NGÂN
HÀNG NHÀ NƯỚC
********
|
CỘNG
HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
********
|
Số: 481/NHNN-CSTT
V/v thẩm định Nghị định sửa đổi bổ sung Nghị
định 178 của Bộ Tư pháp
|
Hà
Nội, ngày 10 tháng 5 năm 2002
|
Kính
gửi: Văn phòng Chính phủ
Thực hiện chương trình soạn thảo văn
bản pháp luật năm 2002 của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã gửi Bộ Tư pháp thẩm
định dự thảo Nghị định sửa đổi bổ sung Nghị định 178/1999/NĐ-CP ngày 29/12/1999
về bảo đảm tiền vay của các tổ chức tín dụng và tờ trình Chính phủ về dự thảo
Nghị định này.
Ngân hàng Nhà nước đã nhận được văn bản
thẩm định số 293/TP-PLDSTK ngày 25/3/2002 của Bộ Tư pháp về việc thẩm định dự
thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 178. Về các vấn đề nêu trong văn bản
này. Ngân hàng Nhà nước có ý kiến như sau:
1. Ngân hàng Nhà nước đã rà soát, chỉnh
sửa 2 điểm của dự thảo Nghị định và tờ trình Chính phủ
a. Về giữ giấy tờ tài sản cầm cố, thế
chấp ở phương tiện vận tải có tham gia hoạt động tuyến quốc tế.
Khoản 2 Điều 12 Nghị định
178 quy định: "Đối với tài sản cầm cố, thế chấp là phương tiện vận tải,
tàu thuyền đánh bắt thủy, hải sản có giấy chứng nhận đăng ký thì, tổ chức tín dụng
giữ bản chính giấy chứng nhận đăng ký, chủ phương tiện được dùng bản sao có chứng
nhận của Công chứng nhà nước và xác nhận của tổ chức tín dụng (nơi nhận cầm
cố, thế chấp) để lưu hành phương tiện trong thời hạn cầm cố, thế chấp. Tổ chức
tín dụng chỉ xác nhận vào một bản sao giấy chứng nhận đăng ký phương tiện sau
khi đã có chứng nhận của Công chức Nhà nước".
Theo quy định này tổ chức tín dụng giữ
bản chính giấy chứng nhận đăng ký phương tiện vận tải, tàu thuyền đánh bắt thủy,
hải sản, còn khách hàng vay giữ bản sao để lưu hành. Tuy nhiên, sau một thời
gian thực hiện, Bộ Giao thông vận tải đã phát hiện và đề nghị xử lý vướng mắc về
giữ giấy chứng nhận đăng ký đối với tàu bay, tàu biển có tham gia hoạt động tuyến
quốc tế. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho ý kiến
chỉ đạo tại văn bản số 839/CP-KTTH ngày 11/9/2000: "Cho phép các tổ chức
tín dụng giữ bản sao Giấy chứng nhận đăng ký có chứng nhận của cơ quan Công chứng
Nhà nước đối với tài sản cầm cố có thế chấp là tàu bay, tàu biển có tham
gia hoạt động tuyến quốc tế".
Để bảo đảm tính đồng bộ của các quy định
nói trên, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đề nghị sửa đổi, bổ sung Khoản
2 Điều 12 Nghị định 178 như sau: Đối với tài sản cầm cố, thế chấp là phương
tiện vận tải, tàu thuyền đánh bắt thủy, hải sản có giấy chứng nhận đăng ký, tổ
chức tín dụng giữ bản chính giấy chứng nhận đăng ký, khách hàng vay khi sử dụng
phương tiện được dùng bản sao có giấy chứng nhận của Công chức Nhà nước và xác
nhận của tổ chức tín dụng, nơi nhận cầm cố, thế chấp để lưu hành phương tiện đó
trong thời hạn cầm cố, thế chấp. Tổ chức tín dụng chỉ xác nhận vào một bản
sao giấy chứng nhận đăng ký phương tiện sau khi đã có chứng nhận của Công chứng
Nhà nước. Nếu tài sản cầm cố, thế chấp là tàu bay, tàu biển tham gia hoạt động
trên tuyến quốc tế, tổ chức tín dụng giữ bản sao giấy chứng nhận đăng ký có chứng
nhận của Công chức Nhà nước".
