Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7941:2008 Máy đo hạt nhân - thiết kế để lắp đặt cố định

• Số hiệu: TCVN7941:2008
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2008

Thời gian min	Nhiệt độ ^oC
0 5 10 15 30 60 90 120 180 240 360	Nhiệt độ phòng 556 659 718 821 925 986 1 029 1 090 1 133 1 193

CHÚ THÍCH Các giá trị trong bảng này tương đương với các giá trị trên đường gia nhiệt.

7.5.2. Quy trình

Phép thử được tiến hành trong không khí. Nhiệt độ của thiết bị thử nghiệm được đo bằng cặp nhiệt điện gắn đều gần tất cả các phần ngoài của thiết bị.

Phép thử chống cháy được tiến hành đủ thời lượng và đạt tới nhiệt độ được chỉ định.

8. Mã và nhãn hiệu của máy đo

8.1. Mã

Máy đo phải được gắn mã xác định nhóm, phân nhóm và lớp theo yêu cầu bảo đảm an toàn (xem Bảng 3) theo thứ tự sau đây:

8.2. Nhãn cố định

...

...

...

a) loại và số hiệu của máy đo;

b) sơ đồ khối của nguồn bức xạ ion hóa [xem TCVN 7468 (ISO 361)];

c) viện dẫn tiêu chuẩn này và mã nhận dạng;

d) nguồn của máy đo được nhận dạng bằng các thông tin sau đây trên nhãn:

1) Ký hiệu hóa học và số khối của nhân phóng xạ,

2) Hoạt độ của nguồn khi vận hành; thông tin này phải được khắc, in hoặc ghi bằng các biện pháp bảo đảm các điều kiện sau đây:

- đọc được rõ ràng phù hợp với tuổi thọ làm việc của máy đo;

- đọc được rõ ràng sau các phép thử quy định tại 5.7 và 7.5.

Nhãn hiệu phải chịu được hoạt độ cực đại và cực tiểu của các nhân phóng xạ trong hoạt động bình thường của thiết bị khi thử nghiệm. Thông tin ở nhãn hiệu vẫn đọc được rõ ràng phù hợp với thời gian sử dụng nhân phóng xạ.

...

...

...

9.1. Khái quát

Máy đo hạt nhân phải có các tài liệu đi kèm với đầy đủ thông tin sau đây cho người sử dụng:

a) mô tả máy đo, nguyên tắc vận hành, đặc trưng kỹ thuật, đặc biệt là mã, đặc tính và hoạt độ cực đại của các nhân phóng xạ có thể được sử dụng;

b) điều kiện lắp đặt và vận hành nhằm giảm đến mức thấp nhất việc phát tán phóng xạ từ thiết bị;

c) việc bảo dưỡng và sửa chữa định kỳ của người sử dụng, bao gồm cả việc bảo dưỡng mã và nhãn nhận dạng;

d) cảnh báo để tránh việc tác động do vô ý, đặc biệt là khi dùng giá đỡ nguồn, cửa sập và các thiết bị an toàn;

e) hướng dẫn để hạn chế tác động của các sự cố có liên quan đến buồng chứa nguồn.

9.2. Nhãn cá biệt

Máy đo hạt nhân phải có nhãn cá biệt cho biết các đặc trưng của nhân phóng xạ bao gồm: số nhận dạng của các nguồn phóng xạ đi kèm với máy, khoảng cách cực đại giữa bề mặt của máy đo và các điểm có suất liều tương đương 2,5 và 7,5 mSv/h (0,25 và 0,75 mrem/h), các đường đẳng suất liều 2,5 mSv/h và 7,5 mSv/h.

...

...

...

Phân nhóm máy đo (xem 4.2)

Chức năng

A1

A2

A3

B1

B2

B3

...

...

...

Giá đỡ nguồn

Giữ chặt nguồn

+

+

+

+

Kiểm soát chuyển động của nguồn

...

...

...

+

+

Hạn chế chùm tia bức xạ

+

+

+

...

