|
BỘ GIÁO DỤC
VÀ ĐÀO TẠO
-------
|
CỘNG HÒA XÃ
HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số:
314/TB-BGDĐT
|
Hà Nội, ngày
12 tháng 5 năm 2014
|
THÔNG BÁO
KẾT QUẢ HỘI THẢO TOÀN QUỐC VỀ CÔNG TÁC GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC, LỐI SỐNG CHO HỌC SINH, SINH VIÊN
Ngày
11/4/2014, tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội thảo toàn quốc về công tác giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh, sinh viên.
Tham dự có hơn 350 đại biểu đại diện
lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT),
Văn phòng Trung ương Đảng, Văn phòng Chủ tịch Nước, Ban Tuyên giáo Trung ương,
Ban Dân vận Trung ương, Trung ương Đoàn Thanh Niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ
Công an, Bộ Nội vụ, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, Bộ Văn hóa, Thể thao và
Du lịch, Công đoàn Giáo dục Việt Nam, Hội Khuyến học Việt Nam; đại diện lãnh đạo
các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ GDĐT; đại diện các trường đại học, cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp (ĐH-CĐ-TCCN); đại diện các Sở
GDĐT và giáo viên, học sinh ở một số
trường phổ thông; các nhà khoa học và chuyên gia về giáo dục.
Hội thảo đã nhận được 314 báo cáo
(gồm: 59 báo cáo của các sở GDĐT; 107 báo cáo của các trường đại học; 106 báo
cáo của các trường cao đẳng; 42 báo cáo của các trường trung học, trung cấp
chuyên nghiệp); Hội thảo đã xuất bản kỷ yếu gồm 33 báo cáo tham luận của
các nhà quản lý, các chuyên gia giáo dục và đại diện các cơ sở giáo dục trên cả
nước. Hội thảo cũng đã nhận được nhiều ý kiến tham gia có chất lượng về đánh giá
thực trạng và đề xuất những giải pháp để tăng cường công tác giáo dục đạo đức,
lối sống (ĐĐLS) cho học sinh, sinh
viên (HSSV) trong thời gian tới.
Tổng hợp
kết quả khảo sát, các báo cáo và ý kiến thảo luận, Bộ GDĐT thông báo kết quả Hội
thảo như sau:
I. Đánh giá về kết quả công tác giáo dục đạo đức lối
sống cho học sinh, sinh viên trong thời gian qua
1. Những kết
quả đạt được
* Kết quả
chung
Các tham luận
và phát biểu tại Hội thảo đều khẳng định công tác giáo dục đạo đức, lối sống
cho HSSV hiện nay đã có nhiều tiến bộ;
sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy đảng trong toàn bộ hệ thống chính trị được
tăng cường; việc phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để chung tay giáo
dục HSSV có lối sống lành mạnh, tích
cực học tập, nghiên cứu khoa học và sống có trách nhiệm đã được quan tâm đúng mức.
HSSV hiện nay có tinh thần yêu quê
hương đất nước, tin tưởng, chấp hành đường lối, chủ trương, sự lãnh đạo của Đảng
và pháp luật của nhà nước. Đa số HSSV đều xác định được mục tiêu sống, có lý tưởng
phấn đấu rõ ràng với động cơ học tập nghiêm túc; tích cực tham gia các hoạt động,
các phong trào “xung kích, sáng tạo, tình nguyện vì cộng đồng…”; biết chia sẻ,
hỗ trợ những người có hoàn cảnh khó khăn.
* Về phẩm
chất, tư tưởng chính trị
Hầu hết HSSV
có tinh thần yêu quê hương đất nước, tin tưởng và chấp hành đường lối, chủ trương,
sự lãnh đạo của Đảng, pháp luật của Nhà nước và sự thành công của sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Đa số HSSV đồng ý việc cần thiết phải
giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc trong xu thế hội nhập với thế giới hiện nay;
quê hương, cội nguồn dân tộc vẫn là quan trọng.
