Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 9257:2012 về Quy hoạch cây xanh sử dụng công cộng trong các đô thị - Tiêu chuẩn thiết kế

4.2. Tiêu chuẩn đất cây xanh công viên đô thị được xác định theo loại đô thị và được quy định trong Bảng 2.

Bảng 2 - Tiêu chuẩn đất cây xanh công viên

Loại đô thị

Quy mô dân số

người

Tiêu chuẩn

m²/người

1. Đô thị đặc biệt

Trên hoặc bằng 1.500.000

...

...

...

2. Đô thị loại I và loại II

Trên hoặc bằng 250.000 đến dưới 1.500.000

6 - 7,5

3. Đô thị loại III và loại IV

Trên hoặc bằng 50.000 đến dưới 250.000

5 - 7

4. Đô thị loại V

Trên hoặc bằng 4.000 đến dưới 50.000

4 - 6

...

...

...

1. Trong các đô thị loại đặc biệt, loại I và loại II, ngoài các công viên thuộc khu ở cần có các công viên khu vực, công viên thành phố, các công viên có chức năng riêng biệt như: công viên thiếu nhi, công viên thể thao, vườn bách thú, bách thảo, công viên nước, …

2. Công viên thiếu nhi có quy mô trên 10 ha phải tổ chức công viên với nhiều khu chức năng

3. Công viên thể thao phải đảm bảo kích thước sân bãi theo tiêu chuẩn và bố trí hợp lý hệ thống sân bãi tập. Cây xanh phải thỏa mãn yêu cầu thông gió, chống ồn, điều hòa không khí và ánh sáng, cải thiện tốt môi trường vi khí hậu để đảm bảo nâng cao sức khỏe vận động viên và người tham gia thể thao.

4.3. Tiêu chuẩn đất cây xanh vườn hoa, vườn dạo đô thị được xác định theo loại đô thị và được quy định trong Bảng 3.

Bảng 3 - Tiêu chuẩn đất cây xanh vườn hoa

Loại đô thị

Quy mô dân số

người

Tiêu chuẩn

...

...

...

1. Đô thị đặc biệt

Trên hoặc bằng 1.500.000

3 - 3,6

2. Đô thị loại I và loại II

Trên hoặc bằng 250.000 đến dưới 1.500.000

2,5 - 2,8

3. Đô thị loại III và loại IV

Trên hoặc bằng 50.000 đến dưới 250.000

2 - 2,2

...

...

...

Trên hoặc bằng 4.000 đến dưới 50.000

1,6 - 1,8

CHÚ THÍCH: Vườn hoa là một hình thức công viên nhỏ, hạn chế về quy mô, nội dung với diện tích từ 1 ha đến 6 ha và gồm ba loại chủ yếu:

- Loại I: tổ chức chủ yếu dành cho dạo chơi, thư giãn, nghỉ ngơi;

- Loại II: ngoài chức năng trên còn có tác dụng sinh hoạt văn hóa như biểu diễn nghệ thuật quần chúng, triển lãm hay hoạt động tập luyện thể dục thể thao;

- Loại III: có 5 vườn hoa nhỏ phục vụ khách bộ hành, khách vãng lai, trang trí nghệ thuật cho công trình đường phố, quảng trường, diện tích không quá 2 ha.

4.4. Tiêu chuẩn đất cây xanh đường phố được xác định theo loại đô thị và được quy định trong Bảng 4.

Bảng 4 - Tiêu chuẩn đất cây xanh đường phố

Loại đô thị

...

...

...

người

Tiêu chuẩn

m²/người

1. Đô thị đặc biệt

Trên hoặc bằng 1.500.000

1,7 - 2,0

2. Đô thị loại I và loại II

Trên hoặc bằng 250.000 đến dưới 1.500.000

1,9 - 2,2

...

...

...

Trên hoặc bằng 50.000 đến dưới 250.000

2,0 - 2,3

4. Đô thị loại V

Trên hoặc bằng 4.000 đến dưới 50.000

2,0 - 2,5

4.5. Tổng hợp tiêu chuẩn diện tích đất cây xanh sử dụng công cộng được quy định trong Bảng 5.

Bảng 5 - Tổng hợp tiêu chuẩn diện tích đất cây xanh sử dụng công cộng

Loại đô thị

Tiêu chuẩn đất cây xanh sử dụng công cộng

...

