TIÊU CHUẨN QUỐC
GIA
TCVN 7489
: 2005
ISO
10551 : 1995
ECGÔNÔMI
– ECGÔNÔMI MÔI TRƯỜNG NHIỆT – ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG NHIỆT BẰNG
THANG ĐÁNH GIÁ CHỦ QUAN
Ergonomics − Ergonomics
of the thermal environment − Assessment of the influence of the thermal
environment using subjective judgement scales
Lời nói đầu
TCVN 7489 : 2005 hoàn toàn tương đương với
ISO 10551 : 1995.
TCVN 7489 : 2004 do Ban kỹ thuật Tiêu chuẩn TCVN
/TC 159 "Ecgônômi" biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường
Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành.
Tiêu chuẩn này được chuyển đổi năm 2008 từ
Tiêu chuẩn Việt Nam cùng số hiệu thành Tiêu chuẩn Quốc gia theo quy định tại
khoản 1 Điều 69 của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và điểm a khoản 1
Điều 6 Nghị định số 127/2007/NĐ-CP ngày 1/8/2007 của Chính phủ quy định chi
tiết thi hành một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
ECGÔNÔMI – ECGÔNÔMI
MÔI TRƯỜNG NHIỆT – ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG NHIỆT BẰNG THANG ĐÁNH GIÁ
CHỦ QUAN
Ergonomics −
Ergonomics of the thermal environment − Assessment of the influence of the
thermal environment using subjective judgement scales
1. Phạm vi áp dụng
Tiêu chuẩn này bao gồm việc xây dựng và sử
dụng thang đánh giá (thang chấp nhận nhiệt, thoải mái nhiệt, nhiệt độ ưa thích,
mẫu biểu hiện chấp nhận và thang chịu đựng) trong việc đưa ra các dữ liệu so
sánh được và đáng tin cậy trên phương diện chủ quan của thoải mái nhiệt hoặc
căng thẳng nhiệt.
2. Tiêu chuẩn viện
dẫn
Các tiêu chuẩn viện dẫn sau là rất cần thiết
cho việc áp dụng tiêu chuẩn. Đối với các tiêu chuẩn viện dẫn ghi năm ban hành
thì áp dụng bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm ban hành
thì áp dụng bản mới nhất.
TCVN 7112 : 2002 (ISO 7243 :1989), Ecgônômi −
Môi trường nóng − Đánh giá stress nhiệt đối với người lao động, bằng chỉ số
WBGT (nhiệt độ cầu ướt).
TCVN 7212 : 2002 (ISO 8996 :1990), Ecgônômi –
Xác định sự sinh nhiệt chuyển hóa.
TCVN 7321 : 2003 (ISO 7933:1989), Môi trường nóng
– Xác định bằng phân tích và diễn giải stress nhiệt thông qua tính lượng mồ hôi
cần thiết.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
ISO 7726 : 1985, Thermal environments – Instruments
and methods for measuring basic physical quantities (Môi trường nhiệt – Các
thiết bị và phương pháp để đo các đại lượng vật lý cơ bản).
ISO 9886 : 1992, Evaluation of the thermal strain
by physiological measurements (Đánh giá sự căng thẳng nhiệt bằng phép đo sinh
lý).
ISO 9920 : 1994, Ergonomics of the thermal environment
– Estimation of the thermal insulation and evaporative resistance of a clothing
ensemble (Ecgônômi của môi trường nhiệt – Đánh giá độ cách nhiệt và nhiệt trở
của bộ quần áo).
ISO/TR 11079 :1993, Evaluation of cold
environments – Determination of required clothing insulation (IREQ) (Đánh giá
môi trường lạnh – Xác định độ cách nhiệt của quần áo theo yêu cầu (IREQ)).
3. Ký hiệu
Icl: nhiệt trở của quần áo, tính
bằng mét vuông độ Celcius trên watt hoặc bằng clo
(1 clo = 0,155 m2. oC/W);
Met: mức chuyển hóa, tính bằng watt trên mét
vuông;
PMV: chỉ số dự đoán trung bình theo phiếu
đánh giá (xem TCVN 7438 : 2004);
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
WBGT: nhiệt độ cầu ướt (xem TCVN 7112 :
2002);
WCI: Chỉ số lạnh giá do gió (xem ISO/TR
11079).
4. Thang đánh giá chủ
quan cho các môi trường nhiệt: Các nguyên lý xây dựng thang và điều kiện sử
dụng
Có một số thang đánh giá chủ quan cho các môi
trường nhiệt. Chúng khác nhau ở điểm nhấn mạnh vào một số khía cạnh đánh giá
chủ quan: đánh giá theo cảm nhận hoặc đánh giá theo hiệu ứng (đánh giá và phân
biệt), toàn bộ (bao gồm toàn bộ môi trường hoặc cơ thể) hay tại chỗ, hiện tại
hay đã qua, xảy ra nhất thời hoặc kéo dài một thời gian. Các thang này cũng khác
nhau về đối tượng đánh giá: môi trường hay con người, toàn thể hay các thành phần
cấu trúc của nó (nhiệt độ, độ ẩm, chuyển động không khí; tình trạng nhiệt của cơ
thể, độ ẩm của da, hô hấp), tình trạng tạm thời hay vĩnh viễn, điều kiện ôn hòa
hay khắc nghiệt.
Tiêu chuẩn này đề xuất các thang đánh giá chủ
quan dựa trên trạng thái nhiệt của cơ thể. Trong các điều kiện khí hậu ổn định,
người ngồi làm việc tĩnh tại (60 W/m2 ≤ Met ≤ 70 W/m2)
mặc quần áo bình thường [(0,5 ± 0,2) clo < Icl ≤ (1,0 ± 0,2) clo]
và sau khi ở đó ít nhất 30 min, người được đánh giá cho biết tình trạng nhiệt
của chính họ và sự đánh giá toàn bộ về nhiệt độ xung quanh thường thống nhất.
Tại nơi làm việc, tình trạng này đặc biệt quan trọng (xét về tần số, về ưu tiên
cho việc xử lý các tình huống này). Thông thường, các đánh giá của con người về
tình trạng nhiệt của họ là thích hợp cho các nhà ecgônômi học hơn là các đánh
giá của họ về môi trường nhiệt xung quanh.
