THÔNG TƯ
CỦA BỘ TÀI CHÍNH SỐ 08/1997/TC-NSNN NGÀY 15 THÁNG 03 NĂM
1997 HƯỚNG DẪN THI HÀNH MỘT SỐ ĐIỂM VỀ CHỦ TRƯƠNG, BIỆN PHÁP ĐIỀU HÀNH DỰ TOÁN
NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 1997
Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết
định số 984/TTg ngày 30/12/1996 về một số chủ trương, biện pháp điều hành kế hoạch
phát triển kinh tế, xã hội và dự toán ngân sách Nhà nước năm 1997.
Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể một
số điểm về chủ trương, biện pháp điều hành ngân sách Nhà nước như sau:
1. VỀ PHÂN CẤP
NGÂN SÁCH:
a. Nguồn thu và nhiệm vụ chi của
mỗi cấp chính quyền được thực hiện theo Luật ngân sách Nhà nước và các quy định
tại Nghị định 87/CP ngàu 19/12/1996 của Chính phủ. Trong mọi trường hợp, các tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là tỉnh) không được thay đổi nguồn
thu và nhiệm vụ chi của mỗi cấp kể cả các khoản thu phân chia theo tỷ lệ phần
trăm (%) giữa các cấp. Trong phân cấp cần chú ý từ năm 1997 các khoản nộp ngân
sách của các xí nghiệp Đảng, được hạch toán và phân chia theo tỷ lệ phần trăm
(%) giữa ngân sách các cấp như các doanh nghiệp Nhà nước.
b. Khuyến khích các địa phương tạo
vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế - xã hội từ các nguồn:
- 100% số thu về cấp quyền sử dụng
đất và tiền thuê đất, kể cả tiền thuê đất của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài (trừ tiền cho thuê đất từ các hoạt động thăm dò, khai thác dầu khí do
Trung ương quản lý) để đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng.
- 100% số thu về bán nhà ở thuộc
sở hữu Nhà nước để đầu tư phát triển quỹ nhà ở và xây dựng các công trình kết cấu
hạ tầng khu dân cư như hệ thống cấp thoát nước, hệ thống đèn chiếu sáng, công
trình vệ sinh công cộng...
- Thu xổ số kiến thiết: để lại
100% cho ngân sách địa phương, trong đó địa phương được sử dụng toàn bộ hoặc một
phần để đầu tư mới, nâng cấp, sửa chữa các công trình giáo dục, y tế, phúc lợi
theo nguyên tắc: số thu 20 tỷ đồng trở xuống, được sử dụng toàn bộ cho đầu tư;
số thu trên 20 tỷ đồng được sử dụng thêm 50% số thu cao hơn cho đầu tư.
- Thu thuế sử dụng đất nông nghiệp
trồng lúa: Các tỉnh miền núi được sử dụng 100%, các tỉnh khác được sử dụng 50%
để đầu tư cho nông nghiệp và chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn như: xây dựng,
cải tạo, nâng cấp, sửa chữa các công trình thuỷ lợi, phát triển cơ sở hạ tầng
nông thôn, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn...
- Thuế tài nguyên rừng, kể cả tiền
bán cây đứng (nếu có) được sử dụng đầu tư cho bảo vệ, trồng rừng và xây dựng
các công trình kết cấu hạ tầng.
- Nguồn thu quảng cáo truyền
hình: được sử dụng toàn bộ hoặc một số phần để đầu tư nâng cấp, sửa chữa, cải tạo,
mua sắm thiết bị cho đài truyền hình theo các quy định tại Thông tư số 81
TC/HCSN ngày 23/12/1996 của Bộ Tài chính.
Các nguồn thu về quỹ đất, quỹ
nhà, xổ số kiến thiết, thuế sử dụng đất nông nghiệp trồng lúa, thuế doanh thu,
thuế lợi tức, lợi tức sau thuế từ hoạt động quảng cáo truyền hình, thuế tài
nguyên rừng và tiền bán cây đứng phải đưa vào dự toán thu để từ đó bố trí chi
theo dự án được cấp có thẩm quyền duyệt, đảm bảo chi đúng mục đích, tiết kiệm;
đồng thời cần theo dõi riêng để đảm bảo chi phù hợp với tiến độ và khả năng thu
phát sinh, tránh tình trạng chi quá khả năng thu, gây bị động trong điều hành
ngân sách.
c. Các khoản phạt, tịch thu vi
phạm pháp luật.