...

...

Tiêu chuẩn đất cây xanh công viên

m²/người

Tiêu chuẩn đất cây xanh vườn hoa

m²/người

Tiêu chuẩn đất cây xanh đường phố

m²/người

1. Đô thị đặc biệt

12 - 15

7 - 9

...

...

...

1,7 - 2,0

2. Đô thị loại I và loại II

10 - 12

6 - 7,5

2,5 - 2,8

1,9 - 2,2

3. Đô thị loại III và loại IV

9 - 11

5 - 7

...

...

...

2,0 - 2,3

4. Đô thị loại V

8 - 10

4 - 6

1,6 - 1,8

2,0 - 2,5

5. Yêu cầu thiết kế quy hoạch cây xanh sử dụng công cộng

5.1. Thiết kế cây xanh sử dụng công cộng đô thị phải phù hợp với từng loại đô thị và tổ chức không gian đô thị, góp phần cải thiện môi trường, phục vụ các hoạt động vui chơi, giải trí, văn hóa, thể thao và mỹ quan đô thị.

5.2. Tổ chức hệ thống cây xanh sử dụng công cộng phụ thuộc vào điều kiện tự nhiên, khí hậu, môi trường, cảnh quan thiên nhiên, điều kiện vệ sinh, bố cục không gian kiến trúc, quy mô, tính chất cũng như cơ sở kinh tế kỹ thuật, truyền thống tập quán cộng đồng của đô thị.

...

...

...

CHÚ THÍCH:

- Tuyến là các giải cây xanh đường phố, ven kênh rạch, sông ngòi

- Điểm là các vườn hoa công cộng

- Diện hoặc mảng là các công viên các cấp trong đô thị

5.4. Cây xanh đường phố phải thiết kế hợp lý để có được tác dụng trang trí, phân cách, chống bụi, chống ồn, phối kết kiến trúc, tạo cảnh quan đường phố, cải tạo vi khí hậu, vệ sinh môi trường, chống nóng, không gây độc hại, nguy hiểm cho khách bộ hành, an toàn cho giao thông và không ảnh hưởng tới các công trình hạ tầng đô thị (đường dây, đường ống, kết cấu vỉa hè mặt đường)

Cây xanh ven kênh rạch, ven sông phải có tác dụng chống sạt lở, bảo vệ bờ, dòng chảy, chống lấn chiếm mặt nước.

Cây xanh đường phố phải có mối liên kết “điểm”, “diện” cây xanh để trở thành hệ thống cây xanh công cộng.

5.5. Trong các khu ở, trung tâm đô thị, khu công nghiệp, công trình thị chính, khu du lịch và giao thông phải phân bổ hệ thống cây xanh sử dụng công cộng hợp lý. Đối với đô thị cũ, do mật độ xây dựng quá cao nên chọn giải pháp cân bằng quỹ cây xanh bằng việc bổ sung các mảng cây xanh lớn ở vùng ven. Khi mở rộng đô thị khu cũ, nếu có thể nên cải tạo xây dựng những vườn hoa nhỏ và bãi tập.

5.6. Trên khu đất cây xanh sử dụng công cộng có các di tích văn hóa, lịch sử đã được xếp hạng thì không được xây dựng các công trình gây ô nhiễm môi trường xung quanh và các công trình không liên quan đến việc phục vụ nghỉ ngơi giải trí.

...

...

...

CHÚ THÍCH: Diện tích mặt nước nằm trong khuôn viên các công viên, vườn hoa, trong đó chỉ tiêu mặt nước khi quy đổi ra chỉ tiêu đất cây xanh/người không chiếm quá 50% so với tổng chỉ tiêu diện tích đất cây xanh sử dụng công cộng ngoài đơn vị ở; không bao gồm các loại cây xanh chuyên dụng.

5.8. Khi cải tạo xây dựng đô thị cũ và thiết kế quy hoạch đô thị mới cũng như quy hoạch xây dựng các điểm dân cư cần nghiên cứu bảo tồn hoặc sử dụng hợp lý các khu cây xanh hiện có đặc biệt đối với cây cổ thụ có giá trị.

5.9. Trong các công viên, vườn hoa… tùy tính chất, quy mô mà bố trí thích hợp hệ thống hạ tầng kỹ thuật như thiết bị cấp thoát nước, chiếu sáng và các công trình phục vụ khác.