Trong trường hợp có các yếu tố quần áo hoặc
khí hậu thay đổi, cũng như trong trường hợp có các hoạt động thể lực khác nhau (điều
kiện tạm thời), không nhất thiết phải có sự thống nhất của cả hai loại đánh
giá. Hiện tượng này cũng đúng trong trường hợp điều kiện khí hậu ổn định liên
quan đến người có mức hoạt động thể lực cao hơn mức tương ứng với ngồi làm việc
tĩnh tại (Met > 70 W/m2), hoặc độ che phủ quần áo nhỏ hơn (Icl
< 0,5 clo) hoặc cao hơn (Icl > 1,0 clo) so với thông thường.
Trong trường hợp này, điều quan trọng từ quan
điểm thực hành ecgônômi là biết được người lao động cảm thấy họ như thế nào hơn
là biết được họ đánh giá khí hậu tại chỗ như thế nào. Và như vậy tiêu chuẩn
hiện tại vẫn có các đánh giá mà người lao động đưa ra tình trạng nhiệt của chính
họ nói chung. Nó phân biệt giữa sự cảm nhận, đưa ra đánh giá hiệu ứng hiện tại
(thoải mái, không thoải mái) và sự ưa thích trong tương lai.
Tiêu chuẩn này cũng sử dụng cùng với các
thang, với sự thay đổi phù hợp, cho các môi trường ôn hòa và cho các môi trường
nóng hơn hay lạnh hơn.
Chú thích 1: Tiêu chuẩn này cũng gợi ý bổ
sung thang đánh giá theo sự cảm nhận, thang đánh giá teo hiệu ứng và thang đánh
giá theo sự ưa thích bằng biểu thị sự chấp nhận và một thang về sự chịu đựng
các môi trường nhiệt.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Chú thích 2: Cần tránh đánh giá tổng hợp bằng
cách tổng hợp ấn tượng thoáng qua có tính giả thuyết trong khoảng thời gian kéo
dài.
Bằng cách áp dụng lặp lại cùng một thang, có thể
đánh giá sự tiến triển thoải mái nhiệt hoặc căng thẳng nhiệt theo thời gian
trong điều kiện không đổi và thu được một đánh giá tổng hợp qua toàn bộ thời
gian tiếp xúc bằng phép tính phù hợp (tức là trung bình). Trong trường hợp các
điều kiện thoáng qua, tập hợp đánh giá lặp lại như nhau được áp dụng cho các
mức biến đổi theo mùa hoặc các tình huống khác (thời gian trong ngày, yêu cầu
nhiệm vụ, cách thức quản lý) thoải mái nhiệt và căng thẳng nhiệt của chính người
đó trong các điều kiện khí hậu ổn định.
Những khó khăn cơ bản thường gặp ở các vùng
khác nhau liên quan đến cách sử dụng ngôn ngữ. Về khía cạnh này, độ lệch và
tính biến thiên trong dữ liệu có thể gây nên do sự không thống nhất và không
chính xác của các hướng dẫn kèm theo. Như vậy, việc chuẩn hóa các hướng dẫn được
chuẩn bị trước để giải thích nghiên cứu cũng như cách diễn đạt của các thang đánh
giá là thiết yếu. Thuật ngữ được sử dụng để biểu thị các bậc của thang đánh giá
cũng có tầm quan trọng đặc biệt. Tiêu chuẩn này định rõ cấu trúc của thang, có
phụ lục A đưa ra các gợi ý xét đến lựa chọn cách diễn đạt ở các ngôn ngữ khác
nhau.
Chú thích 3: Việc sử dụng và chấp nhận quốc tế
các thang trong tiêu chuẩn này sẽ tạo nên sự cố định của các cách diễn đạt
thích hợp trên các thang ở các ngôn ngữ khác nhau.
Các thang đánh giá khác được sử dụng liên
quan đến trạng thái nhiệt của các phần khác nhau của cơ thể (ví dụ đầu, thân,
bàn tay, chân), môi trường nhiệt tổng thể hoặc các thành phần khác nhau của nó
(tức là nhiệt độ, độ ẩm hay chuyển động không khí), những khía cạnh khác của
việc trải qua thử nghiệm nhiệt của con người (ví dụ, da ướt) hoặc sự đánh giá
được tiến hành qua một giai đoạn nhất định, gồm các giai đoạn trong đó các điều
kiện khí hậu chưa được đo. Các thang khác, ví dụ thang đánh giá theo hiệu ứng
lưỡng cực, được xây dựng khác nhau trên mô hình của cảm nhận nhiệt; như cần một
thang có tính đến thoải mái nhiệt và nhạy hơn thang khó chịu nhiệt ở vùng của những
điều kiện gần với nhiệt bình thường.
Tiêu chuẩn này giới hạn trong năm thang được mô
tả ở điều 5 và 6. Tập hợp đánh giá chủ quan trước hết cần quan tâm đến cảm giác
nhiệt cục bộ (các phần của cơ thể) và với việc ra mồ hôi ở điều kiện không đổi,
xét đến mối quan tâm hiện tại và áp dụng các dữ liệu này. Quan tâm thứ hai cần
giành cho các dữ liệu thu được qua các điều kiện thoáng qua, là rất quan trọng
nhưng chưa được hiểu biết đầy đủ.
5. Thang đánh giá
theo sự cảm nhận, thang đánh giá theo hiệu ứng và thang đánh giá theo sự ưa
thích
5.1. Hướng dẫn sử dụng thang đánh giá
Có ba thang đánh giá phải áp dụng theo thứ tự
sau: thang đánh giá theo sự cảm nhận (thang cảm nhận), thang đánh giá theo hiệu
ứng, thang đánh giá theo sự ưa thích. Sự kết hợp các câu trả lời cung cấp toàn
bộ thông tin yêu cầu:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- Trước khi áp dụng thang cảm nhận: “Bạn đang
cảm thấy như thế nào (ở chính thời điểm hiện tại)?” (theo câu trả lời trong
thang).
- Sau khi câu trả lời được đưa ra cho thang cảm
nhận, ngay lập tức trước khi áp dụng cho thang đánh giá theo hiệu ứng “Bạn cảm
thấy…?” (theo câu trả lời trong thang).
- Sau khi câu trả lời được đưa ra cho thang đánh
giá theo hiệu ứng, ngay lập tức trước khi áp dụng cho thang xác định trạng thái
ưa thích: “Bây giờ bạn cảm thấy thích trạng thái nào hơn?”(theo câu trả lời trong
thang).
Một thang 7 bậc được áp dụng trong trường hợp
nhiệt độ môi trường đã được đánh giá là ôn hòa (gần với bình thường hoặc hơi ấm
hay hơi mát; thang 9 bậc được áp dụng trong trường hợp môi trường được đánh giá
là nóng hoặc lạnh rõ rệt. Giới hạn thực tế giữa hai loại này được đề nghị ở PMV
= ± 2 .