b. Chỉnh sửa Khoản 13 Điều 1 dự thảo
Nghị định về phạm vi bảo đảm tiền vay của tài sản như sau:
Một tài sản bảo đảm được dùng để bảo
đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ trả nợ tại một hoặc nhiều tổ chức tín dụng. Trường
hợp tài sản được dùng để bảo đảm cho các nghĩa vụ trả nợ tài nhiều tổ chức tín
dụng, thì phải có đủ các điều kiện: Tài sản đã đăng ký quyền sở hữu, đối với đất
đai đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; các giao dịch bảo đảm liên
quan đến tài sản này đã được đăng ký tại cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm: các
tổ chức tín dụng cùng nhận một tài sản bảo đảm phải thoả thuận với nhau bằng
văn bản về việc giữ bản chính giấy tờ về tài sản bảo đảm, về việc xử lý tài sản
bảo đảm để thu hồi nợ nếu khách hàng không trả được nợ; giá trị tài sản bảo
đảm được xác định tại thời điểm ký kết hợp đồng bảo đảm của lần tiếp theo sau
phải lớn hơn tổng giá trị các nghĩa vụ trả nợ được bảo đảm tại các tổ chức tín
dụng trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
2. Ý kiến về các vấn đề khác
a. Về việc sửa đổi Khoản
2 Điều 12 Nghị định 178 theo hướng chủ phương tiện giữ bản chính giấy tờ chứng
nhận đăng ký, thông báo cho cơ quan đăng ký quyền sở hữu biết về tài sản đã được
cầm cố, thế chấp, tổ chức tín dụng giữ bản sao giấy chứng nhận đăng ký;
Việc giữ giấy chứng nhận đăng ký đối
với tàu bay, tàu biển, Ngân hàng Nhà nước đã kiến nghị sửa đổi như trình bày tại
điểm 1 trên đây.
Đối với phương tiện vận tải hoạt động
tuyến nội địa tiếp tục thực hiện theo quy định như Khoản 2 Điều
12 Nghị định 178, vì: quy định này đã được các Bộ, ngành có liên quan
nhất trí khi Chính phủ thông qua Nghị định 178 nhằm tạo điều kiện cho các
phương tiện vận tải lưu hành bình thường và chủ phương tiện vay vốn để phát triển
sản xuất, kinh doanh, việc chủ phương tiện giữ bản chính giấy chứng nhận đăng
ký và thông báo cho cơ quan đăng ký quyền sở hữu sẽ xảy ra rủi ro lớn cho
tín dụng ngân hàng, do chủ phương tiện tự ý bán phương tiện vận tải đã cầm cố,
thế chấp mà không trả nợ vay, trên thực tế các tổ chức tín dụng đã gặp nhiều rủi
ro do hiện tượng này.
b. Về vấn đề bổ sung việc xử lý tài sản
bảo đảm tiền vay là giá trị quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất:
Nghị định 178 và Thông tư liên tịch số
03/2001/TTLT/NHNN-BTB-BCA-BTC-TCĐC đã quy định về tài sản bảo đảm và xử lý tài
sản bảo đảm tiền vay của khách hàng là động sản, bất động sản, trong đó
đã bao gồm cả giá trị quyền sử dụng đất; trên thực tế các tổ chức tín dụng và
khách vay không phản ánh vướng mắc về vấn đề nói trên. Vì thế, không cần thiết
phải bổ sung việc xử lý tài sản bảo đảm tiền vay là giá trị quyền sử dụng đất,
tài sản gắn liền với đất.
c. Về việc khái quát một số nội dung
cơ bản tại mục X, mục XI, của Thông tư 03 để sửa đổi, bổ
sung Điều 35 Nghị định 178.
Điều 35 Nghị định 178
đã quy định cụ thể có tính nguyên tắc và phù hợp với quy định của pháp luật có
liên quan về trách nhiệm của các cơ quan có thẩm quyền trong việc xử lý tài sản
bảo đảm của tổ chức tín dụng. Theo đó, Thông tư liên tịch số
03/2001/TTLT/NHNN-BTP-BCA-BTC-TCĐC ngày 23/04/2001 hướng dẫn việc xử lý tài sản
bảo đảm tiền vay để thu hồi nợ cho tổ chức tín dụng đã cụ thể hóa Điều 35 Nghị định 178, các tổ chức tín dụng đã có đủ cơ sở
pháp lý để thực hiện không nên đặt ra việc sửa đổi bổ sung Điều
35 Nghị định 178.
d. Về việc dùng từ "tổ chức thay
thế từ "pháp nhân" tại Khoản 4 Điều 1 Nghị định 178.
