|
THỦ TƯỚNG CHÍNH
PHỦ
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 1076/QĐ-TTg
|
Hà Nội, ngày 14
tháng 07 năm 2015
|
QUYẾT ĐỊNH
BAN HÀNH KẾ HOẠCH CỦA CHÍNH PHỦ VỀ VIỆC TỔ CHỨC LẤY Ý KIẾN NHÂN DÂN ĐỐI
VỚI DỰ THẢO BỘ LUẬT HÌNH SỰ (SỬA ĐỔI)
THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ
Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày
25 tháng 12 năm 2001;
Căn cứ Nghị quyết số
972/NQ-UBTVQH13 ngày 13 tháng 7 năm 2015 của Ủy
ban Thường vụ Quốc hội về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo
Bộ luật Hình sự (sửa đổi);
Xét đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tư
pháp,
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến
Nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày
ký.
Điều 3. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ
trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương chịu trách nhiệm thi hành Quyết
định này./.
|
Nơi nhận:
- Thủ tướng, các Phó Thủ tướng
Chính phủ;
- Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ;
- HĐND, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;
- Văn phòng Trung ương và các Ban của Đảng;
- Văn phòng Tổng Bí thư;
- Văn phòng Chủ tịch nước;
- Văn phòng Quốc hội;
- Tòa án nhân dân tối cao;
- Viện Kiểm sát nhân dân tối cao;
- Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam;
- Cơ quan Trung ương của các đoàn thể;
- VPCP: BTCN, các PCN, Trợ lý TTg, TGĐ Cổng TTĐT các Vụ, Cục, đơn vị trực thuộc;
- Lưu: VT, PL (3b).
|
THỦ TƯỚNG
Nguyễn Tấn Dũng
|
KẾ HOẠCH
CỦA CHÍNH PHỦ VỀ VIỆC TỔ CHỨC LẤY Ý KIẾN NHÂN DÂN ĐỐI VỚI DỰ THẢO BỘ LUẬT
HÌNH SỰ (SỬA ĐỔI)
(Ban hành kèm theo Quyết định số 1076/QĐ-TTg ngày 14 tháng 7 năm 2015 của Thủ
tướng Chính phủ)
Thực hiện Nghị quyết số
972/NQ-UBTVQH13 ngày 13 tháng 7 năm 2015 của Ủy
ban thường vụ Quốc hội về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo
Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch của Chính phủ
về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi)
sau khi đã chỉnh lý trên cơ sở tiếp thu bước đầu ý kiến các vị đại biểu Quốc hội
tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội Khóa XIII (sau đây gọi là Kế hoạch), với các nội dung sau đây:
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU
1. Mục đích
Triển khai có hiệu quả Nghị quyết số
972/NQ-UBTVQH13 ngày 13 tháng 7 năm 2015 của Ủy
ban thường vụ Quốc hội về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo
Bộ luật Hình sự (sửa đổi) (sau đây gọi là Nghị quyết số 972/NQ-UBTVQH13).
2. Yêu cầu
a) Bám sát nội dung Nghị quyết số
972/NQ-UBTVQH13.
b) Xác định cụ thể nội dung công việc,
thời hạn hoàn thành và trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức có liên quan trong
việc triển khai lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
c) Các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm
phối hợp chặt chẽ và thực hiện đầy đủ nội dung, đúng tiến độ đã đề ra trong Kế
hoạch, kịp thời đôn đốc, hướng dẫn và tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong
quá trình tổ chức thực hiện.
d) Việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về
dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) là một nhiệm vụ trọng tâm cần được ưu tiên tập
trung chỉ đạo thực hiện trong thời gian từ ngày 15 tháng 7 năm 2015 đến hết
ngày 20 tháng 9 năm 2015.
đ) Các ý kiến góp ý của Nhân dân phải
được tổng hợp đầy đủ, chính xác làm cơ sở
để cơ quan có thẩm quyền nghiên cứu, chỉnh lý dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi)
trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII.
II. NỘI DUNG, HÌNH
THỨC, ĐỐI TƯỢNG, THỜI GIAN LẤY Ý KIẾN
1. Nội dung lấy ý kiến
Nội dung lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo
Bộ luật Hình sự (sửa đổi) bao gồm toàn bộ dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), trọng
tâm là những vấn đề trọng tâm được xác định trong Phụ lục I kèm theo Kế hoạch này.
2. Hình thức lấy ý kiến
a) Dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi)
được lấy ý kiến thông qua các hình thức sau đây:
- Góp ý trực tiếp hoặc bằng văn bản;
- Tổ chức hội nghị, hội thảo, tọa
đàm;
- Góp ý thông qua Cổng thông tin điện
tử của Bộ Tư pháp;
- Các hình thức phù hợp khác.
b) Ý kiến của Nhân dân góp ý vào dự
thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) gửi đến cơ quan, tổ chức được phân công trách
nhiệm tại mục III Kế hoạch này hoặc gửi
trực tiếp đến Bộ Tư pháp theo địa chỉ: 60 Trần Phú, Ba Đình, Hà Nội hoặc qua hộp
thư điện tử: boluathinhsu@moj.gov.vn. Cá nhân gửi ý kiến góp ý bằng văn bản qua
đường bưu điện thì không phải dán tem.
3. Đối tượng lấy ý kiến gồm các tầng
lớp Nhân dân trong nước và người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
4. Thời gian lấy ý kiến
Thời gian lấy ý kiến Nhân dân về dự
thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) bắt đầu từ ngày 15 tháng 7 năm 2015 và kết thúc
vào ngày 14 tháng 9 năm 2015.
III. PHÂN CÔNG
TRÁCH NHIỆM VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, cơ quan có liên
quan triển khai Kế hoạch này và thực hiện
các nhiệm vụ cụ thể sau đây:
a) Tổ chức Lễ công bố Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội và Quyết định của Thủ
tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch của Chính phủ về việc lấy ý kiến Nhân dân đối
với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi);
b) Xây dựng Đề cương báo cáo, hướng dẫn,
kiểm tra, đôn đốc các Bộ, ngành, địa phương về việc tổ chức lấy ý kiến về dự thảo
Bộ luật Hình sự (sửa đổi);
c) Tổng hợp kết quả lấy ý kiến của
các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện
Kiểm sát nhân dân tối cao, Ủy ban Trung
ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi); ý
kiến của các tổ chức, cá nhân được gửi trực tiếp về Bộ Tư pháp và qua Cổng
thông tin điện tử của Bộ Tư pháp; ý kiến của Nhân dân góp ý qua các cơ quan
thông tấn, báo chí;
d) Xây dựng dự thảo Báo cáo của Chính
phủ về kết quả lấy ý kiến nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) và
đăng tải trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tư pháp;
đ) Tổ chức các hội nghị, hội thảo, tọa
đàm lấy ý kiến các chuyên gia, các nhà khoa học về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa
đổi) và dự thảo Báo cáo của Chính phủ về việc lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Bộ
luật Hình sự (sửa đổi).
2. Văn phòng Chính phủ phối hợp với Bộ
Tư pháp thực hiện các nhiệm vụ nêu tại các điểm a.b.c.d Mục III.1.
3. Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan
ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ có trách nhiệm triển khai nội dung
lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) tại Kế hoạch này, thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau đây:
- Tổ chức phổ biến nội dung, cách thức
lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) trong Bộ, ngành mình;
- Tổ chức lấy ý kiến đóng góp về dự
thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) của cán bộ, công chức, viên chức, chuyên gia,
nhà khoa học, nhà quản lý, các đơn vị trực thuộc, các tổ chức xã hội - nghề
nghiệp, các doanh nghiệp trong phạm vi quản lý của Bộ, ngành mình theo hình thức
thích hợp;
- Chỉ đạo xây dựng Báo cáo kết quả lấy
ý kiến về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) và gửi đến Bộ Tư pháp để tổng hợp.
Tổ chức pháp chế thuộc Bộ, ngành có
trách nhiệm giúp Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ
thực hiện các nhiệm vụ nêu trên.
4. Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo
các cơ quan thông tấn, báo chí ở trung ương và địa phương có kế hoạch tuyên
truyền bằng nhiều hình thức thích hợp trong quá trình tổ chức lấy ý kiến về dự
thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
5. Đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Truyền
hình Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam và các cơ quan thông tấn, báo chí có trách
nhiệm:
a) Phổ biến các nội dung liên quan đến
dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) để cung cấp thông tin phục vụ cho việc đóng
góp ý kiến của Nhân dân;
b) Mở chuyên trang, chuyên mục để phản
ánh, đưa tin, đăng tải kịp thời các ý kiến đóng góp, những sáng kiến, đề xuất của
Nhân dân về việc sửa đổi Bộ luật Hình sự và tập hợp ý kiến góp ý gửi về Bộ Tư pháp.