Chó thích 4: Nên dùng đầy đủ các thang, ngay
cả khi môi trường xung quanh chỉ nằm ở vùng mát hoặc vùng ấm. Cách diễn đạt của
tất cả các mức độ của một thang đưa ra một khung tham khảo có ích cho những người
được hỏi để cho thấy diễn biến nhiệt của họ ngay lập tức.
5.2. Thang đánh giá cảm giác về trạng thái
nhiệt của mỗi cá thể
5.2.1. Cấu trúc thang
Một thang 7 bậc đối xứng 2 cực, có thể mở
rộng tới 9 bậc, bao gồm một điểm trung tâm và 3 hoặc 4 bậc tăng dần cường độ
mỗi bên
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Điểm
Mức độ
Cực A
(-4) - 3 - 2 - 1
cường độ
0
bình thường
+ 1 + 2 + 3 (+ 4)
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Cực B
5.2.2. Diễn đạt mức độ bằng lời
Mỗi cực A và B của thang xuất phát từ A = LẠNH
tới B = NÓNG. Điểm bình thường tương ứng với KHÔNG LẠNH VÀ KHÔNG NÓNG.
Bảng A.1 đưa ra các ví dụ cho mỗi trường hợp.
5.3. Thang đánh giá theo hiệu ứng
5.3.1. Cấu trúc thang
Thang có 4 bậc, 1 cực, có thể mở rộng lên 5
bậc, gồm một điểm gốc khi không có các yếu tố tác động, và 3 (hay 4) bậc tăng cường
độ của hiệu ứng.
Điểm
Bậc
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0
gốc
1 2 3 (4)
cường độ
Cực duy nhất
5.3.2. Diễn đạt các bậc bằng lời
Một cực duy nhất đánh giá gánh nặng nhiệt về
ảnh hưởng tiêu cực: KHÔNG HÀI LÒNG, KHÔNG THOẢI MÁI, hoặc KHÔNG THOẢI MÁI. Cường
độ của nó có thể điều chỉnh theo trạng từ. THOẢI MÁI, được đặt ở điểm gốc, và KHÔNG
KHÓ CHỊU, cũng được xếp loại là đánh giá tích cực (hài lòng, thỏa mãn).
Chú thích 5: Bảng A.2 đưa ra một số ví dụ.
5.4. Thang đánh giá theo sự ưa thích
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Một thang đối xứng 2 cực 7 bậc bao gồm một
điểm trung tâm và 3 lần tăng dần cường độ mỗi bên:
Bậc
Điểm
Bậc
Cực A
- 3 - 2 - 1
cường độ
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
do dự
+ 1 + 2 + 3
cường độ
Cực B
5.4.2. Diễn đạt các bậc bằng lời
Các cực và B ở đầu của thang từ A = MÁT HƠN sang
B = ẤM HƠN. Điểm giữa của sự do dự tương ứng với KHÔNG THAY ĐỔI.
Các bậc phải được dùng để diễn đạt cho mỗi
cực là một thuật ngữ so sánh có thể điều chỉnh cường độ bằng cách dùng các
trạng từ. Có thể giảm từ ba bậc ở mỗi cực xuống còn một bậc duy nhất được diễn đạt
bằng một thuật ngữ so sánh không điều chỉnh.
Chú thích 6. Bảng A.3 đưa ra một ví dụ
6. Thang biểu thị khả
năng chấp nhận và chịu đựng cá nhân
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Ngoài các đánh giá trước, thông tin sẽ được
thu thập để biết người lao động cảm nhận như thế nào về trạng thái nhiệt của
họ.
Đánh giá này dưới dạng từ chối và chấp nhận
theo mức độ cá nhân, được bổ sung trong bất kỳ trường hợp nào qua một đánh giá
tương đối của mức độ chịu đựng cá nhân. Từ chối hoặc chấp nhận được biểu hiện
theo mức độ cá nhân, nghĩa là trong khung cảnh, đánh giá hoàn toàn dựa trên sở
thích cá nhân. Biểu hiện từ chối theo mức độ cá nhân (không thể chấp nhận được)
vì vậy không mâu thuẫn với sự chấp nhận thực tế, cần tính đến hoàn cảnh thúc
đẩy (sự hướng dẫn, yêu cầu nghề nghiệp, giai đoạn trải qua ngắn, tiền thù lao)
Trái ngược với ba thang trước, sự biểu lộ khả
năng chấp nhận cá nhân và thang chịu đựng gồm các đánh giá môi trường nhiệt
xung quanh (khí hậu tại chỗ)
6.2. Hướng dẫn sử dụng mẫu đánh giá
Mẫu biểu thị khả năng chấp nhận và thang chịu
đựng phải được áp dụng sau các thang cảm nhận và đánh giá hiệu ứng đã mô tả ở trên
và theo thứ tự sau: mẫu biểu thị khả năng chấp nhận, sau đó là thang chịu đựng.
Các câu hỏi sau phải được đặt ra:
- Trước khi áp dụng mẫu biểu thị khả năng
chấp nhận:
(a) từ ngữ rõ ràng: “Bạn đánh giá như thế nào
về môi trường này (khí hậu tại chỗ) theo quan điểm cá nhân của bạn?”
(b) cùng với lời bắt đầu: “Xét trên quan điểm
cá nhân của bạn thì bạn muốn…”
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
(2) hoặc: “…từ chối môi trường khí hậu tại
chỗ này hay chấp nhận nó?”
- Trước khi áp dụng thang chịu đựng: “ Có
phải môi trường này…?”
6.3. Mô tả mẫu diễn đạt sự đánh giá
6.3.1. Cấu trúc của mẫu diễn đạt sự đánh giá
Mẫu biểu thị khả năng chấp nhận cá nhân có
cấu trúc dạng lưỡng cực:
SỰ CHẤP NHẬN CÁ NHÂN (CHẤP NHẬN NÓI CHUNG) –
SỰ TỪ CHỐI CÁ NHÂN (KHÔNG CHẤP NHẬN CHUNG )
Thang chịu đựng theo cá nhân sẽ có cấu trúc
một cực 5 bậc, cực đơn biểu thị khó khăn khi phải chịu đựng, cùng với một điểm
gốc biểu thị không khó khăn khi phải chịu đựng và 4 bậc khó chịu tăng dần, bậc
thứ tư biểu thị khả năng không chịu đựng được.