Các khoản thu phạt xử lý vi phạm
hành chính trong các lĩnh vực (kể cả phạt quá tải các trạm cân), thu phạt và tịch
thu hàng buôn lậu, thu vào ngân sách địa phương 100%; trong đó địa phương được
sử dụng 70% để mua sắm các phương tiện, thiết bị phục vụ công tác đấu tranh chống
buôn lậu, đảm bảo trật tự an toàn giao thông và chi cho các lực lượng làm nhiệm
vụ trên địa bàn theo chế độ quy định (bao gồm cả lực lượng công an, giao thông
vận tải, hải quan, quản lý thị trường, kho bạc...). Các khoản phạt xử lý hành
chính, tịch thu tang vật do vi phạm pháp luật theo quy định trước đây trái với
quy định trên đều không có hiệu lực thi hành. Nhu cầu chi của các Bộ, cơ quan
trung ương để thực hiện nhiệm vụ trên được bố trí theo dự toán được duyệt trong
kinh phí thường xuyên của cơ quan.
d. Thưởng vượt dự toán thu:
Nhằm khuyến khích các địa phương
nỗ lực quản lý thu, chống thất thu, Chính phủ thực hiện thưởng vượt dự toán thu
cho các tỉnh về các khoản:
+ Thuế tiêu thụ đặc biệt hàng nhập
khẩu, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu không qua cửa khẩu biên giới đất liền.
+ Thuế tiêu thụ đặc biệt hàng nhập
khẩu, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu không qua cửa khẩu biên giới đất liền.
+ Thuế tiêu thụ đặc biệt thu từ
hàng sản xuất nội địa.
- Điều kiện và nguyên tắc xét
thưởng:
+ Địa phương phải được Chính phủ
giao số thu của các khoản thu nêu trên và thực hiện vượt dự toán được giao.
+ Địa phương thường xuyên quan
tâm chỉ đạo công tác thu, tổ chức thu đúng chính sách, pháp luật.
+ Xét thưởng riêng cho từng khoản,
không bù trừ giữa các khoản nêu trên.
- Mức thưởng:
+ Thưởng cho ngân sách tỉnh 100%
số thu vượt dự toán được giao đối với thuế tiêu thụ đặc biệt thu từ hàng nhập
khẩu và thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu qua cửa khẩu biên giới đất liền.
+ Thưởng cho ngân sách tỉnh một
phần theo tỷ lệ phần trăm (%) số thu vượt dự toán được giao đối với thuế tiêu
thụ đặc biệt thu từ hàng sản xuất nội địa; thuế tiêu thụ đặc biệt hàng nhập khẩu
và thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu không qua cửa khẩu biên giới đất liền. Tỷ lệ
thưởng cụ thể do Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Đối với những tỉnh không được
Chính phủ giao dự toán thu thuế tiêu thụ đặc biệt hàng xuất khẩu nội địa, thuế
tiêu thụ đặc biệt từ hàng nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, trong quá
trình thực hiện nếu có số thu về các khoản thuế trên, không thuộc đối tượng xét
thưởng.
- Số tiền thưởng vượt thu trên
đây chỉ được sử dụng cho mục đích đầu tư xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng
của địa phương.
- Bộ Tài chính sẽ trích từ ngân
sách Trung ương năm sau để thưởng cho ngân sách tỉnh, trong mọi trường hợp, địa
phương không được tự trích thưởng. Để có căn cứ xét thưởng, các tỉnh có số thu
vượt dự toán được giao có trách nhiệm tổng hợp số thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu,
thuế tiêu thụ đặc biệt (phân tích theo mục, tiểu mục) thực nộp ngân sách trung
ương trong năm gửi Bộ Tài chính trước ngày 31/1 năm sau. Báo cáo phải có xác nhận
của cơ quan thuế (đối với thuế tiêu thụ đặc biệt hàng nội địa), hải quan (đối với
thuế tiêu thụ đặc biệt hàng nhập khẩu, thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu) và Kho bạc
Nhà nước tỉnh; số tiền thưởng được sử dụng và hạch toán vào niên độ ngân sách
năm sau. Quá thời hạn trên Bộ Tài chính không chịu trách nhiệm về việc xét thưởng.