6. Báo Nhân dân, Cổng thông tin điện
tử của Chính phủ, Bộ Tư pháp tổ chức đăng tải Nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc tổ chức lấy ý
kiến Nhân dân và dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Quyết định của Thủ tướng
Chính phủ ban hành Kế hoạch của Chính phủ
về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân dân và dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
7. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt
Nam tổ chức lấy ý kiến của các doanh nghiệp, trọng tâm là các quy định liên
quan trách nhiệm hình sự của pháp nhân là các tổ chức kinh tế và các tội xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, các tội phạm về môi trường và tập hợp ý kiến góp ý gửi về Bộ Tư pháp.
8. Thường trực Hội đồng nhân dân các
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ trì, phối
hợp với Ủy ban nhân dân, Đoàn đại
biểu Quốc hội, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam và các thành viên mặt trận cùng cấp
thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Tổ chức phổ biến nội dung, cách thức
lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) ở địa phương mình;
- Tổ chức hội nghị lấy ý kiến đóng
góp về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) với thành phần là đại diện các sở,
ban, ngành trực thuộc Ủy ban nhân dân;
các cơ quan tư pháp ở tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc
và các tổ chức thành viên của Mặt trận
cùng cấp; đại diện một số đơn vị cấp huyện,
cấp xã; một số chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ làm công tác thực tiễn và một số
cử tri;
- Hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc công
tác tổ chức lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) ở địa
phương;
- Xây dựng Báo cáo kết quả lấy ý kiến
vào dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) gửi Bộ Tư pháp để tổng hợp;
Sở Tư pháp có trách nhiệm giúp Thường
trực Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thực hiện các
nhiệm vụ nêu trên.
9. Đề nghị Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối
cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao phổ biến nội dung, cách thức lấy ý kiến về
dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) trong toàn ngành, tổ chức mình; tổ chức theo
hình thức thích hợp lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) của
cán bộ, công chức, viên chức, chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, các đơn vị
trực thuộc, các tổ chức thành viên thuộc phạm vi ngành, tổ chức mình; tổng hợp
ý kiến, xây dựng Báo cáo kết quả lấy ý kiến gửi về Bộ Tư pháp.
Riêng Trung ương Hội Luật gia Việt
Nam, Liên đoàn Luật sư Việt Nam tổ chức lấy ý kiến
các hội viên, thành viên và xây dựng Báo cáo kết
quả lấy ý kiến gửi Chính phủ (qua Bộ Tư pháp) để tổng hợp, đồng thời gửi Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam; Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức lấy ý kiến các tổ chức đoàn thanh niên, hội sinh viên, trọng
tâm là các quy định liên quan đến người chưa thành niên và xây dựng Báo cáo kết
quả lấy ý kiến gửi Chính phủ (qua Bộ Tư pháp) để tổng hợp, đồng thời gửi Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
10. Đề nghị Ban Cán sự đảng Bộ, cơ
quan ngang Bộ, Đảng ủy cơ quan thuộc Chính phủ, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thành ủy
các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân các tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương do mình phụ trách tổ chức thực hiện tốt Kế hoạch này.
IV. CHẾ ĐỘ THÔNG
TIN VÀ THỜI HẠN GỬI BÁO CÁO
1. Các Bộ, ngành, địa phương, các cơ
quan, tổ chức có trách nhiệm báo cáo cho Bộ Tư pháp về quá trình tổ chức thực
hiện việc lấy ý kiến vào dự thảo Bộ luật
Hình sự (sửa đổi). Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc cần
thông tin kịp thời cho Bộ Tư pháp; Bộ Tư pháp tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính
phủ xem xét; giải quyết.
2. Báo cáo kết quả lấy ý kiến đối với
dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) của Bộ, ngành, địa phương, các cơ quan, tổ chức
(theo mẫu Đề cương báo cáo chung được xác định theo Phụ lục II của Kế hoạch
này) và gửi về Bộ Tư pháp trước ngày 18 tháng 9 năm 2015, đồng thời gửi bản mềm báo cáo qua hộp thư điện tử của
Bộ Tư pháp: boluathinhsu@moj.gov.vn.
3. Bộ Tư pháp trình Thủ tướng Chính
phủ Báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự
(sửa đổi) trước ngày 23 tháng 9 năm 2015.
V. KINH PHÍ THỰC
HIỆN
1. Kinh phí phục vụ cho việc tổ chức
lấy ý kiến Nhân dân về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) do ngân sách nhà nước
bảo đảm.
Bộ Tài chính có trách nhiệm bảo đảm
kinh phí cho các Bộ, ngành, địa phương triển khai thực hiện Kế hoạch lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm bảo
đảm kinh phí triển khai thực hiện Kế hoạch
lấy ý kiến nhân dân về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) trên địa bàn.
2. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc
Chính phủ, Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách
nhiệm bố trí đủ nhân lực, bảo đảm các điều kiện vật chất cần thiết phục vụ cho
việc lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
3. Để kịp thời triển khai các hoạt động
phục vụ việc lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), các Bộ, cơ quan
ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân
dân tối cao, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương và các cơ quan, tổ chức khác chủ động sử dụng nguồn kinh phí hoạt động thường xuyên đã được
cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao để tổ chức lấy ý kiến về dự thảo Bộ luật
Hình sự (sửa đổi).
4. Căn cứ vào nhiệm vụ được giao tại
Kế hoạch này, trong trường hợp cần thiết, các cơ quan, tổ chức lập dự toán kinh
phí hoạt động bổ sung gửi cơ quan tài
chính cùng cấp để thực hiện. Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng
mắc, các cơ quan, tổ chức cần kịp thời báo cáo Bộ Tài chính; Bộ Tài chính có
trách nhiệm tổng hợp, báo cáo Thủ tướng
Chính phủ xem xét, giải quyết./.
PHỤ LỤC I
CÁC VẤN ĐỀ TRỌNG TÂM XIN Ý KIẾN NHÂN
DÂN VỀ DỰ THẢO BỘ LUẬT HÌNH SỰ (SỬA ĐỔI)
(Ban hành kèm theo Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân
dân đối với dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) tại Quyết định số 1076/QĐ-TTg
ngày 14 tháng 7 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ)
1. Vấn đề trách nhiệm hình sự của
pháp nhân và loại tội pháp nhân chịu trách nhiệm hình sự
a) Về trách nhiệm hình sự của pháp
nhân
Theo quy định của Bộ luật Hình sự
(BLHS) hiện hành, việc truy cứu trách nhiệm hình sự (TNHS) chỉ đặt ra đối với
cá nhân (con người cụ thể).
Dự thảo BLHS (sửa đổi) lần này bổ
sung TNHS của pháp nhân (các điều 2, 3, 6, 8 và các điều thuộc Chương XI. Những
quy định đối với pháp nhân phạm tội).
Về vấn đề này có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, cho đến thời điểm này, việc quy định TNHS của pháp nhân trong BLHS là
cần thiết, vì:
Thứ nhất,
tình hình vi phạm pháp luật do pháp nhân thực hiện diễn ra phức tạp và ngày
càng nghiêm trọng, nhất là các hành vi gây ô nhiễm môi trường, buôn lậu, trốn
thuế, sản xuất, vận chuyển, buôn bán hàng giả, hàng cấm, trốn đóng bảo hiểm cho
người lao động... gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sống an lành của
người dân và gây mất trật tự, an toàn xã hội.
Thứ hai,
mặc dù chúng ta đã có chế tài xử phạt vi phạm hành chính và có quy định trong
pháp luật dân sự, kinh tế để người dân, cơ quan, tổ chức kiện đòi bồi thường
thiệt hại đối với pháp nhân có hành vi vi phạm, nhưng trên thực tế, các quy định
này còn bất cập, kém hiệu quả. Điều này dẫn đến trên thực tế có tình trạng pháp
nhân coi thường pháp luật, ngang nhiên vi phạm. Mặt khác, mức phạt tiền trong
Luật Xử lý vi phạm hành chính còn thấp, chưa đủ sức răn đe. Mức tối đa áp dụng
đối với pháp nhân không vượt quá 2 tỷ đồng. Với mức phạt này, nhiều pháp nhân,
nhất là các pháp nhân là các tập đoàn lớn hoặc các công ty đa quốc gia có thể
chấp nhận nộp phạt để tiếp tục vi phạm. Hơn nữa, dưới khía cạnh bảo vệ người
dân (đối tượng bị gây thiệt hại do hành vi vi phạm của pháp nhân gây ra), thủ tục
kiện đòi bồi thường thiệt hại của người dân đối
với pháp nhân phức tạp, nên người dân khó có điều kiện để bảo vệ quyền lợi
của mình như: Quy định về nghĩa vụ chứng minh thiệt hại (nguyên nhân, mức độ
thiệt hại) thuộc về bản thân bị hại, hay quy định buộc người bị hại phải nộp một
khoản tiền án phí dân sự. Khoản tiền này trong một số trường hợp cũng là không nhỏ đối với người dân.
