|
TT
|
Thuật
ngữ
|
Định
nghĩa
|
|
Khái niệm chung
|
|
1
|
Bảo vệ thực vật
Plant protection
|
Một ngành của sinh vật ứng dụng
nghiên cứu xây dựng các cơ sở lý thuyết và phương pháp phòng ngừa giảm bớt
thiệt hại do các sinh vật có hại gây ra cho cây cối, đồng thời cũng là một
ngành của sản xuất nông nghiệp ứng dụng các phương pháp đó.
|
|
2
|
Sinh vật hại cây
Noxious organism of plants
|
Sinh vật làm giảm số lượng khối
lượng hoặc chất lượng nông sản
|
|
3
|
Sâu hại cây
Plant pest
|
Loại động vật có khả năng gây hại
cây mà thiệt hại do nó gây ra đứng về mặt kinh tế cần phòng ngừa.
|
|
4
|
Bệnh cây
Plant disease
|
Sự phá hủy trao đổi chất bình
thường của các tế bào, các cơ quan và toàn bộ cây xảy ra do ảnh hưởng của các
tác nhân gây bệnh hoặc do điều kiện ngoại cảnh không thuận lợi.
|
|
5
|
Chuẩn đoán bệnh cây
Plant disease diagnostics
|
Xác định nguyên nhân gây bệnh cây
theo tổ hợp triệu chứng
|
|
6
|
Kiểm dịch thực vật
Plant quarantine
|
Theo TCVN 3937-84.
|
|
7
|
Vệ sinh thực vật
Phytosanitary
|
Các biện pháp nhằm giảm khối
lượng hoặc tiêu diệt các sinh vật gây hại.
|
|
8
|
Dịch bệnh cây
Epiphytoty
|
Bệnh cây xảy ra hàng loạt
|
|
9
|
Dịch bệnh cục bộ địa phương
Enphytoty
|
Bệnh cây xảy ra hàng loạt trên
cùng một địa phận hẹp và ít thay đổi trong nhiều năm.
|
|
10
|
Dịch bệnh toàn cầu
Panphytoty
|
Bệnh cây xảy ra hàng loạt trên
một số nước hoặc lục địa
|
|
11
|
Vi sinh vật gây bệnh cây
Phytopatogane
|
Nhân tố gây bệnh cây do vi sinh
vật
|
|
12
|
Bệnh vi khuẩn thực vật
Pant bacteriosis
|
Bệnh cây do vi khuẩn gây ra
|
|
13
|
Bệnh nấm thực vật
Plant mycosis
|
Bệnh cây do nấm gây ra
|
|
14
|
Bệnh virut thực vật
Plant virosis
|
Bệnh cây do virut gây ra
|
|
15
|
Bệnh tuyến trùng thực vật
Plant nematodosis
|
Bệnh cây do tuyến trùng gây ra
|
|
16
|
Độc tố của vi sinh vật gây bệnh
Phytopathogane toxin
|
Chất có cấu tạo hóa học khác nhau
được tạo thành trong quá trình hoạt động sống bình thường của tác nhân gây
bệnh
|
|
17
|
Tính kỵ nấm của đất
Soil fungistasis
|
Tính chất của đất làm cản trở sự
nẩy mầm và phát triển của nấm gây bệnh cây.
|
|
18
|
Dạng chuyển hóa của vi sinh vật
gây bệnh
Specific form of a phytopathogene
|
Dạng vi sinh vật gây bệnh cây có
khả năng lây nhiễm bệnh cho một loại cây thuộc một họ nhất định.
|
|
19
|
Nòi của vi sinh vật gây bệnh
Race of a phytopathogene
|
Một bộ phận của một loài hoặc của
một dạng tác nhân gây bệnh chuyên tính có khả năng lây nhiễm trên một giống
cây nhất định của cây ký chủ.
|
|
20
|
Nòi đơn giản của vi sinh vật gây
bệnh
Pure race of a hytopathogene
|
Nòi của vi sinh vật gây bệnh cây
có một gien độc và nòi này có khả năng nhiễm bệnh cho một giống cây chỉ mang
một gien kháng tương ứng.
|
|
21
|
Nòi phức tạp của vi sinh vật gây
bệnh
Complex race of a phytopathogene
|
Nòi của vi sinh vật gây bệnh cây
có nhiều gien độc và nòi này có khả năng xâm nhiễm giống cây có nhiều gien
chống chịu tương ứng.
|
|
Sự lây nhiễm, sự cư trú trên cây và sự phân bố theo vùng
đất đai của sinh vật gây hại
|
|
22
|
Sự nhiễm bệnh của cây
Plant infestation
|
Sự bắt đầu của bệnh kể từ lúc tác
nhân gây bệnh xâm nhập vào cây
|
|
23
|
Dự tính dự báo dài hạn sâu (bệnh)
hại cây
Long-term forecast of a plant
pest (disease)
|
Dự đoán số lượng, sự phân bố và
thời gian xuất hiện của sâu (bệnh) sẽ xảy ra trong giai đoạn sinh trưởng của
cây sắp tới trong một năm hoặc vụ tới
|
|
24
|
Dự tính dự báo ngắn hạn sâu
(bệnh) hại cây
Short-term forecast of a plant
pest (disease)
|
Dự đoán số lượng, sự phân bố và
thời gian xuất hiện của sâu (bệnh) hại cây trong thời gian từ một số ngày đến
một tháng
|
|
25
|
Dự tính dự báo nhiều năm sâu
(bệnh) hại cây
Forecast of a plant pest (disease)
for many years
|
Dự đoán số lượng, sự phân bố và
thời gian xuất hiện của sâu (hoặc cường độ biểu hiện bệnh cây) từ hai năm trở
lên
|
|
26
|
Thời kỳ ủ bệnh
Incubative period of a plant
disease
|
Giai đoạn từ lúc tác nhân gây
bệnh xâm nhập đến lúc triệu chứng bệnh biểu hiện
|
|
27
|
Sự phân bố của sâu (bệnh) hại cây
Spread of a plant pest (disease)
|
Sự phân bố các cá thể sâu (bệnh)
hại cây trên địa bàn nhất định trong khoảng thời gian cụ thể
|
|
Số lượng sinh vật hại
|
|
28
|
Số lượng quần thể sâu hại
Pest population numbers
|
Số lượng cá nhân sâu hại trên một
vùng mà quần thể cư trú
|
|
29
|
Mật độ quần thể sâu hại
Pest population density
|
Số lượng các cá thể sâu hại trên
một đơn vị diện tích.
|
|
30
|
Sự biến động số lượng của sinh
vật gây hại
Dynamics of a noxious organism
population
|
Sự thay đổi số lượng vi sinh vật
gây hại theo thời gian và không gian
|
|
31
|
Sâu hại cây phổ biến
Mass pest of plants
|
Loại sâu hại có số lượng ổn định
hoặc có khả năng tăng số lượng, làm giảm số lượng hoặc chất lượng nông sản
|
|
32
|
Sự giảm số lượng sâu hại
Depression of a pest population
|
Sự giảm số lượng sâu hại cùng với
sự thu hẹp diện phân bố của sâu
|
|
33
|
Sự giảm bệnh cây
Depression of a plant disease
|
Bệnh phát triển nhẹ, không gây
thiệt hại rõ rệt cho cây
|
|
34
|
Mức sinh sản thực tế của sâu
Actual pest fecundity
|
Sự sinh sản của sâu trong giai
đoạn sống của nó
|
|
35
|
Tiềm năng sinh sản của sâu
Pest reproduction potential
|
Khả năng tăng số lượng của sâu
trong một khoảng thời gian, trong vụ, trong một thế hệ
|
|
36
|
Mức độ nhiễm cỏ dại của đất
Weed infestation of soil
|
Số lượng hạt cỏ dại và các bộ
phận sinh sản vô tính của nó trong đất được tính trên một đơn vị diện tích
hoặc thể tích
|
|
37
|
Mức độ nhiễm cỏ dại của ruộng
gieo trồng
Weed infestation crops
|
Số lượng cỏ dại hoặc sinh khối
của chúng trên một đơn vị diện tích gieo trồng.