5.10. khi tiến hành trồng cây trong công viên vườn hoa… cần lưu ý khoảng cách giữa công trình ở xung quanh tiếp giáp với cây trồng như: cây bụi, cây thân gỗ cách tường nhà và công trình từ 2 m đến 5m, cách đường tàu điện từ 3m đến 5m, cách vỉa hè và đường từ 1,5 m đến 2m, cách giới hạn mạng điện 4 m, cách các mạng đường ống ngầm từ 1 m đến 2 m.

5.11. Khi thiết kế công viên, vườn hoa phải lựa chọn loại cây trồng và giải pháp thích hợp nhằm tạo được bản sắc địa phương và phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương. Ngoài ra, lựa chọn cây trồng trên các vườn hoa nhỏ phải đảm bảo sự sinh trưởng và phát triển không ảnh hưởng đến tầm nhìn các phương tiện giao thông.

a) Các loại cây trồng phải đảm bảo các yêu cầu sau:

- Cây phải chịu được gió, bụi, sâu bệnh;

- Cây thân đẹp, dáng đẹp;

- Cây có rễ ăn sâu, không có rễ nổi;

...

...

...

- Không có quả gây hấp dẫn ruồi muỗi;

- Cây không có gai sắc nhọn, hoa quả mùi khó chịu;

- Có bố cục phù hợp với quy hoạch được duyệt

b) Về phối kết nên:

- Nhiều loại cây, loại hoa;

- Cây có lá, hoa màu sắc phong phú theo 4 mùa;

- Nhiều tầng cao thấp, cây thân gỗ, cây bụi và cỏ, mặt nước, tượng hay phù điêu và công trình kiến trúc;

- Sử dụng các quy luật trong nghệ thuật phối kết cây với cây, cây với mặt nước, cây với công trình và xung quanh hợp lý, tạo nên sự hài hòa, lại vừa có tính tương phản vừa có tính tương tự, đảm bảo tính hệ thống tự nhiên.

...

...

...

(tham khảo)

Diện tích đất tối thiểu của các loại công viên

Bảng A.1 - Diện tích đất tối thiểu của các loại công viên

Phân loại

Quy mô

ha

1. Công viên trung tâm đô thị

15

2. Công viên văn hóa nghỉ ngơi (đa chức năng)

...

...

...

3. Công viên khu vực (Quận, phường)

10

4. Công viên khu nhà ở

3

5. Vườn dạo

0,5

6. Vườn công cộng ở đô thị nhỏ

2

7. Công viên rừng thành phố

...

...

...

Phụ lục B

(Tham khảo)

Cơ cấu sử dụng đất trong công viên văn hóa nghỉ ngơi

Bảng B.1 - Thành phần sử dụng đất trong công viên văn hóa nghỉ ngơi

Các khu chức năng

Tỷ lệ

%

1. Khu văn hóa giáo dục

...

...

...

2. Khu biểu diễn

8 - 10

3. Khu thể thao

8 - 10

4. Khu thiếu nhi

10 - 12

5. Khu yên tĩnh

40 - 60

6. Khu phục vụ

...

...

...

Bảng B.2 - Tỷ lệ các loại đất trong công viên văn hóa nghỉ ngơi

Loại đất

Tỷ lệ đất cây xanh công viên

%

50 ng/ha < MĐSD¹⁾ < 100 ng/ha

MĐSD¹⁾ < 50 ng/ha

1. Cây xanh mặt nước

65 - 75

75 - 85

...

...

...

10 - 15

8 - 12

3. Sân bãi

8 - 12

4 - 8

4. Công trình

5 - 7

2 - 4

CHÚ THÍCH: ¹⁾ MĐSD - Mật độ sử dụng

...

...

...

Phụ lục C

(Tham khảo)

Cơ cấu sử dụng đất trong vườn hoa nhỏ

Bảng C.1 - Cơ cấu sử dụng đất trong vườn hoa nhỏ

Loại vườn hoa

Tỷ lệ

%

Cây xanh

Đường, sân bãi

...

...

...

1. Quảng trường - nút giao thông (Quy mô trên 1ha)

60 - 70

25 - 35

5

2. Quảng trường - nút giao thông (Quy mô dưới 1ha)

65 - 75

20 - 30

5

3. Quảng trường - nút giao thông lập thể (không cho người vào)

...