Thứ ba,
việc quy định xử lý hình sự đối với pháp
nhân là xu thế chung trên thế giới. Hiện nay trên thế giới có 119 nước quy định
TNHS đối với pháp nhân. Hiệp hội các nước
Đông Nam Á là 5 nước, một nước đang xem xét quy định. Trong xu thế đó, nếu ta
không quy định TNHS của pháp nhân trong BLHS thì sẽ tạo ra sự bất bình đẳng
trong việc xử lý pháp nhân vi phạm. Cụ thể: các pháp nhân Việt Nam ra nước
ngoài làm ăn mà vi phạm có thể bị truy cứu TNHS, bị phạt rất nặng, trong khi
đó, doanh nghiệp nước ngoài vào đầu tư,
làm ăn tại Việt Nam dù vi phạm đến mức nào, theo quy định hiện này cũng chỉ bị
phạt cao nhất là 2 tỷ đồng.
Thứ tư,
theo truyền thống lập pháp của ta, đối với các vi phạm nhỏ, mức độ nguy hiểm thấp
thì chúng ta xử phạt vi phạm hành chính. Đối với
các vi phạm có mức độ nguy hiểm cao thì chúng ta coi là tội phạm và áp dụng chế
tài hình sự để xử lý. Tuy nhiên, đối với hành vi luôn có mức độ nguy hiểm cao
như: phạm tội có tổ chức xuyên quốc gia, tham nhũng, rửa tiền, buôn bán người,
tài trợ khủng bố là nghĩa vụ quốc tế bắt buộc của nước ta với tư cách là quốc
gia thành viên Công ước chống tội phạm có tổ chức
xuyên quốc gia, Công ước chống tham
nhũng, thành viên Nhóm Châu Á - Thái Bình Dương về phòng, chống rửa tiền (APG)
thì luôn xác định là tội phạm mà không bị xử phạt hành chính. Do đó, nếu không
quy định TNHS của pháp nhân, thì không thể xử lý được các pháp nhân khi thực hiện
một trong các hành vi nêu trên.
Thứ năm,
để giảm thiểu tác động tiêu cực khi áp dụng hình phạt tước giấy phép vĩnh viễn
hoặc đình chỉ vĩnh viễn hoạt động của pháp nhân, dự thảo BLHS quy định đối với
pháp nhân phạm tội chủ yếu áp dụng hình phạt tiền. Việc áp dụng hình phạt tước
giấy phép hoạt động của pháp nhân chỉ đặt ra trong hai trường hợp: (i) Pháp nhân phạm tội gây hậu quả hoặc đe dọa gây hậu
quả đặc biệt nghiêm trọng đến tính mạng của nhiều người, đến môi trường và trật
tự, an toàn xã hội và hậu quả gây ra không có khả năng khắc phục trên thực tế;
và (ii) Pháp nhân sử dụng giấy phép hoặc đăng ký kinh doanh làm vỏ bọc để thực
hiện một trong các tội phạm quy định tại Điều 76 của Bộ luật này.
- Loại ý kiến thứ hai cho rằng, không nên quy định trách nhiệm hình sự của pháp nhân tại thời
điểm này vì:
Thứ nhất,
hiện nay chúng ta đã có các chế tài xử phạt vi phạm hành chính, hoặc cơ chế kiện
đòi bồi thường thiệt hại trong tố tụng dân sự, kinh tế để xử lý các pháp nhân
vi phạm;
Thứ hai,
theo quan niệm truyền thống lập pháp hình sự của ta thì Bộ luật hình sự chỉ
truy cứu TNHS đối với cá nhân có hành vi phạm tội; việc quy định TNHS của pháp nhân
trong Bộ luật hình sự sẽ không phù hợp với quan niệm truyền thống về khoa học
luật hình sự Việt Nam của ta là chỉ truy cứu TNHS đối với cá nhân.
Thứ ba,
ngoài hình phạt tiền, việc áp dụng hình phạt tước giấy phép hoạt động đối với pháp nhân trong một số trường hợp có thể ảnh hưởng đến quyền lợi của
người lao động.
b) Loại tội mà pháp nhân phải chịu
TNHS
Điều 76 của dự thảo BLHS (sửa đổi)
quy định pháp nhân phải chịu trách nhiệm hình sự về 32 tội danh, cụ thể là:
- Điều 149 (tội mua bán người); Điều
150 (tội mua bán trẻ em);
- Điều 190 (tội buôn lậu); Điều 191
(tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới); Điều 192 (tội sản
xuất, buôn bán hàng cấm); Điều 193 (tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm); Điều
194 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả); Điều 195 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả
là lương thực, thực phẩm); Điều 196 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc
chữa bệnh, thuốc phòng bệnh); Điều 197 (tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức
ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây
trồng, vật nuôi); Điều 204 (tội trốn thuế); Điều 207 (tội in, phát hành, mua
bán trái phép hóa đơn, chứng từ); Điều 213 (tội cố ý công bố thông tin sai lệch
hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán);
Điều 214 (tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán); Điều 215 (tội thao túng giá thị trường
chứng khoán); Điều 220 (tội trốn đóng bảo
hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động); Điều 221
(tội vi phạm quy định về cạnh tranh); Điều 223 (tội xâm phạm quyền tác giả, quyền
liên quan); Điều 224 (tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp);
- Điều 231 (tội gây ô nhiễm môi trường);
Điều 232 (tội vi phạm quy định về xử lý chất thải nguy hại); Điều 236 (tội đưa
chất thải vào lãnh thổ Việt Nam); Điều 239 (tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản);
Điều 240 (tội hủy hoại rừng); Điều 241 (tội vi phạm các quy định về bảo vệ động
vật thuộc danh mục loài nguy cấp, quý hiếm được ưu tiên bảo vệ);
- Điều 307 (tội vi phạm quy định về an
toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở những nơi đông người); Điều 313
(tội tài trợ khủng bố); Điều 328 (tội sản xuất, kinh doanh thực phẩm không đảm
bảo an toàn); Điều 336 (tội rửa tiền);
- Điều 367 (tội nhận hối lộ); Điều
377 (tội đưa hối lộ);
- Điều 393 (tội không chấp hành án).
Về vấn đề này, có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất đồng tình với quy định của dự thảo Bộ luật và cho rằng việc quy định
diện các loại tội mà pháp nhân phải chịu TNHS phải tương đối bao quát đủ để xử
lý các hành vi vi phạm nghiêm trọng của pháp nhân gây thiệt hại cho kinh tế,
môi trường và tính mạng, sức khỏe của con người. Trên tinh thần đó, đồng tình với
quy định của dự thảo Bộ luật.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị đây là vấn đề mới, nên trước mắt, chỉ nên tập trung xử lý hình
sự các hành vi do pháp nhân thực hiện xảy ra tương đối phổ biến và thật sự gây
bức xúc trong nhân dân. Cụ thể là 15 tội,
gồm: buôn lậu (Điều 190); trốn thuế (Điều 204); cố ý công bố thông tin sai lệch
hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán
(Điều 213); sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán (Điều 214); thao túng giá thị trường chứng khoán (Điều 215); trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 221); gây ô nhiễm môi
trường (Điều 231); vi phạm quy định về quản lý chất thải nguy hại (Điều 232);
đưa chất thải vào lãnh thổ Việt Nam (Điều 236); hủy
hoại nguồn lợi thủy sản (Điều 239); hủy hoại rừng (Điều 240); tài trợ khủng bố (Điều
313); rửa tiền (Điều 336); nhận hối lộ (Điều 367); đưa hối lộ (Điều 377).
2. Về phạm vi chịu trách nhiệm
hình sự của người chưa thành niên và các biện pháp thay thế xử lý hình sự áp dụng
đối với người chưa thành niên phạm tội.
a) Phạm vi chịu trách nhiệm hình sự
của người chưa thành niên
Điều 12 BLHS hiện hành quy định: “Người
từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội phạm rất
nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng”.