|
|
38
|
Mức độ nhiễm cỏ dại ban đầu của
ruộng gieo trồng (đất, hạt giống)
Initial weed infestation of crops
(soil seeds)
|
Mức nhiễm cỏ của đồng ruộng (đất,
hạt giống) trước khi tiến hành các biện pháp phòng trừ.
|
|
39
|
Trữ lượng hạt cỏ dại trong đất
Reserve of weed seeds in soil
|
Số lượng hạt cỏ dại trong đất
được tính trên một đơn vị diện tích.
|
|
Tác hại của các sinh vật gây hại và tính chuyên hóa của
chúng
|
|
40
|
Tác hại của sinh vật hại
Harmfulness of a noxiou organism
|
Tác động tiêu cực của sinh vật
hại đến cây hoặc đến diện tích gieo trồng.
|
|
41
|
Khả năng gây hại của sinh vật hại
Ability of a noxious organism to
damage plants
|
Khả năng gây hại của một sinh vật
đối với cây, làm cho cây chết hoặc làm giảm năng suất.
|
|
42
|
Ngưỡng thiệt hại kinh tế
Economic threshold of harmfulness
|
Mật độ quần thể gây hại làm thiệt
hại cho cây mà ở mức đó tiến hành các biện pháp phòng trừ là hợp lý và có lợi
|
|
43
|
Tổn thất do sinh vật hại gây ra
Losses caused by noxious
organisms
|
Chỉ số thiệt hại kinh tế hoặc
kinh doanh tính bằng đơn vị tiền hoặc đơn vị hiện vật khác
|
|
44
|
Tổn thất thực tế do sinh vật hai
gây ra
Actual losses caused by noxious
organisms
|
Những thiệt hại do sinh vật hại
gây ra trong điều kiện cụ thể.
|
|
45
|
Mức độ bị hại của cây Plant
damage
|
Mức độ tác động của các sinh vật
hại đối với cây được biểu thị bằng cấp hoặc %
|
|
46
|
Sự thiệt hại của cây
Plant damage
|
Số cây bị hại trên một đơn vị
diện tích điều tra được tính bằng cấp hoặc %
|
|
47
|
Thang chia cấp mức độ bị hại của
cây
Marking damage scale
|
Thang đánh giá mức độ bị hại của
cây bằng mắt thường.
|
|
48
|
Tính chuyên hóa thức ăn của sinh
vật gây hại
Nutritional adaptation of a
noxious organism
|
Sự thích nghi của sinh vật gây
hại đối với thức ăn trên một số cây nhất định hoặc các mô hay các bộ phận của
chúng
|
|
Tính kháng và tính nhiễm của cây đối với sinh vật gây hại
|
|
49
|
Tính kháng của cây đối với sâu
hoặc tác nhân gây bệnh
Plant resistance to a pest or a
phytopathogene
|
Khả năng chống chịu của cây đối
với các sinh vật gây hại
|
|
50
|
Tính kháng đơn giản
Oligogenic resistance of plant
|
Tính chống chịu của cây đối với
các nòi sinh vật gây hại nhất định và chống lại do một số ít gien của cây
|
|
51
|
Tính kháng đa gien của cây
Polygenic resistance of plants
|
Tính chống chịu của cây không
chuyên hóa đối với các nòi của sinh vật gây hại và chi phối được bởi nhiều
gien của cây
|
|
52
|
Tính kháng theo độ tuổi
Age plant resistance
|
Tính chống chịu của cây đối với
sinh vật gây hại được thể hiện chỉ ở tuổi cây nhất định.
|
|
53
|
Sức chống chịu của cây
Plant tolerance
|
Khả năng của cây trồng vẫn có thể
cho năng suất (thu hoạch) trong trường hợp bị bệnh.
|
|
54
|
Giống tiêu chuẩn phân hóa nòi
Differentiator varieties
|
Một bộ tuyển loài hoặc các giống
cây mà khi dựa vào kết quả bị bệnh của chúng người ta xác định được các nòi
của tác nhân gây bệnh.
|
|
55
|
Tính nhiễm của cây
Plant susceptibility
|
Cây không có khả năng chống bệnh
và hạn chế sự lây lan của tác nhân gây bệnh tạo nên sức hại của chúng đối với
cây trồng nhất định.
|
|
56
|
Độc tính của vi sinh vật gây bệnh
Virulence of a phytopathogene
|
Toàn bộ các thuộc tính của tác
nhân gây bệnh tạo nên sức gây hại của chúng đối với cây trồng nhất định
|
|
57
|
Tính xâm nhập của nấm
Aggressiveness of a phytopathogene
|
Khả năng sinh sản của nấm bệnh
trong các mô của cây ký chủ mẫn cảm
|
|
58
|
Miễn dịch của cây đối với bệnh
Plant immunity to disease
|
Tính không nhiễm bệnh của cây đối
với tác nhân gây bệnh.
|
|
59
|
Miễn dịch của cây đối với sâu
Plant immunity pests
|
Một tổ hợp các thuộc tính của cây
làm loại trừ được tác hại của sâu đối với cây.
|
|
60
|
Tính miễn dịch bẩm sinh của cây
Inherent plant immunity
|
Khả năng chống chịu của cây đối
với bệnh và sâu có thể di truyền cho thế hệ sau.
|
|
61
|
Phản ứng tự bảo vệ của cây
Plant protective reaction
|
Phản ứng của cây nhằm chống lại
sự xâm phạm của tác nhân gây bệnh và hạn chế hoặc làm giảm khả năng xâm nhập
đó.
|
|
62.
|
Ổ virut thực vật tự nhiên
Natural focus of a plant virus
|
Ổ nhiễm virut cố định của cây
ngoài phạm vi hoạt động của con người trong quần thể sinh học tự nhiên
|
|
63
|
Cây chỉ thị
Indicator plant
|
Cây có phản ứng đặc biệt khi nấm
xâm nhập vào nó hoặc bị tác động bởi các hoạt chất sinh học.
|
|
Hóa bảo vệ thực vật
|
|
64
|
Hóa bảo vệ thực vật
Chemical plant protection
|
Bảo vệ cây bằng các chất hóa học
|
|
65
|
Thuốc trừ dịch hại cây
Pesticide
|
Các chất hóa học dùng để trừ sâu
bệnh và các đối tượng khác hại cây.
|
|
66
|
Thuốc trừ nhện
Acaricide
|
Chất hóa học dùng trừ nhện
|
|
67
|
Thuốc trừ rong rêu
Aegicide
|
Chất hóa học để trừ rong
|
|
68
|
Thuốc trừ cây hoang dại
Arborcide
|
Chất hóa học để trừ cây bụi, cây
gỗ vô ích
|
|
69
|
Thuốc trừ rệp
Aphicide
|
Chất hóa học để trừ rệp
|
|
70
|
Thuốc diệt vi khuẩn
Bactericide
|
Chất hóa học để trừ vi khuẩn
|
|
71
|
Thuốc diệt giun
Vermicide
|
Chất hóa học để trừ giun
|
|
72
|
Thuốc trừ virut
Virusocide
|
Chất hóa học để trừ virut
|
|
73
|
Thuốc diệt cỏ
Herbicide
|
Chất hóa học để trừ cỏ
|
|
74
|
Thuốc trừ cỏ hòa thảo
Garminicide
|
Chất hóa học để trừ loại cỏ hòa
thảo
|
|
75
|
Thuốc làm khô cây
Desiccant
|
Chất hóa học cùng làm khô cây
trước khi thu hoạch nhằm cơ giới và giảm thiệt hại khi thu hoạch.