2. VỀ THU
NGÂN SÁCH:
a. Các Bộ, cơ quan Trung ương,
các tỉnh và tổng cục hải quan cần khẩn trương làm tốt công tác giao dự toán thu
cho các đơn vị trực thuộc và cấp dưới. Mức giao tối thiểu phải bằng dự toán thu
Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ và địa phương.
Để thực hiện đạt và vượt mức dự
toán thu, trong phạm vi quyền hạn của mình, các cấp, các ngành cần có những biện
pháp thiết thực:
- Giao chỉ tiêu thu phấn đấu cho
các ngành, các đơn vị đảm bảo cao hơn các chỉ tiêu pháp lệnh từ 3% đến 5% trở
lên, nhất là ở các khoản thu còn có khả năng tăng thu.
- Có cơ chế, chính sách tập
trung tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, tạo điều kiện đẩy mạnh sản xuất và
tiêu thụ sản phẩm. Sắp xếp lại các doanh nghiệp Nhà nước, nâng cao hiệu quả
kinh doanh, tập trung vốn cho những xí nghiệp làm ăn có hiệu quả.
- Tạo sự phối hợp chặt chẽ giữa
các cơ quan thu với các cơ quan nội chính và các Đoàn thể để tăng cường quản lý
thu, nhất là đối với khu vực kinh tế ngoài quốc doanh...
b. Ngành thuế, Hải quan cần khẩn
trương đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách năm 1996, từ đó rút ra
nguyên nhân và bài học kinh nghiệm để có biện pháp chấn chỉnh trong công tác quản
lý thu năm 1997. Trước hết cần tranh thủ sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ và
chính quyền địa phương trong công tác đôn đốc, thực hiện thu nộp ngân sách trên
địa bàn. Thường xuyên tiến hành kiểm tra, thanh tra chống thất thu, đặc biệt là
trong những khu vực còn thất thu và còn nhiều tiềm năng thu như thuế xuất khẩu,
thuế nhập khẩu; thuế trong khu vực kinh tế ngoài quốc doanh, xí nghiệp có vốn đầu
tư nước ngoài và nhà, đất. Thực hiện tốt Chỉ thị 657/TTg ngày 13/9/1996 của Thủ
tướng Chính phủ về việc tăng cường quản lý các cơ sở sản xuất kinh doanh công
thương nghiệp và dịch vụ ngoài quốc doanh.
- Tổ chức hướng dẫn các doanh
nghiệp các hộ sản xuất kinh doanh ngoài quốc doanh trước mắt là các hộ kinh
doanh lớn thực hiện tốt chế độ kế toán để có căn cứ xác định doanh thu và tính
thuế; điều chỉnh doanh thu tính thuế sát với kết quả sản xuất kinh doanh.
3. VỀ CHI
NGÂN SÁCH VÀ TIẾT KIỆM CHI:
a. Về chi ngân sách:
- Để tạo điều kiện thực hiện từng
bước việc thanh toán qua kho bạc Nhà nước, các khoản chi ngân sách phải được
giao chi tiết, cụ thể từng bước theo Mục lục Ngân sách Nhà nước cho các đơn vị
sử dụng ngân sách và từng bước cấp phát theo mục lục ngân sách theo hướng phân
bổ chi tiết theo mục đến đâu thì cấp phát chi tiết theo mục đến đấy; việc phân
bổ chi tiết theo mục phải được mở rộng dần để tiến tới cấp phát đầy đủ theo mục
lục ngân sách Nhà nước.
Trong quá trình thực hiện, điều
hành, đảm bảo chi đúng mục tiêu, đúng đối tượng và theo đúng dự toán được duyệt.
Thủ trưởng các Bộ, ngành, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các cấp và Thủ trưởng các cơ
quan, các đơn vị cơ sở chịu trách nhiệm về quản lý, sử dụng có hiệu quả kinh
phí ngân sách Nhà nước.
- Các cơ quan, đơn vị sử dụng
kinh phí ngân sách Nhà nước phải lập dự toán chi hàng quý (chia ra tháng), kết
thúc hàng quý có báo cáo quyết toán hoặc tình hình sử dụng kinh phí cho cơ quan
tài chính đồng cấp theo quy định; các trường hợp không có báo cáo quý trước mà
không có lý do chính đáng thì cơ quan tài chính có quyền ngừng cấp phát ngân
sách quý tiếp theo (trừ các khoản chi lương và có tính chất lương) cho đến khi
các đơn vị có báo cáo.
