|
BỘ TÀI NGUYÊN VÀ
MÔI TRƯỜNG
TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG
--------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
----------------
|
|
Số: 878/QĐ-TCMT
|
Hà Nội, ngày 01 tháng 7
năm 2011
|
QUYẾT
ĐỊNH
VỀ
VIỆC BAN HÀNH SỔ TAY HƯỚNG DẪN TÍNH TOÁN CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ (AQI)
TỔNG CỤC TRƯỞNG TỔNG CỤC MÔI TRƯỜNG
Căn cứ Luật Bảo vệ môi trường ngày 29 tháng 11 năm
2005;
Căn cứ Quyết định số 132/2008/QĐ-TTg ngày 30 tháng 9 năm 2008 của Thủ tướng
Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Tổng
cục Môi trường;
Theo đề nghị của Giám đốc Trung tâm Quan trắc môi trường và Vụ trưởng Vụ Chính
sách và Pháp chế,
QUYẾT ĐỊNH:
Điều 1. Ban hành kèm theo Quyết định này sổ tay hướng dẫn kỹ
thuật tính toán chỉ số chất lượng không khí.
Điều 2. Quyết định này có hiệu lực kể
từ ngày ban hành.
Điều 3. Giám đốc Trung tâm Quan trắc
môi trường, Thủ trưởng các đơn vị trực thuộc Tổng cục Môi trường, các trạm Quan
trắc môi trường và các tổ chức, cá nhân có liên quan chịu trách nhiệm thi hành
Quyết định này./.
|
Nơi nhận:
- Như Điều 3;
- Các Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi
trường;
- Sở TN&MT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương;
- Lưu: VT, CSPC, QTMT.
|
TỔNG CỤC TRƯỞNG
Bùi Cách
Tuyến
|
SỔ
TAY HƯỚNG DẪN
TÍNH TOÁN CHỈ SỐ
CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ (AQI)
(Ban hành kèm theo Quyết
định số 878 /QĐ-TCMT ngày 01 tháng 7 năm 2011 của Tổng cục trưởng Tổng cục Môi
trường)
Phần I
QUY ĐỊNH CHUNG
1. Phạm vi điều
chỉnh
Văn bản này hướng dẫn việc
tính toán chỉ số chất lượng không khí từ số liệu quan trắc của các trạm quan
trắc không khí tự động cố định liên tục.
2. Đối tượng áp
dụng
Hướng dẫn
này áp dụng đối với cơ quan quản lý nhà nước về môi trường; các tổ chức, cá
nhân có tham gia vào mạng lưới quan trắc môi trường và tham gia vào việc công
bố thông tin về chất lượng môi trường cho cộng đồng.
3. Giải thích từ
ngữ
Trong sổ tay hướng dẫn, các từ ngữ dưới đây
được hiểu như sau:
1. Chỉ số chất lượng không
khí (viết tắt là AQI) là
chỉ số được tính toán từ các thông số quan trắc các chất ô nhiễm trong không
khí, nhằm cho biết tình trạng chất lượng không khí và mức độ ảnh hưởng đến sức
khỏe con người, được biểu diễn qua một thang điểm.
Trong hướng dẫn này chỉ số
chất lượng không khí được áp dụng tính cho 02 loại:
- Chỉ số chất lượng không khí
theo ngày;
- Chỉ số chất lượng không khí
theo giờ.
2. AQI thông số là giá trị tính toán
AQI cho từng thông số quan trắc.
3. AQI theo ngày (AQId)
là giá trị tính
toán cho AQI áp dụng cho 1 ngày.
4. AQI tính theo trung
bình 24 giờ (AQI24h) là giá trị tính toán AQI sử dụng số liệu quan trắc trung bình 24 giờ.
5. AQI theo giờ (AQIh)
là giá trị tính
toán AQI áp dụng cho 1 giờ.
6. Trạm quan trắc không
khí tự động cố định liên tục là
trạm quan trắc cố định có khả năng đo tự động liên tục các thông số về chất
lượng không khí.
7. Quy chuẩn: Quy chuẩn sử dụng để tính toán AQI là các
mức quy định trong Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung
quanh hiện hành (QCVN 05:2009/BTNMT).
4. Các nguyên tắc xây dựng chỉ số AQI
Các nguyên tắc xây dựng chỉ số
AQI bao gồm:
- Bảo đảm tính phù hợp;
- Bảo đảm tính chính xác;
- Bảo đảm tính nhất quán;
- Bảo đảm tính liên tục;
- Bảo đảm tính sẵn có;
- Bảo đảm tính có thể so sánh.