Điểm
Bậc
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0
1, 2, 3, 4
Cực duy
nhất
Gốc
Cường độ
6.3.2. Diễn đạt mức độ bằng lời
Cách diễn đạt hai loại khả năng chấp
nhận, có thể bao gồm:
(a) hoặc có sự rõ ràng trong đánh giá
của người được hỏi:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Từ ngữ
Trả lời
CÓ THỂ CHẤP NHẬN
Môi trường (khí hậu tại chỗ) có thể chấp
nhận hơn là không chấp nhận
……………………………….
KHÔNG THỂ CHẤP NHẬN
Môi trường (khí hậu tại chỗ) không thể chấp
nhận hơn là chấp nhận
……………………………….
(b) hoặc biểu thị sự đồng ý hay không
đồng ý của người được hỏi với phát biểu lúc đầu:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Loại CHẤP NHẬN
Loại KHÔNG CHẤP
NHẬN
hoặc “chấp nhận
theo quan điểm cá nhân”
có (đồng ý)
không (không đồng
ý)
hoặc “từ chối theo
quan điểm cá nhân”
không (không đồng
ý)
có (đồng ý)
Chú thích 7: Các bậc của thang chịu đựng theo
quan điểm cá nhân có thể được sử dụng bằng các thuật ngữ biểu thị sự khó khăn
khi chịu đựng. Bảng A.5 đưa ra một ví dụ.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Những người trải qua quá trình lặp lại các
thang đánh giá giống nhau sẽ được báo trước, với mục đích tránh các phản ứng
không mong muốn và đưa ra các lý lẽ thuyết phục về việc áp dụng quy trình. Có
thể đưa ra hướng dẫn sau:
“Vì bạn sẽ ở tại nơi làm việc này trong một vài
giờ, bạn sẽ được hỏi nhiều lần, ở các khoảng thời gian bằng nhau, bằng các
thang như nhau, để đánh giá điều kiện nhiệt; xin làm một cách cẩn thận, cân
nhắc mỗi lần bằng cảm giác thực sự của bạn ở chính thời điểm đó. Do đó bạn có thể
diễn đạt chính xác những sự thay đổi có thể xảy ra trong điều kiện nhiệt mà bạn
trải qua trong một thời gian dài hơn”.
8. Tóm tắt các thang
Bảng 1 tóm tắt các đánh giá khác nhau được đề
nghị để đánh giá thoải mái nhiệt hoặc căng thẳng nhiệt dựa trên dữ liệu chủ quan.
Bảng 1 - Đánh giá
stress nhiệt
1
2
3
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
5
Kiểu đánh giá
Cảm giác
Đánh giá theo hiệu
ứng
Trạng thái nhiệt ưa
thích
Khả năng chấp nhận
cá nhân
Mức chịu đựng cá
nhân
Đối tượng đánh giá
Trạng thái nhiệt cá
nhân
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Diễn đạt
bằng lời
“Bạn cảm
thấy như thế nào (ở chính ngay thời điểm hiện tại?)”
Thang 7 hay
9 bậc từ RẤT LẠNH tới RẤT NÓNG
“Bạn đang cảm
thấy…?”
Thang 4 hay 5 bậc
từ THOẢI MÁI đến tới rất (hoặc cực kỳ) KHÔNG THOẢI MÁI
“Bây giờ bạn muốn chọn
trạng thái nào hơn?”
Thang 7 hoặc 3 bậc
từ LẠNH HƠN NHIỀU đến ẤM HƠN NHIỀU
“Theo quan điểm cá
nhân của mình bạn đánh giá môi trường này như thế nào?”
Thang 2 bậc: NHÌN
CHUNG CHẤP NHẬN, NHÌN CHUNG KHÔNG CHẤP NHẬN
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Thang 5 bậc từ HOÀN
TOÀN CHỊU ĐƯỢC đến KHÔNG THỂ CHỊU ĐƯỢC
9. Định dạng và phương
pháp trình bày các thang
Các thang có hơn 2 bậc có thể được trình bày
theo dạng không liên tục: 3, 4, 7, hoặc 9 bậc riêng rẽ ở các khoảng bằng nhau; câu
trả lời bao gồm đánh dấu mức độ tương ứng với đánh giá.
Các thang này cũng có thể được sử dụng theo dạng
liên tục, ví dụ như một đoạn đường thẳng hoặc đường cong gồm 3, 4, 5, 7 hoặc 9
bậc có khoảng trống bằng nhau tương ứng với các từ bên cạnh các bậc này. Định
dạng này không những có thể chỉ rõ điểm đánh dấu tương ứng với đánh giá, mà còn
xác định vị trí của câu trả lời bất kỳ chỗ nào trong khoảng giữa các điểm đánh
dấu.
Thông thường các mẫu viết được thực hiện bằng
tay, các thang này cũng có thể được trình bày trên màn hình video và các câu
trả lời được nhập qua bàn phím, hay một thiết bị tương đương khác, và với một
mã hóa thích hợp.
10. Phân tích dữ liệu
và áp dụng kết quả
Các thuộc tính dạng số (nghĩa là dưới dạng
cấu trúc toán học) của dữ liệu đã tập hợp bởi áp dụng các thang đánh giá trên, và
các đặc điểm thống kê của phân bố các dữ liệu này cho phép áp dụng kiểu phân
tích định lượng một cách hợp lệ.
Ví dụ đưa ra trong Phụ lục B minh họa một số
cách xử lý và các kết quả có thể đạt được, các chỉ số về xu hướng tập trung, phân
tán và kết hợp trong trường hợp đặc thù, hoặc các phép thử thống kê có ý nghĩa
khác biệt, ảnh hưởng của các yếu tố kết hợp.
Chú thích 8: Tiêu chuẩn này khuyến khích các nhà
thực hành và các nhà nghiên cứu có đủ dữ liệu, hoặc những ai có thể tập hợp dữ
liệu, công bố các nghiên cứu trên các đặc điểm thống kê về sự phân bố tiêu biểu
của dữ liệu đó.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Phụ
lục A
(Tham khảo)
Ví
dụ về các thuật ngữ trong thang đánh giá chủ quan về các điều kiện nhiệt
Bảng A.1 - Thang cảm
nhận trên trạng thái nhiệt cá nhân
(sau câu hỏi: “ Bây giờ
bạn đang cảm thấy như thế nào?”)
Thuật ngữ
Cực
Bậc
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Tiếng Anh
NÓNG
(+ 4)
Rất nóng
Very hot
+ 3
Nóng
Hot
+ 2
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Warm
+ 1
Hơi ấm
Slightly warm
BÌNH THƯỜNG
0
Bình thường
Neutral
LẠNH
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Hơi mát
Slightly cool
- 2
Mát
Cool
- 3
Lạnh
Cold
(- 4)
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Very cold
Các thuật ngữ mở
đầu phổ biến
Tôi đang cảm thấy…
I' m feeling/I' m
...