- Những khoản chi đã ghi dự toán
và có nguồn thu đảm bảo, các Bộ ngành, địa phương không được cắt giảm hoặc điều
chỉnh từ khoản, mục này sang khoản, mục khác. Cơ quan tài chính các cấp có
trách nhiệm cấp phát theo tiến độ thực hiện công việc (kể cả cấp bổ sung cho
ngân sách cấp dưới theo kế hoạch), không được cấp dồn vào cuối quý, cuối năm.
Ngay từ đầu năm và hàng quý, tháng cấp trên thông báo mức bổ sung từ ngân sách
cấp trên cho ngân sách cấp dưới để chủ động trong điều hành ngân sách mỗi cấp.
- Chỉ bố trí chi trong phạm vi
nguồn thu chắc chắn, trong tổng mức dự toán được giao. Trường hợp thu không đạt
dự toán, từng cấp chính quyền địa phương phải chủ động sắp xếp lại chi. Đối với
những địa phương có số thu tăng thì phần tăng thu được sử dụng tăng chi đầu tư
xây dựng cơ sở hạ tầng và những nhiệm vụ chi thiết yếu khác mà dự toán đầu năm
bố trí chi chưa đủ hoặc phát sinh ngoài kế hoạch.
- Thực hiện Luật ngân sách Nhà
nước việc sửa đổi, bổ sung các chế độ chính sách làm giảm thu hoặc tăng chi chỉ
được thực hiện khi có nguồn thu đảm bảo và phải được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Các Bộ, ngành, địa phương không được tuỳ tiện ban hành các chế độ thu, chi trái
với các quy định chung của Nhà nước gây khó khăn trong điều hành Ngân sách.
- Những công việc phát sinh
ngoài kế hoạch (kể cả chi cứu đói, khắc phục hậu quả thiên tai...) các Bộ,
ngành, địa phương và đơn vị phải chủ động sắp xếp trong phạm vi dự phòng và tổng
mức kinh phí được giao cả năm để đáp ứng. Trường hợp khó khăn do nguồn thu chưa
tập trung kịp, có thể đề nghị cấp trên tăng tiến độ cấp phát kinh phí và số bổ
sung cho cấp dưới. Chỉ trong một số trường hợp đặc biệt có biến động lớn về
thu, chi ngân sách cấp trên mới xem xét giải quyết.
- Nhằm phát huy hiệu quả các
chương trình, cần thực hiện việc lồng ghép các mục tiêu liên quan của các
chương trình.
Để bố trí và cấp phát kinh phí
phù hợp với tiến độ thực hiện mục tiêu chương trình, các tỉnh, Bộ có chương
trình mục tiêu có trách nhiệm lập kế hoạch chi mục tiêu chương trình đối với phần
Bộ hoặc địa phương thực hiện theo quý gửi Bộ Tài chính. Cơ quan tài chính các cấp
ưu tiên cấp phát kinh phí để thực hiện mục tiêu chương trình theo đúng tiến độ.
Cơ quan chủ quản chương trình cần
chủ động phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư thường xuyên hướng dẫn,
kiểm tra, giám sát, đảm bảo chi đúng đối tượng, đúng chế độ, đúng mục tiêu đề
ra. Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương chịu trách nhiệm
trực tiếp quản lý, chỉ đạo điều hành các chương trình trên địa bàn, công bố
công khai cho nơi thực hiện biết kinh phí bố trí cho từng chương trình để chủ động
triển khai thực hiện.