|
|
76
|
Thuốc làm rụng lá
Defoliant
|
Chất hóa học dùng để tỉa bớt lá
cây trước khi thu hoạch nhằm rút ngắn giai đoạn chín sinh lý và thuận tiện
cho việc thu hoạch bằng cơ giới
|
|
77
|
Thuốc trừ sâu
Insecticide
|
Chất hóa học để trừ côn trùng.
|
|
78
|
Thuốc trừ ấu trùng
Larvicide
|
Chất hóa học để trừ sâu non của
côn trùng và nhện
|
|
79
|
Thuốc trừ ốc sên
Mollusticide
|
Chất hóa học dùng trừ ốc sên
|
|
80
|
Thuốc trừ tuyến trùng
Nematicide
|
Chất hóa học để trừ tuyến trùng
|
|
81
|
Thuốc diệt trứng
Ovicide
|
Chất hóa học để trừ trứng của côn
trùng và nhện
|
|
82
|
Thuốc trừ chuột
Rodenticide
|
Chất hóa học dùng để trừ chuột.
|
|
83
|
Thuốc trừ nấm
Fungicide
|
Chất hóa học dùng để trừ nấm.
|
|
84
|
Thuốc trừ sâu và nhện
Insectoacaricide
|
Chất hóa học dùng để bảo vệ cây.
|
|
85
|
Thuốc hỗn hợp trừ nấm bệnh và côn
trùng
Insectofungicide
|
Chất hóa học dùng để trừ sâu và
trừ bệnh do nấm gây ra
|
|
86
|
Thuốc diệt dục
Chemosterilant
|
Chất hóa học để làm mất khả năng
sinh sản của sâu
|
|
87
|
Miễn dịch hóa học thực vật
Chemical immunization of plants
|
Việc sử dụng chất hóa học để tạo
ra những điều kiện bất lợi cho sự phát triển của các sinh vật gây hại.
|
|
88
|
Hóa trị liệu cho cây
Chemotherapy of plants
|
Sử dụng những thuốc hóa học cho
xâm nhập vào các mô cây để tiêu diệt những sinh vật hại.
|
|
Phân loại thuốc bảo vệ thực vật theo đặc tính tác dụng đối
với sinh vật hại
|
|
89
|
Thuốc trừ sâu đường ruột
Intestinal insecticide
|
Thuốc trừ sâu để diệt côn trùng
bằng cách đưa vào cơ thể của chúng cùng với thức ăn
|
|
90
|
Thuốc trừ sâu tiếp xúc
Contact insecticide
|
Thuốc trừ côn trùng không tác động
trực tiếp với chúng mà được xâm nhập qua lớp biểu bì da.
|
|
91
|
Thuốc trừ sâu nội hấp
Systemic insecticide
|
Thuốc trừ côn trùng có khả năng
xâm nhập vào cây được phân bổ trong các mô cây và làm cho côn trùng chết.
|
|
92
|
Thuốc xông hơi trừ nhện và côn
trùng
Insectoacaricide with fumigant
action
|
Thuốc BVTV được chuyển hóa dưới
dạng hơi hoặc khí làm cho côn trùng và nhện bị ngộ độc khi thuốc xâm nhập qua
đường hô hấp.
|
|
93
|
Thuốc trừ cỏ tiếp xúc
Contact herbicide
|
Loại thuốc trừ cỏ diệt cây hoặc
các bộ phận của nó khi tiếp xúc trực tiếp với cây
|
|
94
|
Thuốc trừ cỏ chọn lọc
Slective herbicide
|
Thuốc trừ cỏ diệt được một số
loài cỏ mà không ảnh hưởng bất lợi đến những cây khác trong đó có các cây
trồng.
|
|
95
|
Thuốc trừ cỏ không chọn lọc
Non-selective herbicide
|
Thuốc trừ cỏ diệt được tất cả các
loại cỏ có trên diện tích phòng trừ.
|
|
96
|
Thuốc trừ cỏ nội hấp
Systemic herbicide
|
Thuốc trừ cỏ diệt cây bằng cách
xâm nhập vào các mô của cây và phân tán theo các hệ thống mạch dẫn phá hoại
các quá trình sinh lý
|
|
97
|
Thuốc ức chế nấm
Fungistatic product
|
Chất hóa học có khả năng kìm hãm
sự phát triển của nấm.
|
|
Tác động độc hại của thuốc bảo vệ thực vật
|
|
98
|
Sự đối kháng của một loại thuốc
bảo vệ thực vật
Pesticide antagonism
|
Việc làm giảm độc tính của một
loại thuốc BVTV khi sử dụng hỗn hợp các loại thuốc khác
|
|
99
|
Hoạt chất của thuốc bảo vệ thực
vật
Active ingredient of a pesticide
|
Chất hóa học có trong thành phần
thuốc BVTV và có tác động độc hại đối với sinh vật hại.
|
|
100
|
Sự chuyển hóa của thuốc bảo vệ
thực vật
Pesticide detoxication
|
Làm cho thuốc BVTV chuyển thành
những hợp chất hóa học không độc đối với sinh vật hại, đối với môi trường
xung quanh và con người.
|
|
101
|
Sự chuyển hóa của thuốc bảo vệ
thực vật
Pesticide metabolism
|
Sự chuyển hóa của thuốc BVTV bên
trong cơ thể sống
|
|
102
|
Ngộ độc cấp tính của sinh vật do
thuốc bảo vệ thực vật
Acute poisoning of an organism by
a pesticide
|
Sự phá hủy hoạt động sống của
sinh vật hại dẫn đến nguy cơ tử vong bởi tác động nhất thời của thuốc BVTV.
|
|
103
|
Tính chống thuốc bẩm sinh của cơ
thể sinh vật đối với thuốc bảo vệ thực vật
Acquired resistance to a
pesticide
|
Tính chống chịu của sinh vật hại
chống lại tác động bất lợi của thuốc BVTV khi sử dụng thuốc đều đều, liên
tục.
|
|
104
|
Đặc tính tăng hiệu lực của thuốc
bảo vệ thực vật
Pesticide synergism
|
Sự gia tăng tác động độc hại cộng
hợp của hai hoặc nhiều loại thuốc BVTV khi sử dụng hỗn hợp chúng với nhau.
|
|
105
|
Khả năng hỗn hợp của thuốc bảo vệ
thực vật
Pesticide compatibility
|
Khả năng dùng hỗn hợp 2 hoặc vài
loại thuốc BVTV mà không ảnh hưởng xấu tới cây được bảo vệ và không làm giảm
độc tố của thuốc đối với sinh vật hại.
|
|
106
|
Độ độc của thuốc bảo vệ thực vật
Pesticide toxicity
|
Đặc tính của thuốc BVTV bằng một
lượng nhất định sẽ phá hủy được sự hoạt động sống bình thường của sinh vật
hại và giết chết sinh vật đó.
|
|
107
|
Tính kháng thuốc của sinh vật đối
với thuốc bảo vệ thực vật
Organism resistance to a
pesticide
|
Đặc tính sinh học của sinh vật
hại chống lại tác động xấu của thuốc BVTV
|
|
108
|
Sự ngộ độc mãn tính của cơ thể
đối với thuốc bảo vệ thực vật
Chronic poisoning of an organism
by a pesticide
|
Sự phá hủy hoạt động sống bình
thường của sinh vật gây hại do kết quả tác động nhiều lần của thuốc BVTV ở
lần gây chết.
|
|
Các chỉ tiêu định lượng về độc tính của thuốc bảo vệ thực
vật
|
|
109
|
Liều lượng thuốc bảo vệ thực vật
Dose of a pesticide
|
Lượng thuốc có trong những đơn vị
khối lượng được tính trên một đơn vị diện tích, thể tích hoặc khối lượng đối
tượng thí nghiệm.
|
|
110
|
Liều an toàn của thuốc bảo vệ
thực vật
Harmless dose of a pesticide
|
Lượng thuốc tối đa dùng một lần
không ảnh hưởng độc hại với cơ thể sống
Ghi chú: Liều
lượng này được biểu thị bằng tỷ lệ giữa đơn vị thuốc với đơn vị khối lượng
sinh vật (mg/kg).
|
|
111
|
Liều gây chết của thuốc bảo vệ
thực vật (LD100)
Lethal dose of a pesticide
|
Lượng thuốc tối thiểu khi sử dụng
một lần sinh vật sẽ bị chết.
