BỘ
NỘI VỤ
---------
|
CỘNG
HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
------------------
|
Số: 3316/BNV-TCBC
V/v triển khai thực hiện Chỉ thị số
06/2006/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ
|
Hà
Nội, ngày 31 tháng 08 năm 2006
|
Kính
gửi: Văn phòng Chính phủ
Thực hiện Chỉ thị 06/2006/CT-TTg
ngày 6/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ đã phối hợp với Văn phòng
Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội khảo sát,
đánh giá công tác quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp tại một số tỉnh,
thành phố phía Bắc.
Nội dung khảo sát đánh giá bao gồm:
tình hình thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của các Ban
quản lý các khu công nghiệp cấp tỉnh theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ và
Nghị định số 36/CP ngày 24/4/1997 của Chính phủ, trong đó tập trung vào một số
nội dung chính như sau:
- Tình hình thực hiện phân cấp, ủy
quyền trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động đầu tư và quản lý lao động giữa
Ủy ban nhân dân tỉnh với Ban quản lý.
- Tình hình thực hiện cơ chế “một
cửa – tại chỗ” tại các khu công nghiệp.
- Cơ chế phối hợp giữa Ban quản
lý các Khu công nghiệp với các cơ quan chuyên môn của tỉnh trong hoạt động quản
lý đầu tư, phát triển các khu công nghiệp và giải quyết các vướng mắc, tranh chấp
lao động xảy ra tại các khu công nghiệp.
- Nhu cầu biên chế cho các Ban
quản lý để thực hiện tốt các chức năng quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu
tư và quản lý lao động.
Kết quả khảo sát, đánh giá được
tổng hợp thành Báo cáo riêng (gửi kèm theo văn bản này), trong đó có một số nội
dung kiến nghị nhằm tháo gỡ, giải quyết các vướng mắc, hạn chế để tăng cường chỉ
đạo và chấp hành pháp luật lao động trong các doanh nghiệp tại các khu công
nghiệp. Bộ Nội vụ xin được gửi Báo cáo để Văn phòng Chính phủ tổng hợp, báo cáo
Thủ tướng Chính phủ.
Nơi nhận:
- Như trên;
- Bộ trưởng (để báo cáo);
- Lưu VT, TCBC.
|
KT.
BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Trần Văn Tuấn
|
BÁO CÁO
CÔNG
TÁC KHẢO SÁT, ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ, QUYỀN HẠN VÀ CƠ
CẤU TỔ CHỨC CỦA CÁC BAN QUẢN LÝ CÁC KHU CÔNG NGHIỆP CẤP TỈNH
(Kèm theo văn bản số 3316/BNV-TCBC ngày 31/08/2006 của Bộ Nội vụ)
Thực hiện Chỉ thị 06/2006/CT-TTg
ngày 6/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ đã phối hợp với Văn phòng
Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội khảo sát,
đánh giá công tác quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp tại một số tỉnh,
thành phố phía Bắc.
Sau khi nghiên cứu, khảo sát, đánh
giá tình hình hoạt động của các khu công nghiệp và công tác quản lý của các Ban
quản lý các khu công nghiệp cấp tỉnh, Bộ Nội vụ báo cáo kết quả khảo sát, đánh
giá với các nội dung cụ thể như sau:
I. THỰC TRẠNG PHÂN CẤP, ỦY
QUYỀN ĐỐI VỚI CÁC BAN QUẢN LÝ CÁC KHU CÔNG NGHIỆP CẤP TỈNH
1. Thực trạng thực hiện phân
cấp, ủy quyền
Theo kết quả khảo sát và đánh
giá, thực trạng triển khai phân cấp, ủy quyền cho các Ban quản lý các khu công
nghiệp cấp tỉnh ở các tỉnh không hoàn toàn giống nhau do có sự khác nhau trong
việc tổ chức phân công, phối hợp giữa Ban quản lý với các cơ quan chuyên môn của
tỉnh để thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước trên các lĩnh vực đầu tư, xây dựng,
lao động, đất đai, môi trường đối với các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Nhưng về cơ bản, nội dung phân cấp, ủy quyền được thực hiện tương đối thống nhất
trên một số lĩnh vực sau:
a. Trong lĩnh vực đầu tư:
Các Ban quản lý các khu công
nghiệp cấp tỉnh hiện đang được phân cấp, ủy quyền về chấp thuận đầu tư trong nước;
cấp, điều chỉnh, bổ sung và thu hồi giấy phép đầu tư đầu tư nước ngoài:
- Đối với các dự án sản xuất
công nghiệp: được ủy quyền cấp giấy phép đầu tư đến 5 triệu USD;
- Đối với các dự án chế xuất: được
ủy quyền cấp giấy phép đầu tư đến 40 triệu USD.