Dự thảo Bộ luật lần này (Điều 12) kế thừa quy định của BLHS hiện hành nhưng chỉ rõ
hơn những tội phạm cụ thể mà người chưa thành niên từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải
chịu TNHS. Cụ thể là:
“Người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng
chưa đủ 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội giết người, tội hiếp
dâm, tội hiếp dâm trẻ em, tội cưỡng dâm trẻ em, tội cướp tài sản, tội cướp giật
tài sản và tội rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng quy
định tại một trong các điều sau đây:
a) Điều 133 (tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác); Điều 142 (tội cưỡng dâm);
b) Điều 168 (tội bắt cóc nhằm chiếm
đoạt tài sản); Điều 169 (tội cưỡng đoạt tài sản); Điều 172 (tội trộm cắp tài sản);
Điều 177 (tội hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản);
c) Điều 249 (tội sản xuất trái phép
chất ma túy); Điều 250 (tội tàng trữ, trái phép chất ma túy); Điều 251 (tội vận
chuyển trái phép chất ma túy); Điều 252 (tội mua bán trái phép chất ma túy); Điều
253 (tội chiếm đoạt chất ma túy);
d) Điều 275 (tội đua xe trái phép);
đ) Điều 294 (tội sản xuất, mua bán,
trao đổi hoặc tặng cho công cụ, thiết bị, phần mềm dùng để tấn công mạng máy
tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử); Điều 295 (tội phát tán vi rút,
chương trình tin học có tính năng gây hại cho hoạt động của mạng máy tính, mạng
viễn thông, phương tiện điện tử); Điều 296 (tội cản trở hoặc gây rối loạn hoạt
động của mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử); Điều 298 (tội
truy cập bất hợp pháp vào mạng máy tính,
mạng viễn thông hoặc phương tiện điện tử của người khác); Điều 299 (tội sử dụng
mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt
tài sản); Điều 300 (tội truy cập trái phép tài khoản ngân hàng của tổ chức, cá
nhân chiếm đoạt tài sản); Điều 304 (tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán,
công khai hóa thông tin về tài khoản ngân hàng); Điều 305 (sản xuất mua bán,
tàng trữ, lưu hành thẻ ngân hàng giả để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản;
e) Điều 311 (tội chiếm đoạt vũ khí
quân dụng); Điều 316 (tội phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an ninh
quốc gia)”.
- Về vấn đề này, hiện có hai loại ý
kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất đồng tình với quy định tại Điều 12 của dự thảo BLHS (sửa đổi) vì:
Thứ nhất,
theo quy định hiện hành thì diện các tội phạm mà trẻ em phải chịu trách nhiệm
hình sự là khá rộng và quan trọng hơn là quy định này không rõ ràng, minh bạch,
nên bản thân các em không thể hoặc khó có thể biết được chính xác khi nào thì
hành vi bị coi là tội phạm. Điều này dẫn đến công tác phòng ngừa không đạt hiệu
quả.
Thứ hai,
thực tế cho thấy, số trường hợp trẻ em từ
đủ 14 đến dưới 16 tuổi tự mình thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc
tội đặc biệt nghiêm trọng là không nhiều và chủ yếu tập trung vào một số tội
thuộc nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm của con người,
các tội xâm phạm sở hữu. Còn lại phần lớn các trường
hợp khác các em tham gia thực hiện tội phạm là do bị người lớn xúi giục,
lôi kéo, mua chuộc, đe dọa,...., bản thân các em không nhận thức được một cách
đầy đủ về tính chất, mức độ nguy hiểm của loại tội phạm mà mình đã thực hiện
(ví dụ: các tội xâm phạm an ninh quốc
gia, các tội phạm về kinh tế, môi trường, các tội phá hoại hòa bình, chống loài
người, tội phạm chiến tranh, ...). Vì vậy, việc xử lý hình sự đối với các em trong những trường hợp này có phần quá nghiêm khắc và ít có
tác dụng giáo dục, phòng ngừa, giúp các em nhận ra và sửa chữa lỗi lầm của bản
thân.
Do đó, BLHS cần khoanh lại một số tội
mà người chưa thành niên ở độ tuổi này hay thực hiện và quy định rõ những tội
danh cụ thể thuộc một số nhóm tội phạm mà người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi phải
chịu TNHS. như: các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của
con người; các tội xâm phạm sở hữu; các tội phạm về ma túy và các tội phạm xâm
phạm trật tự, an toàn công cộng.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị
giữ nguyên quy định hiện hành (Điều 12): “Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi
phải chịu trách nhiệm hình sự về các tội
phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội đặc biệt nghiêm trọng”, vì nếu quy định
như dự thảo BLHS thì dễ dẫn đến bỏ lọt tội phạm.
b) Các biện pháp thay thế xử lý
hình sự áp dụng đối với người chưa thành
niên phạm tội
BLHS hiện hành không quy định các biện
pháp thay thế xử lý hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội mà chỉ quy định
miễn TNHS đối với người chưa thành niên phạm tội ít nghiêm trọng hoặc tội
nghiêm trọng, gây hại không lớn, có nhiều tình tiết giảm nhẹ và được gia đình,
cơ quan, tổ chức nhận giám sát, giáo dục
(khoản 2 Điều 69).
Dự thảo BLHS (sửa đổi) đã bổ sung các
biện pháp thay thế xử lý hình sự đối với người chưa thành niên phạm tội cụ thể
là Khiển trách (Điều 91), Hòa giải tại cộng đồng (Điều 92), Giám sát, giáo dục
tại gia đình hoặc giám sát, giáo dục của cơ quan, tổ chức (Điều 93).
Về vấn đề này có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, việc bổ sung quy định về biện pháp thay thế xử lý hình sự
như trong dự thảo BLHS (sửa đổi) là cần thiết để tiếp tục thực hiện chủ trương
nhân đạo hóa, tăng tính hướng thiện trong chính sách xử lý hình sự theo tinh thần
Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp, nhất là đối với đối tượng cần
bảo vệ đặc biệt là người chưa thành niên theo hướng hạn chế khả năng đưa người
chưa thành niên vào vòng quay tố tụng. Việc bổ sung các quy định này nhằm khắc
phục bất cập của quy định hiện hành, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục tại cộng
đồng đối với người chưa thành niên vi phạm pháp luật.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành (tại khoản 2 Điều 69), đồng
thời cụ thể hóa các điều kiện để được miễn trách nhiệm hình sự đối với người
chưa thành niên, giúp các cơ quan tố tụng có cơ sở pháp lý đầy đủ, rõ ràng để
áp dụng trên thực tế.
3. Việc bỏ hình phạt tử hình ở một
số tội; quy định không áp dụng hình phạt tử hình, không thi hành án tử hình trong
một số trường hợp; quy định không giảm án đối với người bị kết án tử hình nhưng
được ân giảm xuống tù chung thân.
a) Về bỏ hình phạt tử hình đối với một số
tội phạm
BLHS hiện hành quy định hình phạt tử
hình đối với 22 tội danh.
Dự thảo BLHS (sửa đổi) dự kiến bỏ
hình phạt tử hình đối với 07 tội danh, cụ thể là các tội: cướp tài sản; phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an
ninh quốc gia; chống mệnh lệnh; đầu hàng địch; phá hoại hòa bình, gây chiến
tranh xâm lược; chống loài người, tội phạm chiến tranh (các Điều 164, 314, 404,
410, 433, 434 và Điều 435), đồng thời, dự kiến bỏ hình phạt tử hình đối với
hành vi phạm tội vận chuyển, tàng trữ trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy quy
định tại Điều 194 của BLHS hiện hành.
Về vấn đề này hiện có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất tán thành phương án bỏ hình phạt tử hình đối với 07 tội danh cũng như
như hành vi phạm tội vận chuyển, tàng trữ trái phép hoặc chiếm đoạt chất ma túy
trong dự thảo BLHS (sửa đổi) và đề nghị nếu có quy định hình phạt chung thân
không giảm án thì nên rà soát để bỏ thêm hình phạt tử hình đối với một số tội
phạm nữa, vì:
Thứ nhất,
điều này là nhằm tiếp tục thực hiện chủ trương giảm áp dụng hình phạt tử hình
theo tinh thần Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về cải cách tư pháp.
