|
BỘ NÔNG NGHIỆP
VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 661/CT-BNN-TL
|
Hà Nội, ngày 23
tháng 01 năm 2024
|
CHỈ THỊ
VỀ VIỆC TĂNG CƯỜNG THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP PHÒNG, CHỐNG HẠN
HÁN, THIẾU NƯỚC, XÂM NHẬP MẶN, PHỤC VỤ SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP VÀ DÂN SINH MÙA KHÔ
NĂM 2023-2024
Theo dự báo của Trung tâm Dự
báo khí tượng thủy văn Quốc gia, trạng thái khí quyển và đại dương hiện đang
trong điều kiện El Nino. Dự báo, trong ba tháng tới đầu năm 2024, El Nino tiếp
tục duy trì với xác suất trên 90%; trong ba tháng tiếp theo, El Nino giảm dần về
cường độ nhưng vẫn có khả năng duy trì tới tháng 6/2024 với xác suất khoảng từ
60-65%.
Theo thông tin dự báo nguồn nước,
xâm nhập mặn của các cơ quan khoa học thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông
thôn, vụ Đông Xuân 2023-2024 có nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn
cục bộ ở một số khu vực; đặc biệt xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long đã xuất
hiện sớm và sâu hơn trung bình nhiều năm và tiếp tục duy trì ở mức cao; vụ Hè
Thu 2024, nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước ở khu vực Trung Bộ do xuất hiện nắng
nóng gay gắt và thiếu hụt lượng mưa, dẫn đến nguồn nước trong các hồ chứa sụt
giảm nhanh và gia tăng nhu cầu dùng nước.
Để chủ động thực hiện các giải
pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn do tác động của hiện tượng
El Nino, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất và dân sinh mùa khô năm 2023-2024.
Thực hiện chỉ đạo tại Công điện số 04/CĐ-TTg ngày 15/01/2024 của Thủ tướng
Chính phủ về việc chủ động ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn,
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn yêu cầu:
1. Chủ tịch
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo, tổ chức thực
hiện các giải pháp cụ thể như sau
- Tiếp tục tổ chức thực hiện
nghiêm túc các chỉ đạo tại Công điện của Thủ tướng Chính phủ số 397/CĐ-TTg ngày
13/5/2023 về chủ động triển khai các biện pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng
nóng, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; số 04/CĐ-TTg ngày 15/01/2024 về việc
chủ động ứng phó với nguy cơ hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn;
- Rà soát kế hoạch tổng thể
phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô năm 2023-2024 để phù hợp
với thông tin dự báo khí tượng, thủy văn, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, bảo
đảm cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh; trong đó, cần xác định
nguy cơ ảnh hưởng đến từng vùng, từng khu vực để có giải pháp cụ thể;
- Thường xuyên kiểm kê nguồn nước
trong công trình thủy lợi, thực hiện tiết kiệm nước ngay từ đầu mùa khô, có kế
hoạch phân phối nước hợp lý từ đầu vụ sản xuất và điều chỉnh hợp lý khi nguồn
nước bị thiếu hụt để bảo đảm cung cấp đầy đủ cho các nhu cầu thiết yếu (sinh hoạt,
chăn nuôi, cây trồng lâu năm,..) và sản xuất nông nghiệp cho cả mùa khô năm
2023-2024;
- Bố trí cơ cấu sản xuất phù hợp
với khả năng nguồn nước, tránh gieo trồng ở vùng không bảo đảm chủ động về nguồn
nước trong cả vụ sản xuất; khuyến khích chuyển đổi mạnh cơ cấu cây trồng từ lúa
sang canh tác nông nghiệp đa dạng, đáp ứng nhu cầu của thị trường, chuyển từ
phát triển theo số lượng sang chất lượng; bố trí vùng sản xuất cây trồng có
cùng khả năng chịu mặn và nhu cầu dùng nước để thuận tiện cho việc điều tiết nước;
- Tăng cường nạo vét các cửa lấy
nước, hệ thống kênh mương, đắp đập ngăn mặn, trữ ngọt trong hệ thống kênh
mương, đào ao trữ nước, lắp đặt và vận hành các trạm bơm dã chiến để tận dụng tối
đa nguồn nước, giảm thất thoát, lãng phí nước; thực hiện các giải pháp tưới
tiên tiến, tiết kiệm nước cho lúa và cây trồng cạn, bảo đảm đáp ứng nhu cầu nước
tối thiểu vào các thời kỳ nhạy cảm về nước của cây trồng, đặc biệt với cây ăn
quả, cây trồng có giá trị kinh tế cao;
- Chủ động phối hợp với các chủ
hồ chứa thủy điện và các cơ quan liên quan xây dựng hoặc có văn bản đề xuất Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chỉ đạo tổ chức xây dựng (với nguồn nước
liên tỉnh) kế hoạch lấy nước vùng hạ du các hồ chứa thủy điện phục vụ sản xuất
nông nghiệp trong cả mùa khô năm 2024; trong đó, thống nhất cụ thể và phương án
điều tiết nước cho hạ du theo hướng vận hành linh hoạt, tiết kiệm nước, bảo đảm
phù hợp khả năng lấy nước hiệu quả của công trình thủy lợi, đủ nước cung cấp
cho cây trồng, thực hiện thời vụ sản xuất tập trung để không kéo dài thời gian
lấy nước; đồng thời bảo đảm nước cho phát điện, nhất là thời kỳ xảy ra nắng
nóng cao điểm.