Bên cạnh các nội dung phân cấp, ủy
quyền chung tương đối giống nhau giữa các Ban quản lý, thì riêng Ban quản lý
các khu công nghiệp và đầu tư nước ngoài tỉnh Quảng Ninh được Ủy ban nhân dân tỉnh
Quảng Ninh ủy quyền thực hiện chức năng quản lý nhà nước về đầu tư nước ngoài đối
với các dự án đầu tư ngoài khu công nghiệp với nội dung cụ thể là:
- Xây dựng quy hoạch, kế hoạch,
các chương trình mục tiêu phát triển thuộc lĩnh vực đầu tư nước ngoài;
- Quản lý các hoạt động đầu tư
nước ngoài: theo dõi đôn đốc việc thực hiện quy hoạch, kế hoạch và các chương
trình được duyệt về đầu tư nước ngoài và các khu công nghiệp;
- Tiếp nhận đơn xin đầu tư kèm
theo dự án đầu tư, tổ chức thẩm định và trình UBND tỉnh cấp giấy phép đầu tư đối
với các dự án đầu tư ngoài khu công nghiệp được Chính phủ phân cấp;
- Tổng hợp danh mục các dự án gọi
vốn đầu tư nước ngoài để trình UBND tỉnh phê duyệt và công bố theo quy định;
- Chủ trì, phối hợp với các cơ
quan chức năng thực hiện việc kiểm tra việc tuân thủ pháp luật của các doanh
nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đóng trên địa bàn tỉnh;
- Đầu mối cung cấp dịch vụ hỗ trợ
đầu tư cho các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư ngoài khu công nghiệp.
b. Trong lĩnh vực lao động:
Hiện tại, các Ban quản lý đang
thực hiện theo ủy quyền tại Quyết định số 1414/1997/QĐ-BLĐTB&XH ngày
17/11/1997 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội bao gồm: cấp
giấy phép lao động cho người nước ngoài trong thời gian dưới 3 tháng; cấp sổ
cho người lao động; chấp thuận nhân sự chủ chốt; thông báo chấp thuận đăng ký nội
quy lao động và thỏa ước lao động của doanh nghiệp hoạt động trong khu công
nghiệp. Tuy nhiên, theo Bộ Luật lao động sửa đổi năm 2002, thì việc ủy quyền
này lại giao cho Sở Lao động - Thương binh và Xã hội. Vì vậy, việc triển khai ủy
quyền tiếp cho các Ban quản lý gặp nhiều khó khăn, không hiệu quả do thực tế gặp
phải các vướng mắc sau:
- Thứ nhất, việc ủy quyền khống
chế ở mức thời gian dưới 3 tháng làm cho công tác quản lý lao động đối với người
nước ngoài không thực sự hiệu quả, gây khó khăn cho các doanh nghiệp sử dụng lao
động là người nước ngoài trong việc làm thủ tục đăng ký, gia hạn.
- Thứ hai, việc thực hiện đăng
ký thỏa ước lao động tập thể tại các doanh nghiệp hoạt động trong khu công nghiệp
chưa được các doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc (chỉ khoảng 10% các doanh nghiệp
có thỏa ước lao động tập thể). Nguyên nhân xuất phát từ việc triển khai hình
thành tổ chức công đoàn trong những doanh nghiệp này gặp khó khăn hoặc các
doanh nghiệp nước ngoài chỉ quản lý lao động và thực hiện các cam kết theo nội
quy lao động đã đăng ký với Ban quản lý.
- Thứ ba, theo quy định của Bộ
Luật Lao động sửa đổi, bổ sung năm 2002 thì các nội dung quản lý nhà nước về
lao động trong khu công nghiệp do Sở Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện
theo ủy quyền của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, nên Sở không thể tiếp tục
ủy quyền lại cho các Ban quản lý. Chính vì vậy, quy định này đã và đang gây khó
khăn trong công tác quản lý lao động trong khu công nghiệp, làm giảm vai trò của
Ban quản lý trong việc thực hiện cơ chế “một cửa – tại chỗ”.
c. Trong lĩnh vực xuất nhập khẩu
và thương mại
Các Ban quản lý hiện đang thực
hiện theo ủy quyền của Bộ Thương mại theo các nội dung bao gồm:
- Cấp giấy phép xuất nhập khẩu
cho các doanh nghiệp khu công nghiệp; duyệt số lượng phế phẩm, phế liệu còn giá
trị thương mại mà doanh nghiệp chế xuất bán vào thị trường trong nước.
- Cấp chứng chỉ xuất xứ hàng hóa
FORM D cho các doanh nghiệp khu công nghiệp xuất khẩu đi các nước ASEAN.
- Theo dõi việc thực hiện kế hoạch
xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp khu công nghiệp.
- Phối hợp với các cơ quan chức
năng kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật về thương mại đối với
doanh nghiệp khu công nghiệp.
Với các nội dung ủy quyền trên,
về cơ bản các Ban quản lý giải quyết được các yêu cầu của các doanh nghiệp khu
công nghiệp, khu chế xuất trong thời điểm hiện nay.
2. Các vướng mắc, hạn chế
Theo kết quả khảo sát và thực trạng
phân cấp, ủy quyền quản lý nhà nước cho các Ban quản lý các khu công nghiệp cấp
tỉnh mới chỉ tập trung ở 3 Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Lao động Thương binh và Xã hội,
Thương mại, Bộ Nội vụ và còn ở mức hạn chế. Các nhiệm vụ quản lý khác đối với
khu công nghiệp hiện do các cơ quan chuyên môn của tỉnh trực tiếp tham mưu
trình Ủy ban nhân dân tỉnh quyết định theo thẩm quyền. Theo đó, các Ban quản lý
các khu công nghiệp chỉ có nhiệm vụ phối hợp giải quyết hoặc làm đầu mối giúp
các doanh nghiệp khu công nghiệp đề nghị các vướng mắc, khó khăn trong quá
trình đầu tư, sản xuất kinh doanh và gửi đến các cơ quan chuyên môn của tỉnh giải
quyết theo thẩm quyền.