Chú thích:
Xu hướng tập trung đánh giá cảm nhận thu được
bằng cách áp dụng một trong các thang được đề cập ở trên phù hợp với số phiếu
trung bình đạt được có thể đem so sánh với chỉ số PMV đã được xác định trong
TCVN 7438 : 2004.
Bảng A.2 – Thang đánh
giá theo hiệu ứng
(sau câu hỏi “Bạn
thấy…?”)
Cực
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Thuật ngữ chỉ bậc
0
Thoải mái
1
Hơi khó chịu
2
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Không thoải mái
3
Rất khó chịu
4
Cực kỳ khó chịu
Các thuật ngữ mở
đầu phổ biến
Tôi thấy…
Chú thích: Bằng việc tổng kết các đánh giá
biểu thị không thoải mái, ta thu được phần trăm số người không thỏa mãn, dữ
liệu này có thể được so sánh với chỉ số PPD (phần trăm dự đoán không thoải
mái) xác định theo TCVN 7438 : 2004.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
(sau câu hỏi: “Trạng
thái nào mà bạn cảm thấy thích hơn bây giờ?”)
Các cực
Bậc
Thuật ngữ chỉ bậc
cho thang 7 bậc
Tương đương với
thang 3 bậc
ẤM HƠN
+ 3
ấm hơn nhiều
ấm hơn
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
ấm hơn
+ 1
ấm hơn một
chút
0
không ấm hơn cũng
không mát hơn
MÁT HƠN
- 1
mát hơn một
chút
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- 2
mát hơn
- 3
mát hơn
nhiều
Các thuật ngữ mở
đầu phổ biến
Tôi muốn…hơn…
Bảng A.4 – Mẫu biểu thị
khả năng chấp nhận cá nhân
Loại
a) Diễn đạt mức độ
rõ ràng bằng lời
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Sau câu hỏi: “Bạn đánh giá môi trường (khí
hậu tại chỗ) như thế nào theo quan điểm của cá nhân bạn?”
Sau lời mở đầu chung chung: “Xét trên quan điểm
cá nhân của bạn…”
Lời mở đầu (1): “…bạn muốn chấp nhận môi trường
(khí hậu tại chỗ) này hơn hay từ chối nó?”
Lời mở đầu (2):
“ …bạn muốn từ chối môi trường (khí hậu tại
chỗ) này hơn hay chấp nhận nó?”
Theo mức độ của cá nhân mình: Môi trường
này đối với tôi…
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0
1
…chấp nhận hơn từ chối
…từ chối hơn chấp nhận
Có
Không
Không
Có
Thay vì sử dụng hình thức biểu hiện 2 loại,
khả năng chấp nhận có thể được biểu thị trên một thang liên tục như sau:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Có thể chấp nhận ở
mức vừa phải
Không thể chấp nhận
ở mức vừa phải
Rõ ràng không thể
chấp nhận
Lời mở đầu như sau: (sau câu hỏi “Bạn đánh
giá môi trường này như thế nào theo ý thích của bạn?” hoặc sau lời mở đầu “Xét
trên ý thích của bạn thì bạn thích…?”: “Xin đánh dấu vào vị trí thích hợp trên
thang chỉ sự chấp thuận của bạn về môi trường khí hậu này. Không đánh dấu vào
giữa thang, hay biểu lộ cả chấp nhận lẫn không chấp nhận”.
Chú thích 9: Ngoài các thông tin như nhau đạt
được do áp dụng hình thức trình bày 2 loại, đánh giá từng bước một có thể biểu thị
một mối liên quan tuyến tính với “phần trăm không thoải mái quan sát được”, được
định rõ trong thang đánh giá hiệu ứng của Bảng A.2 (xem phụ lục B, ví dụ A).
Bảng A.5 – Thang chịu
đựng
(sau câu hỏi:
"Môi trường này ...?")
Cực
Bậc
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
KHÓ KHĂN KHI CHỊU
ĐỰNG
0
Hoàn toàn có thể
chịu được
1
Hơi khó chịu khi
phải chịu đựng
2
Hoàn toàn khó chịu
khi phải chịu đựng
3
Rất khó chịu khi
phải chịu đựng
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Không thể chịu đựng
nổi
Các thuật ngữ mở
đầu phổ biến
Môi trường này…
Phụ
lục B
(Tham khảo)
Áp
dụng quy trình đánh giá và các thang đánh giá: một số ví dụ, bao gồm cả phân
tích dữ liệu
B.1. Giới thiệu
Ba ví dụ được đưa ra. Ví dụ đầu bao quát
nhất, trình bày qui trình thực hiện và phương pháp phân tích dữ liệu chi tiết.
Nó liên quan đến việc áp dụng các thang đánh giá trong điều kiện làm việc mà
môi trường mát có phần chiếm ưu thế, tạo một sự khó chịu nhẹ. Ví dụ thứ hai đề
cập một cách cụ thể hơn về sự thoải mái nhiệt trong phòng thí nghiệm, nơi tiến
hành các đánh giá nhiều lần. Ví dụ cuối cùng liên quan đến tình huống giao
thông công cộng nơi có điều kiện khí hậu tương ứng với căng thẳng nhiệt nhẹ.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
B.2.1. Một nhà nghiên cứu ecgônômi tập hợp các đánh
giá của 40 người lao động trong điều kiện nhiệt mà họ đã trải qua ở nơi làm
việc. Các giá trị PMV (xem TCVN 7438) ở nơi làm việc là từ - 1,0 và + 0,9 cho
sự phối hợp các hoạt động thể lực khác nhau và có cách nhiệt của quần áo, được
quan sát khi đo điều kiện khí hậu.
B.2.2. Mục đích của các câu hỏi được giải thích cho
người lao động: nó xác minh xem người lao động cảm thấy như thế nào về trạng
thái nhiệt của cá nhân họ và của môi trường, dùng bảng câu hỏi đã được chuẩn
hóa.
Trong khi những người lao động trả lời các
câu hỏi, thông số khí hậu của 40 địa điểm được đo và đánh giá về sự sinh nhiệt
chuyển hóa cũng như cách nhiệt của quần áo.