5. Mục đích của việc sử dụng chỉ số chất lượng không khí
- Đánh giá nhanh chất lượng
không khí một cách tổng quát;
- Có thể được sử dụng như một
nguồn dữ liệu để xây dựng bản đồ phân vùng chất lượng không khí;
- Cung cấp
thông tin môi trường cho cộng đồng một cách đơn giản, dễ hiểu, trực quan;
- Nâng cao
nhận thức về môi trường.
Phần II
TÍNH TOÁN CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ
1. Các yêu cầu đối
với việc tính toán chỉ số chất lượng không khí
- Chỉ số chất lượng không khí
được tính toán riêng cho số liệu của từng trạm quan trắc không khí tự động cố
định liên tục đối với môi trường không khí xung quanh;
- AQI được tính toán cho từng thông
số quan trắc. Mỗi thông số sẽ xác định được một giá trị AQI cụ thể, giá trị AQI
cuối cùng là giá trị lớn nhất trong các giá trị AQI của mỗi thông số;
- Thang đo giá trị AQI được chia
thành các khoảng nhất định. Khi giá trị AQI nằm trong một khoảng nào đó, thì
thông điệp cảnh báo cho cộng đồng ứng với khoảng giá trị đó sẽ được đưa ra.
2. Quy trình tính toán và sử dụng AQI trong đánh giá
chất lượng môi trường không khí xung quanh
Quy trình tính toán và sử dụng
AQI trong đánh giá chất lượng môi trường không khí xung quanh bao gồm các bước
sau:
1. Thu thập, tập hợp số liệu
quan trắc từ trạm quan trắc môi trường không khí tự động cố định liên tục (số
liệu đã qua xử lý).
2. Tính toán các chỉ số chất
lượng không khí đối với từng thông số theo công thức.
3. Tính toán chỉ số chất lượng
không khí theo giờ/theo ngày.
4. So sánh chỉ số chất lượng
không khí với bảng xác định mức cảnh báo ô nhiễm môi trường không khí và mức độ
ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
3. Thu thập, tập hợp
số liệu quan trắc
Số liệu quan trắc được thu thập
phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Số liệu quan trắc sử dụng để
tính AQI là số liệu của quan trắc của trạm quan trắc không khí cố định, tự
động, liên tục. Số liệu quan trắc bán tự động không sử dụng trong việc tính
AQI;
- Các thông số thường được sử
dụng để tính AQI là các thông số được quy định trong QCVN 05:2009/BTNMT bao gồm:
SO2, CO, NOx,
O3, PM10, TSP;
- Số liệu quan trắc được đưa vào
tính toán đã qua xử lý, đảm bảo đã loại bỏ các giá trị sai lệch, đạt yêu cầu
đối với quy trình quy phạm về đảm bảo kiểm soát chất lượng số liệu.
4. Tính
toán giá trị AQI theo giờ
a. Giá trị AQI theo giờ
của từng thông số (AQIxh)
Giá trị AQI theo giờ của từng
thông số được tính toán theo công thức sau đây:
TSx: Giá trị quan trắc trung
bình 1 giờ của thông số X
QCx: Giá trị quy chuẩn trung bình
1 giờ của thông số X
Lưu ý: Đối với thông số PM10:
do không có quy chuẩn trung bình 1 giờ, vì vậy lấy quy chuẩn của TSP trung bình
1 giờ thay thế cho PM10
AQIxh : Giá trị
AQI theo giờ của thông số X (được làm tròn thành số nguyên).
b. Giá trị AQI theo giờ
Sau khi đã có giá trị AQIxh
theo giờ của mỗi thông số, chọn giá trị AQI lớn nhất của 05 thông số trong
cùng một thời gian (01 giờ) để lấy làm giá trị AQI theo giờ.
AQIh = max(AQIhx)
Trong 01 ngày, mỗi thông số có 24 giá
trị trung bình 01 giờ, vì vậy, đối với mỗi thông số sẽ tính toán được 24 giá
trị AQIxh giờ, tương ứng sẽ tính toán được 24 giá trị AQI
theo giờ để đánh giá chất lượng môi trường không khí xung quanh và mức độ ảnh
hưởng tới sức khỏe con người theo giờ.
5. Tính toán giá
trị AQI theo ngày
a. Giá trị AQI theo ngày của từng
thông số
Đầu tiên tính giá trị trung gian là AQI trung
bình 24 giờ của từng thông số theo công
thức sau đây:
TSx: giá trị quan trắc trung
bình 24 giờ của thông số X
QCx: giá trị quy chuẩn trung
bình 24 giờ của thông số X
AQIx24: giá trị
AQI tính bằng giá trị trung bình 24 giờ của thông số X (được làm tròn thành số
nguyên).
Lưu ý: không tính giá trị AQI24hO3.
