Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 137/2020/NĐ-CP, hiện nay có hai loại pháo là: pháo nổ (hay pháo hoa nổ) và pháo hoa.
Trong đó:
- Pháo nổ: là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện gây ra tiếng nổ hoặc gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian;
Pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng màu sắc trong không gian được gọi là pháo hoa nổ;
Pháo hoa nổ tầm thấp là quả pháo có đường kính không lớn hơn 90 mm hoặc tầm bắn không vượt quá 120 m. Pháo hoa nổ tầm cao là quả pháo có đường kính trên 90 mm hoặc tầm bắn trên 120 m;
- Pháo hoa: là sản phẩm được chế tạo, sản xuất thủ công hoặc công nghiệp, khi có tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra các hiệu ứng âm thanh, ánh sáng, màu sắc trong không gian, không gây ra tiếng nổ.
Theo đó, tại Điều 11 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định, đối với pháo hoa nổ thì chỉ được Nhà nước tổ chức bắn vào các dịp như Tết Nguyên đán, Giỗ Tổ Hùng Vương, Quốc Khánh 02/9, Ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ, Ngày 30/4, Sự kiện văn hóa, du lịch, thể thao mang tính quốc gia, quốc tế hoặc các trường hợp khác do Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch quyết định.
Bên cạnh đó, tại Điều 17 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định các trường hợp người dân được phép sử dụng pháo hoa như sau:
- Cơ quan, tổ chức, cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ được sử dụng pháo hoa trong các trường hợp sau: Lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương, ngày kỷ niệm và trong hoạt động văn hóa, nghệ thuật.
- Cơ quan, tổ chức, cá nhân khi sử dụng pháo hoa chỉ được mua pháo hoa tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.
Như vậy, vào dịp Tết Nguyên đán 2025, chỉ có cơ quan, tổ chức, người từ đủ 18 tuổi trở lên không mắc các bệnh tâm thần mới được đốt pháo hoa, tuyệt đối không được đốt pháo nổ và pháo hoa đó phải được mua tại các tổ chức, doanh nghiệp được phép sản xuất, kinh doanh pháo hoa.
Hiện nay, chỉ có công ty TNHH MTV Hóa chất 21 (Nhà máy Z121) thuộc Bộ Quốc phòng là đơn vị duy nhất được giao sản xuất, cung ứng pháo hoa. Do đó, người dân chỉ được phép mua pháo hoa tại các cửa hàng do nhà máy Z121 cung ứng.
Tại điểm i khoản 3, khoản 7 Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định như sau:
- Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng: Sử dụng các loại pháo, thuốc pháo trái phép
- Hình thức xử phạt bổ sung: Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính đối với hành vi trên.
Đồng thời, căn cứ tại khoản 2 Điều 4 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định mức phạt tiền tại Điều 11 Nghị định 144/2021/NĐ-CP là mức phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính của cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.
Như vậy, cá nhân có hành vi đốt pháo nổ trái phép có thể bị phạt tiền từ 5 triệu đồng đến 10 triệu đồng, mức phạt đối với tổ chức là từ 10 triệu đồng đến 20 triệu đồng
Còn trường hợp sử dụng lượng pháo trái phép quá lớn còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sử dụng, mua bán trái phép vật liệu nổ với khung hình phạt cao nhất lên đến tù chung thân. (Quy định tại Điều 305 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi 2017)
Tại Điều 5 Nghị định 137/2020/NĐ-CP quy định, các hành vi bị nghiêm cấm đối với việc quản lý, sử dụng pháo bao gồm:
- Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc chiếm đoạt pháo nổ; trừ trường hợp tổ chức, doanh nghiệp thuộc Bộ Quốc phòng được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ nghiên cứu, sản xuất, nhập khẩu, xuất khẩu, cung cấp, vận chuyển, sử dụng pháo hoa nổ theo quy định tại Nghị định này.
- Nghiên cứu, chế tạo, sản xuất, mua bán, xuất khẩu, nhập khẩu, tàng trữ, vận chuyển, sử dụng trái phép pháo hoa, thuốc pháo.
- Mang pháo, thuốc pháo trái phép vào, ra khỏi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hoặc vào nơi cấm, khu vực cấm, khu vực bảo vệ và mục tiêu bảo vệ.
- Lợi dụng, lạm dụng việc sử dụng pháo để xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Trao đổi, tặng, cho, gửi, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố pháo hoa nổ hoặc thuốc pháo để sản xuất pháo trái phép; vận chuyển, bảo quản, tiêu hủy pháo không bảo đảm an toàn hoặc làm ảnh hưởng đến môi trường.
- Chiếm đoạt, mua, bán, trao đổi, tặng, cho, mượn, cho mượn, thuê, cho thuê, cầm cố, làm giả, sửa chữa, tẩy xóa các loại giấy phép về pháo.
- Giao pháo hoa nổ, thuốc pháo cho cơ quan, tổ chức, cá nhân không đủ điều kiện theo quy định.
- Hướng dẫn, huấn luyện, tổ chức huấn luyện cách thức chế tạo, sản xuất, sử dụng trái phép pháo dưới mọi hình thức.
- Cố ý cung cấp thông tin sai lệch về quản lý, bảo quản pháo, thuốc pháo; không báo cáo hoặc báo cáo không kịp thời, che giấu hoặc làm sai lệch thông tin về việc mất, thất thoát, tai nạn, sự cố về pháo, thuốc pháo.