Thứ hai,
đối với tội phá hủy công trình, phương tiện
quan trọng về an ninh quốc gia (Điều 231 BLHS hiện hành): từ BLHS năm 1985 đến
BLHS năm 1999, tội phạm này đã có sự chuyển đổi về khách thể xâm hại từ an ninh
quốc gia sang trật tự, an toàn xã hội, và do vậy, tầm quan trọng và yêu cầu bảo
vệ khách thể đối với tội này cũng đã có sự thay đổi không còn ở mức cao như trước
đây. Hơn nữa, đối tượng xâm hại của tội này là tài sản dưới dạng các công
trình, phương tiện có tầm quan trọng về an ninh quốc gia, trước đây đều thuộc sở
hữu Nhà nước nên có chính sách xử lý nghiêm khắc hơn, nhưng nay thuộc nhiều sở
hữu của các thành phần kinh tế khác nhau mà về nguyên tắc, phải được bảo vệ như
nhau theo tinh thần của Hiến pháp năm 2013. Do vậy, hình phạt tù chung thân đối
với tội phạm này là đủ nghiêm khắc. Ngoài ra, thực tiễn cũng cho thấy, trong
khoảng 10 năm trở lại đây, các Tòa án không áp dụng hình phạt tử hình đối với
những người phạm tội này. Mặt khác, việc bỏ tử hình đối với tội danh này không
bó tay chúng ta trong việc xử lý tội phạm, bởi lẽ, trong một số trường hợp nhất định, người thực hiện hành vi
phá hủy công trình, phương tiện có tầm quan trọng về an ninh quốc gia có thể bị
xử lý về các tội phạm tương ứng trong BLHS, ví dụ: tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước CHXHCN Việt Nam (Điều
85); tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân (Điều 84) hoặc tội khủng bố
(Điều 230a) là những tội có quy định hình phạt tử hình.
Thứ ba, đối
với tội phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (Điều 341 BLHS hiện hành),
tội chống loài người (Điều 342 BLHS hiện hành) và tội phạm chiến tranh (Điều
343 BLHS hiện hành): Thực tiễn thi hành BLHS cho thấy, tuy các tội danh này có
quy định hình phạt tử hình nhưng trên thực tế từ năm 1985 đến nay chưa có trường hợp nào phạm các tội này và bị truy cứu
trách nhiệm hình sự. Đây là những tội chủ yếu mang tính phòng ngừa. Hơn nữa, xu
hướng quốc tế cũng đã bỏ hình phạt tử hình đối với các tội phạm này. Liên bang
Nga cũng chỉ giữ lại hình phạt tử hình đối với tội diệt chủng - một trong số tám
tội danh thuộc nhóm các tội phá hoại hòa bình và an ninh loài người. Trong điều
kiện chúng ta đang thực hiện chủ trương của Đảng về giảm hình phạt tử hình thì
việc bỏ hình phạt tử hình đối với các tội danh này là cần thiết. Trường hợp cần thiết có thể xử lý về một số tội
danh khác có quy định hình phạt tử hình, ví dụ như: các tội xâm phạm an ninh quốc
gia, tội giết người, ... Do vậy, việc bỏ hình phạt tử hình đối với 03 tội này sẽ
không ảnh hưởng nhiều đến thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm mà lại góp
phần làm giảm bớt số lượng tội danh có quy định hình phạt tử hình trong BLHS.
Thứ tư, đối
với tội cướp tài sản (Điều 133 BLHS hiện hành): Bản chất của tội này là tước đoạt
quyền sở hữu của người khác bằng vũ lực hoặc bằng các hành động khác tấn công nạn
nhân làm cho họ không thể chống cự được. Vì vậy, trong khi thực hiện hành vi cướp
tài sản, người phạm tội có thể gây thiệt hại cho tính mạng, sức khỏe của nạn
nhân. Tuy nhiên, mục đích của người phạm tội này là chiếm đoạt tài sản của người
khác chứ không phải là xâm phạm tính mạng, sức khỏe. Việc gây thương tích hoặc
làm chết người khi thực hiện hành vi cướp không nằm trong ý định chủ quan của
người phạm tội cướp. Hơn nữa, không phải mọi trường
hợp phạm tội cướp tài sản đều gây chết người, do vậy, việc áp dụng hình
phạt tù chung thân đối với tội phạm này là đủ nghiêm khắc cũng tương tự như trường hợp cố ý gây thương tích dẫn đến chết
nhiều người quy định tại khoản 4 Điều 104 của BLHS. Nếu chứng minh được người
phạm tội còn có ý định tước đoạt sinh mạng của nạn nhân thì có thể xử lý về tội
giết người mà hình phạt cao nhất là tử hình.
- Loại ý kiến thứ hai không đồng tình với việc bỏ hình phạt tử hình đối với các tội: phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an
ninh quốc gia; phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; chống loài người; tội
phạm chiến tranh; cướp tài sản, vận chuyển tới phép chất ma túy. Việc duy trì
hình phạt tử hình đối với các tội này là
để bảo đảm sự răn đe, phòng ngừa chung.
b) Về quy định không thi hành án tử
hình đối với người bị kết án tử hình về một số tội phạm, nhưng sau khi bị kết án đã
khắc phục về cơ bản hậu quả do hành vi phạm tội gây ra, tích cực hợp tác với
các cơ quan chức năng trong việc điều tra, truy tố, xét xử hoặc lập công lớn
(Điểm c khoản 3 Điều 39 dự thảo)
BLHS hiện hành không quy định vấn đề
này.
Dự thảo BLHS (sửa đổi) bổ sung quy định
không thi hành án tử hình đối với người bị kết
án tử hình về các tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc
phòng bệnh; tội tham ô tài sản mà sau khi bị kết án đã chủ động khắc phục cơ bản
hậu quả của tội phạm do mình gây ra, hợp tác tích cực với cơ quan chức năng
trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.
Về vấn đề này có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất tán thành với
quy định này vì:
Thứ nhất,
đây là quy định nhằm hạn chế hình phạt tử hình trên thực tế, góp phần thực hiện
chủ trương của Nghị quyết 49 về giảm hình phạt tử hình.
Thứ hai,
mục đích chính của quy định này là nhằm tạo cho người bị kết án tử hình cơ hội
cuối cùng để được sống nhưng phải có sự nỗ lực, tích cực bằng những hành động cụ
thể để khắc phục cơ bản hậu quả do hành vi phạm tội gây ra, hợp tác tích cực
trong việc phát hiện, khám phá tội phạm hoặc có sự lập công lớn. Người được áp
dụng quy định này vẫn phải chịu án tù chung thân.
Thứ ba,
quy định này không chỉ cho phép người bị kết án có cơ hội giữ lại mạng sống mà
còn giúp các cơ quan chức năng thu hồi lại được các tài sản bị chiếm đoạt, bị
thất thoát, lãng phí (đây là vấn đề nhức
nhối hiện nay).
Thứ tư,
diện đối tượng áp dụng quy định này cũng rất hẹp, chủ yếu tập trung vào đối tượng
bị kết án tử hình về một số tội mang tính kinh tế, như: sản xuất, buôn bán hàng
giả là thuốc chữa bệnh, tham ô. Quy định không áp dụng đối với các tội xâm phạm
an ninh quốc gia, xâm phạm tính mạng con người và xâm phạm trật tự, an toàn
công cộng (ví dụ: các tội ma túy, khủng bố) thì không áp dụng quy định này.
Thứ năm,
đây cũng là kinh nghiệm của Trung Quốc nhằm đấu tranh có hiệu quả đối với tội
phạm tham nhũng.
- Loại ý kiến thứ hai không đồng tình với quy định này vì cho rằng, điều này ở khía cạnh nào
đó sẽ dễ dẫn đến cách hiểu là dùng tiền để thoát
án tử hình.
c) Về vấn đề giảm án đối với người bị kết án tử hình được ân giảm
(khoản 3 Điều 63)
BLHS hiện hành không quy định chế định
này.
Khoản 3 Điều 63 của dự thảo BLHS (sửa
đổi) quy định:
PA 1.
Không áp dụng quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này đối với trường hợp người bị kết án tử hình được ân giảm.
PA 2. Đối
với người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc người bị kết án tử hình thuộc trường
hợp quy định tại điểm c khoản 3 Điều 39 Bộ luật này thì thời gian đã chấp hành
hình phạt để được xét giảm lần đầu là 20 năm và phải bảo đảm thời hạn thực tế
chấp hành hình phạt là 25 năm.