Với quy trình quản lý như hiện
nay đối với các khu công nghiệp, vai trò của các Ban quản lý chưa thực sự thể
hiện đúng mức là cơ quan quản lý nhà nước trực tiếp đối với khu công nghiệp. Đồng
thời, với tính chất các khu công nghiệp đã được xác định rõ chức năng, quy mô,
quy hoạh xây dựng, định hướng phát triển trong các quyết định thành lập khu
công nghiệp, thì nội dung và phạm vi quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp
cũng cần phải được thực hiện với quy trình đơn giản so với việc quản lý ngoài
khu công nghiệp và giảm thiểu tối đa các thủ tục không cần thiết, rút ngắn thời
gian chuẩn bị đầu tư và tiết kiệm chi phí cho các nhà đầu tư.
Trên cơ sở đó, các vướng mắc, hạn
chế cần nghiên cứu điều chỉnh bao gồm:
- Quy định về thẩm định thiết kế
kỹ thuật đối với các dự án nhóm B, C đầu tư vào khu công nghiệp: Quy định này
hiện đang do Sở Xây dựng các tỉnh thực hiện theo Thông tư số 16/2000/TT-BXD. Cần
được điều chỉnh và chuyển giao nhiệm vụ này cho các tổ chức tư vấn thẩm định có
pháp nhân độc lập và được thực hiện thông qua hợp đồng giữa nhà đầu tư với tổ
chức tư vấn độc lập (Hiện nay theo Nghị định số 16/2005/NĐ-CP, thì các Sở Xây dựng
chỉ còn có trách nhiệm thẩm định thiết kế cơ sở, còn thiết kế kỹ thuật do chủ đầu
tư chủ động thuê tổ chức tư vấn độc lập thẩm định theo quy định của pháp luật).
- Quy định về cấp Sổ Lao động:
Theo quy định của Bộ Luật Lao động sửa đổi, bổ sung năm 2002, người lao động phải
có Sổ Lao động do cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền cấp. Tuy nhiên, theo
khảo sát phần lớn người lao động làm việc trong các khu công nghiệp và người sử
dụng lao động đều cho rằng không cần thiết và kiến nghị nên tập trung quản lý
theo Sổ Bảo hiểm của người lao động, hiện đang được dự thảo trong Luật Bảo hiểm
xã hội.
- Quy định về cấp chứng chỉ xuất
xứ hàng hóa FORM “D” và chỉ các nước ASEAN: Hiện nay, nước ta đang hội nhập
ngày càng sâu, rộng và tham gia nhiều tổ chức thương mại của khu vực cũng như
trên thế giới. Vì vậy, mặc dù nội dung này theo khảo sát, đánh giá chưa ảnh hưởng
đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các nhà đầu tư, song để chuẩn bị đi trước
đón đầu, cải thiện môi trường đầu tư trong nước, thì quy định phân cấp này cần
được mở rộng cho nhiều loại FORM và các nước ngoài ngoài ASEAN.
- Mở rộng phạm vi phân cấp, ủy
quyền cho các Ban quản lý: Từ kết quả khảo sát cho thấy, nội dung phân cấp mới
chỉ tập trung trên 3 lĩnh vực: đầu tư, lao động, thương mại. Tuy nhiên, để quản
lý trực tiếp đối với các khu công nghiệp nằm trong quy hoạch, Ban quản lý cần
được phân cấp mạnh hơn trên các lĩnh vực về quản lý: xây dựng, môi trường; đẩy
mạnh phân cấp trong lĩnh vực quản lý lao động – cần xác định Ban quản lý là đầu
mối quản lý lao động của ngành Lao động.
- Quy định về phân cấp quản lý cấp
giấy phép đầu tư cho các dự án đầu tư vào khu công nghiệp: Hiện nay, các quy định
phân cấp đang căn cứ theo tiêu chí tổng mức đầu tư, kết hợp với quy mô và tính
chất dự án. Song, theo tinh thần đổi mới, cải cách hành chính tập trung quản lý
nhà nước theo quy hoạch, kế hoạch, các quy định phân cấp này cần điều chỉnh
theo hướng chỉ căn cứ vào tính chất dự án để phân cấp mà không khống chề về quy
mô và tổng mức đầu tư. Tuy nhiên, trong điều kiện thực hiện phân cấp hiện nay đối
với các Ban quản lý, thì trước mắt cần mở rộng phạm vi phân cấp về tổng mức đầu
tư lên đến 40 triệu USD cho các dự án đầu tư vào khu công nghiệp (kể cả đầu tư
trong nước và đầu tư nước ngoài).
- Quy định về quản lý đất đai
trong khu công nghiệp: Hiện nay, đang tồn tại một vướng mắc liên quan đến thẩm
quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các doanh nghiệp thuê lại đất của
công ty phát triển hạ tầng các khu công nghiệp. Thủ tục này thường bị kéo dài
do hồ sơ phải đi qua Công ty đầu tư và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp, Ban
quản lý tổng hợp và gửi đến Sở Tài nguyên và Môi trường tiến hành thẩm định và
trình Ủy ban nhân dân tỉnh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho phần diện
tích đất thuê lại.
- Quy định về quản lý giá cho
thuê lại đất trong khu công nghiệp: Theo quy định, thì giá đất cho thuê lại cần
có sự thỏa thuận với Ban quản lý. Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế tại các tỉnh,
việc thỏa thuận giá cho thuê lại chủ yếu được thỏa thuận giữa công ty đầu tư và
kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp với doanh nghiệp trong khu công nghiệp không
cần có sự can thiệp của Ban quản lý. Về cơ bản, các giá này được hình thành
trên cơ sở thị trường, đảm bảo tính cạnh tranh giữa các khu công nghiệp trong tỉnh
cũng như các tỉnh lân cận.
II. TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CƠ CHẾ
“MỘT CỬA – TẠI CHỖ”
1. Cơ chế “một cửa – tại chỗ”
Kể từ sau khi có Quyết định số
100/2000/QĐ-TTg ngày 17/8/2000 của Thủ tướng Chính phủ thì các Ban quản lý các
khu công nghiệp cấp tỉnh được chuyển về trực thuộc Ủy ban nhân dân các tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương. Với vị trí này, các Ban quản lý được bổ sung
các nhiệm vụ, quyền hạn theo ủy quyền của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Trên cơ sở
đó, về cơ bản, các nhiệm vụ của Ban quản lý như: tổ chức thẩm định, cấp phép đầu
tư và quản lý sau cấp phép đối với các doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp
được thực hiện theo cơ chế “một cửa – tại chỗ” tương đối thuận lợi.
Kết quả của việc chuyển giao này
trong thời gian qua đã tạo điều kiện cho hoạt động của Ban quản lý có hiệu quả
hơn do được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của các cấp chính quyền địa phương, đảm
bảo mục tiêu phát triển các khu công nghiệp làm động lực cho việc chuyển dịch
cơ cấu kinh tế, góp phần tăng trưởng kinh tế - xã hội ở địa phương. Ngược lại,
có sự quan tâm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh về phát triển đồng bộ hạ tầng ngoài
các khu công nghiệp như: hạ tầng đô thị, thương mại, dịch vụ đã góp phần cải
thiện môi trường đầu tư tăng tính hấp dẫn cho các nhà đầu tư vào các khu công
nghiệp trong thời gian qua.
Tuy nhiên, hiện nay cơ chế này vẫn
chưa được triển khai đồng bộ trên các lĩnh vực liên quan đến hoạt động đầu tư,
sản xuất kinh doanh trong khu công nghiệp làm cho hiệu quả hoạt động quản lý
chưa cao. Nguyên nhân của việc này do gặp nhiều tồn tại, vướng mắc liên quan đến
các quy định quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp cụ thể là:
- Nghị định số 36/CP của Chính
phủ ban hành ngày 24/4/1997, văn bản pháp lý cao nhất cho tổ chức, hoạt động của
các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao đã không còn phù hợp với
thực tiễn chưa được điều chỉnh.
- Cơ chế ủy quyền hiện nay của
các Bộ cho các Ban quản lý các khu công nghiệp mới chỉ được thực hiện trên các
lĩnh vực: đầu tư, lao động, thương mại, và còn trong phạm vi hẹp. Các lĩnh vực
khác như: xây dựng, môi trường cần sớm được quy định phân cấp, ủy quyền cho Ban
quản lý và hoàn thiện trong thời gian tới.
- Các quy định về phân cấp cho Ủy
ban nhân dân cấp tỉnh trong các văn bản Luật mới ban hành về các lĩnh vực: đầu
tư, doanh nghiệp, đất dai, lao động, bảo hiểm xã hội, môi trường, xây dựng đã
thay đổi so với giai đoạn trước. Theo đó, mối quan hệ giữa Ủy ban nhân dân cấp
tỉnh với Ban quản lý cũng đã có sự điều chỉnh.
- Cơ chế “một cửa – tại chỗ” còn
chưa được các tỉnh hiểu và triển khai một cách thống nhất dẫn đến:
+ Yếu tố “một cửa” còn mang nặng
tính hành chính với hình thức một cửa tiếp nhận và trả hồ sơ theo như mô hình cải
cách hành chính “một cửa” tại các cơ quan hành chính các cấp. Theo đó, Ban quản
lý chỉ có vai trò đầu mối tiếp nhận hồ sơ và chuyển cho các cơ quan chuyên môn
thẩm định theo thẩm quyền làm cho thời gian giải quyết thủ tục hành chính bị
kéo dài, làm lỡ mất cơ hội đầu tư của các nhà đầu tư.
+ Yếu tố “tại chỗ” chưa thực sự
được quan tâm đúng mức do hiện nay các quy định về phân cấp, ủy quyền còn hạn
chế. Có tỉnh còn có quan điểm cho rằng nếu phân cấp ủy quyền hết cho Ban quản
lý thì tỉnh sẽ mất vai trò và khó quản lý. Đặc biệt là đối với các nội dung
đang thực hiện theo phân cấp hiện nay, có tỉnh còn cho rằng thẩm quyền của Ủy
ban nhân dân tỉnh còn thấp hơn so với Ban quản lý trong việc cấp giấy phép đầu
tư nước ngoài cho dự án đến 40 triệu USD.
2. Vị trí, chức năng của Ban
quản lý các khu công nghiệp
Theo kết quả khảo sát và đánh
giá tình hình phát triển các khu công nghiệp, các tỉnh đều có ý kiến thống nhất
khẳng định về vị trí các Ban quản lý các khu công nghiệp là cơ quan trực thuộc Ủy
ban nhân dân tỉnh là phù hợp. Chức năng của các Ban quản lý thực hiện các nhiệm
vụ quản lý nhà nước trực thuộc đối với các khu công nghiệp theo phân cấp hoặc ủy
quyền, làm đầu mối giải quyết các yêu cầu của các nhà đầu tư theo cơ chế “một cửa
– tại chỗ” và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ đầu tư.
Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của
các Ban quản lý vẫn còn hạn chế do các quy định về phân cấp, ủy quyền chưa đồng
bộ. Vì vây, để phát huy hiệu quả của cơ chế “một cửa – tại chỗ”, các tỉnh cần
phải cải cách thực sự trong việc tổ chức, phân công, phối hợp giữa Ban quản lý
với các cơ quan chuyên môn của tỉnh, trong đó Ban quản lý là cơ quan đầu mối,
trực tiếp tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh, được Ủy ban nhân dân tỉnh ủy quyền
quản lý trực tiếp các khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh một cách đồng bộ trên
các lĩnh vực liên quan đến phát triển các khu công nghiệp như: đầu tư, xây dựng,
lao động, môi trường, đất đai, thương mại.
3. Cơ chế phối hợp giữa Ban
quản lý các khu công nghiệp với các cơ quan chuyên môn của tỉnh
a. Trong lĩnh vực đầu tư:
- Các Ban quản lý được xác định
là vai trò chủ trì, phối hợp với Sở Kế hoạch và Đầu tư trong công tác vận động,
thu hút đầu tư vào các khu công nghiệp, khu chế xuất; xây dựng quy hoạch phát
triển và quản lý các KCN, KCX; quy hoạch các ngành, doanh nghiệp đầu tư vào
KCN, KCX; quy hoạch phát triển các công trình hạ tầng ngoài hàng rào KCN,
KCX và làm đầu mối thực hiện hoạt động tranh tra, kiểm tra doanh nghiệp hoạt động
trong KCN, KCX.
- Các Ban quản lý trực tiếp thực
hiện và xử lý các vấn đề liên quan đến hoạt động của các KCN, KCX và các doanh
nghiệp trong KCN, KCX trên địa bàn tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ quyền hạn quy
định tại Điều 27 của Nghị định số 36/CP của Chính phủ và Quyết định ủy quyền của
các Bộ, ngành Trung ương.
- Các Ban quản lý đã phối hợp với
Sở Kế hoạch và Đầu tư xây dựng và công khai các quy định về hồ sơ, quy trình,
thủ tục trong việc thẩm định, cấp, điều chỉnh Giấy phép đầu tư; đáp ứng thời
gian quy định về thẩm định và cấp Giấy phép đầu tư quy định theo Luật Đầu tư nước
ngoài tại Việt Nam và Luật Doanh nghiệp.
- Kết quả công tác phối hợp được
thực hiện tương đối tốt, về cơ bản đáp ứng được các yêu cầu của nhà đầu tư vào
khu công nghiệp.
b. Trong lĩnh vực lao động:
- Ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn
thực hiện theo ủy quyền của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, các Ban quản
lý được xác định là đầu mối, phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội
giải quyết theo thẩm quyền hoặc báo cáo, trình Bộ Lao động - Thương binh và Xã
hội xem xét, quyết định theo thẩm quyền.
- Với vai trò làm đầu mối, Ban
quản lý thực hiện các nội dung cụ thể sau:
+ Tiếp nhận đăng ký nhu cầu lao
động và hướng dẫn các doanh nghiệp tuyển dụng, giao kết hợp đồng lao động, xây
dựng thỏa ước lao động tập thể, nội quy lao động, kê khai cấp sổ lao động, thực
hiện công tác bảo hộ lao động theo quy định của pháp luật;
+ Tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ xin
cấp sổ lao động, hồ sơ khai báo, đăng ký xin cấp Giấy phép sử dụng các loại máy
móc thiết bị, vật tư và các hóa chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động
và chuyển đến Sở Lao động - Thương binh và Xã hội giải quyết theo thẩm quyền.
+ Dự báo và xây dựng chương
trình, kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực phục vụ các khu công nghiệp, khu chế xuất
trình Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt.
+ Hướng dẫn các doanh nghiệp thực
hiện các biện pháp giải quyết tranh chấp lao động theo quy định của pháp luật.
+ Tham gia xây dựng kế hoạch
thanh tra, kiểm tra định kỳ và phối hợp trong việc kiểm tra, thanh tra đột xuất
theo chuyên ngành đảm bảo đúng pháp luật và không gây ảnh hưởng đến tình hình
hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
+ Tổng hợp các báo cáo về tình
hình lao động của doanh nghiệp gửi Sở Lao động - Thương binh và Xã hội và Chi cục
Thống kê tỉnh, thành phố.
- Để thực hiện các nhiệm vụ
trên, các Ban quản lý đã phối hợp với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội xây dựng
và công khai các quy định về hồ sơ, quy trình, thủ tục trong các việc:
tuyển dụng, giao kết hợp đồng lao động; cấp Giấy phép lao động cho người nước
ngoài; bảo hộ lao động; giải quyết tranh chấp lao động; kiểm tra, thanh tra;
báo cáo, trao đổi thông tin đáp ứng các quy định theo Bộ Luật Lao động, Luật
Thanh tra và các quy định pháp lý liên quan.
