|
BỘ
TƯ PHÁP
-------
|
CỘNG
HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 2659/BTP-QLXLVPHC&TDTHPL
V/v giải quyết khó khăn, vướng mắc
trong xử phạt vi phạm hành chính
|
Hà
Nội, ngày 10 tháng 08
năm 2016
|
Kính gửi: Sở Tư pháp Thành phố Hồ Chí Minh
Trả lời Công văn số 5606/STP-THPL ngày 08/7/2016 của Sở Tư
pháp TP.Hồ Chí Minh về việc hướng dẫn giải quyết khó khăn,
vướng mắc trong xử phạt vi phạm hành chính (sau đây viết tắt là Công văn số
5606/STP-THPL), Bộ Tư pháp có ý kiến như sau:
1. Xử lý trường hợp biên bản vi phạm
hành chính có sai sót (mục 1 Công văn số 5606/STP-THPL)
Theo quy định tại Khoản
3 Điều 6 Nghị định số 81/2013/NĐ-CP ngày 19/7/2013 của Chính phủ quy định
chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật XLVPHC (Nghị định số 81/2013/NĐ-CP)
thì “Một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị lập biên bản và ra quyết định xử
phạt một lần...” Như vậy, trường hợp hành vi vi phạm hành
chính đã bị lập biên bản vi phạm hành chính, nhưng sau đó, cơ quan, người có thẩm
quyền xử phạt phát hiện ra những sai sót trong biên bản vi phạm hành chính thì
không được hủy biên bản đã lập để lập biên bản vi phạm hành chính mới.
Theo quy định tại Điều
59 Luật Xử lý vi phạm hành chính (Luật XLVPHC), khi xem xét ra quyết định xử
phạt vi phạm hành chính, trong trường hợp cần thiết, người có thẩm quyền xử phạt
có trách nhiệm xác minh các tình tiết của vụ việc vi phạm hành chính.
Căn cứ các quy định nêu trên, Bộ Tư
pháp cho rằng, trường hợp vụ việc đã được lập biên bản vi phạm hành chính nhưng
sau đó, cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính phát hiện ra những
sai sót trong biên bản vi phạm hành chính đã lập thì có thể lập biên bản xác
minh tình tiết của vụ việc vi phạm hành chính theo quy định tại khoản
2 Điều 59 Luật XLVPHC để sửa đổi, bổ sung những nội dung có sai sót trong
biên bản vi phạm hành chính đã lập.
Biên bản xác minh này cũng phải được
lập theo đúng thủ tục, trình tự quy định tại Điều 58 Luật XLVPHC
và có đầy đủ chữ ký của những người có liên quan: cá nhân
hoặc đại diện tổ chức vi phạm; người chứng kiến, người bị thiệt hại hoặc đại diện
tổ chức bị thiệt hại (nếu có) và là
tài liệu gắn liền với biên bản vi phạm hành chính trình
người có thẩm quyền ra quyết định xử phạt, đồng thời, lưu trong hồ sơ xử phạt
vi phạm hành chính.
2. Việc lập biên bản vi phạm hành
chính trong trường hợp không xác định được đối tượng vi phạm hành chính (mục 2
Công văn số 5606/STP-THPL)
Biên bản vi phạm hành chính là cơ sở pháp
lý quan trọng để người có thẩm quyền ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
Do đó, Khoản 1 Điều 58 Luật XLVPHC quy định: “Khi phát hiện
vi phạm hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của mình, người có thẩm quyền đang
thi hành công vụ phải kịp thời lập biên bản, trừ trường hợp xử phạt không lập
biên bản theo quy định tại khoản 1 Điều 56 của Luật này” và mẫu Biên bản vi
phạm hành chính (mẫu biểu MBB 01) được ban hành kèm theo
Nghị định số 81/2013/NĐ-CP .
Tuy nhiên, Luật XLVPHC và các nghị định
quy định chi tiết thi hành Luật chưa có quy định cụ thể về việc lập biên bản vi
phạm hành chính trong trường hợp không xác định được đối tượng vi phạm hành
chính. Đây là một trong những vướng mắc trong thực tiễn triển khai thi hành Luật
XLVPHC và các nghị định quy định chi tiết thi hành Luật thời gian vừa qua.
Theo quy định tại khoản
1 Điều 65 Luật XLVPHC, nếu không xác định được đối tượng vi phạm hành chính
thì người có thẩm quyền không ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính nhưng có
thể ra quyết định tịch thu sung vào ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy tang vật
vi phạm hành chính thuộc loại cấm lưu hành và áp dụng biện pháp khắc phục hậu
quả quy định tại khoản 1 Điều 28 của Luật. Do vậy, Bộ Tư
pháp cho rằng, để có căn cứ cho việc ban hành quyết định tịch thu sung vào ngân
sách nhà nước hoặc tiêu hủy tang vật vi phạm hành chính thuộc loại cấm lưu hành
và/hoặc áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, trong trường hợp không xác định được
đối tượng vi phạm hành chính thì người có thẩm quyền đang thi hành công vụ vẫn
phải lập biên bản vi phạm hành chính.