Ghi chú: Liều
lượng này được biểu thị bằng tỷ lệ của các đơn vị thuốc với đơn vị khối lượng
sinh vật (mg/kg).
|
|
112
|
Liều độc trung bình của thuốc bảo
vệ thực vật (LD50)
Average lethal dose
|
Lượng thuốc khi sử dụng một lần
sẽ tiêu diệt được 50% cá thể của một nhóm sinh vật cùng loài (mg/kg).
|
|
113
|
Liều dưới chí tử của thuốc bảo vệ
thực vật
Sublethal dose of a pesticide
|
Lượng thuốc tối đa khi sử dụng
một lần sẽ phá hủy chức năng của sinh vật gây hại mà không gây chết.
Ghi chú: Liều
lượng này được biểu thị bằng tỷ số giữa đơn vị thuốc với đơn vị khối lượng
sinh vật (mg/kg)
|
|
114
|
Dư lượng cho phép của hoạt chất
thuốc bảo vệ thực vật
Tolerant residue of a pesticide
active ingredient
|
Lượng thuốc hữu hiệu tối đa và
các hoạt chất trao đổi sinh học của nó còn lại trong các nông sản dự trữ hoặc
chế biến, được các cơ quan bảo vệ sức khỏe của nhà nước cho phép
Ghi chú: Sản
phẩm này khi sử dụng không độc đối với người và động vật
|
|
115
|
Liều kích thích
Stimulant dose of a pesticide
|
Lượng thuốc làm tăng hoạt động
sống của sinh vật gây hại
|
|
116
|
Hệ số tích tụ của thuốc bảo vệ
thực vật
Pesticide cumulation coefficient
|
Tỷ lệ liều lượng gây chết trung
bình tổng hợp khi sử dụng nhiều lần cho một sinh vật với liều gây chết trung
bình được sử dụng một lần.
Ghi chú: Hệ số
có thể có 4 cấp
1. Tích tụ đột ngột, hệ số nhỏ
hơn 1
2. Tích tụ rõ nét, hệ số = 1-3
3. Tích tụ vừa phải, hệ số =
3, 1-5
4. Tích tụ yếu, hệ số 5
|
|
Các phương pháp đánh giá độ độc và hiệu lực của thuốc
BVTV
|
|
117
|
Khảo sát ban đầu một loại thuốc
bảo vệ thực vật
Primary test of a pesticide
|
Đánh giá ban đầu độc tố của thuốc
BVTV đối với các đối tượng kỹ thuật thực nghiệm trong phòng nhằm chọn lọc các
loại thuốc có hiệu lực tốt.
|
|
118
|
Đối tượng khảo sát để đánh giá
thuốc bảo vệ thực vật
Test object for a pesticide
evaluation
|
Các loại động vật, thực vật bậc
cao, nấm, vi khuẩn đưa vào thí nghiệm trong phòng để thử và đánh giá thuốc.
|
|
119
|
Định liều lượng thuốc bảo vệ thực
vật
Dosing of a pesticide
|
Việc sử dụng một số lượng thuốc
cho trước tính trên một đơn vị diện tích xử lý hoặc trọng lượng cơ thể động
vật và thực vật.
|
|
120
|
Phương pháp thí nghiệm cá thể để
đánh giá độ độc của thuốc bảo vệ thực vật
Individual method of a pesticide
toxicity evaluation
|
Sử dụng cá thể các đối tượng thí
nghiệm bằng số lượng thuốc BVTV để xác định lượng bị chết ở liều tương ứng.
|
|
121
|
Phương pháp thí nghiệm tập đoàn
để đánh giá độ độc của thuốc bảo vệ thực vật
Serial method of the pesticide
toxicity evaluation
|
Việc xử lý theo nhóm các đối
tượng thí nghiệm bằng những lượng thuốc khác nhau để xác định lượng các chất
ở liều tương ứng.
|
|
122
|
Hiệu quả sinh học sử dụng thuốc
bảo vệ thực vật
Biological effectiveness of
pesticide applications
|
Kết quả sử dụng thuốc BVTV trong
điều kiện đồng ruộng được biểu thị bằng hệ số gây chết hoặc hệ số suy giảm
mật độ sinh vật gây hại hoặc mức độ bị hại của cây do chúng gây ra.
|
|
123
|
Hiệu quả sản xuất của việc sử
dụng thuốc bảo vệ thực vật
Economic effectiveness of
pesticide applications
|
Kết quả sử dụng thuốc BVTV trong
điều kiện đồng ruộng được biểu thị bằng số khối lượng và chất lượng nông sản
được bảo vệ.
|
|
124
|
Hiệu quả kinh tế của việc sử dụng
thuốc bảo vệ thực vật
Economic effectiveness of
pesticide applications
|
Giá trị của nông sản được bảo vệ
an toàn về sâu bệnh, cỏ dại đã được khấu trừ toàn bộ những chi phí về thuốc
và cho việc sử dụng thuốc đó.
|
|
125
|
Mức thuốc sử dụng
Pesticide consumption rate
|
Lượng hoạt chất hoặc thuốc thành
phẩm được rải trên một đơn vị diện tích xử lý một đơn vị khối hoặc thể tích
hay cho từng đối tượng.
|
|
Các dạng thuốc bảo vệ thực vật
|
|
126
|
Dạng thuốc phun bột
Pesticide dust
|
Thuốc thành phẩm dạng bột gồm
những hạt nhỏ có kích thước từ 0,02 đến 0,06 mm dùng để phun
|
|
127
|
Dạng thuốc hỗn hợp
Composite pesticide
|
Thuốc BVTV gồm một hỗn hợp của 2
hoặc một vài thành phần hóa học có công dụng khác nhau mà tác dụng của thuốc
hỗn hợp này rộng hơn so với từng loại trong hỗn hợp đó.
|
|
128
|
Dạng thuốc nhũ dầu đậm đặc
Pesticide emulsion concentrate
|
Thuốc thành phẩm dạng lỏng khi
hòa nước sẽ chuyển sang dạng sữa.
|
|
129
|
Thuốc bột hòa nước
Wettable pesticide powder
|
Thuốc thành phẩm dạng bột khi hòa
nước sẽ chuyển sang dạng huyền phù
|
|
130
|
Dạng thuốc hạt
Granular pesticide
|
Thuốc thành phẩm không phải ở
dạng bột, hạt nhỏ, có kích thước từ 0,5 đến 5 mm.
|
|
131
|
Dạng thuốc hạt nhỏ
Small pelleted pesticide
|
Thuốc thành phẩm không thuộc ở
dạng bột, hạt nhỏ có kích thước từ 0,1 đến 0,5 mm
|
|
132
|
Dạng thuốc bột rắn
Small grained pesticide
|
Thuốc thành phẩm dạng bột rắn,
hạt có kích thước gần 0,1mm.