Mỗi người lao động nhận được một bộ câu hỏi
như sau:
1. Anh (chị) có cảm giác về nhiệt như thế nào
tại chính thời điểm này? (đánh dấu vào ô tương ứng): Tôi…
rất lạnh
lạnh
mát
hơi mát
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
hơi ấm
ấm
nóng
rất nóng
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
2. Anh (chị) đang cảm thấy trạng thái nào
trong các trạng thái sau?:
thoải mái
hơi khó chịu
khó chịu
rất khó chịu
cực kỳ khó chịu
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
3. Tại thời điểm này, anh (chị) muốn chọn điều
kiện nào hơn:
mát thêm lên rất
nhiều
mát hơn lên
mát hơn thêm một
chút
không thay đổi
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
ấm hơn lên
ấm thêm lên rất
nhiều
4. Theo ý của anh (chị), anh (chị) có muốn chấp
nhận môi trường khí hậu này hay không?
Có Không
5. Theo ý của anh (chị) về môi trường này là:
hoàn toàn có thể
chịu đựng được
hơi khó chịu khi
phải chịu đựng
khá khó chịu khi
phải chịu đựng
rất khó chịu khi
phải chịu đựng
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
B.2.3. Tính chung kết quả cho ra phân bố câu trả
lời như sau (n = số câu trả lời của một loại):
B.2.3.1. Cảm giác nhiệt

B.2.3.2. Mức độ ảnh hưởng của môi trường
nhiệt
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
B.2.3.3. Trạng thái nhiệt ưa thích

B.2.3.4. Khả năng chấp nhận của mỗi cá thể

B.2.3.5. Mức độ chịu đựng

B.2.4. Phân tích dữ liệu có tính đến các giá
trị số của dữ liệu và các đặc điểm thống kê đã biết về sự phân bố của chúng.
Các bậc của thang cảm nhận, đánh giá hiệu
ứng, trạng thái nhiệt ưa thích và khả năng chịu đựng được sắp xếp theo loại dữ
liệu thu được tương ứng với toàn bộ tập hợp toán có giới hạn theo thứ tự (dữ
liệu hoặc thang theo thứ tự). Thống kê thích hợp là như sau:
- với xu hướng tập trung: số trung vị (số tứ
phân vị thứ hai);
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- với sự kết hợp của xác suất, các hệ số
(Spearman's rho, Kendall's tau-b) hoặc hệ số phù hợp (Kendall's W).
Các phép thử thống kê thích hợp của giả thiết
không (Ho) là kiểu phi tham số (ví dụ như thử nghiệm dấu hiệu, thử
nghiệm trung bình hoặc các dạng phân tích phương sai).
Các câu trả lời trong mẫu chấp nhận in sẵn
rơi vào hai loại riêng biệt của dữ liệu, phù hợp với hai loại tương đương (dữ
liệu chuẩn và dữ liệu tuyệt đối). Thống kê liên quan như sau:
- với xu hướng tập trung: số mode (điểm có
tần số lớn nhất);
- với xu hướng phân tán: entropy của sự phân
bố;
- với sự kết hợp xác suất, các hệ số khác
nhau như hệ số kết hợp hoặc hệ số ngẫu nhiên.
Các thử nghiệm thống kê thích hợp của giả
thiết không (Ho) cũng thuộc dạng phi tham số (ví dụ như thử nghiệm
nhị thức hoặc thử nghiệm phương sai)
Các phép thử thống kê và thử nghiệm giả thiết
không (Ho) phù hợp với dữ liệu định danh cũng phù hợp với dữ liệu
theo thứ tự.
Nghiên cứu duy nhất về các đặc điểm thống kê
của phân bố dữ liệu liên quan đến những dữ liệu thu được bằng áp dụng các thang
7 bậc: thang cảm nhận nhiệt ASHRAE và thang hỗn hợp Bedford kết hợp cảm nhận
nhiệt và đánh giá [2]. Các bậc ngoài hai cực được bố trí theo tâm lý ở các
khoảng cách bằng nhau và như vậy có thể xử lý như các số liệu liên tục mà sự
khác biệt được xác định bằng con số (thang theo khoảng); chúng xấp xỉ các phân
bố chuẩn, vì vậy rất có lý để tính trung bình và độ lệch chuẩn, và đưa ra tính
toán tương quan và hồi qui áp dụng cho các biến liên tục. Các phép thử thống kê
thích hợp của giả thiết không (Ho) là dạng thông số (ví dụ các phép
thử t hoặc F, các phân tích biến thiên và hiệp biến).
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
B.2.5. Kết quả
Các kết quả sau liên quan đến dữ liệu ở phần
B.2.3.
B.2.5.1. Cảm nhận nhiệt (n = 39)
Xu hướng tập trung (trung bình:
) - 0,31
Phân tán: (độ lệch chuẩn): 1,36
Sự khác nhau có ý nghĩa giữa
quan sát được và
= 0 (phép thử t với n < 60): t =
1,42; p > 0,05
Kết luận: Không có ý nghĩa thống kê
B.2.5.2. Đánh giá hiệu ứng (n = 38)
Xu hướng tập trung (điểm trung vị): thoải mái
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Chỉ số không thoải mái (phần trăm quan sát được
của các đánh giá chỉ sự không thoải mái, hoặc phần trăm quan sát được của sự
khó chịu): 42 %
Ý nghĩa của sự khác nhau giữa phần trăm quan sát
được không thoải mái (chỉ số không thoải mái) và phần trăm dự đoán không thoải
mái (PPD) phù hợp với phiếu trung bình dự đoán (PMV) bằng - 0,31.
PPD tương ứng với PMV = - 0,31: 7% (TCVN 7438
: 2004, hình 1). Điều này định rõ một quần thể hai loại theo lý thuyết gồm các
đánh giá “không thoải mái” với tỷ lệ P = 0,07 và đánh giá "thoải mái"
với tỷ lệ bù Q = 0,93
Xác suất của 16 đánh giá "không thoải
mái" thu được (số quan sát được) hoặc lớn hơn trong một mẫu 38 đánh giá
rút ra từ quần thể lý thuyết được định rõ ở trên. Phân bố mẫu về số lượng (hay
tỷ lệ) của các hiện tượng (ở đây là các đánh giá) của một loại có thể được nhận
thấy trong các mẫu ngẫu nhiên rút ra từ quần thể hai loại theo lý thuyết được
định rõ phía trên đã được biết. Nó cũng được gọi là phân bố nhị thức. Nó chỉ rõ
rằng xác suất chính xác của x hiện tượng thu được của một loại (và n - x hiện tượng
của loại khác) là:
p(x) = {n!/[( x!(n − x)!]}.Px.Q(n-x)
trong đó:
n là tổng số hiện tượng;
x là số hiện tượng đạt được của một loại (0 ≤
x ≤ n );
P là xác suất của x hiện tượng của loại này
trong quần thể hai loại theo lý thuyết, Q = 1 - P
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Trong trường hợp này với n = 38, x = 16, P =
0,07, Q = 0,93, xác suất đó có giá trị bằng
= 4,365
x 10-9
Chú thích 10: Trong trường hợp n > 25 và
các xác suất P và Q gần 0,5 thì phân bố nhị thức có xu hướng tiến tới phân bố chuẩn,
khi đó có thể sử dụng sự xấp xỉ thích hợp của phép thử nhị thức (x được khai
triển thành z = (x- nP)
; z xấp xỉ phân bố chuẩn
cùng một trung bình xấp xỉ 0 và phương sai xấp xỉ 1. Theo kinh nghiệm thì nPQ ít
nhất phải bằng 9 trước khi thử nghiệm thống kê dựa trên phân bố chuẩn được áp
dụng. Điều này không đúng với trường hợp hiện tại (nPQ = 2,47); bởi vậy phải sử
dụng công thức phân bố nhị thức.