Giá trị AQI theo ngày của từng
thông số được xác định là giá trị
lớn nhất trong số các giá trị AQI theo giờ của thông số đó trong 01
ngày và giá trị AQI trung bình 24 giờ của thông số đó.
Lưu ý: Giá trị AQIdO3
= max(AQIhO3)
Trong đó AQIdx là
giá trị AQI ngày của thông số X
b. Giá trị AQI theo ngày
Sau khi đã có các giá trị AQI theo ngày
của mỗi thông số, giá trị AQI lớn nhất của các thông số đó được lấy làm giá AQI
theo ngày của trạm quan trắc đó.
6.
So sánh chỉ số chất lượng không khí đã được tính toán với bảng
Sau khi tính
toán được chỉ số chất lượng không khí, sử dụng bảng xác định
giá trị AQI tương ứng với mức cảnh báo chất lượng không khí và mức độ ảnh hưởng
tới sức khỏe con người để so sánh, đánh giá, cụ thể như sau:
Khoảng giá trị AQI
|
Chất lượng không khí
|
Ảnh hưởng sức khỏe
|
Màu
|
|
0 – 50
|
Tốt
|
Không ảnh hưởng đến sức khỏe
|
Xanh
|
|
51 – 100
|
Trung bình
|
Nhóm nhạy cảm nên hạn chế thời gian ở
bên ngoài
|
Vàng
|
|
101 – 200
|
Kém
|
Nhóm nhạy cảm cần hạn chế thời gian ở
bên ngoài
|
Da cam
|
|
201 – 300
|
Xấu
|
Nhóm nhạy cảm tránh ra ngoài. Những
người khác hạn chế ở bên ngoài
|
Đỏ
|
|
Trên 300
|
Nguy hại
|
Mọi người nên ở trong nhà
|
Nâu
|
Ghi chú:
Nhóm nhạy cảm bao gồm: trẻ em, người già và những người mắc bệnh hô hấp
Phần III
ÁP DỤNG CHỈ SỐ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ TRONG CÔNG
BỐ THÔNG TIN MÔI TRƯỜNG CHO CỘNG ĐỒNG
1. Công bố thông tin về chất lượng không khí xung
quanh và mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng
Chỉ số chất
lượng không khí sau khi được tính toán, xác định mức độ ảnh hưởng tới sức khỏe
con người được sử dụng trong các báo cáo về chất lượng không khí, báo cáo hiện
trạng môi trường. Các thông tin này cần được đưa ra công bố, công khai và phổ
biến rộng rãi cho cộng đồng.
2. Yêu cầu đối với nội dung thông tin công bố về AQI
Yêu cầu đối với nội dung thông tin
công bố về AQI bao gồm:
- Tên trạm quan trắc, địa điểm
trạm quan trắc;
- Giá trị AQI theo ngày, giá trị
AQI theo giờ và mức cảnh báo ô nhiễm tương ứng với mức độ ảnh hưởng tới sức
khỏe con người;
- Thông số có mức ô nhiễm cao nhất
(thông số ứng với giá trị AQI lớn nhất là thông số có mức độ ô nhiễm cao nhất).
3. Hình thức công bố
Thông tin về AQI được công bố
cho cộng đồng thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như báo chí, truyền
thanh, truyền hình, bảng thông tin điện tử, trang thông tin điện tử.
Phần IV
TỔ
CHỨC THỰC HIỆN
1. Trung tâm Quan trắc môi
trường chịu trách nhiệm hỗ trợ, hướng dẫn việc triển khai Quy định hướng dẫn tính toán chỉ số chất lượng không
khí.
2. Trong quá trình thực hiện,
nếu có vướng mắc, đề nghị các cơ quan, tổ chức, cá nhân phản ánh kịp thời về Tổng
cục Môi trường để nghiên cứu sửa đổi, bổ sung./.
PHỤ
LỤC
CÁC
GIÁ TRỊ QCx TRONG QUY CHUẨN KỸ THUẬT QUỐC GIA VỀ CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ XUNG
QUANH QCVN 05:2009/BTNMT
Đơn vị tính: µg/m3
|
TT
|
Thông số
|
Trung bình 01 giờ
|
Trung bình 08 giờ
|
Trung bình 24 giờ
|
Trung bình năm
|
|
1
|
SO2
|
350
|
-
|
125
|
50
|
|
2
|
CO
|
30.000
|
10.000
|
5.000
|
-
|
|
3
|
NOx
|
200
|
-
|
100
|
40
|
|
4
|
O3
|
180
|
120
|
80
|
-
|
|
5
|
Bụi lơ lửng (TSP)
|
300
|
-
|
200
|
140
|
|
6
|
Bụi £ 10 mm (PM10)
|
-
|
-
|
150
|
50
|
Ghi chú: Dấu (-) là không quy định.