Đa số HSSV đều
xác định được mục tiêu cuộc sống, có lí tưởng phấn đấu rõ ràng với động cơ học
tập nghiêm túc, tích cực và chủ động với tinh thần vượt khó; có ý chí vươn lên
trong học tập, rèn luyện và đưa ra được yêu cầu tính tích cực, chủ động, linh
hoạt là yếu tố quan trọng giúp HSSV thành công trong mọi việc.
* Về đạo đức
Đa số HSSV có
nhận thức và hành vi trân trọng các giá trị truyền thống văn hóa tốt đẹp của
dân tộc. Các phẩm chất như nhân ái, tương thân tương ái giúp đỡ nhau, sống có
nghĩa tình, cần cù kiên trì, hiếu học, tôn sư trọng đạo, trung thực, đoàn kết
được đại đa số HSSV nhận thức và phát huy. Hầu hết HSSV có ý thức trách nhiệm với
gia đình, với việc học tập rèn luyện và bản thân.
HSSV đều biết
và thực hiện sống, làm việc tuân thủ theo pháp luật; ý thức và trách nhiệm công
dân được tăng cường hơn rất nhiều. HSSV tích cực tham gia các hoạt động tập thể,
các phong trào, xung kích, sáng tạo, tình nguyện vì cộng đồng. Phong trào tình
nguyện do Trung ương Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên Việt Nam tổ chức đã trở
thành phong trào chung, thường xuyên trong tất cả các nhà trường với nhiều hình
thức phong phú.
* Về lối sống
HSSV hiện nay
đều có lối sống lành mạnh, biết chia sẻ, hỗ trợ người có hoàn cảnh khó khăn
trong các phong trào quyên góp ủng hộ đồng bào bị lũ lụt, thiên tai.
Phần lớn HSSV
có lối sống văn hóa, tinh thần lành mạnh, phong phú và phê phán những tiêu cực,
tệ nạn xã hội và các hành vi trái thuần phong mĩ tục của dân tộc. Hầu hết HSSV
không sa vào tệ nạn xã hội. Tích cực tham gia các hoạt động, phong trào thi
đua, cuộc vận động do ngành Giáo dục, ngành Văn hóa tổ chức phát động.
Trong cuộc sống
hiện đại, với xu hướng hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng thì mọi người cần hợp
tác với nhau hơn. HSSV quan niệm rằng hợp tác giúp tạo nên sức mạnh và khiến
cho công việc đạt hiệu quả hơn. Đồng thời, HSSV vẫn giữ được nếp sống yêu lao động,
tiết kiệm, giản dị, khiêm tốn, tôn trọng sự khác nhau về cá tính và tôn trọng
người khác.
Như vậy, hầu hết
HSSV ý thức rõ trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc và nhân dân, ra sức phấn đấu
lao động, học tập, rèn luyện về mọi mặt với khát vọng cống hiến hết mình vì
tương lai tươi sáng của dân tộc.
* Các biểu
hiện tiêu cực về đạo đức, lối sống của học sinh, sinh viên
Bên cạnh những
biểu hiện tích cực vẫn còn một bộ phận không nhỏ HSSV có ý thức phấn đấu chưa
cao, thờ ơ với các vấn đề chính trị - xã hội, phai nhạt lý tưởng cách mạng,
không xác định được mục tiêu, lí tưởng cuộc sống; có biểu hiện suy thoái về
ĐĐLS, mắc tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Một số HSSV đề cao lối sống thực dụng,
ích kỉ, thích hưởng thụ, đua đòi, xa hoa lãng phí, xem nhẹ giá trị tinh thần.
Không quan tâm đến cộng đồng, người xung quanh, ít tham gia các hoạt động tình
nguyện, hoạt động xã hội và cộng đồng; sống khép mình, đề cao chủ nghĩa cá
nhân, xa rời tập thể, có một số HSSV vi phạm pháp luật nghiêm trọng gây bức xúc
trong nhân dân.