Tóm lại, xác suất đạt được của chỉ số không thoải
mái 42 % là rất nhỏ, nếu giả sử rằng tổng các đánh giá thích hợp với PMV = -
0,31.
B.2.5.3. Cảm nhận nhiệt ưa thích
Xu hướng tập trung: (điểm trung vị): không
thay đổi
Xu hướng phân tán (phân nửa khoảng biến thiên
tứ phân vị): 0,5 khoảng giữa các các bậc liên tiếp
Chỉ số ưa thích (phần trăm đánh giá chỉ sự ưa
thích thay đổi): 55 %
Trái ngược với giả thuyết về sự phân bố có
thể ngang nhau của các đánh giá cảm giác ưa thích trong số 3 loại: "mát
hơn", "không thay đổi" và "ấm hơn", sự phân bố được
nhận thấy của các đánh giá ưa thích là khác biệt có ý nghĩa (c2 = 10,1), với 2 bậc tự do: p < 0,01). Tần số của lựa chọn "mát
hơn" thấp hơn, trong khi hai loại kia cao hơn giả thiết.
B.2.5.4. Khả năng chấp nhận (n = 36)
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Chỉ số không thể chấp nhận (phần trăm đánh giá
chỉ sự không thể chấp nhận "theo quan điểm cá nhân"): 40 %
B.2.5.5. Khả năng chịu đựng (n = 36)
Xu hướng tập trung (điểm trung vị): khá khó
chịu khi phải chịu đựng
Phân tán (phân nửa khoảng biến thiên tứ phân
vị) 0,5 khoảng giữa các bậc liên tiếp
Chỉ số khó chịu (phần trăm đánh giá chỉ sự
khó khăn khi phải chịu đựng): 86%
B.2.6. Kết luận
Tính trung bình, người lao động đánh giá
trạng thái nhiệt của họ gần mức nhiệt bình thường ( Y = - 0,31) và điểm giữa
của các đánh giá tương ứng của họ là "thoải mái".
Tuy nhiên, phần trăm đánh giá "không thoải
mái" lên đến 42 %, khác biệt có ý nghĩa với sự xuất hiện ngẫu nhiên trong một
mẫu các đánh giá rút ra từ quần thể chỉ với 7 % đánh giá "không thoải mái"
(tương ứng với PMV = - 0,31). Tần số của các đánh giá ưa thích "mát
hơn" thấp hơn được mong đợi một cách có ý nghĩa nếu phân bố của các đánh
giá giữa 3 loại có thể có khả năng xảy ra tương đương. 40 % số người đánh giá
môi trường nhiệt là "không thể chấp nhận theo quan điểm cá nhân” và 86 %
trong số họ đánh giá là nhiều hay ít khó chịu khi phải chịu đựng.
Có thể kết luận rằng điều kiện khí hậu trong
môi trường lao động này là không tối ưu cho tiện nghi nhiệt, hình như do không đủ
nhiệt.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
B.3.1. 12 thanh niên khỏe mạnh (từ 18 - 28 tuổi),
gồm 6 nam và 6 nữ, ngồi nghỉ từ 8 h 25 sáng đến 12 h trưa trong buồng vi khí
hậu. Họ được mặc quần áo mỏng (Icl = 0,6 clo) và trải qua môi trường
có nhiệt độ không thay đổi là 25 oC. Họ làm công việc văn phòng trong
185 min, sau một giai đoạn thích nghi ngắn 30 min. Thang đánh giá chủ quan được
sử dụng giống như trong ví dụ A (xem B.2) được áp dụng ở 8 h 55, 9 h 40 và 9 h
55, 10 h 40 và 10 h 55, 11 h 40 và 11 h 55, tức là cho mỗi giờ. Ngoại trừ lần
thứ nhất, mỗi câu hỏi được thực hiện hai lần, với khoảng thời gian 15 min, và
các câu trả lời được nhóm lại.
B.3.2. Kết quả
Bảng B.1 đưa ra dữ liệu thống kê chính của
các ví dụ liên tục được thu thập. Các đánh giá được ghi theo các con số mã hóa
được sử dụng cho mỗi thang, như được đưa ra ở Phụ lục A.