Khoản 4 Điều 1 của dự thảo Nghị định
sửa đổi, bổ sung Nghị định 178 có ghi: Khách hàng vay là các cá nhân, hộ gia
đình, tổ hợp tác, doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, pháp nhân Việt Nam và
cá nhân, pháp nhân nước ngoài có đủ điều kiện vay vốn tại tổ chức tín dụng theo
quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Quy định này cụ thể, để thực hiện,
phù hợp với quy định tại Điều 94, 832 của Bộ Luật Dân sự về
pháp nhân trong nước, pháp nhân nước ngoài và Điều 1 Luật Doanh
nghiệp về các loại hình doanh nghiệp. Vì thế, không cần thiết thay thế từ
"pháp nhân" bằng từ "tổ chức"
đ. Về việc sửa đổi Điều
7 Nghị định 178:
Như đã giải trình cụ thể tại tờ trình
Chính phủ số 204/NHNN-CSTT ngày 28/02/2002 về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định
178, thì Điều 7 Nghị định này cần phải sửa đổi, bổ sung cả
3 Khoản cho phù hợp với quy định của Bộ Luật Dân sự, Luật Đất đai sửa đổi và điều
kiện thực tế hiện nay. Nếu chỉ bổ sung thêm cụm từ "bảo lãnh bằng giá trị
quyền sử dụng đất" vào Khoản 2 Điều 7 như ý kiến của Bộ
Tư pháp thì chưa đủ, không xử lý được vướng mắc theo kiến nghị của tổ chức tín
dụng và khách hàng vay về điều kiện, thủ tục nhận tài sản bảo đảm.
e. Về vấn đề sửa đổi Nghị định 178 một
cách căn bản hơn trong điều kiện đã thành lập cơ quan đăng ký quốc gia giao dịch
bảo đảm
Ý kiến này của Bộ Tư pháp chưa được cụ
thể, cho nên Ngân hàng Nhà nước chưa có căn cứ để bổ sung thêm những vấn đề sửa
đổi, bổ sung như đã kiến nghị trong tờ trình Chính phủ số 204/NHNN-CSTT ngày
28/02/2002 và dự thảo Nghị định gửi Bộ Tư pháp thẩm định.
Năm 2001, Cơ quan đăng ký quốc gia
giao dịch bảo đảm đã được thành lập và đi vào hoạt động làm nhiệm vụ đăng ký
giao dịch bảo đảm động sản nhưng mới có một số điểm hoạt động ở những thành phố
lớn, phần lớn các địa phương chưa có : việc đăng ký giao dịch bảo đảm bất động
sản đối với doanh nghiệp đăng ký tại Sở địa chính, hộ gia đình, cá nhân đăng ký
tại UBND xã phường quy định của Nghị định số 08/2000/NĐ-CP ngày 11/03/2000.
Theo phản ánh của Bộ Tư pháp và khách hàng vay tổ chức tín dụng, nhiều địa
phương chưa thực hiện việc đăng ký giao dịch bất động sản do chưa bố trí được
nhân sự. Bộ Tài chính chưa ban hành thông tư hướng dẫn về lệ phí, việc đăng ký
gây nhiều phiền hà cho khách hàng: việc đăng ký động sản tại cơ quan đăng
ký quốc gia giao dịch bảo đảm có ít khách hàng đăng ký, do các bên trong quan hệ
vay vốn cho rằng hợp đồng bảo đảm dù có đăng ký hay không đăng ký giao dịch bảo
đảm thì vẫn có giá trị pháp lý và việc đăng ký đối với họ chưa có tác dụng thiết
thực. Như vậy, hoạt động về đăng ký giao dịch bảo đảm đã và đang có nhiều khó
khăn, trở ngại, khó có thể hoạt động đồng bộ, nề nếp trong thời gian tới đây,
chưa có đủ cơ sở điều kiện pháp lý và thực tế để cho rằng việc đăng ký giao dịch
bảo đảm có thể thay thế cho các quy định của pháp luật về giao dịch bảo đảm.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam xin gửi
Văn phòng Chính phủ để tổng hợp, báo cáo Chính phủ.
|
THỐNG
ĐỐC NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC
PHÓ THỐNG ĐỐC
Dương Thu Hương
|