...

...

5 - 10

5 - 15

Phụ lục D

(Tham khảo)

Kích thước dải cây xanh đường phố

Bảng D.1 - Kích thước dải cây xanh đường phố

Cách bố trí

Chiều rộng tối thiểu

...

...

...

1. Cây trồng một hàng

2 - 4

2. Cây trồng hai hàng

5 - 6

3. Dải cây bụi và bãi cỏ

1

4. Vườn trước nhà 1 tầng

4 + kết hợp cây bụi

5. Vườn cây trước nhà nhiều tầng

...

...

...

D.1. Cây xanh đường phố phải căn cứ phân cấp tầng bậc và tính chất các loại đường mà bố trí cây trồng: (1) hàng trên vỉa hè, (2) hàng trên dải phân cách, (3) hàng rào và cây bụi, (4) kiểu vườn hoa. Quy định về kích thước cho dải cây xanh đường phố được quy định như sau:

D.2. Kích thước chỗ trồng cây được quy định như sau: Cây hàng trên hè, lỗ để trống lát hình vuông: tối thiểu 1,2 m x 1,2 m; hình tròn đường kính tối thiểu 1,2 m.

D.3. Một số quy cách khác đối với cây xanh trồng trên vỉa hè:

- Cây có thân thẳng, gỗ dai đề phòng bị giòn gẫy bất thường, tán lá gọn, thân cây không có gai, có độ phân cành cao.

- Lá cây có bản rộng để tăng cường quá trình quang hợp, tăng hiệu quả làm sạch môi trường.

- Hoa quả (hoặc không có quả) không hấp dẫn ruồi nhặng làm ảnh hưởng đến vệ sinh môi trường.

- Tuổi thọ cây phải dài (50 năm trở lên), có tốc độ tăng trưởng tốt, có sức chịu đựng sự khắc nghiệt của thời tiết, ít bị sâu bệnh, mối mọt phá hoại.

- Cây phải có hoa đẹp, có những biểu hiện đặc trưng cho các mùa.

...

...

...

(Tham khảo)

Các loại cây trồng trong đô thị

Bảng E.1 - Các loại cây trồng trong đô thị

TT

Khu chức năng

Tính chất cây trồng

Kiến nghị trồng cây

1

Cây xanh trường học

...

...

...

- Chọn cây cho vườn trường: Chọn các loại cây bản địa, có hoa, lá. Số loài cây càng nhiều càng tốt để có thể giúp cho việc nghiên cứu, học tập của học sinh.

- Hạn chế việc trồng các loại cây ăn quả.

- Không chọn cây có gai, nhựa, mủ độc như: Cà dại, thông thiên, dứa dại. Không trồng các loại cây hấp dẫn ruồi muỗi như sanh, si, đa, đề.

- Cây trồng nên có bảng ghi tên, ngày tháng trồng, xuất xứ

- Bàng, phượng, muồng ngủ, muồng hoa đào, riềng riềng, hồng…

- Cây cảnh, cây bản địa: hồng, hải đường, ổ quạ, phong lan, địa lan

2

Cây xanh khu dân cư

- Tận dụng chọn giống cây địa phương để dễ dạng thích nghi với điều kiện sống

...

...

...

- Chọn cây có hương thơm, quả thơm

- Chọn cây có tuổi thọ cao

- Cành không ròn, dễ gãy

- Cho bóng mát rộng

- Tránh trồng cây ăn quả hấp dẫn trẻ em

- Tránh những cây hoa quả hấp dẫn hoặc làm mồi cho sâu bọ, ruồi nhặng.

- Tránh những cây gỗ giòn, dễ gãy.

- Tránh những cây mùi khó chịu hoặc quá hắc

- Xà cừ, muồng hoa đào, Vông, hồng, sữa, ngọc lan, lan túa, long não, dạ hương

...

...

...