b- Về tiết kiệm chi:
Nhằm sử dụng tiết kiệm, có hiệu
quả kinh phí từ ngân sách Nhà nước:
- Tiếp tục hạn chế các khoản chi
xây dựng trụ sở mới, mua sắm ôtô và các trang thiết bị nội thất đắt tiền trong
các cơ quan hành chính sự nghiệp, cơ quan Đảng, đoàn thể và các cơ quan có sử dụng
kinh phí từ nguồn ngân sách. Các cơ quan cần chủ động sắp xếp, bố trí, sử dụng
hợp lý, trụ sở làm việc và phương tiện hiện có để phục vụ công tác. Những trường
hợp đặc biệt cần thiết phải mua sắm ôtô, xây dựng trụ sở, các Bộ, ngành, cơ
quan Trung ương, các địa phương phải báo cáo cụ thể với Bộ Tài chính (nếu mua
ôtô con) với Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nếu xây dựng trụ sở). Báo cáo trên phải giải
trình rõ sự cần thiết phải mua sắm, xây dựng, mức và nguồn kinh phí cụ thể cho
việc mua sắm, xây dựng và chỉ được thực hiện khi có sự đồng ý của Bộ Tài chính,
Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Riêng việc mua sắm xe con, điều kiện và thủ tục thực hiện
như sau:
+ Các Bộ, ngành và địa phương phải
có báo cáo tổng hợp tình hình quản lý, sử dụng phương tiện đi lại phục vụ nhu cầu
công tác của các cơ quan hành chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể và cơ quan có sử
dụng kinh phí từ nguồn ngân sách thuộc Bộ, ngành và địa phương mình có đến ngày
31/12/1996 gửi Bộ Tài chính và dự kiến nguồn kinh phí mua xe trong dự toán ngân
sách 1997 được duyệt.
+ Các Bộ, ngành Trung ương tổng
hợp nhu cầu mua xe mới hoặc thay thế xe đã quá cũ của từng cơ quan, đơn vị hành
chính sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể và cơ quan có sử dụng kinh phí từ nguồn ngân
sách thuộc Bộ, ngành, hàng quý gửi Bộ Tài chính xem xét thẩm tra và quyết định.
+ Đối với các cơ quan hành chính
sự nghiệp, Đảng, Đoàn thể và cơ quan có sử dụng kinh phí từ nguồn ngân sách do
địa phương quản lý có tiêu chuẩn mua xe ôtô con phải tổng hợp mua xe cho Sở Tài
chính - Vật giá tỉnh. Sở Tài chính - Vật giá tổng hợp nhu cầu mua xe ôtô mới hoặc
thay thế xe cũ của các cơ quan, đơn vị thuộc tỉnh quản lý hàng quý trình Uỷ ban
nhân dân tỉnh xem xét gửi Bộ Tài chính để Bộ Tài chính thẩm tra và quyết định.
+ Trước mắt, trong quý I/1997, Bộ
Tài chính chưa xem xét, giải quyết các trường hợp mua xe ôtô của các cơ quan
hành chính sự nghiệp, cơ quan Đảng, Đoàn thể và cơ quan có sử dụng kinh phí
NSNN.
- Các Bộ, ngành, địa phương, cơ
quan, đơn vị có trách nhiệm thực hiện đúng chế độ chính sách, chế độ chi tiêu của
Nhà nước quy định. Cơ quan tài chính các cấp có quyền từ chối cấp phát, thanh
toán, chi trả các khoản chi sai chế độ. Trường hợp cơ quan, đơn vị chi sai chế
độ thì thủ trưởng cơ quan, đơn vị phải chịu trách nhiệm vật chất về quyết định
của mình.
- Các Bộ, ngành, địa phương và
đơn vị cơ sở bao gồm cả lĩnh vực hành chính sự nghiệp, xây dựng cơ bản, an ninh
quốc phòng và các đơn vị khác có sử dụng kinh phí từ ngân sách nhà nước, sau
khi nhận được dự toán giao phải khẩn trương xây dựng phương án tiết kiệm. Việc
xây dựng phương án tiết kiệm của các Bộ, tỉnh phải hoàn thành trước ngày
20/3/1997 và phải gửi báo cáo về Bộ Tài chính để Bộ Tài chính tổng hợp báo cáo
Chính phủ và Quốc hội. Nội dung phương án phải toàn diện (xây dựng cơ bản, mua
sắm, sửa chữa, hội nghị, khánh tiết, ...) biện pháp thực hiện phải thiết thực,
cụ thể.
- Số kinh phí tiết kiệm được để
lại cho đơn vị sử dụng vào những công việc thiết thực mà đầu năm chưa bố trí
trong kế hoạch; đơn vị phải có phương án sử dụng cụ thể báo cáo cơ quan tài
chính cùng cấp để theo dõi, quản lý.
4- TỔ CHỨC
THỰC HIỆN:
Thông tư này có hiệu lực thi
hành từ ngày 1/1/1997. Các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, căn cứ vào quyết định số
984/TTg ngày 30/12/1996 của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư hướng dẫn này để tổ
chức, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị và các cấp chính quyền thuộc địa phương thực
hiện.