Trước mắt, để giải quyết khó khăn, vướng
mắc đối với các trường hợp không xác định được chủ thể vi phạm, Quý Sở có thể
tham mưu hoặc hướng dẫn sử dụng mẫu Biên bản vi phạm hành chính đã nêu ở trên
(mẫu biểu MBB 01 ban hành kèm theo Nghị định số 81/2013/NĐ-CP), gạch chéo những
nội dung không điền thông tin. Tại phần đầu của Biên bản vi phạm hành chính ghi
rõ: “Không xác định được đối tượng vi phạm hành chính”.
Hiện nay, thực hiện chương trình công
tác của Chính phủ năm 2016, Bộ Tư pháp đang tổ chức nghiên cứu và xây dựng dự
thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 81/2013/NĐ-CP. Do
đó, để có phương án khắc phục vướng mắc nêu trên một cách toàn diện, Bộ Tư pháp
sẽ tổng hợp ý kiến phản ánh từ các địa phương về vấn đề này, nghiên cứu, đề xuất
Chính phủ quy định chi tiết vấn đề Quý Sở đã nêu ở trên trong dự thảo Nghị định
sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 81/2013/NĐ-CP .
3. Về việc cưỡng chế buộc thực hiện
biện pháp khắc phục hậu quả (mục 3 Công văn số 5606/STP-THPL)
Khoản 3 Điều 86 Luật
XLVPHC giao: “Chính phủ quy định cụ thể về cưỡng chế
thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính”, mà một trong các biện pháp
cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính là biện pháp cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả. Trên cơ sở đó, ngày 12/11/2013,
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 166/2013/NĐ-CP quy định về cưỡng chế thi
hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, trong đó có quy định cụ thể về
trình tự, thủ tục cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả (mục V chương
II Nghị định số 166/2013/NĐ-CP).
Bộ Tư pháp cho rằng, trình tự, thủ tục
cưỡng chế được quy định tại Nghị định số 166/2013/NĐ-CP cơ
bản phù hợp với việc cưỡng chế buộc thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả
được quy định tại các điểm từ điểm a đến điểm i khoản 1 Điều 28 Luật
XLVPHC và một số “biện pháp khắc phục hậu quả khác do Chính phủ quy định”.
Tuy nhiên, trên thực tế, số lượng các biện pháp khắc phục hậu quả khác do Chính
phủ quy định tại các nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản
lý nhà nước hết sức đa dạng, phong phú, mỗi loại biện pháp khắc phục hậu quả
đòi hỏi phải có một trình tự, thủ tục cưỡng chế phù hợp, hay nói một cách khác
là phải tuân theo những trình tự, thủ tục khác nhau. Do đó, việc quy định chi tiết
trình tự, thủ tục cưỡng chế đối với từng “biện pháp khắc phục hậu quả khác” (chưa
được quy định tại khoản 1 Điều 28 Luật XLVPHC) trong Nghị định
số 166/2013/NĐ-CP là không khả thi.
Hiện nay, dự thảo Nghị định quy định
về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường (thay thế Nghị định
số 179/2013/NĐ-CP) đang được Bộ Tài nguyên và Môi trường chủ trì xây dựng và
trình Chính phủ ban hành, do vậy, theo Bộ Tư pháp, Quý Sở có thể nghiên cứu,
tham mưu cho Ủy ban nhân dân TP. Hồ Chí Minh có văn bản
báo cáo Chính phủ hoặc có văn bản trực tiếp đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường
xem xét, báo cáo Chính phủ bổ sung quy định về trình tự, thủ tục cưỡng chế buộc thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả “buộc phải xây lắp công trình xử lý môi trường đạt quy
chuẩn kỹ thuật” và các biện pháp khắc phục hậu quả
khác phù hợp với lĩnh vực bảo vệ môi trường trong dự thảo Nghị định thay thế
Nghị định số 179/2013/NĐ-CP nói trên nhằm kịp thời đáp ứng yêu cầu trong đấu tranh, phòng chống vi phạm hành chính trong lĩnh
vực này.