2. Hạn chế cần khắc phục
Giáo dục ĐĐLS
cho HSSV là công tác quan trọng, thường xuyên, liên tục của ngành Giáo dục. Cả
cán bộ, giáo viên và HSSV đều coi trọng công tác giáo dục ĐĐLS. Trong những năm
gần đây, công tác giáo dục ĐĐLS cho HSSV đã được đổi mới nội dung và phương
pháp thực hiện và thu được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, cùng với sự biến
đổi nhanh chóng của đời sống xã hội và những tác động mặt trái của kinh tế thị
trường, công tác này còn bộc lộ những mặt hạn chế, yếu kém nhất định. Thực tiễn
cho thấy, những tồn tại, hạn chế trong công tác giáo dục ĐĐLS cho HSSV thể hiện
ở những điểm sau:
Một là, chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường chưa đáp ứng được yêu cầu
mới hiện nay, phương pháp giáo dục ở nhiều nơi chậm đổi mới do tư duy giáo dục
chưa theo kịp yêu cầu phát triển của đất nước và hội nhập quốc tế.
Hai là, các điều kiện đảm bảo cho công tác giáo dục ĐĐLS còn nhiều bất cập: Đội
ngũ giáo viên phụ trách công tác giáo dục ĐĐLS còn thiếu, chưa được đào tạo bài
bản. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất trong các nhà trường chưa đáp ứng yêu cầu vui
chơi, rèn luyện sức khỏe cho HSSV; ngân sách cấp cho công tác này chưa được ưu
tiên.
Ba là, cơ chế phối hợp giữa các Bộ, ngành và các địa phương chưa được thể chế
hóa nên nhiều cấp chính quyền thiếu chủ động trong việc đưa ra chủ trương và giải
quyết các vấn đề cụ thể của công tác giáo dục tại địa phương.
Bốn là, các yếu tố tiêu cực, khách quan của xã hội thâm nhập vào nhà trường, ảnh
hưởng xấu tới ĐĐLS của HSSV. Một bộ phận giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục và
người lớn, cha mẹ HS chưa làm gương cho HSSV noi theo. Ở các trường ĐH, CĐ,
TCCN, công tác quản lý HSSV, nhất là HSSV ngoại trú còn rất hạn chế, chưa thực
sự đảm bảo an toàn, an ninh trường học.
Năm là, công tác phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội còn lỏng lẻo, cơ
chế trao đổi còn yếu và xử lý thông tin chậm được xử lý.
II. Giải pháp đổi mới công tác giáo dục đạo
đức, lối sống cho học sinh, sinh viên
1. Đổi mới
phương pháp tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao hiệu quả công tác giáo dục
ĐĐLS trong các nhà trường.
2. Xác định cơ
chế quản lý, phối hợp và điều kiện đảm bảo kinh phí, đánh giá kết quả sự phối hợp
giáo dục đạo đức, lối sống giữa: Nhà trường với gia đình, nhà trường với chính
quyền địa phương và nhà trường với các tổ chức Đoàn, Đội, Hội.
3. Quy định nội
dung, yêu cầu chuyên môn, nghiệp vụ, điều kiện đảm bảo và tổ chức bồi dưỡng
nâng cao thường xuyên đối với cán bộ, giáo viên trực tiếp làm công tác giáo dục
ĐĐLS cho HSSV, cũng như trách nhiệm của lãnh đạo và đội ngũ cán bộ, thầy cô
giáo trong các nhà trường.
4. Có quy định
mới về bố trí giáo viên tư vấn học đường, hỗ trợ học tập, rèn luyện cho học
sinh trong các trường phổ thông. Xem xét việc thành lập tổ/bộ phận tư vấn học
đường (nhất là tư vấn tâm lý, kiến thức kỹ năng sống...) để hỗ trợ HSSV trong mỗi
nhà trường.
5. Xây dựng cơ
chế để duy trì việc đối thoại giữa cán bộ quản lý, nhà giáo và người học, giữa
nhà trường và gia đình học sinh.