Về vấn đề này hiện có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất tán thành với phương án 1 quy định tại khoản 3 Điều 63 của dự thảo
BLHS (sửa đổi), vì cho rằng, xét từ góc độ quyền sống của con người được quy định
lần đầu tiên trong Hiến pháp 2013 thì việc áp dụng tù chung thân không giảm án
là giải pháp có ý nghĩa lớn vì đã tạo cho người đã bị kết án tử hình một cơ hội
để tiếp tục được sống, được lao động, gặp gỡ người thân, đồng thời cũng tạo cơ
hội để khắc phục sai lầm có thể xảy ra trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử
đối với người bị kết án tử hình. Những điều này sẽ không thực hiện được nếu án
tử hình được thi hành. Quy định này cũng góp phần giảm hình phạt tử hình trên
thực tế, đồng thời, đây là một bước quá độ để tiến tới việc loại bỏ hoàn toàn
hình phạt tử hình.
- Loại ý kiến thứ hai đồng tình với phương án 2 của khoản 3 Điều 63 dự thảo BLHS (sửa đổi)
và đề nghị bổ sung quy định đối với người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc người
bị kết án tử hình thuộc trường hợp quy định tại điểm c khoản 3 Điều 39 Bộ luật
này thì thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét giảm lần đầu là 20 năm và
phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành hình phạt là 25 năm.
d) Về quy định không áp dụng và
không thi hành án tử hình đối với người bị
kết án từ 75 tuổi trở lên
BLHS hiện hành không quy định vấn đề
này.
Dự thảo BLHS (sửa đổi) bổ sung quy định
không áp dụng và không thi hành án tử hình đối với người bị kết án từ 75 tuổi trở
lên (Khoản 2, điểm b Khoản 3 Điều 39)
Về vấn đề này có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất đồng tình với quy định này vì cho rằng, đây là một hướng góp phần giảm
hình phạt tử hình trên thực tế, đồng thời nó mang ý nghĩa nhân đạo sâu sắc, là
một đặc ân của Nhà nước đối với đối tượng người bị kết án đã đến tuổi thượng thọ,
được hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị không nên bổ sung quy định này vì thực tế tuổi thọ trung bình
nước ta đã được nâng cao hơn trước. Mặt khác, người 75 tuổi vẫn có thể là người
chỉ huy các băng nhóm tội phạm.
4. Về chuyển đổi hình phạt tiền,
hình phạt cải tạo không giam giữ thành hình phạt tù có thời hạn (Điều 35 và Điều 36 dự thảo).
BLHS hiện hành không quy định chế định
này.
Dự thảo BLHS (sửa đổi) quy định về cơ
chế chuyển đổi hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ thành hình phạt tù, cụ thể
như sau:
- Về chuyển đổi hình phạt tiền thành
hình phạt tù có thời hạn, khoản 4 Điều 35 dự thảo quy định:
“PA 1.
Khi tuyên hình phạt tiền là hình phạt chính, Tòa án tuyên nếu trong thời hạn 06
tháng kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật, người bị kết án không chấp hành
thì hình phạt tiền được chuyển đổi thành hình phạt tù, đồng thời ấn định mức phạt
tù mà người đó phải chấp hành theo nguyên tắc sau:
a) Nếu khung hình phạt áp dụng không
có quy định hình phạt tù thì mức phạt tù cao nhất không quá 03 năm tù;
b) Nếu khung hình phạt được áp dụng
có quy định hình phạt tù lựa chọn với phạt tiền thì mức phạt tù cao nhất không
quá mức cao nhất của hình phạt tù tại khung hình phạt tương ứng;
c) Trường hợp người bị kết án đã chấp
hành một phần hình phạt tiền thì căn cứ vào phần hình phạt còn lại phải chấp
hành, Tòa án quyết định chuyển đổi thành mức hình phạt tù tương ứng.
Không áp dụng quy định tại khoản này
đối với pháp nhân, người bị kết án là người chưa thành niên, phụ nữ có thai hoặc
đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người già yếu, người khuyết tật nặng.
PA 2.
Không quy định khoản này”.
- Về chuyển hình phạt cải tạo không
giam giữ thành hình phạt tù có thời hạn, Khoản 5 Điều 36 dự thảo quy định:
“5. Khi tuyên hình phạt cải tạo không
giam giữ, Tòa án tuyên trong bản án trường hợp người bị kết án cố tình không thực
hiện các nghĩa vụ thì hình phạt này được chuyển thành hình phạt tù theo nguyên
tắc 03 ngày cải tạo không giam giữ bằng 01 ngày tù.
Không áp dụng quy định này đối với
người bị kết án là người chưa thành niên, phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới
36 tháng tuổi, người già yếu, người khuyết tật nặng.”
Về vấn đề này có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất tán thành việc bổ sung cơ chế chuyển đổi từ hình phạt tiền hoặc hình
phạt cải tạo không giam giữ sang hình phạt tù có thời hạn, vì:
Thứ nhất,
một trong những định hướng lớn sửa đổi BLHS lần này là giảm hình phạt tù, mở rộng
áp dụng hình phạt tiền, hình phạt cải tạo không giam giữ đối với một số tội phạm
theo tinh thần Nghị quyết 49 của Đảng về
cải cách tư pháp. Theo đó, dự thảo đã bổ sung hình phạt tiền, cải tạo không
giam giữ vào nhiều điều luật. Tuy nhiên, kết quả tổng kết thực tiễn hơn 14 năm
thi hành BLHS cho thấy, hình phạt tiền và hình phạt cải tạo không giam giữ tính
khả thi không cao, hiệu quả kém, vì thế đã phần nào làm giảm tính nghiêm minh của
pháp luật. Do đó, cần thiết bổ sung cơ chế chuyển phạt tiền, hình phạt cải tạo
không giam giữ thành hình phạt tù có thời hạn trong trường hợp người bị kết án
không chấp hành án để bảo đảm tăng tính răn đe, phòng ngừa của hình phạt này. Nếu
để xử lý về tội không chấp hành án thì quá lâu và còn làm nặng thêm tình trạng
của người bị kết án (đồng thời phải chấp hành hai bản án) Việc chuyển đổi này
cũng là kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới.
Thứ hai,
việc quy định chuyển đổi hình phạt là nhằm bảo đảm tính khả thi của hình phạt
tiền và hình phạt cải tạo không giam giữ trên thực tế. Khi chuyển đổi thì người
bị kết án phạt tiền, cải tạo không giam giữ chỉ phải chấp hành hình phạt tù
(hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ được quy đổi). Nếu không quy định trường
hợp này, người bị kết án không chịu chấp hành án có thể bị truy tố về tội không
chấp hành án. Điều này xảy ra tình trạng cùng một lúc người bị kết án phải đồng
thời chấp hành hai loại hình phạt chính khác nhau.
- Loại ý kiến thứ hai không tán thành với quy định việc chuyển hình phạt tiền thành hình phạt
tù vì cho rằng, không nên cùng một lúc áp dụng hai loại hình phạt khác nhau. Nếu
người bị kết án không chấp hành hình phạt sẽ bị truy tố về tội không chấp hành
án; việc chuyển đổi này sẽ làm xấu hơn tình trạng của bị cáo (là đang từ không
tước tự do là phạt tiền và cải tạo không giam giữ bị chuyển thành hình phạt tù).
5. Về hình phạt Trục xuất
Bộ luật hình sự hiện hành quy định
hình phạt Trục xuất vừa là hình phạt chính, vừa là hình phạt bổ sung (Điều 28
và Điều 32 BLHS 1999). Dự thảo BLHS (Điều 32) quy định hình phạt này áp dụng
theo hai phương án: Phương án thứ nhất: giữ nguyên như BLHS hiện hành (vừa
là hình phạt chính vừa là hình phạt bổ sung);
Phương án hai chỉ là hình phạt bổ sung.
Về vấn đề này hiện có hai loại ý kiến.
- Loại ý kiến thứ nhất cho rằng, nên giữ như quy định hiện hành, theo đó, hình phạt trục xuất
vừa có thể áp dụng là hình phạt chính, có thể là hình phạt bổ sung để bảo đảm sự linh hoạt cho Tòa án
trong việc cân nhắc áp dụng hình phạt trục xuất trong từng trường hợp phạm tội cụ thể và từng đối tượng phạm
tội cụ thể.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị chỉ nên áp dụng hình phạt này với tư cách là hình phạt bổ sung vì cho rằng, người phạm tội (dù là công
dân Việt Nam hay người nước ngoài) khi bị đưa ra xét xử tại Tòa án Việt Nam
theo pháp luật hình sự Việt Nam thì cần phải bình đẳng, trong đó bao hàm cả sự
bình đẳng về việc áp dụng loại, mức hình phạt và nghĩa vụ chấp hành hình phạt.