|
|
133
|
Thuốc thành phẩm
Formulation
|
Hợp chất gồm hoạt chất của thuốc
và chất phụ gia có đặc tính lý hóa nhất định.
|
|
134
|
Bả độc
Poisoned bait
|
Sản phẩm có hoạt chất thuốc BVTV.
|
|
135
|
Thuốc xử lý hạt giống
Disinfectant
|
Thuốc BVTV dùng để xử lý hạt
giống và các nguyên liệu dùng làm giống.
|
|
136
|
Thuốc xông hơi
Fumigant
|
Thuốc thành phẩm có khả năng phân
hủy, (thải ra), loại hoạt chất ở dạng khí.
|
|
Phương pháp và kỹ thuật sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
|
|
137
|
Băng tẩm thuốc
Autocidal belt
|
Một băng giấy hoặc nguyên liệu
khác được xử lý thuốc trừ sâu đem buộc vào thân cây hoặc cành cây để trừ sâu
|
|
138
|
Tẩm hạt giống
Incrustation of seeds
|
Xử lý hạt giống bằng thuốc bột mà
hạt phải được thấm nước để tạo một lớp thuốc mỏng bám vào hạt.
|
|
139
|
Sử dụng thuốc cục bộ (ổ dịch)
Local application of a pesticide
|
Sử dụng chọn lọc thuốc BVTV ở
những nơi tập trung nhiều sinh vật gây hại hoặc ở những chỗ tiếp giáp nhiều
nhất với ổ sâu bệnh.
|
|
140
|
Phun nước
Large-drop spraying with a
pesticide
|
Phun thuốc cho cây bằng dung dịch
khoảng 80% ở dạng hạt có kích thước 0,15 mm.
|
|
141
|
Phun sương
Small – drop spraying with a
pesticide
|
Thuốc thành phẩm xử lý cho cây
trong đó có 80% dung dịch ở dạng hạt nhỏ với kích thước 0,05-0,15mm.
|
|
142
|
Phun sương hạt nhỏ (phun mù)
Hight-dispers spraying with a pesticide
|
Xử lý cho cây bằng thuốc BVTV
theo cách hòa tan hạt nhỏ kích thước = 0,025-0,125mm.
|
|
143
|
Phun lượng cực nhỏ
Ultra-low volume spraying
|
Phun loại thuốc nước nguyên chất
không pha nước ở dạng hạt cực nhỏ mỗi ha 5 lít.
|
|
144
|
Xử lý hạt giống và cây giống bằng
thuốc
Chemical disinfection of seeds
(planting material)
|
Xử lý giống bằng thuốc thành phẩm
|
|
145
|
Xử lý giống ướt
Wet chemical disinfection of
seeds (planting material)
|
Nhúng hạt giống hoặc nguyên liệu
làm giống vào dung dịch thuốc sau đó ủ và để khô.
|
|
146
|
Xử lý giống ẩm
Moist disinfection of seeds
(planting material)
|
Dùng một lượng nhỏ chất xử lý
dạng nước để xử lý giống trong những thể tích chân không nhỏ.
|
|
147
|
Xử lý thấm ướt
Disinfection of seeds (planting
material) with wetting
|
Giống được xử lý bằng cách dùng
một lượng hóa chất lỏng (chất xử lý) không quá 1dm3/100kg sau đó
sấy khô.
|
|
148
|
Xử lý giống theo phương pháp
nhúng
Disinfection of seeds (planting
material) by means of dipping
|
Nhúng giống vào dung dịch rồi
hong khô.
|
|
149
|
Xử lý dài hạn trước khi gieo
Preliminary chemical disinfection
of seeds (planting material)
|
Xử lý giống từ 2 đến 3 tháng hoặc
lâu hơn trước khi gieo.
|
|
150
|
Xử lý nửa ướt nửa khô Slurry
disinfection of seeds (planting material)
|
Dùng một lượng chất xử lý khoảng
1-4dm3 trên 100kg hạt giống để xử lý giống sau đó không phải sấy
khô.
|
|
151
|
Xử lý khô
Dry disinfection of seeds
(planting material)
|
Dùng loại thuốc bột không hòa
nước để xử lý giống.
|
|
152
|
Xông hơi bằng thuốc bảo vệ thực
vật
Fumigation with a pesticide
|
Dùng thuốc xông hơi để xử lý kho,
hàng dự trữ, cây hoặc đất
|
|
153
|
Sử dụng thuốc dạng phun khói
Application of pesticide
acrosoles
|
Sử dụng các loại thuốc ở trạng
thái khói trong môi trường sống của sinh vật gây hại.
|
|
154
|
Biện pháp phòng ngừa bằng thuốc
Preventive application of
pesticide
|
Dùng thuốc trước khi cây trồng bị
nhiễm sâu bệnh.
|
|
155
|
Sự phát tán của thuốc
Drift of a pesticide
|
Sự di chuyển thuốc ra khỏi giới
hạn diện tích được phun thuốc do các luồng không khí.
|
|
156
|
Phun thuốc trên toàn bộ diện tích
Overall spraying with pesticide
|
Cách phun thuốc sao cho dung dịch
thuốc đã pha được rải đều trên diện tích gieo trồng
|
|
157
|
Phun thuốc theo hàng
Band spraying with pesticides
|
Phun thuốc cho cây trồng sao cho
dung dịch thuốc đã pha được phân bố theo các hàng của cây trồng.
|
|
158
|
Độ bám dính của thuốc bảo vệ thực
vật
Ability of a pesticide to stick
|
Đặc tính của thuốc được giữ lại
trên bề mặt được xử lý
|
|
159
|
Thời gian tác dụng của thuốc
Persistence of a pesticide
|
Khoảng thời gian từ sau lúc phun
thuốc còn giữ được hoạt tính của nó đối với sâu bệnh.
|
|
160
|
Phun thuốc trừ cỏ trước khi gieo
hạt
Pre-sowing application of a
herbicide
|
Dùng thuốc trừ cỏ dại vào thời kỳ
trước khi gieo hạt hoặc trước khi trồng.
|
|
161
|
Phun thuốc trừ cỏ dại trước khi
cây mọc
Pre-emergence application of a
herbicide
|
Dùng thuốc trừ cỏ sau khi gieo hạt
và trước lúc nảy mầm
|
|
162
|
Phun thuốc trừ cỏ sau khi giống
mọc mầm
Post-emergence application of a
herbicide
|
Dùng thuốc trừ cỏ sau khi cây đã
mọc mầm.
|
|
163
|
Khử trùng đất bằng loại thuốc trừ
cỏ không chọn lọc
Sterilization of soil with a
non-selective herbicide
|
Dùng loại thuốc trừ cỏ hủy diệt
với liều lượng có thể diệt trừ được triệt để trong một số năm.
|
|
164
|
Phun thuốc trừ cỏ trên toàn bộ
diện tích
Overall spraying with herbicides
|
Phun thuốc trừ cỏ sao cho dung
dịch thuốc đã pha được phân bố đều trên toàn bộ diện tích gieo trồng
|
|
165
|
Phun thuốc trừ cỏ theo băng
Band spraying with herbicides
|
Cách phun sao cho dung dịch thuốc
đã pha được phân bố dọc theo các hàng cây trồng.
|
|
166
|
Sử dụng thuốc trừ cỏ có định
hướng
Directed application of a
herbicide
|
Cách phun thuốc trừ cỏ cho cây
trồng trong thời kỳ sinh trưởng của chúng sao cho dung dịch thuốc không rơi
trực tiếp lên cây.