c. Trong lĩnh vực thương mại:
- Bên cạnh các nhiệm vụ, quyền hạn
trực tiếp thực hiện theo ủy quyền của Bộ Thương mại trong việc xét duyệt kế hoạch
xuất nhập khẩu và quản lý hoạt động thương mại của các doanh nghiệp thuộc các
khu công nghiệp, khu chế xuất, các Ban quản lý được xác định là cơ quan chủ
trì, phối hợp với Sở Thương mại hướng dẫn một số nội dung cụ thể sau:
+ Lập kế hoạch xuất nhập khẩu và
quản lý các hoạt động thương mại của doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, các
bên hợp doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh đóng trên địa bàn tỉnh (không
nằm trong các khu công nghiệp, khu chế xuất) theo đúng các quy định của nhà nước;
+ Cung cấp thông tin định kỳ
hàng tháng, quý, năm về tình hình hoạt động xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp
trong khu công nghiệp, khu chế xuất cho Sở Thương mại.
d. Trong lĩnh vực xây dựng:
- Căn cứ vào Quy hoạch chi tiết
khu công nghiệp được duyệt, Ban quản lý có thẩm quyền xem xét, thỏa thuận và cấp
Chứng chỉ quy hoạch cho các nhà đầu tư vào khu công nghiệp.
- Các nội dung khác liên quan đến
lĩnh vực xây dựng như: xây dựng quy hoạch phát triển hệ thống các khu công nghiệp;
lập hoặc điều chỉnh và trình duyệt quy hoạch chi tiết các khu công nghiệp; thẩm
tra và phê duyệt thiết kế cơ sở, Ban quản lý thực hiện vai trò đầu mối thực hiện,
hướng dẫn và chuyển Sở Xây dựng phê duyệt hoặc trình Ủy ban nhân dân tỉnh quyết
định.
- Về công tác thanh tra, kiểm
tra: Ban quản lý là cơ quan chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng thanh, kiểm tra
việc thực hiện quy hoạch, đảm bảo chất lượng các công trình xây dựng hạ tầng
khu công nghiệp và các dự án đầu tư tại khu công nghiệp. Riêng đối với các dự
án đầu tư trực tiếp nước ngoài, thì Sở Xây dựng thực hiện chức năng chủ trì, phối
hợp với Ban quản lý thực hiện thanh, kiểm tra.
- Về xử lý vi phạm:
+ Đối với các dự án đầu tư và
kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp và dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài, Ban quản
lý phối hợp với Sở Xây dựng thống nhất phương án, hình thức xử lý hoặc trình Ủy
ban nhân dân tỉnh giải quyết theo thẩm quyền.
+ Đối với các dự án đầu tư trong
khu công nghiệp, Ban quản lý chủ trì, quyết định xử lý các vi phạm. các trường
hợp nghiêm trọng, Ban quản lý phối hợp với Sở Xây dựng để quyết định phương án,
hình thức xử lý hoặc trình Ủy ban nhân dân tỉnh giải quyết theo thẩm quyền.
e. Trong lĩnh vực môi trường và
đất đai:
- Về lĩnh vực môi trường:
+ Các Ban quản lý hiện đang thực
hiện xem xét và cấp Phiếu xác nhận “Bản đăng ký đạt tiêu chuẩn môi trường”.
+ Đối với các dự án phải có Báo
cáo đánh giá tác động môi trường, thì Ban quản lý hướng dẫn nhà đầu tư lập hồ
sơ chuyển Sở Tài nguyên, Môi trường và Nhà đất thẩm định theo quy định của pháp
luật.
- Về lĩnh vực đất đai:
+ Ban quản lý chủ trì thực hiện
xây dựng kế hoạch sử dụng đất theo quy hoạch phát triển các khu công nghiệp
trên địa bàn tỉnh gửi Sở Tài nguyên Môi trường và Nhà đất thẩm định, trình Ủy
ban nhân dân tỉnh quyết định giao đất, cho thuê đất.
+ Ban quản lý hướng dẫn các nhà
đầu tư lập hồ sơ thuê đất, xin giao đất, thuê lại đất, mặt nước, chuyển quyền sử
dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất theo quy định của pháp luật
về đất đai.
4. Mối quan hệ giữa Ban quản
lý với cơ quan quản lý nhà nước đối với các khu công nghiệp
Theo kết quả khảo sát, đánh giá,
thì hiện nay, việc quan hệ giữa các Ban quản lý các khu công nghiệp với các Bộ,
ngành mới chỉ chủ yếu tập trung trong các lĩnh vực: đầu tư, lao động và thương
mại. Đối với các lĩnh vực này, các cơ quan quản lý nhà nước đối với các khu
công nghiệp về ngành, lĩnh vực hiện đang ủy quyền cho các Ban quản lý thực hiện
một số nội dung quản lý nhà nước đối với khu công nghiệp.
Để đảm bảo thực hiện các nhiệm vụ
theo ủy quyền, về cơ bản các Ban quản lý đã chủ động tổ chức triển khai tương đối
tốt các công tác sau:
- Xây dựng và công khai các quy
định về hồ sơ, quy trình, trình tự, thủ tục đăng ký, cấp, điều chỉnh hoặc thu hồi
Giấy phép đầu tư cho các dự án vào khu công nghiệp.
- Hướng dẫn các thủ tục và cấp
Giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc trong khu công nghiệp trong thời
hạn dưới 3 tháng; chấp thuận đăng ký nội quy lao động và thỏa ước lao động tập
thể của doanh nghiệp hoạt động trong khu công nghiệp.
- Hướng dẫn lập danh mục, kế hoạch
xuất nhập khẩu và cấp chứng chỉ xuất xứ hàng hóa sản xuất trong khu công nghiệp.