Sẽ bất công nếu công dân Việt Nam phạm một tội cụ thể trên lãnh thổ Việt Nam
thì phải chịu cả hình phạt chính lẫn hình phạt bổ sung và các nghĩa vụ dân sự
khác, trong khi đó, nếu đối tượng phạm tội là người nước ngoài (cũng phạm tội
đó) lại có thể chỉ bị áp dụng hình phạt trục xuất (với ý nghĩa là hình phạt
chính) mà không phải chịu thêm một nghĩa vụ nào khác. Trong khi đó, thực tiễn
cho thấy, khi công dân Việt Nam phạm tội ở nước ngoài thì thông thường phải chấp
hành xong hình phạt và các nghĩa vụ thì mới bị trục xuất.
6. Về việc thay thế tội cố ý làm
trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng bằng những
tội danh cụ thể trong các lĩnh vực kinh tế
BLHS hiện hành quy định tội cố ý làm
trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều
165).
Dự thảo BLHS (sửa đổi) dự kiến cụ thể
hóa hành vi phạm tội có tính chất cố ý làm trái trong các lĩnh vực kinh tế và
quy định thành các tội danh cụ thể trong từng lĩnh vực để thay thế cho tội danh
này.
Về vấn đề này có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất đồng tình với đề xuất như trong dự thảo BLHS (sửa đổi) vì:
- Thứ nhất, để tăng cường tính minh bạch
của BLHS, nhất là trong khi Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi cơ chế quản
lý kinh tế từ cơ chế tập trung sang cơ chế thị trường và hội nhập sâu vào nền
kinh tế thế giới, nhiều chính sách kinh tế vừa làm vừa thử nghiệm thì việc duy
trì một tội phạm với dấu hiệu cấu thành là “cố ý làm trái quy định của Nhà nước
về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”
được coi như là một “trở ngại”, làm nản lòng các nhà đầu tư, nhà quản lý. Do
đó, dự thảo BLHS (sửa đổi) dự kiến chuyển dấu hiệu tội phạm của tội cố ý làm
trái quy định của Nhà nước về quản lý
kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (từ cấu thành tội phạm chung) bằng cách rà
soát, quy định trong các cấu thành tội phạm cụ
thể.
Thứ hai,
dự thảo BLHS (sửa đổi) không đặt vấn đề bãi bỏ tội cố ý làm trái các quy định của
Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng mà chỉ cụ thể hóa hành vi
phạm tội này thành các tội danh cụ thể
trong từng lĩnh vực để bảo đảm tính công khai, minh bạch của BLHS, tránh sự tùy
tiện trong việc áp dụng BLHS để xử lý tội phạm, qua đó góp phần bảo vệ quyền
con người, quyền công dân theo tinh thần Hiến pháp mới năm 2013. Theo đó, tội cố
ý làm trái các quy định của Nhà nước về
quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng
được cụ thể hóa trong 45 tội danh xâm phạm trật tự quản lý kinh tế thuộc 3 nhóm
lĩnh vực: 1) sản xuất, kinh doanh, thương
mại; 2) thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán,
bảo hiểm; 3) lĩnh vực kinh tế khác. Bên cạnh đó, BLHS cũng có một số điều khoản
mang tính chất ”cố ý làm trái” trong lĩnh
vực bảo vệ môi trường. Ngoài ra, trong chương các tội phạm về chức vụ cũng đã quy định một số tội danh
liên quan đến hành vi “cố ý làm trái” của người có chức vụ, quyền hạn như: tội
lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; tội lạm quyền trong khi
thi hành công vụ.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị cân nhắc chưa nên bỏ tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về
quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, vì nếu chúng ta không lường hết được
các trường hợp xảy ra, thì có thể dẫn đến tình trạng bỏ lọt tội phạm.
7. Về việc bổ sung trường hợp xử
lý hình sự đối với người trộm cắp tài sản có giá trị dưới 2 triệu đồng
BLHS hiện hành quy định trường hợp trộm
cắp tài sản dưới 2 triệu đồng mà gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt vi
phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội chiếm đoạt tài sản
chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì vẫn bị xử lý hình sự.
Ngoài 03 trường hợp trên, dự thảo
BLHS (sửa đổi) bổ sung thêm trường hợp thứ
tư là tuy tài sản bị chiếm đoạt có giá trị dưới 2 triệu đồng nhưng đó lại là
“phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ hoặc có giá trị đặc
biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại và gia đình họ” thì vẫn bị xử lý
hình sự (Điểm d khoản 1 Điều 172).
Về vấn đề này có hai loại ý kiến:
- Loại ý kiến thứ nhất nhất trí với việc bổ sung quy định này để giải quyết những bức xúc của
người dân trong thời gian vừa qua đối với những trường
hợp trộm cắp tài sản có giá trị không đến 2 triệu đồng nhưng gây ảnh hưởng
lớn đến trật tự, an toàn xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống mưu sinh
hàng ngày của người dân.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành.
8. Về
việc bãi bỏ một số tội phạm và bổ sung một
số tội phạm mới
Trên cơ sở kết quả tổng kết thực tiễn
thi hành BLHS và ý kiến đề xuất của các Bộ, ngành, cơ quan, tổ chức hữu quan, dự
thảo BLHS (sửa đổi) dự kiến bãi bỏ một số tội danh và bổ sung một số tội danh mới,
cụ thể như sau:
a) Các tội danh dự kiến bãi bỏ:
Dự thảo BLHS (sửa đổi) dự kiến bãi bỏ
05 tội danh sau đây:
- Tội hoạt động phỉ (Điều 83 BLHS hiện hành);
- Tội tảo hôn (Điều 147 BLHS hiện
hành);
- Tội kinh doanh trái phép (Điều 159
BLHS hiện hành);
- Tội báo cáo sai trong quản lý kinh
tế (Điều 167 BLHS hiện hành);
- Tội không chấp hành các quyết định
hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc đưa vào cơ sở giáo dục,
cơ sở chữa bệnh, quy chế hành chính (Điều 269 BLHS hiện hành).
Về vấn đề này, cơ bản các ý kiến đều
thống nhất. Tuy nhiên còn một vài tội còn có hai loại ý kiến khác nhau:
- Loại ý kiến thứ nhất đồng tình với việc bỏ các tội danh này, vì cho rằng, đây là những tội
danh không còn phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội hiện nay. Hơn nữa,
trên thực tế hầu như các Tòa án chưa xét xử hoặc xét xử rất ít về các tội phạm
này.
- Loại ý kiến thứ hai đề nghị cân nhắc việc bỏ tội kinh doanh trái phép, tội hoạt động phỉ vì có nguy cơ bỏ lọt tội phạm và việc giữ lại
các tội này còn có ý nghĩa răn đe, phòng ngừa tội phạm.