...

...

0

0

Bảo vệ nguồn

Cơ học

+

+

+

+

+

...

...

...

Tác động hóa lý

Nếu cần thiết

Nếu cần thiết

Nếu cần thiết

Nếu cần thiết

+

+

Che chắn bức xạ

Máy đo không hoạt động (khi nguồn hoặc cửa sập di chuyển)

...

...

...

+

+

0

+

+

Máy đo hoạt động (ở ngoài chùm tia có ích)

+

+

+

...

...

...

0

0

Buồng chứa đầu dò

Che chắn bức xạ

Máy đo hoạt động (trong chùm tia có ích)

+

+

0

0

...

...

...

0

CHÚ THÍCH Ký hiệu “0” nghĩa là chức năng được cung cấp khi có yêu cầu lắp đặt.

Bảng 3 - Phân loại máy đo theo các yêu cầu tính năng an toàn

Lớp

Thử nghiệm

0

1

2

...

...

...

4

5^1)

Suất liều tương đương^2)

cách 5 cm

cách 1 m

...

...

...

> 1mSv/h

(100 mrem/h)

> 0,1mSv/h

(10 mrem/h)

> 0,5mSv/h

(50mrem/h)

và

...

...

...

> 25mSv/h (2,5mrem/h)

 và

≤ 0,1mSv/h

(10mrem/h)

0,05mSv/h

(5mrem/h)

và

≤ 0,5mSv/h

(50mrem/h)

...

...

...

(0,75mrem/h)

và

≤ 25mSv/h

(2,5mrem/h)

> 7,5mSv/h

(0,75mrem/h)

và

≤ 0,05mSv/h

(5mrem/h)

...

...

...

(0,25mrem/h)

và

≤ 7,5mSv/h

(0,75mrem/h)

≤ 7,5mSv/h

(0,75mrem/h)

...

...

...

≤ 2,5mSv/h

(0,25mrem/h)

Theo quy định cụ thể

Theo quy  định cụ thể

...

...

...

nhiệt độ cực đại

nhiệt độ cực tiểu

sức bền tương ứng theo loại cửa sập/bộ đẩy

50 ^oC

...

...

...

10 ^oC

100 ^oC

0 ^oC

...

...

...

150 ^oC

-10 ^oC

Hai lần số chu trình nêu trong Bảng 4

...

...

...

200 ^oC

-20 ^oC

Năm lần số chu trình nêu trong Bảng 4

...

...

...

400 ^oC

-40 ^oC

Tám lần số chu trình nêu trong Bảng 4

Theo quy định cụ thể

...

...

...

Theo quy định cụ thể

Số chu trình nêu trong Bảng 4

Chống chịu trong những điều kiện bất lợi

Cháy ^3^)

20 min (lên tới nhiệt độ xấp xỉ 780^oC)

...

...

...

1 h (lên tới nhiệt độ xấp xỉ 945 ^oC)

2 h (lên tới nhiệt độ xấp xỉ 1050 ^oC)

...

...

...

4 h (lên tới nhiệt độ xấp xỉ 1150 ^oC)

Theo quy định cụ thể

1) Các phép thử cho lớp thứ 5 được thực hiện trên cơ sở những rủi ro cụ thể của thiết bị theo quy định tại hợp đồng giữa người sử dụng và nhà sản xuất nhưng vẫn phải chặt chẽ như các phép thử quy định cho lớp thứ 4.

2) Các máy đo được phân loại tại bảng này theo các suất liều tương đương ở khoảng cách 5 cm và 1 m với nguồn ở “vị trí bảo vệ” và nguồn ở “vị trí vận hành”.

3) Không áp dụng đối với nguồn phóng xạ ở dạng khí.

Bảng 4 - Số chu trình vận hành thử nghiệm sức bền

...

...

...

Phân nhóm

Đặc trưng của máy đo

Số chu trình

Loại 1

Loại 2

Loại 3

A

A1

Nguồn cố định

...

...