- Bàng lang nước, muống hoa vàng, vàng anh

3

Cây xanh bệnh viện

- Chọn cây có khả năng tiết ra các chất fitolcid diệt trùng và màu sắc hoa lá tác dụng tới hệ thần kinh, góp phần trực tiếp điều trị bệnh

- Chọn cây có tác dụng trang trí: màu sắc trong sáng, vui tươi, tạo sức sống

- Chọn cây có hương thơm

- Long não, lan tua, ngọc lan, bạch đàn, dạ hương, hồng, mộc…

- Bánh hỏi, mai đào, móng bò trắng, địa lan, mai vàng, đào phai, dừa, cau đẻ, cau lùn…

- Ngọc lan, hoàng lan, lan tua, muồn, bàng lang, phượng, vàng anh

...

...

...

Cây xanh công viên, vườn hoa

- Chọn cây phong phú về chủng loại cây bản địa và cây ngoại lai, có vẻ đẹp

- Trồng cây đảm bảo bốn mùa có hoa lá xanh tươi

- Chọn cây trang trí phải có giá trị trang trí cao (hình thái, màu sắc, khả năng cắt xén)

- Các loại cây trang trí quý đặc biệt: Vạn tuế, bánh hỏi, trúc phật bà, trà mi, đỗ quyên, huyết dụ, cau bụi, cau lùn, cau ta, trúc đào

5

Cây xanh khu công nghiệp

- Cây xanh cản khói, ngăn bụi: chọn cây có chiều cao, cây không trơ cành, tán lá rậm rạp, lá nhỏ, mặt lá ráp.

- Khu vực có chất độc hại NO, CO2, CO, NO2, trồng cây theo phương pháp nanh sấu và xen kẽ cây bụi để hiệu quả hấp thụ cao (tốt nhất tạo 3 tầng tán)

...

...

...

- Chọn loại cây chịu được khói bụi độc hại

- Đài loan, tương tư, dẻ, lai, phi lao, chùm bao lơn, săng, đào lá to, đậu ma, nụ nhãn, sấu, vải, thị trám, muồng đen…

- Găng, ô rô, duối trúc đào đỏ, cô tòng các loại, dâm bụt các loại, bóng nước, rêu đỏ, thảm cỏ lá tre, mào gà, nhội, xà cừ, chẹo, lát hoa

6

Cây trồng ở các bến tàu, bến xe, bến cảng, chợ

- Chọn cây bóng râm mát, tán rộng, chiếm diện tích mặt đất ít

- Chọn các cây có tác dụng chắn gió, chắn nắng (ở hướng Tây, hướng gió mùa đông Bắc)

- Chọn các loại thân cành dai, không bị gãy đổ bất thường, có hoa thơm, hoa đẹp

- Muồng, long não, nhội, xà cừ, ngọc lan, hoàng lan, lan tua

...

...

...

Cây trồng trên các vành đai xanh, giải xanh phòng hộ

- Chọn cây giống tốt, có bộ rễ khỏe, khó bị bão làm gãy, đổ nhằm tăng cường lượng ôxy, ngăn bớt tốc độ gió

- Trồng xen kẽ nhiều loài cây có ưu điểm của loài này hỗ trợ khuyết điểm cho loài khác, hạn chế sâu bệnh phá hoại rừng mảng

- Sấu, các loại muồng, bàng, quyếch, chẹo, long não, phi lao…

Phụ lục E

(Tham khảo)

Một số giải pháp bố trí cây xanh

...

...

...

Thủ pháp bố cục cây xanh

Thủ pháp bố cục cây xanh cơ sở phối kết cây xanh

Thủ pháp bố cục cây xanh phối kết với các yếu tố

...

...

...

Thủ pháp bố cục cây xanh điểm nhìn, thủ pháp dẫn dắt điểm theo đường dạo của liên kết cây

Thủ pháp bố cục cây xanh điểm nhìn, thủ pháp dẫn dắt theo đường dạo của liên kết cây

Thủ pháp bố cục cây xanh điểm nhìn, thủ pháp dẫn dắt theo đường dạo của liên kết cây

...

...

...

Thủ pháp bố cục cây xanh điểm nhìn, thủ pháp dẫn dắt theo đường dạo của liên kết cây

Thủ pháp bố cục cây xanh điểm nhìn, thủ pháp dẫn dắt theo đường dạo của liên kết cây

MỤC LỤC

1. Phạm vi áp dụng

...

...

...

3. Quy định chung

4. Tiêu chuẩn diện tích đất cây xanh sử dụng công cộng

5. Yêu cầu thiết kế quy hoạch cây xanh sử dụng công cộng

Phụ lục