% trở lên.
    - Người bị truy cứu trách nhiệm hình sự oan và đã bị Tòa án phạt tù đến năm năm và đã chấp hành xong hình phạt tù.
    - Người phạm tội đã gây thiệt hại cho người bị truy cứu trách nhiệm hình sự oan từ 100 triệu đến 200 triệu đồng.
    Nếu thuộc một trong các trường hợp sau thì coi là gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng:
    - Người bị truy cứu trách nhiệm hình sự oan và đã bị Tòa án phạt tù từ mười lăm năm đến dưới hai mươi năm, tù chung thân và đã chấp hành hình phạt tù trên mười năm.
    - Người không có tội do uất ức đã tự sát hoặc bị giam, giữ đến tử vong hoặc đã bị thi hành án tử hình oan.
    - Người phạm tội đã gây thiệt hại cho người bị truy cứu trách nhiệm hình sự oan trên 200 triệu đồng.
    Ngoài các thiệt hại về sức khỏe, tinh mạng và tài sản, người bị truy cứu trách nhiệm hình sự oan còn có thể bị thiệt hại rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm hoặc gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng khác đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, đến uy tín của các cơ quan tiến hành tố tụng… thì tùy trường hợp mà xác định hậu quả do hành vi truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội là rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng.
 
    Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 293, người phạm tội bị phạt tù từ bảy năm đến mười lăm năm, cũng là tội rất nghiêm trọng.
 
    Khi quyết định hình phạt đối với người phạm tội, nếu chỉ gây hậu quả rất nghiêm trọng; phạm tội vì thành tích, vì bị cưỡng bức, đe dọa hoặc do bị lệ thuộc vào người có chức vụ, quyền hạn nên phải miễn cưỡng chấp hành mệnh lệnh sai trái của người này; không có tình tiết quy định tại điểm a khoản 2 của điều luật và có nhiều tình tiết giảm nhẹ, không có tình tiết tăng nặng hoặc tuy có nhưng mức độ tăng nặng không đáng kể, thì có thể áp dụng Điều 47 Bộ luật hình sự phạt dưới ba năm tù, nhưng không được dưới bảy năm tù nhưng không được quá ba năm.
 
    Nếu hây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng và có tình tiết quy định tại điểm a khoản 2 của điều luật và người phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng, không có tình tiết giảm nhẹ hoặc nếu có nhưng mức độ giảm nhẹ không đáng kể, thì có thể bị phạt đến mười lăm năm tù.