Ngoài các công tác trên, các nội
dung công việc vượt quá quyền hạn được ủy quyền, Ban quản lý có trách nhiệm báo
cáo các Bộ, ngành xem xét, giải quyết theo thẩm quyền. Tuy nhiên, như đã đánh
giá ở các phần trên, thì nội dung ủy quyền của các Bộ hiện nay còn đang hạn chế
và chưa đồng bộ. Trong thời gian tới, để thực hiện Nghị quyết số 08/2004/NQ-CP
thì Chính phủ cần đẩy mạnh phân cấp cho chính quyền cấp tỉnh, điều này sẽ tạo điều
kiện để Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phân cấp hoặc ủy quyền đồng bộ cho các Ban quản
lý trên các lĩnh vực: đầu tư, xây dựng, lao động, thương mại, môi trường, đất
đai, đảm bảo Ban quản lý có đủ thực quyền để tổ chức quản lý theo cơ chế “một cửa
– tại chỗ” đối với các khu công nghiệp có hiệu quả hơn.
III. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT ĐỐI VỚI
BAN QUẢN LÝ CÁC KHU CÔNG NGHIỆP
1. Mô hình tổ chức
Về cơ bản, việc tổ chức và chuyển
các Ban quản lý các khu công nghiệp về trực thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh được các
tỉnh đánh giá cao; phù hợp với tiến trình cải cách tổ chức bộ máy hành chính
nhà nước; gắn kết trách nhiệm và tăng cường vai trò chỉ đạo của Ủy ban nhân dân
các tỉnh trong việc xây dựng quy hoạch, phát triển các khu công nghiệp trong
quy hoạch phát triển chung của toàn tỉnh. Vì vậy, để tiếp tục cải thiện môi trường
đầu tư, trong đó yếu tố ổn định về tổ chức cơ quan quản lý đối với các khu công
nghiệp đang được các nhà đầu tư quan tâm, thì trong giai đoạn này, mô hình tổ
chức các Ban quản lý cần được tiếp tục duy trì như hiện nay.
Tuy nhiên, trên thực tế hiện nay
ở một số tỉnh như: Thanh Hóa, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Nam, Quảng
Ngãi, Kon Tum, Bình Định đang hình thành và đồng thời tồn tại nhiều tổ chức các
Ban quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế, khu kinh tế cửa khẩu trên địa bàn
một tỉnh. Vì vậy, để thực hiện quản lý thống nhất các khu này theo các cơ chế,
chính sách, mô hình tổ chức các Ban quản lý này cần được tiếp tục nghiên cứu và
hoàn thiện theo hướng tinh gọn hơn. Những tỉnh có khu công nghiệp thì lập Ban
quản lý các khu công nghiệp, các tỉnh có cả khu công nghiệp và khu kinh tế thì
lập Ban quản lý khu kinh tế.
Mặt khác, qua khảo sát đánh giá
tình hình hoạt động các khu công nghiệp cho thấy, đối với các tỉnh có khả năng
tổ chức, thu hút được các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư, kinh doanh hạ
tầng khu công nghiệp, thì về cơ bản các công tác quản lý nghiệp vụ đối với các
khu công nghiệp trong các lĩnh vực: lao động, xây dựng, môi trường, hỗ trợ xúc
tiến đầu tư được các công ty đầu tư và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp trực
tiếp thay mặt Ban quản lý tổ chức quản lý tương đối tốt theo Quy chế tổ chức và
hoạt động chung của các khu công nghiệp và Quy chế riêng đối với từng khu. Theo
đó, vai trò của các Ban quản lý sẽ được tập trung vào việc quản lý các khu công
nghiệp theo quy hoạch, kế hoạch, tăng cường hoạt động kiểm tra, giám sát sau cấp
phép và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ đầu tư để thúc đẩy phát triển các khu công
nghiệp.
Từ các cơ sở điều kiện thực tế
trên, về lâu dài, mô hình tổ chức các Ban quản lý cần được nghiên cứu đảm bảo
đáp ứng các yêu cầu sau: tổ chức tinh gọn, hiệu quả, đủ thẩm quyền (để thực hiện
tốt cơ chế “một cửa – tại chỗ”), tập trung vào công tác quản lý bằng quy hoạch,
cơ chế, chính sách, hậu kiểm và tổ chức cung ứng các dịch vụ công (hỗ trợ đầu
tư và xúc tiến thương mại).
2. Vị trí, chức năng
Trên cơ sở thực trạng thực hiện
chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các Ban quản lý hiện nay, các kiến nghị về vị
trí, chức năng cụ thể như sau:
- Về vị trí: Cần thống nhất Ban
quản lý các khu công nghiệp, khu kinh tế thuộc Ủy ban nhân dân tỉnh.
- Về chức năng: Cần tiếp tục khẳng
định Ban quản lý thực hiện chức năng quản lý nhà nước trực tiếp đối với khu
công nghiệp. Tuy nhiên, cần mở rộng phạm vi phân cấp, ủy quyền tương đối đồng bộ
trên các lĩnh vực liên quan đến khu công nghiệp để Ban quản lý thực hiện được
nhiệm vụ dịch vụ hành chính công đối với các nhà đầu tư vào khu công nghiệp.
3. Nhiệm vụ, quyền hạn
Để đảm bảo thực hiện cơ chế “một
cửa – tại chỗ” đối với các khu công nghiệp, Ban quản lý cần được đẩy mạnh phân
cấp, ủy quyền quản lý trong các lĩnh vực với các nội dung như sau:
- Về lĩnh vực đầu tư:
+ Mở rộng phạm vi thẩm quyền cấp
giấy phép đầu tư cả trong và ngoài nước đến 40 triệu USD.