4. Về sự không thống nhất, đồng bộ
giữa các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến xử lý vi phạm về trật tự xây
dựng (mục 4, 5 Công văn số 5606/STP-THPL)
Qua theo dõi tình hình thi hành pháp luật
về xử lý vi phạm hành chính, Bộ Tư pháp tán thành với ý kiến của Quý Sở về việc
hiện nay, có sự không thống nhất, đồng
bộ giữa Nghị định số 180/2007/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một
số điều của Luật Xây dựng về xử lý vi phạm trật tự xây dựng đô thị và Nghị định
số 121/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động xây dựng;
kinh doanh bất động sản; khai thác, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng; quản
lý công trình hạ tầng kỹ thuật; quản lý phát triển nhà và công sở; Nghị định số
166/2013/NĐ-CP , đặc biệt là các quy định liên quan đến trình tự, thủ tục xử lý
các hành vi vi phạm trật tự xây dựng và cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm. Điều
này gây lúng túng cho cơ quan, người có thẩm quyền trong áp dụng pháp luật.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ Tư pháp
đã có văn bản gửi Bộ Xây dựng, Văn phòng Chính phủ nhằm tập trung tìm biện pháp
tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong triển khai thực hiện1. Tại các văn bản nêu trên, Bộ Tư pháp đã có ý kiến
đề nghị Bộ Xây dựng cân nhắc kỹ, không hướng dẫn việc tiếp tục áp dụng các biện
pháp xử lý ngừng thi công, đình chỉ thi công, cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm,
quy định tại các khoản 1, 2 và 3 Điều 4 Nghị định số 180/2007/NĐ-CP
để xử lý những hành vi vi phạm hành chính có áp dụng biện pháp buộc phá dỡ công
trình vi phạm được quy định tại Nghị định số 121/2013/NĐ-CP , vì các biện pháp xử
lý nói trên không phù hợp với quy định của Luật XLVPHC về các hình thức xử phạt,
biện pháp khắc phục hậu quả, biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử lý vi phạm hành
chính. Cụ thể là:
- Biện pháp xử lý ngừng thi công,
đình chỉ thi công theo quy định tại Điều 55 Luật XLVPHC là
công việc thuộc trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm hành chính (buộc chấm dứt
hành vi vi phạm);
- Biện pháp cưỡng chế phá dỡ công
trình vi phạm là trình tự, thủ tục cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm
hành chính, được thực hiện trong trường hợp cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm
hành chính không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt theo quy định tại khoản 1 Điều 86 Luật XLVPHC.
Tiếp thu ý kiến của Bộ Tư pháp, hiện
nay, Bộ Xây dựng đã xây dựng và đang trình Chính phủ ban hành Nghị định quy định
xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng; khai thác, chế biến,
kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng, sản xuất, kinh doanh vật liệu xây
dựng; quản lý công trình hạ tầng kỹ thuật; kinh doanh bất động sản, quản lý,
phát triển nhà và công sở (thay thế Nghị định số 121/2013/NĐ-CP và Nghị định số
180/2007/NĐ-CP). Theo đó, việc xử lý vi phạm về trật tự xây dựng trong thời
gian tới sẽ được thống nhất thực hiện theo trình tự, thủ tục xử phạt vi phạm
hành chính.
5. Về xác định đối tượng bị xử phạt
vi phạm hành chính là tổ chức (mục 6 Công văn số 5606/STP-THPL)
Hiện nay, việc xác định đối tượng nào
được coi là tổ chức vi phạm hành chính rất khó khăn, trừ một số nghị định quy định
liệt kê cụ thể các tổ chức vi phạm hành chính (Nghị định số 110/2013/NĐ-CP ngày
24/9/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ
trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá
sản doanh nghiệp, hợp tác xã (đã được sửa đổi bổ sung một
số điều theo Nghị định số 67/2015/NĐ-CP); Nghị định số 102/2014/NĐ-CP ngày 10/11/2014
của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai,...), còn lại
các nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý nhà nước
khác đều không có quy định về việc xác định thế nào là tổ chức vi phạm hành
chính. Do vậy, nhiều Bộ, ngành, địa phương kiến nghị Chính phủ quy định rõ các
tiêu chí xác định tổ chức vi phạm hành chính để thống nhất trong áp dụng pháp luật.
Bộ Tư pháp xin ghi nhận ý kiến của Quý Sở, đồng thời, tiếp tục tổng hợp ý kiến
của các Bộ, ngành, địa phương về vấn đề này để đề xuất Chính phủ sửa đổi, bổ
sung Nghị định số 81/2013/NĐ-CP theo hướng nghiên cứu, bổ sung quy định về các
tiêu chí xác định tổ chức vi phạm hành chính hoặc quy định rõ: Những trường hợp
đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính là tổ chức phải được quy định liệt kê cụ
thể trong các nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong các lĩnh vực quản lý
nhà nước. Theo đó, trách nhiệm của các Bộ, ngành khi được Chính phủ giao chủ
trì soạn thảo các nghị định về xử phạt vi phạm hành chính sẽ phải rà soát,
nghiên cứu, quy định liệt kê cụ thể các loại hình tổ chức có thể thực hiện hành
vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực quản lý của mình.
Trên đây là ý kiến của Bộ Tư pháp về
việc giải quyết khó khăn, vướng mắc trong xử phạt vi phạm hành chính, xin gửi tới
Sở Tư pháp TP. Hồ Chí Minh.
Trân trọng./.
|
Nơi nhận:
- Như trên;
- Bộ trưởng (để b/c);
- Thứ trưởng Đinh Trung Tụng (để b/c);
- Lưu: VT, Cục QLXLVPHC&TDTHPL (3b).
|
TL. BỘ TRƯỞNG
CỤC TRƯỞNG CỤC QUẢN LÝ XỬ LÝ VI PHẠM
HÀNH CHÍNH VÀ THEO DÕI THI HÀNH PHÁP LUẬT
Đặng Thanh Sơn
|