...

100

3 000

-

Cửa sập điều khiển từ xa hoặc có điều khiển phụ trợ

-

3 000

25 000

A2

Nguồn di động trong buồng chứa nguồn

...

...

...

100

3 000

-

Cửa sập điều khiển từ xa hoặc có điều khiển phụ trợ

-

3 000

25 000

B

82

...

...

...

Thiết bị đẩy điều khiển bằng tay

-

7 500

-

Thiết bị đẩy không điều khiển bằng tay

-

15 000

25 000

B3

...

...

...

Thiết bị kiểm soát chuyển động và định hướng giá đỡ nguồn

-

2 500

Bảng 5 - Yêu cầu lắp đặt tiêu chuẩn để đo suất liều tương đương

Loại thiết bị

Yêu cầu lắp đặt và đo

Máy đo mật độ (xem Hình 3)

photon - nơtron

...

...

...

Đo buồng chứa nguồn/đầu dò có khoảng hở không khí hoặc cho hầu hết những kích thước không thuận lợi

Không có sản phẩm ở bên trong ống

Máy đo mức (xem Hình 4)

Buồng chứa nguồn và buồng chứa đầu dò gắn trên mẫu thử nghiệm tương đương là lá thép dày 13 mm

Đo buồng chứa nguồn/đầu dò có khoảng hở không khí hoặc cho hầu hết những kích thước không thuận lợi

Không có sản phẩm thay thế trong khoảng hở không khí của buồng chứa nguồn/đầu dò

Các máy đo truyền qua

(xem Hình 2)

photon - electron - nơtron

...

...

...

Không có sản phẩm trong khoảng hở không khí của Buồng chứa nguồn/đầu dò

Đo buồng chứa nguồn/đầu dò có khoảng hở không khí hoặc cho hầu hết những kích thước không thuận lợi

Các máy đo tán xạ ngược hoặc huỳnh quang

a) Sản phẩm được kiểm tra có bộ phận đỡ (Ống trụ, đai di động)

(xem Hình 5)

b) Sản phẩm được kiểm tra không có bộ phận đỡ

...

...

...

c) Máy đo nơtron gắn trên thùng chứa (xem Hình 7)

Gắn ở khoảng cách do nhà sản xuất chỉ định

Bộ phận đỡ tương đương cho sản phẩm được kiểm tra phải có độ dày đủ để hấp thụ tất cả electron hoặc 99% số photon trong chùm tia sơ cấp

Đo tất cả đường kính hình hoặc và đường kính bất lợi nhất.

Gắn ở khoảng cách theo chỉ định của nhà sản xuất sản phẩm, được dự tính trước cho hầu hết các sản phẩm không thuận lợi

Gắn trên bộ khuếch tán tiêu chuẩn bao gồm một màn chắn bằng thép có độ dày 6 mm và một màn chắn bằng polyetylen có độ dày 20 mm

CHÚ DẪN:

...

...

...

Hình 2 - Các đường đồng khoảng cách

Kích thước tính bằng centimet

Hình 3 - Máy đo mật độ

Kích thước tính bằng centimet

Hình 4 - Máy đo mức

...

...

...

Kích thước tính bằng centimet

Hình 5 - Máy đo tán xạ ngược sử dụng tia bêta hoặc photon

Kích thước tính bằng centimet

Hình 6 - Máy đo tán xạ ngược dùng vật liệu xử lý làm bề mặt tán xạ

Kích thước tính bằng centimet

...

...

...

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

ISO 834, Fire-resistance tests - Elements of building construction.

IEC Publication 769, lonizing radiation measurement systems with analogue or digital signal processing for thickness measurements.

IEC 45 B (C.O.) 43, Beta, X and gamma radiation, dose equivalent and dose equivalent ratemeters for use in radiation protection.

ICRP 26, Recommendations of the International Commission on Radiological Protection, Annals of the ICRP, 1, No. 3: 1977.

ICRU 33, Radiation Quantities and Units: 1980.