+ Phân cấp cho Ban quản lý cấp
ưu đãi đầu tư cho các doanh nghiệp đầu tư vào khu công nghiệp theo quy định của
pháp luật.
- Về lĩnh vực lao động:
+ Mở rộng thẩm quyền cấp phép
lao động cho người nước ngoài làm việc trong khu công nghiệp.
+ Phân cấp cho Ban quản lý làm đầu
mối chủ trì theo dõi, quản lý đối với lao động trong khu công nghiệp theo hướng
dẫn chung của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.
- Về lĩnh vực thương mại:
+ Trước mắt, cần mở rộng phạm vi
ủy quyền hoặc phân cấp cho Ban quản lý trong việc cấp chứng chỉ xuất xứ hàng
hóa thuộc FORM “B”.
+ Mở rộng thẩm quyền cấp chứng
chỉ xuất nhập khẩu đi các nước thuộc các tổ chức quốc tế mà Việt Nam là thành
viên tham gia.
- Về lĩnh vực xây dựng:
+ Đề nghị Ủy ban nhân dân tỉnh ủy
quyền giao Ban quản lý thẩm định thiết kế cơ sở đối với các dự án đầu tư trong
nước thuộc nhóm B, C vào khu công nghiệp.
- Về lĩnh vực đất đai:
+ Cần ủy quyền cho các Ban quản lý
làm đầu mối chủ trì, trực tiếp thẩm định và trình Ủy ban nhân dân tỉnh cấp Giấy
chứng nhận quyền sử dụng đối với phần diện tích đất thuê lại của các nhà đầu tư
trong khu công nghiệp.
+ Giao Ban quản lý làm đầu mối
chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên, Môi trường và Nhà đất xây dựng quy hoạch
phát triển quỹ đất để phát triển các khu công nghiệp cho phù hợp với quy hoạch
kinh tế - xã hội chung của tỉnh.
- Về lĩnh vực thanh tra:
+ Cần hướng dẫn thống nhất nhiệm
vụ thanh tra của các Ban quản lý để các Ban quản lý có đủ công cụ quản lý trong
công tác thanh tra, kiểm tra sau cấp phép đối với các doanh nghiệp trong khu
công nghiệp.
+ Khi đã ổn định tổ chức và làm
rõ nhiệm vụ thanh tra của các Ban quản lý, thì Ủy ban nhân dân tỉnh cần giao
cho Ban quản lý các khu công nghiệp làm đầu mối phối hợp các tổ chức thanh tra
chuyên ngành của các Sở Xây dựng, đăng ký chương trình, kế hoạch thanh, kiểm
tra theo định kỳ, đột xuất để tránh ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp.
4. Cơ cấu tổ chức
- Cần sớm hoàn thiện tổ chức
thanh tra tại các Ban quản lý để thực hiện chức năng quản lý nhà nước trực tiếp
theo cơ chế “một cửa – tại chỗ” đối với các khu công nghiệp.
- Để đảm bảo đủ điều kiện tiếp
nhận các nhiệm vụ theo phân cấp, ủy quyền đồng bộ trên các lĩnh vực, các Ban quản
lý cần phải có kế hoạch kiện toàn các phòng quản lý môi trường, lao động, xây dựng
(về con người và trang thiết bị) đáp ứng các tiêu chuẩn chuyên môn nghiệp vụ về
từng ngành, lĩnh vực.
- Cần củng cố, tăng cường vai
trò của tổ chức cung ứng các dịch vụ công trong việc hỗ trợ đầu tư và xúc tiến
thương mại vào các khu công nghiệp.
- Để duy trì và phát triển ổn định
nguồn lao động, cần xã hội hóa hoạt động đào tạo nguồn nhân lực, giới thiệu việc
làm (đặc biệt khuyến khích cho các công ty đầu tư, kinh doanh hạ tầng khu công
nghiệp tham gia vào lĩnh vực này). Tuy nhiên, với vai trò Ban quản lý là trung
tâm, cần xác định Trung tâm giới thiệu việc làm (đơn vị trực thuộc Ban quản lý)
là đầu mối tổng hợp, cung cấp thông tin về nguồn lao động, tổ chức đăng ký sử dụng
lao động, phổ biến và giải quyết các vướng mắc cho người lao động về các nội
dung liên quan đến lĩnh vực lao động.
5. Biên chế
Trên cơ sở các kiến nghị về bổ
sung chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn theo phân cấp, ủy quyền và cơ cấu tổ chức của
các Ban quản lý, về cơ bản các Ban quản lý đều có nhu cầu bổ sung biên chế về
các lĩnh vực: thanh tra, môi trường, lao động để có đủ điều kiện thực hiện các
nhiệm vụ được giao.
Những kiến nghị, đề xuất nêu
trên, Bộ Nội vụ có trách nhiệm phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các Bộ,
ngành liên quan để trình Chính phủ:
Phương án 1: Chính phủ ban hành
một Nghị định riêng quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của
Ban quản lý khu công nghiệp, khu kinh tế để thay thế Nghị định số 36/CP ngày
24/4/1997 của Chính phủ.
Phương án 2: Sửa Chương quy định
về Ban quản lý, trách nhiệm các Bộ, ngành, địa phương khi trình Chính phủ Nghị
định hướng dẫn Luật Đầu tư năm 2005.