- Rà soát khả năng cung cấp nguồn
nước tới từng hộ, thôn/ấp, xã, huyện, tỉnh ở các vùng thường xuyên thiếu nước
sinh hoạt; tăng cường sử dụng trang, thiết bị phục vụ cấp và trữ nước cho các hộ
gia đình ở những khu vực bị hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, như: bồn trữ nước,
máy lọc nước hộ gia đình, hóa chất xử lý nước. Trường hợp cấp bách, không còn
nguồn cấp nước cho sinh hoạt, cần sử dụng các phương tiện lưu động, như: xe cứu
hỏa, xe quân đội chuyên chở nước cung cấp đến từng cụm dân cư, hộ gia đình;
- Ưu tiên nguồn lực đầu tư xây
dựng mới, sửa chữa, nâng cấp các hệ thống thủy lợi, công trình cấp nước tập
trung, đặc biệt là công trình cấp nước, ngăn mặn; đẩy nhanh tiến độ thi công
các công trình để nâng cao năng lực khai thác nguồn nước và hiệu quả khai thác
công trình thủy lợi;
- Tăng cường truyền thông về
tình hình nguồn nước, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn tới người dân, các cấp
chính quyền và cơ quan liên quan để nâng cao nhận thức sử dụng nước tiết kiệm,
hiệu quả, đồng thời chủ động có giải pháp phù hợp;
- Chủ động sử dụng kinh phí từ
ngân sách địa phương và huy động các nguồn hợp pháp khác để tăng cường thực hiện
các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn; trường hợp nguồn
kinh phí vượt quá khả năng của địa phương, báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn, Bộ Tài chính để tổng hợp, đề xuất Thủ tướng Chính phủ xem xét, hỗ trợ
theo quy định.
2. Các cơ
quan, đơn vị trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn:
a) Cục Thuỷ lợi:
- Tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn
biến khí tượng, thủy văn, nguồn nước, hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, kịp thời
cảnh báo cho các địa phương và cơ quan liên quan; hướng dẫn, hỗ trợ các địa
phương thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn,
bảo đảm nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, dân sinh;
- Tiếp tục tổ chức rà soát,
đánh giá năng lực, hiệu quả của các công trình thủy lợi do Bộ Nông nghiệp và
Phát triển nông thôn quản lý, công trình quan trọng đặc biệt, công trình liên tỉnh
và một số công trình lớn; lập bản đồ trực tuyến cảnh báo hạn hán, thiếu nước,
xâm nhập mặn để phục vụ xây dựng kế hoạch cấp nước cho sản xuất nông nghiệp và
dân sinh, hạn chế thiệt hại do hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn gây ra;
- Tổ chức rà soát, đánh giá thực
trạng, năng lực công trình cấp nước sạch nông thôn, đề xuất các giải pháp duy
trì, nâng cao hiệu quả hoạt động công trình, bảo đảm cấp nước cho người dân, nhất
là tại các khu vực thường xuyên xảy ra thiếu nước sinh hoạt ở Trung Bộ, Tây
Nguyên, Đồng bằng sông Cửu Long, vùng núi, hải đảo.
- Chủ trì, phối hợp với Tập
đoàn Điện lực Việt Nam, các cơ quan và địa phương liên quan tổ chức xây dựng kế
hoạch lấy nước vùng hạ du các hồ chứa thủy điện thuộc lưu vực sông liên tỉnh để
phục vụ sản xuất nông nghiệp vụ Đông Xuân và Hè Thu năm 2024 theo hướng vận
hành linh hoạt, bảo đảm đủ nước cung cấp cho cây trồng, đồng thời bảo đảm nước
cho phát điện, nhất là thời kỳ xảy ra nắng nóng cao điểm.