6. Xây dựng cơ
chế hỗ trợ, quản lý, giáo dục học sinh đối với Ban đại diện cha mẹ học sinh, tổ
chức Đoàn, Đội, Hội và chính quyền, các tổ chức xã hội - chính trị tại địa
phương.
7. Đề xuất cơ
chế cụ thể trong việc phối hợp giữa Bộ GDĐT với các Bộ, ngành, cơ quan Trung
ương để cùng nhau triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả công
tác giáo dục ĐĐLS cho HSSV trong thời gian tới.
III. Nhiệm vụ
trọng tâm
Để thực hiện những giải pháp nêu trên,
trước mắt cần triển khai các nhiệm vụ trọng tâm sau đây:
- Về công tác tuyên truyền
+ Tuyên truyền cho toàn xã hội, việc
giáo dục ĐĐLS cho HSSV là nhiệm vụ
chung của nhà trường, gia đình và xã hội. Xây dựng kế hoạch, tài liệu và phối hợp
tổ chức truyền thông về các bài học kinh nghiệm, gương điển hình người tốt, việc
tốt cho HSSV. Tránh việc tuyên truyền một chiều (chỉ nêu các mặt trái và hạn chế
của các vụ việc, hiện tượng có ảnh hưởng xấu trong HSSV).
+ Tuyên truyền nâng cao nhận thức của cán bộ, giáo viên, giảng viên, cha
mẹ HS về tầm quan trọng của công tác giáo dục ĐĐLS cho HSSV.
- Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo
và các Bộ, ngành, địa phương
+ Rà
soát các văn bản hiện có, đề xuất xây dựng và ban hành đầy đủ hệ thống văn bản
quy phạm pháp luật, chương trình, kế hoạch, hướng dẫn về công tác giáo dục ĐĐLS
cho HSSV. Các văn bản cần quy định cụ thể về nội dung, phương pháp, hình thức tổ
chức, sự phối hợp của các Bộ, ban, ngành, địa phương trong công tác giáo dục
ĐĐLS cho HSSV trong trường phổ thông, TCCN, CĐ và ĐH.
+ Xây dựng chế độ, chính sách đảm
bảo thực hiện công tác giáo dục ĐĐLS cho HSSV. Các cấp quản lý và cơ sở giáo dục
cần triển khai thực hiện và vận dụng có hiệu quả, phù hợp với điều kiện thuộc
phạm vi quản lí.
+ Xây
dựng bộ tài liệu giáo dục ĐĐLS cho HSSV cho phù hợp với từng đối tượng, độ tuổi
và cấp học. Nghiên cứu đổi mới nội dung, tiến hành rà soát, lồng ghép nội dung
giáo dục đạo đức trong sách giáo khoa, giáo trình và hoạt động giáo dục theo
các tiêu chí xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực nhằm đáp ứng yêu
cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục. Đồng thời, cần xây dựng tài liệu hướng
dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về giáo dục ĐĐLS cho cán bộ giáo viên, giảng viên;
xem xét đưa nội dung và phương pháp giáo dục ĐĐLS cho HSSV vào chương trình đào
tạo ở các trường sư phạm. Tổ chức tập huấn, bồi dưỡng các cán bộ, giảng viên trực
tiếp thực hiện công tác giáo dục ĐĐLS cần được tập huấn, cập nhật, nâng cao
trình độ chuyên môn hàng năm.
+ Tiếp tục tăng cường tổ chức các
hoạt động văn hóa – văn nghệ; thể dục thể thao; cuộc thi tài năng, khoa học kỹ
thuật tạo sân chơi lành mạnh thu hút HSSV tham gia để hoàn thiện kỹ năng sống,
bồi dưỡng nhân cách và phát triển tài năng.
+ Xây dựng chương trình, kế hoạch
phối hợp liên ngành trong công tác giáo dục ĐĐLS nhằm thực hiện giải pháp đồng
bộ để giáo dục đạo đức, lối sống cho HSSV.