Bảng B.1 – Thiết lập
đánh giá tiện nghi nhiệt lặp lại trong phòng thử nghiệm
Thời gian yêu cầu
Số đánh giá
n
08:55
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
10:40-55
11:40-55
12
24
24
24
1. Thang đánh giá theo sự cảm nhận
Trung bình
Độ lệch chuẩn
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
p
+ 1,1**
0,7
5,58
< 0,01
+ 0,2
0,7
1,12
> 0,05
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0,7
0,60
> 0,05
0
0,6
0
> 0,05
2. Thang đánh giá theo hiệu ứng
Trung bình
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Phép thử 2)
Quần thể theo lý thuyết với PPD =
Số đánh giá không thoải mái x
Xác suất của x đánh giá không thoải mái thu
được hoặc hơn
0
25
32%
3
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0
21*
6%
5*
0,015
0
13
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
3
0,116
0
13
5%
3
0,116
3. Thang đánh giá theo sự ưa thích
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Ưa thích:
ấm hơn
không thay đổi
mát hơn
Phép thử 3) χ2
ρ
0
2
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
4
1,50
> 0,05
0
5
14
5
6,75
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0
9
13
3
6,25
< 0,05
0
10
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
14
0
13,00
< 0,01
4. Mẫu biểu thị khả năng chấp nhận
Mode
% không thoải mái
Chấp nhận
0
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0
Chấp nhận
0
Chấp nhận
5. Thang chịu đựng
Trung bình
% phải chịu đựng một cách khó khăn
0
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
0
0
0
0
0
4
1) Phép thử t về khác biệt giữa giá trị trung
bình quan sát được và số không (bình thường); p: xác suất
2) Xác suất thu được của số quan sát được về
đánh giá không thoải mái hoặc hơn trong số mẫu của 12 trong số 24 đánh giá tương
ứng
3) Phép thử c2 về sự khác biệt giữa
các phân phối quan sát được của đánh giá ưa thích hơn (lạnh hơn - không thay
đổi – ấm hơn) và xác suất của phân bố tương đương của cùng các đánh giá trong
ba loại.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
** Có ý nghĩa ở mức 0,01
: Phân bố chủ yếu phép thử c2
Bảng B.2 – Kết quả
đại diện theo giới
Thời gian yêu cầu
Số đánh giá
n
08:55
09:40-55
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
11:40-55
6
12
12
12
1. Đánh giá cảm nhận nhiệt: trung bình
Nam
Nữ
Khác biệt
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
p
+ 1,3
+ 0,8
+ 0,5
1,34
> 0,05
+ 0,5
- 0,2
+ 0,7*
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
> 0,02
0
+ 0,2
+ 0,2
0,63
> 0,05
- 0,1
0
- 0,1
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
> 0,05
2. Thang đánh giá theo hiệu ứng: số đánh
giá không thoải mái
Nam
Nữ
Phép thử 2) c2
p
2
1
0,33
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
2
3
0,10
> 0,05
1
2
0,10
> 0,05
0
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
3,00
> 0,05
1) Phép thử t của sự khác biệt giữa hai trung
bình (nam và nữ ); p: xác suất
2) Phép thử c2 về sự khác biệt giữa hai tần số (số đánh
giá thoải mái và không thoải mái)
* Có ý nghĩa ở mức 0,05
B.3.3. Kết luận
Tính trung bình, mọi người cảm thấy rất gần
môi trường nhiệt bình thường và đánh giá là thoải mái; họ không thích thay đổi,
và đánh giá vùng phụ cận là có thể chấp nhận và chịu đựng được ngoại trừ một số
ít. Ở thời điểm 9 h 40 đến 9 h 55, số đánh giá không thoải mái quan sát được vượt
quá PPD (có ý nghĩa thống kê), tương ứng với trung bình của các đánh giá nhiệt
đồng thời. Theo thời gian, lúc đầu mọi người cảm thấy “hơi ấm”, nhưng không cảm
thấy như vậy sau một giờ. Một ảnh hưởng nữa của thời gian được biểu thị bởi
phân bố của các đánh giá ưa thích: xu hướng phân bố khá cân bằng ở 9 h 40 - 9 h
55 tới phân bố không cân bằng (ưa thích ấm hơn) ở cuối của giai đoạn trải qua. Mọi
người có khuynh hướng cảm thấy mát hơn khi thời gian trôi qua. Không có sự khác
nhau có ý nghĩa giữa hai giới (xem Bảng B.2), ngoại trừ cảm nhận nhiệt trung
bình thấp hơn một cách có ý nghĩa của nữ so với nam ở thời điểm 9 h 40 - 9 h
55.
B.4. Stress nhiệt trong hoàn cảnh giao thông
công cộng
B.4.1. Ở một giai đoạn nào đó của dòng giao thông trong
mùa đông ở một đoạn đường xe điện ngầm, những lời than phiền về căng thẳng
nhiệt được bày tỏ bởi những người đi thường xuyên và một cuộc điều tra được
thực hiện. Nhiệt độ không khí ở giữa 27 oC và 30 oC
(trung bình: 29,2 oC, độ lệch chuẩn: 0,98 oC), nhiệt độ
bức xạ trung bình cũng trong khoảng đó. Độ ẩm tương đối trong khoảng từ 34 %
đến 50 %, và vận tốc gió trung bình là 0,4 m/s, có thể đột ngột lên tới 3,0
m/s. 93 người được phỏng vấn một lần vào tháng 2 trong buổi sáng hoặc buổi
chiều. Có 47 nam và 46 nữ từ 15 tuổi đến 78 tuổi (độ tuổi trung bình là 41).
Nhiệt độ không khí bên ngoài trong khoảng từ 4 oC đến 12 oC
phụ thuộc vào thời gian trong ngày; do đó mọi người mặc quần áo mùa đông, có
nhiệt trở trong khoảng từ 1,0 đến 1,8 clo (trung bình là 1,45 clo). Thang đánh
giá tương tự như trong ví dụ A (xem phần B.2) được áp dụng sau khi ở trong tàu
điện 30 min, cả đứng và ngồi.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Bảng B.3 - Căng thẳng
nhiệt trong hoàn cảnh giao thông công cộng
Thang đánh giá chủ
quan hoặc theo mẫu in sẵn
Xu hướng tập trung
Phân tán
Chỉ số đặc biệt
1. Cảm nhận nhiệt
trung bình:
± 2,16
Độ lệch chuẩn:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
2. Đánh giá hiệu ứng
trung vị: 1
Phân nửa khoảng
biến thiên tứ phân vị: 1/2 khoảng
Phần trăm cảm thấy
không thoải mái: 58
3. Trạng thái ưa thích
trung vị: - 2
Phân nửa khoảng
biến thiên tứ phân vị: 1/2 khoảng
Phần trăm muốn thay
đổi: 98
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
mode:
không chấp nhận
Phần trăm cảm thấy
không chấp nhận: 78
5. Khả năng chịu đựng
trung vị:
khá khó khăn khi
phải chịu đựng
Phân nửa khoảng
biến thiên tứ phân vị: 1/2 khoảng
Phần trăm cảm thấy
khó khăn khi phải chịu đựng: 98
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Có thể nhận thấy rằng phân tích thống kê các
kết quả là không cần thiết. Có một sự lệch hướng rõ ràng của cảm nhận nhiệt
trung bình từ cảm giác nhiệt bình thường. Tuy nhiên, có một số phần trăm vừa
phải của những người biểu lộ sự không thoải mái (% không thoải mái), có thể chấp
nhận nhiều hay ít theo quan điểm “thực tế” trong vấn đề này. Chỉ có hai người
không cảm thấy muốn mát hơn, và khoảng 80 % từ chối khí hậu tại chỗ hiện nay
“theo mức độ riêng”. Thang đánh giá khả năng chịu đựng đưa ra một chỉ số khó
chịu (phần trăm khó khăn khi phải chịu đựng) là bản đối chiếu chính xác của chỉ
số ưa thích.