b) Về việc bổ sung các tội danh mới
Nhằm bảo đảm phù hợp với Hiến pháp, đặc biệt là tạo ra cơ chế hữu hiệu để bảo
vệ chế độ, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước và tổ
chức, góp phần bảo vệ trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ và thúc đẩy sự phát triển
kinh tế thị trường định hướng XHCN, bảo đảm mọi người được sống trong một môi
trường an toàn, lành mạnh; đồng bộ với các luật, bộ luật đã được ban hành cũng
như các luật, dự luật đang được sửa đổi, bổ sung, ban hành mới như Bộ luật tố tụng
hình sự (sửa đổi), các luật về quyền con người, quyền công dân; đáp ứng yêu cầu
đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình mới; đồng thời thực hiện các cam
kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên, dự thảo BLHS (sửa đổi) dự kiến bổ sung
37 tội danh mới sau đây:
- Tội khiêu dâm trẻ em (Điều 146); tội
mua bán, chiếm đoạt mô, tạng, các bộ phận cơ thể người (Điều 153);
- Tội đăng ký con nuôi, nhận cha, mẹ,
con, trái pháp luật (Điều 184); tội đăng ký hộ tịch trái pháp luật (Điều 185);
tội tổ chức mang thai hộ vì mục đích thương mại (Điều 189);
- Tội vi phạm quy định về sử dụng điện
(Điều 201); tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán (Điều 216); tội trục lợi trong kinh doanh
bảo hiểm (Điều 217); tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp (Điều
218);
- Tội gian lận bảo hiểm y tế (Điều
219); tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho
người lao động (Điều 220); tội vi phạm quy định về cạnh tranh (Điều 221); tội
vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá
tài sản (Điều 222); tội vi phạm quy định về an toàn vận hành công trình thủy lợi,
hồ chứa, liên hồ chứa, đê điều và công trình phòng, chống thiên tai (Điều 234);
tội vi phạm quy định về bảo vệ bờ, bãi
sông, các công trình về tài nguyên nước
(Điều 235);
- Tội tàng trữ trái phép cây giống
cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc cây giống các loại cây khác có chứa
chất ma túy (Điều 245); tội vận chuyển trái phép cây giống cây thuốc phiện, cây
côca, cây cần sa hoặc cây giống các loại cây khác có chứa chất ma túy (Điều
246); tội mua bán trái phép cây giống cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc
cây giống các loại cây khác có chứa chất ma túy (Điều 247); tội chiếm đoạt cây
giống cây thuốc phiện, cây côca, cây cần sa hoặc cây giống các loại cây khác có
chứa chất ma túy (Điều 248);
- Tội rải đinh hoặc vật sắc, nhọn trên đường bộ (Điều 270); tội sản xuất,
mua bán, trao đổi hoặc tặng cho công cụ, thiết bị, phần mềm dùng để tấn công mạng
máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử (Điều 294); tội truy cập trái
phép tài khoản ngân hàng của tổ chức, cá nhân chiếm đoạt tài sản (Điều 300); tội
cố ý xâm phạm, tấn công vào trạm trung chuyển Internet quốc gia, hệ thống cơ sở
dữ liệu tên miền và hệ thống máy chủ tên miền quốc gia (Điều 301) tội sử dụng
trái phép tần số vô tuyến điện dành riêng cho mục đích cấp cứu, an toàn, tìm kiếm,
cứu hộ, cứu nạn, quốc phòng, an ninh (Điều 302); tội cố ý gây nhiễu có hại (Điều
303); tội thu thập, tàng trữ, trao đổi, mua bán, công khai hóa về tài khoản
ngân hàng (Điều 304); tội sản xuất mua bán, tàng trữ, lưu hành thẻ ngân hàng giả
để thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản (Điều 305); tội thiết lập, quản trị, điều
hành website để kinh doanh trái phép tiền điện tử, dịch vụ, hàng hóa trên mạng
máy tính (Điều 306); tội cưỡng bức lao động (Điều 309); tội bắt cóc con tin (Điều
314); tội cướp biển (Điều 315);
- Tội vi phạm quy định về giam giữ
(Điều 401); tội không tôn trọng tòa án (Điều 404); tội ra mệnh lệnh trái pháp
luật (Điều 406);
- Tội thiếu trách nhiệm trong thực hiện
nhiệm vụ công tác quân sự gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 409); tội vắng mặt
trái phép (Điều 416); tội chiếm đoạt hoặc hủy hoại di vật của tử sỹ (Điều 433).
Loại ý kiến thứ nhất đồng tình với việc bổ sung các tội danh này và cho rằng, việc bổ sung
này là tương đối bao quát các lĩnh vực của đời sống xã hội nhằm thực hiện chủ
trương cải cách tư pháp của Đảng, góp phần bảo vệ quyền con người, quyền công
dân, nhất là quyền về an sinh xã hội, quyền sống trong môi trường an toàn, lành
mạnh và giữ gìn trật tự an toàn xã hội.
Loại ý kiến thứ hai đề nghị cân nhắc kỹ việc bổ sung một số tội danh, ví dụ như: tội rải
đinh hoặc vật sắc, nhọn trên đường bộ; tội trục lợi trong kinh doanh bảo hiểm.
PHỤ LỤC II
ĐỀ CƯƠNG BÁO CÁO KẾT QUẢ ĐÓNG GÓP Ý
KIẾN CỦA NHÂN DÂN ĐỐI VỚI DỰ THẢO BỘ LUẬT HÌNH SỰ (SỬA ĐỔI)
(Ban hành kèm theo Kế hoạch của Chính phủ về việc tổ chức lấy ý kiến Nhân
dân đối với dự thảo Bộ Luật Hình sự (sửa đổi) tại Quyết định số 1076/QĐ-TTg
ngày 14 tháng 07 năm 2015 của Thủ tướng Chính phủ)
A. NỘI DUNG CHÍNH CỦA BÁO CÁO
Báo cáo kết quả lấy ý kiến của Nhân
dân về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) gồm các nội dung chính được trình bày
theo bố cục sau:
I. QUÁ TRÌNH TỔ CHỨC LẤY Ý KIẾN ĐỐI
VỚI DỰ THẢO BỘ LUẬT HÌNH SỰ (SỬA ĐỔI)
- Công tác tổ chức lấy ý kiến;
- Các hình thức tổ chức lấy ý kiến;
- Số lượt người tham gia ý kiến
II. ĐÁNH GIÁ CHUNG ĐỐI VỚI DỰ THẢO
BỘ LUẬT HÌNH SỰ (SỬA ĐỔI)
Nhận xét chung về ưu điểm, nhược điểm
của toàn bộ dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), gồm:
- Sự phù
hợp của dự thảo Bộ luật Hình sự với các quan điểm, đường lối, chính sách
của Đảng;
- Sự phù hợp của dự thảo Bộ luật Hình
sự với Hiến pháp;
- Việc giải quyết những vấn đề bất cập,
tồn tại của thực tiễn đặt ra trong quá trình tổng kết việc thi hành Bộ luật
Hình sự;
- Phù hợp các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên;
- Về tính dự báo và ổn định lâu dài của
dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
III. Ý KIẾN CỤ THỂ VỀ NỘI DUNG CỦA
DỰ THẢO BỘ LUẬT HÌNH SỰ (SỬA ĐỔI)
Tham gia ý kiến vào toàn bộ dự thảo Bộ
luật Hình sự (sửa đổi), bao gồm:
1. Những sửa đổi, bổ sung của dự thảo
Bộ luật Hình sự (sửa đổi) thuộc phần chung (ý kiến cụ thể về nội dung cụ thể cần
sửa đổi, đề xuất phương án sửa đổi và lý do của việc sửa đổi;
2. Những sửa đổi, bổ sung của dự thảo
Bộ luật Hình sự (sửa đổi) thuộc phần các tội phạm cụ thể (ý kiến cụ thể về nội
dung cụ thể cần sửa đổi, đề xuất phương án sửa đổi và lý do của việc sửa đổi);
3. Những sửa đổi, bổ sung về bố cục
và kết cấu, vị trí của các chương, điều, khoản của dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa
đổi) (nêu ý kiến cụ thể và đề xuất phương án sửa đổi);
4. Về ngôn ngữ diễn đạt và kỹ thuật
xây dựng của các quy định của dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).
IV. THAM GIA GÓP Ý KIẾN VỀ NHỮNG VẤN
ĐỀ TRỌNG TÂM ĐƯỢC XÁC ĐỊNH TẠI PHỤ LỤC I CỦA KẾ HOẠCH NÀY (Trong đó tổng hợp cụ thể số người tán thành, không tán thành đối với từng phương án cụ thể; lý do của việc tán thành hay không tán thành (nếu có).
1. Vấn đề trách nhiệm hình sự của
pháp nhân và loại tội pháp nhân chịu trách nhiệm hình sự.
2. Về phạm vi chịu trách nhiệm hình sự
của người chưa thành niên và các biện pháp thay thế xử lý hình sự áp dụng đối với
người chưa thành niên phạm tội.
3. Về hình phạt trục xuất.
4. Việc bỏ hình phạt tử hình ở một số
tội; quy định không áp dụng hình phạt tử hình, không thi hành án tử hình trong
một số trường hợp; quy định không giảm án
đối với người bị kết án tử hình nhưng được ân giảm xuống tù chung thân.
5. Về chuyển đổi hình phạt tiền, hình
phạt cải tạo không giam giữ thành hình phạt tù có thời hạn.
6. Về việc thay thế dấu hiệu tội phạm
của tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả
nghiêm trọng trong cấu thành của các tội phạm cụ thể.
7. Về việc xử lý hình sự đối với trường hợp trộm cắp tài sản dưới 2 triệu đồng.
8. Về việc bãi bỏ một số tội phạm và
bổ sung một số tội phạm mới nhằm bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ,
thúc đẩy nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và thực hiện chủ
trương hội nhập quốc tế.
B. YÊU CẦU TRÌNH BÀY ĐỐI VỚI NỘI
DUNG BÁO CÁO
- Báo cáo phải tập hợp và phản ánh đầy đủ, khách quan, trung
thực các ý kiến đóng góp của các cơ quan, tổ chức,
cá nhân.
- Đối với mỗi nội dung của dự thảo được
góp ý thì cần chú thích cụ thể từng đối tượng góp ý, như là ý kiến của chuyên
gia, nhà khoa học, ý kiến của cử tri, ý kiến của cơ quan chuyên môn...