- Phối hợp với các cơ quan truyền
thông thường xuyên phổ biến trên các phương tiện thông tin đại chúng các thông
tin liên quan đến tình hình nguồn nước và các chuyên đề hướng dẫn phòng, chống
hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, ô nhiễm môi trường nước, sử dụng nước tiết
kiệm, hiệu quả;
- Tổng hợp nhu cầu kinh phí đề
nghị hỗ trợ thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập
mặn của các địa phương, trình Bộ có văn bản đề xuất theo quy định tại Quyết định
số 305/QĐ-TTg ngày 05/3/2021 của Thủ tướng Chính phủ quy định về phạm vi, đối
tượng, nội dung chi và cơ chế hỗ trợ từ ngân sách Trung ương cho địa phương thực
hiện phòng, chống, khắc phục hậu quả hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn
b) Cục Trồng trọt: Tiếp tục rà
soát, chỉ đạo tổ chức thực hiện lịch thời vụ vụ Đông Xuân, Hè Thu năm 2024 ở
các vùng nguy cơ bị ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn, đặc biệt ở vùng Đồng bằng
sông Cửu Long; khuyến cáo ưu tiên sử dụng các giống chất lượng cao, ngắn ngày,
nhóm giống chịu hạn, mặn để thuận tiện cho việc cung cấp nước tưới, bảo đảm sử
dụng nước tiết kiệm, hiệu quả; hướng dẫn các địa phương giảm diện tích gieo sạ
để giảm áp lực tưới, tiêu, bố trí thời vụ và diện tích xuống giống phù hợp với
điều kiện nguồn nước, tránh xuống giống vượt quá khả năng cung cấp nước tưới.
c) Cục Thủy sản, Cục Chăn nuôi,
Cục Bảo vệ thực vật: Chủ động theo dõi, cập nhật tình hình hạn hán, thiếu nước,
xâm nhập mặn ảnh hưởng đến nuôi trồng thủy sản, cây trồng và vật nuôi, đề xuất
Lãnh đạo Bộ chỉ đạo các giải pháp phòng, chống phù hợp.
d) Vụ Tài chính, Vụ Kế hoạch:
Phối hợp với Cục Thủy lợi, đề xuất Bộ ưu tiên kinh phí thực hiện các nhiệm vụ sự
nghiệp công, dự án điều tra phục vụ cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, dân
sinh, phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn.
đ) Cục Quản lý xây dựng công
trình: Chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ thi công xây dựng công trình thủy lợi, đặc biệt
là hoàn thiện hệ thống kênh mương ở các vùng có nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu
nước, xâm nhập mặn để kịp thời cấp nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân
sinh.
e) Các Viện Khoa học Thủy lợi
Việt Nam, Quy hoạch Thủy lợi, Quy hoạch Thủy lợi Miền Nam; Trường Đại học Thủy
lợi: Tổ chức thực hiện các nhiệm vụ được giao về giám sát, dự báo xâm nhập mặn,
nguồn nước, chất lượng nước trong hệ thống công trình thủy lợi; khuyến cáo, hỗ
trợ các địa phương xây dựng kế hoạch sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, thường
xuyên báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và cung cấp cho các cơ
quan liên quan thông tin về dự báo hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn để chỉ đạo,
điều hành việc cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, dân sinh.
g) Các Cục, Vụ và các cơ quan
liên quan trực thuộc Bộ: Phối hợp với Cục Thuỷ lợi, Cục Trồng trọt tham mưu cho
Bộ chỉ đạo giải quyết các khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ các địa phương thực hiện
tốt công tác phòng chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn, bảo đảm cấp nước
cho sản xuất nông nghiệp và dân sinh.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn đề nghị các cơ quan, đơn vị nghiêm túc thực hiện./.
|
Nơi nhận:
- Thủ tướng Chính phủ (để b/c);
- Các PTTg CP (để b/c);
- Văn phòng Chính phủ;
- Các Bộ: CT, TC, KHĐT, TN&MT;
- Văn phòng BCĐ QG PCTT;
- UBND, Sở NN&PTNT các tỉnh, TP;
- Tập đoàn Điện lực Việt Nam;
- Tổng cục KTTV;
- Trung tâm DB KTTV QG;
- Các cục TT, TS, CN, BVTV, QLXDCT;
- Các vụ KH, TC;
- Viện KHTLVN, Trường ĐHTL;
- Viện QHTL, Viện QHTL MN;
- TT Khuyến nông QG;
- Các cơ quan truyền thông, báo chí;
- Lưu VT, TL. (17b)
|
BỘ TRƯỞNG
Lê Minh Hoan
|