+ Bộ GDĐT phối hợp với Trung ương
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Bộ Thông tin Truyền thông và các Bộ, ban, ngành hợp nhất
và triển khai Đề án “Tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng
cách mạng cho thanh, thiếu niên giai đoạn 2014 - 2020” theo chỉ đạo của Thủ tướng
Chính phủ. Đây là giải pháp tổng thể về công
tác giáo dục ĐĐLS cho HSSV trong thời gian tới.
- Đối với các cơ sở giáo dục
+
Hoàn thiện tổ chức bộ máy, phân công cụ thể đơn vị chịu trách nhiệm chủ trì,
nâng cao trình độ, chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, giáo viên, giảng viên; Củng
cố và hoàn thiện, nâng cao chất lượng hoạt động của các phòng/bộ phận công tác
HSSV trong các trường đào tạo, các sở giáo dục đáp ứng có hiệu quả công tác
giáo dục ĐĐLS.
+ Cần
đầu tư kinh phí và mở rộng các hình thức hoạt động ngoại khóa theo hướng tạo điều
kiện phát huy sự tham gia của HSSV để phát triển năng lực, phẩm chất của HSSV.
+ Phối hợp với các Ban, ngành, địa
phương xây dựng cơ chế phối hợp giữa gia đình - nhà trường - xã hội có hiệu quả,
phù hợp với điều kiện ở mỗi địa phương.
+ Xây dựng cơ chế kiểm tra, giám
sát, đánh giá kết quả rèn luyện của HSSV thiết thực, thường xuyên thông qua các
tiêu chí đánh giá để HSSV rèn luyện, phấn đấu. Chú ý kết hợp với các tiêu chí của
Phong trào “Sinh viên 5 tốt” và các phong trào thi đua khác trong HSSV.
+ Bố trí cán bộ,
giáo viên làm nhiệm vụ tư vấn học đường để tư vấn tâm lý, kiến thức kỹ năng sống,
hỗ trợ học tập, rèn luyện cho học sinh trong các trường phổ thông. Thành lập
các câu lạc bộ, các trung tâm tư vấn nghề nghiệp, kết hợp tư vấn tâm lý, kỹ
năng cho sinh viên trong các trường ĐH, CĐ và TCCN.
+ Xây dựng cơ
chế để duy trì việc đối thoại giữa giáo viên và học sinh, giữa sinh viên với
Ban Giám hiệu nhà trường, giữa nhà trường và gia đình học sinh.
- Tăng cường công tác thi đua,
khen thưởng
+ Tổ chức thi đua, nhân rộng điển
hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trong HSSV.
+ Đưa công tác đánh
giá giáo dục đạo đức, lối sống trong nhà trường thành tiêu chí thi đua. Nghiên
cứu đề xuất Lãnh đạo Bộ xây dựng Phong trào thi đua: “Dạy thật tốt, Học thật tốt,
Quản lý thật tốt” trong ngành Giáo dục.
Trên đây là kết quả Hội thảo toàn quốc về công tác giáo dục đạo đức,
lối sống học sinh, sinh viên. Bộ GDĐT thông báo đến các Sở GDĐT, các cơ sở
đào tạo ĐH, CĐ và TCCN, các đơn vị trực thuộc Bộ GDĐT để biết và triển khai
trong thời gian tới.
|
Nơi nhận:
- PCT. Nước Nguyễn Thị Doan
- PTTg. Vũ Đức Đam
- Bộ trưởng (để báo cáo);
- VPCTN, VPCP
- VP TW Đảng, Ban Dân vận TW
- TW Đoàn, HĐ Đội TW;
- Bộ Công an, Bộ VHTTDL, Bộ LĐTBXH (để phối hợp);
- Các Thứ trưởng
- Các Sở GDĐT
- Các ĐH, HV, trường ĐH,CĐ,TCCN (để thực hiện);
- Các đơn vị liên quan
- Lưu: VT, CTHSSV.
|
KT. BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Trần Quang Quý
|