1. Các đối tượng phải đánh giá tác động môi trường
Căn cứ Điều 30 Luật Bảo vệ môi trường 2020 thì chỉ những dự án nhóm I và một số dự án nhóm II phải được thực hiện đánh giá tác động môi trường, cụ thể các dự án này bao gồm:
- Tất cả dự án đầu tư nhóm I:
+ Dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất lớn; dự án thực hiện dịch vụ xử lý chất thải nguy hại; dự án có nhập khẩu phế liệu từ nước ngoài làm nguyên liệu sản xuất;
+ Dự án thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường; dự án không thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường với quy mô, công suất lớn nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;
+ Dự án sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển với quy mô lớn hoặc với quy mô trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;
+ Dự án khai thác khoáng sản, tài nguyên nước với quy mô, công suất lớn hoặc với quy mô, công suất trung bình nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;
+ Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất quy mô trung bình trở lên nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;
+ Dự án có yêu cầu di dân, tái định cư với quy mô lớn.
- Một số dự án đầu tư nhóm II:
+ Dự án sử dụng đất, đất có mặt nước, khu vực biển với quy mô trung bình hoặc với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;
+ Dự án khai thác khoáng sản, tài nguyên nước với quy mô, công suất trung bình hoặc với quy mô, công suất nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;
+ Dự án có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất với quy mô nhỏ nhưng có yếu tố nhạy cảm về môi trường;
+ Dự án có yêu cầu di dân, tái định cư với quy mô trung bình.
Lưu ý: Các đối tượng trên thuộc dự án đầu tư công khẩn cấp theo quy định của pháp luật về đầu tư công không phải thực hiện đánh giá tác động môi trường.
2. Thực hiện đánh giá tác động môi trường trước hay sau khi có chủ trương đầu tư dự án
Theo quy định tại Khoản 1 Điều 31 Luật Bảo vệ môi trường 2020 quy định “Đánh giá tác động môi trường được thực hiện đồng thời với quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc tài liệu tương đương với báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án”.
Do vậy, đối với trường hợp dự án phải có quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư, đầu tư công, đầu tư theo phương thức đối tác công tư, xây dựng, thì ĐTM được thực hiện sau khi dự án được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư.
Dưới đây là tổng hợp những văn bản có quy định liên quan đến thực hiện đánh giá tác động môi trường:
1
Luật Bảo vệ môi trường 2020
Luật bảo vệ môi trường số 72/2020/QH14, ban hành ngày 17/11/2020, có hiệu lực từ ngày 01/01/2022. Theo đó, việc thực hiện đánh giá tác động môi trường được quy định tại Mục 3 Chương IV của Luật này.
2
Nghị định 45/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường
Nghị định này quy định các hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm hành chính về đánh giá tác động môi trường tại Điều 10, Điều 13 áp dụng từ ngày 25/08/2022.
3
Nghị định 08/2022/NĐ-CP hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường
Ngày 10/01/2022, Chính phủ ban hành Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường. Nghị định này có hiệu lực từ ngày 10/01/2022 và hướng dẫn nội dung về đánh giá tác động môi trường tại Điều 33, Khoản 4 Điều 37 Luật Bảo vệ môi trường 2020.
4
Thông tư 02/2022/TT-BTNMT hướng dẫn Luật Bảo vệ môi trường do Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành
Thông tư này quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, Nghị định 08/2022/NĐ-CP. Trong đó, quy định chi tiết về đánh giá tác động môi trường tại Mục 2 Chương III (hướng dẫn Điều 32, Khoản 11 Điều 34 Luật bảo vệ môi trường 2020; quy định mẫu Biên bản họp tham vấn tại Điểm b Khoản 3 Điều 26 Nghị định 08/2022/NĐ-CP), có hiệu lực từ ngày 10/01/2022.
5
Thông tư 38/2023/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường do cơ quan trung ương thực hiện thẩm định do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành
Ngày 08/6/2023, Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành Thông tư 38/2023/TT-BTC quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường do cơ quan trung ương thực hiện thẩm định. Mức thu phí được quy định cụ thể tại Biểu mức thu phí ban hành kèm theo Điều 3 của Thông tư và áp dụng từ ngày 01/08/2023.