|
|
Động thái và hậu quả của thuốc bảo vệ thực vật
|
|
167
|
Độ bền vững của thuốc trong môi
trường
Persitence of a pesticide in the
environment
|
Tính chất của thuốc BVTV còn được
giữ lại khi bị các yếu tố của môi trường tác động.
|
|
168
|
Động thái của thuốc trong môi
trường
Dynamics of a pesticide in the
environment
|
Sự thay đổi về chất lượng và số
lượng của thuốc do tác động của các yếu tố môi trường
|
|
169
|
Sự luân chuyển của thuốc trong
môi trường
Circulation of a pesticide in the
environment
|
Sự di chuyển của thuốc BVTV trong
môi trường do ảnh hưởng của các yếu tố sinh học và lý học
|
|
170
|
Dư lượng thuốc
Pesticide residue
|
Lượng thuốc BVTV còn lại trong
các sản phẩm thức ăn (nông sản) và thức ăn gia súc sau khi dùng thuốc.
|
|
171
|
Dư lượng thuốc cho phép
Tolerance for pesticide residues
|
Lượng thuốc tối đa còn lại trong
các thực phẩm và thức ăn gia súc không gây hại cho người và động vật nuôi
|
|
172
|
Tác động phụ của thuốc
Side-effect of a pesticide
|
Tác động trực tiếp và gián tiếp
của thuốc đối với sự sống và hoạt động của sinh vật hại và sinh vật có ích
|
|
173
|
Hậu quả của thuốc
Residual effect of a pesticide
|
Sự hạn chế hoặc thúc đẩy hoạt
động sống của hàng loạt thế hệ sinh vật do ảnh hưởng độc của thuốc dưới liều
gây chết
|
|
174
|
Hậu quả của dư lượng thuốc trừ cỏ
Residual effect of a herbicide
|
Ảnh hưởng có hại hoặc có lợi của
việc dùng thuốc trừ cỏ trong những năm trước đối với tình trạng của cây
trồng, đất và mức độ nhiễm cỏ dại trong thời gian hiện tại do dư lượng thuốc.
|
|
Biện pháp sinh học bảo vệ thực vật
|
|
175
|
Chế phẩm sinh học bảo vệ thực vật
Biological preparation
(microbiopreparation)
|
Loại thuốc trong đó vi sinh vật
hoặc sản phẩm do quá trình hoạt động sống của nó là chất hữu hiệu
|
|
176
|
Thiên địch
Natural enemy of a plant pest
|
Sinh vật có thể tiêu diệt hoặc
làm giảm hoạt động sống của sinh vật hại
|
|
177
|
Thể ăn nhện
Acariphage
|
Loại sinh vật ăn nhện hại cây
|
|
178
|
Thể ăn vi khuẩn
Bacteriophage
|
Vi rút gây bệnh cho vi khuẩn
|
|
179
|
Thể ăn thực vật
Phytophage
|
Sinh vật ăn cây
|
|
180
|
Thể có ích ăn thực vật
Beneficial phytophage
|
Sinh vật ăn cỏ dại
|
|
181
|
Thể ăn côn trùng
Entopophage
|
Sinh vật ăn côn trùng
|
|
182
|
Sự ăn thêm của thể ăn côn trùng
Additional feeding of an
entomophage
|
Tính ăn thêm của thể ăn côn trùng
ở pha trưởng thành
|
|
183
|
Khả năng chọn lọc của thể ăn côn
trùng
Selective capacity of an
entomophage
|
Tính ưa ăn côn trùng của một số
thể ăn côn trùng đối với một loài côn trùng khác hoặc sau đó ở một giai đoạn
phát triển nhất định.
|
|
184
|
Hoạt tính ký sinh của thể ăn côn
trùng
Parasitic activity of an
entomophage
|
Khả năng phát hiện và gây hại cho
côn trùng của thể ăn côn trùng.
|
|
185
|
Khả năng tìm mồi của thể ăn côn
trùng
Learching capacity of an
entomophage
|
Khả năng tìm kiếm côn trùng của
thể ăn côn trùng trong các điều kiện sống khác nhau.
|
|
186
|
Hoạt tính sinh học của thể ăn côn
trùng
Biological activity of an
entomophage
|
Khả năng phát hiện và tiêu diệt
côn trùng của thể ăn côn trùng.
|
|
187
|
Nhập nội các thể ăn côn trùng
Introduction of entomophages
|
Sự đưa các thiên địch vào các
vùng chưa có chúng.
|
|
188
|
Tính thích nghi khí hậu của thể
ăn côn trùng
Acclimatization of an entomophage
|
Sự thích nghi của thể ăn côn
trùng nhập nội đối với điều kiện sinh tồn mới.
|
|
189
|
Sự chuyển chỗ trong vùng của thể
ăn côn trùng
Intra-area translocation of an
entomophage
|
Sự chuyển chỗ của thể ăn côn
trùng từ nơi này sang nơi khác trong giới hạn của vùng.
|
|
190
|
Phương pháp thả hàng loạt thể ăn
côn trùng
Method of the mass release of
entomophages
|
Thả nhiều lần một lượng lớn thể
ăn côn trùng nhằm làm giảm sâu hại
|
|
191
|
Hỗ trợ các thể ăn côn trùng
Assistance to entomophages
|
Tạo điều kiện đảm bảo sự tồn tại
và tích lũy của thể ăn côn trùng.
|
|
192
|
Vi sinh vật gây bệnh côn trùng
Entomopathogenic microorganism
|
Vi sinh vật gây bệnh cho các côn
trùng.
|
|
193
|
Bệnh tắc bó mạch
Septicemia
|
Loại bệnh kéo theo sự tràn ngập
các mô và các bộ phận của cây ký chủ do vi sinh vật gây ra.
|
|
Thuật ngữ chung về sinh học dùng trong lĩnh vực bảo vệ
thực vật
|
|
1
|
Bệnh Actinomyces
Actinomycosis
|
Bệnh hại do xạ khuẩn gây ra
|
|
2
|
Actinomyces
Actinomycete
|
Các xạ khuẩn thường gặp trong đất
và có cấu tạo dạng sợi kiểu chuỗi mà vách ngăn của nó chỉ có thể thấy được
dưới kính hiển vi điện tử.
|
|
3
|
Sự đối kháng
Antagonism
|
Mối quan hệ giữa các sinh vật
trong đó loại sinh vật này làm giảm sự phát triển hoặc giết chết các sinh vật
khác.
|
|
4
|
Chất kháng sinh
Antibiotic
|
Chất do vi sinh vật, động vật
hoặc thực vật có khả năng ức chế sự sinh trưởng hoặc tiêu diệt các vi sinh
vật.
|
|
5
|
Chất gây ngán
Antifeeding
|
Chất làm giảm sức ăn của côn
trùng
|
|
6
|
Vùng thiệt hại
Area of harmfulness
|
Một phần vùng phân bố của một
loài mà ở đó có biểu hiện sự thiệt hại.
|
|
7
|
Vùng phân bố của một loài
Area of a species
|
Vùng trong đó có một loài phân bố
|
|
8
|
Chất dẫn dụ
Attractant
|
Chất có mùi, vị hấp dẫn động vật
|
|
9
|
Nông sinh quần
Agrobiocenosis
|
Quần thể sinh vật có trong đất
nông nghiệp.
|
|
10
|
Bệnh Aspergillus
Aspergillosis
|
Loại bệnh do loài nấm Aspergillus
gây ra
|
|
11
|
Sinh quần
Riocenosis
|
Cộng đồng thực vật và động vật
được hình thành trong quá trình lịch sử bảo đảm sự tuần hoàn vật chất và có
khả năng tự điều chỉnh.
|
|
12
|
Kiểu sinh học
Biotype
|
Tập đoàn các cá thể có cùng một
loại gien.
|
|
13
|
Kiểu sinh thái
Ecotype
|
Nhóm kiểu sinh học trong phạm vi
một loài thích ứng về mặt di truyền đối với môi trường nhất định.
|
|
14
|
Sự đồng phát triển ký sinh và ký
chủ
Synchronism of host and parasite
development
|
Sự thích ứng về mặt sinh học của
chu kỳ phát triển của ký sinh đối với chu kỳ phát triển của ký chủ.
|
|
15
|
Tuyến trùng
Nematodes
|
Những loài tiêu biểu của lớp giun
tròn có dạng gây bệnh cho động vật và thực vật
|
|
16
|
Thể ăn động vật
Zoophaga
|
Sinh vật ăn động vật
|
|
17
|
Thể ăn thịt
Predator
|
Sinh vật sống hoang dã ăn động
vật sau khi đã giết chết nó.
|
|
18
|
Mồi của thể ăn thịt
Prey
|
Sinh vật làm thức ăn cho thể ăn
thịt
|
|
19
|
Sự lây nhiễm
Infestation
|
Sự xâm nhập của sinh vật gây bệnh
trong môi trường
Ghi chú: Nấm gây
bệnh tồn tại trong đất, bào tử nấm có trong không khí.
|
|
20
|
Nguồn bệnh ban đầu
Initial infection reserve
|
Lượng bào tử hoặc các dạng vi
sinh vật gây bệnh khác có khả năng gây bệnh
|
|
21
|
Cỏ dại học
Herbology
|
Khoa học nghiên cứu về cỏ dại và
phương pháp trừ cỏ
|
|
22
|
Ký sinh bậc 2
Hyperparasite
|
Loài sinh vật phát triển được nhờ
ký sinh bậc 1.
|
|
23
|
Hoocmôm
Hormone
|
Chất có hoạt tính sinh học cao
tiết ra từ bên trong sinh vật và điều hòa các chức năng quan trọng của nó
|
|
24
|
Sự xâm nhập của sâu hại
Pest invasion
|
Sự đột nhập của sâu hại mô cây hoặc
mô động vật và sự xuất hiện của sâu trên lãnh thổ mới, sau đó sinh sản hàng
loạt.
|
|
25
|
Chế phẩm vi khuẩn
Bacterial preparation
|
Chế phẩm mà chất hữu hiệu là vi
khuẩn hoặc các sản phẩm trong quá trình hoạt động của nó.
|
|
26
|
Chế phẩm virut
Virus preparation
|
Chế phẩm vi sinh vật gồm các
virut hoặc các độc tố của virut gây bệnh đối với các sinh vật hại.
|
|
27
|
Chế phẩm nấm
Fungal preparation
|
Chế phẩm vi sinh vật trong đó nấm
và độc tố của nó là chất hữu hiệu.
|
|
28
|
Chất ức chế
Inhibitor
|
Chất làm giảm hoặc ngừng quá
trình phản ứng hóa học đồng thời cũng là chất làm ngưng quá trình sinh học.
|
|
29
|
Thể gây bệnh
Inoculum
|
Vật liệu truyền nhiễm bệnh được
dùng để lây bệnh nhân tạo
|
|
30
|
Tiêm chủng bệnh
Inoculation
|
Truyền vi sinh vật gây bệnh vào
trong cơ thể sinh vật
|
|
31
|
Nguồn bệnh
Source of infection
|
Nguồn bệnh ban đầu hoặc môi giới
truyền bệnh tự nhiên tạo điều kiện cho bệnh tái phát.
|
|
32
|
Nền nhiễm bệnh
Infection background
|
Khả năng làm tăng sự nhiễm bệnh
cho cây nhằm đánh giá tính chống bệnh của chúng.
|
|
33
|
Ổ nung bệnh
Latent focus of infection
|
Ổ nhiễm bệnh tiềm tàng không biểu
hiện triệu chứng bệnh bên ngoài.
|
|
34
|
Lượng xâm nhiễm
Infection level
|
Số lượng VSV gây bệnh ban đầu có
trên một cơ thể tích nhất định của môi trường mới có thể phát bệnh được.
|
|
35
|
Tốc độ xâm nhiễm
Infection rate
|
Số lượng mô, bộ phận cây hoặc cây
bị nhiễm bệnh trong một đơn vị thời gian.
|
|
36
|
Sự di chuyển của sâu hại Pest migration
|
Sự di chuyển của sâu hại đôi khi
xảy ra hàng loạt có liên quan với sự thay đổi trạng thái sinh lý hoặc các
điều kiện môi trường.
|
|
37
|
Vi khuẩn diệt nấm
Mycolitic bacterium
|
Vi khuẩn có khả năng phá hủy sợi
nấm.
|
|
38
|
Vi khuẩn dạng tinh thể
Chrystallophorous bacterium
|
Các trực khuẩn của nhóm
Bacitboringiensis có khả năng tạo ra những khối tinh thể.
|
|
39
|
Mycoplasms
Mycoplasm organism
|
Một sinh vật gần như dạng vi
khuẩn, khác vi khuẩn là không có thành tế bào cứng, khác virut là có cấu tạo
tế bào, có 2 dạng axit nucle và có khả năng sinh sản trên môi trường nhân
tạo.
|
|
40
|
Quần thể vi sinh vật
Microbiocenosis
|
Những quần thể sinh vật có nguồn
gốc thực vật và động vật.
Ghi chú: Chúng
tập hợp lại thành các nhóm vi sinh vật sau: vi khuẩn, nấm, actinomices, tảo
hạ đẳng, động vật nguyên sinh.
|
|
41
|
Bộ vi bào tử
Microporidia
|
Lớp động vật đơn giản nhất ký
sinh bên trong có các bào tử đơn bào, có 1 tiêm mao dài, các bào tử này xâm
nhập vào ký chủ qua khoang thân.
|
|
42
|
Phân lập đơn bào tử
Monosporous isolate
|
Nấm được nuôi cấy tinh khiết từ
một bào tử.
|
|
43
|
Vật mang nguồn bệnh
Carrier of a pathogene
|
Sinh vật là môi trường thức ăn
của nấm bệnh và trong trường hợp đó không phải lúc nào cũng gây các triệu
chứng bệnh bên ngoài.
|
|
44
|
Hiện tượng ký sinh
Parasitism
|
Một dạng có quan hệ khác loài có đặc
tính sử dụng một sinh vật sống khác để làm nguồn thức ăn và môi trường sống
|
|
45
|
Hiện tượng đồng ký sinh
Multiparasitism
|
Hiện tượng ký sinh của một vài
loài ký sinh trong ký chủ.
|
|
46
|
Ký sinh
Parasite
|
Sinh vật sử dụng một phần hoặc
toàn bộ những sinh vật sống khác để làm môi trường sinh sống và nguồn thức ăn
cho chúng.
|
|
47
|
Ký sinh bắt buộc
Obligatory parasite
|
Loại ký sinh không có khả năng
sống ngoài ký chủ, mô bào và tế bào ký chủ.
|
|
48
|
Ký sinh không bắt buộc
Facultative parasite
|
Một sinh vật phát triển trong các
mô đã chết nhưng trong những điều kiện nhất định sinh vật đó sống như một ký
sinh.
|
|
49
|
Mức nhiễm hại do các ký sinh
Parasitism level
|
Số lượng cá thể bị nhiễm ký sinh
trong quần thể ký chủ.
|
|
50
|
Môi giới truyền bệnh
Vector of a disease
|
Sinh vật truyền bệnh bằng cách
mang nhân tố gây bệnh từ cây bị bệnh sang cây khỏe.
|
|
51
|
Tính đa dạng
Pleomorphism
|
Đặc tính của sinh vật phát triển
trong cá thể nhiều hơn ở một giai đoạn hình thành bào tử hoặc một dạng tồn
tại
|
|
52
|
Tính đa hình
Polymorphism
|
Tính chất không đồng nhất của
loài về kiểu gen và kiểu hình thái
|
|
53
|
Quần thể
Population
|
Một nhóm cá thể của một loài thực
vật và động vật chiếm một phần khu phân bố của loài và có đặc tính chuyên hóa
về kiểu gen và hiện tượng học.
|
|
54
|
Nguồn dự trữ sâu hại
Pest reservation
|
Những ổ sinh sống cố định của các
cá thể một loài để đảm bảo toàn quần thể.
|
|
55
|
Chất xua đuổi
Repellent
|
Một chất mà mùi vị của nó xua
đuổi được động vật.
|
|
56
|
Rikettxin
Rickettsiae
|
Vi khuẩn chỉ có thể sinh sản trên
tế bào ký chủ.
|
|
57
|
Bệnh Rikketxin
Rickettsicsis
|
Một loại bệnh do Rikketxin gây ra
|
|
58
|
Bệnh hóa hạt do virut
Granulosis
|
Côn trùng bị bệnh do virut có đặc
tính tạo ra những chất ở dạng hạt trong các tế bào mô ký chủ
|
|
59
|
Bệnh tằm vôi
Muscardinosis
|
Bệnh do nấm Muscardin của lớp
Deuteromycetes gây ra
|
|
60
|
Poliedros
Polyhedrose
|
Côn trùng bị bệnh do virut có đặc
tính cấu tạo ra những khối nhiều cạnh trong các tế bào mô ký chủ.
|
|
61
|
Bệnh nấm Fusarium
Fusariose
|
Bệnh do nấm thuộc giống Fusarium
gây ra
|
|
62
|
Bệnh nấm Cephalospori
Cephalosporiose
|
Bệnh do nấm thuộc giống Cephalosporium
gây ra
|
|
63
|
Bệnh nấm Entomophthoros
Entomophthorosis
|
Bệnh do nấm thuộc giống
Entomophtora gây ra
|
|
64
|
Bệnh Protozoonos
Protozoonosis
|
Bệnh do loại động vật hạ đẳng gây
ra.
|
|
65
|
Tính chuyên hóa của sinh vật
Adaptation of an organism
|
Sự thích ứng của sinh vật đối với
những điều kiện nhất định của môi trường để tồn tại
|
|
66
|
Cỏ dại
Weed
|
Một loại cây ngoài ý muốn có lẫn
trong diện tích của các cây được gieo trồng
|
|
67
|
Nơi ẩn trú
Survival habitat
|
Nơi sinh sống của những cá thể
một loài đảm bảo cho chúng sống sót thuận lợi cho tới lúc chúng di chuyển
sang cây trồng
|
|
68
|
Chất triệt sản
Sterilants
|
Các chất hóa học có nhiều nguồn
khác nhau, khi xâm nhập vào cơ thể sinh vật sẽ làm mất khả năng sinh sản của
nó.
|
|
69
|
Chất kích thích
Stimulator
|
Chất hóa học có nguồn tự nhiên
khác nhau có tác dụng thúc đẩy quá trình sinh lý sinh hóa.
|
|
70
|
Nền thức ăn
Substrate
|
Môi trường thức ăn mà trên đó
hoặc trong môi trường đó có sinh vật sống.
|
|
71
|
Khả năng sinh độc tố
Toxicogenity
|
Khả năng sinh độc tố gây hại cho
cây trồng và động vật.
|
|
72
|
Phermon
Phermone
|
Hoạt chất sinh học do côn trùng
tiết ra và tiết ra môi trường xung quanh gây phản ứng đối với côn trùng loài
đó.
|
|
73
|
Chất Phytoalecxin
Phbtoalecxine
|
Chất kháng sinh được tạo ra do
kết quả tác động qua lại giữa tế bào ký chủ và nấm gây bệnh, là nguyên nhân
kìm hãm sự phát triển của nấm ở chỗ đã bị bệnh.
|
|
74
|
Chất phytoxid
Phytoncide
|
Chất hóa học do thực vật thượng
đẳng tiết ra có thể ức chế được sự phát triển của vi sinh vật.
|
|
75
|
Ký chủ
Host of a parasite
|
Sinh vật sống là nguồn thức ăn là
môi trường và phát triển của một sinh vật khác.
|
|
76
|
Phản ứng bảo vệ của ký chủ
Defensive reaction of a host to a
parasite
|
Phản ứng của sinh vật ký chủ để
phòng thủ tác động của ký sinh đối với nó.
|
|
77
|
Dòng thuần vi sinh vật
Pure culture
|
Vi sinh vật được nuôi cấy thuần
khiết trên môi trường thức ăn.
|
|
78
|
Stamm
Strain
|
Dòng virus có tính đồng nhất về
di truyền được chọn lọc theo đặc điểm chuyển hóa.
|
|
79
|
Độc tố ngoại tiết
Exotoxine
|
Độc tố do các nấm bệnh tiết ra
môi trường xung quanh ở thời kỳ hoạt động sống.
|
|
80
|
Ngoại ký sinh
Ectoparasite
|
Ký sinh sống trên biểu bì thân ký
chủ
|
|
81
|
Nội ký sinh
Endoparasite
|
Ký sinh sống bên trong khoang mô
và các tế bào ký chủ.
|
|
82
|
Độc tố nội tiết
Endotoxine
|
Độc tố được hình thành bên trong
các tế bào nấm bệnh và tiết ra môi trường xung quanh sau khi nấm bệnh chết.
|
|
83
|
Bệnh dịch động vật
|
Động vật bị bệnh hàng loạt do
hoạt động của nấm bệnh
|
|
84
|
Ổ dịch động vật
Artificial focus of epizooty
|
Ổ bệnh được hình thành do cách
truyền bệnh cục bộ vào môi trường thức ăn của ký chủ sau đó lan truyền tiếp.
|
|
85
|
Dịch động vật nhân tạo ở sâu hại
Artifieal epizooties
|
Dịch bệnh xảy ra do việc vận
chuyển nguồn bệnh đến những nơi sinh sống của loài gây hại động vật.
|
|
86
|
Etiologi (bệnh nguyên học)
Etiology
|
Khoa học nghiên cứu về các nguyên
nhân gây bệnh
|
|
87
|
Etologi
Ethology
|
Khoa học nghiên cứu về tập tính
của sinh vật
|
|
88
|
Epifitotiologi
Epiphytotiology
|
Khoa học nghiên cứu dịch bệnh.
|
|
89
|
Vật hoại sinh
Saprophyte
|
Một sinh vật dùng nguồn thức ăn
đã hoại hủy (chết) có nguồn gốc hữu cơ.
|
|
90
|
Vật hoại sinh tự do
Facultative saprophyte
|
Loại sinh vật phát triển trong
các mô sống nhưng ở điều kiện nhất định sẽ sống hoại sinh
|
|
91
|
Thực vật biểu sinh
Epiphyte
|
Loại sinh vật sống trên bề mặt
của cây đôi khi ký sinh lên chúng
|
|
92
|
Cây ký chủ
Host plant
|
Thực vật là nguồn thức ăn là môi
trường sống và phát triển đối với vật gây hại.
|
|
93
|
Thực vật nội sinh
Endophyte
|
Sinh vật sống bên trong cây
|
|
94
|
Sự cảm nhiễm qua lại của thực vật
Plant allelopathy
|
Khả năng của cây tiết ra hoạt
chất sinh học làm ảnh hưởng bất lợi hoặc có lợi đối với loài cây khác.
|