Phân biệt vi phạm hành chính và vi phạm hình sự theo quy định mới nhất 2024?

Vi phạm hành chính

Vi phạm hình sự

Căn cứ pháp lý

Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012

Bộ luật Hình sự 2015

Chủ thể

Cá nhân, tổ chức

Cá nhân, pháp nhân thương mại

Mức độ nguy hiểm cho xã hội

Vi phạm hành chính có mức độ nguy hiểm cho xã hội thấp hơn so với tội phạm.

Tội phạm có mức độ nguy hiểm cho xã hội cao hơn so với vi phạm hành chính.

Tội phạm có thể gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm, quyền tự do của con người, xâm phạm an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Chế tài xử lý

Vi phạm hành chính bị xử phạt bằng các chế tài hành chính, bao gồm:

- Cảnh cáo: Hình thức xử phạt nhẹ nhất, được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính ít nghiêm trọng, gây hậu quả không lớn.

- Phạt tiền: Hình thức xử phạt phổ biến nhất, được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính có mức độ nguy hiểm cho xã hội từ ít nghiêm trọng đến rất nghiêm trọng.

- Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính: Hình thức xử phạt được áp dụng đối với tang vật, phương tiện vi phạm hành chính là công cụ, phương tiện, nguyên liệu, vật liệu, hàng hóa, tiền, tài sản khác có liên quan trực tiếp đến vi phạm hành chính.

- Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu: Hình thức xử phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính gây thiệt hại về tài sản, môi trường,...

- Buộc bồi thường thiệt hại: Hình thức xử phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính gây thiệt hại về tài sản, môi trường,...

- Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề: Hình thức xử phạt được áp dụng đối với hành vi vi phạm hành chính do người có giấy phép, chứng chỉ hành nghề thực hiện.

Hình phạt áp dụng đối với vi phạm hình sự bao gồm:

- Hình phạt chính: Hình phạt chính áp dụng đối với vi phạm hình sự là hình phạt tù có thời hạn, tù chung thân, tử hình, cải tạo không giam giữ.

- Hình phạt bổ sung: Hình phạt bổ sung áp dụng đối với vi phạm hình sự là hình phạt cảnh cáo, phạt tiền, tịch thu tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, trục xuất.

Đối tượng xâm phạm

Xâm phạm đến trật tự, an toàn xã hội, xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân, nhưng không đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Xâm phạm các mối quan hệ được Bộ luật Hình sự bảo vệ: tính mạng, sức khỏe công dân...

Trách nhiệm pháp lý

Người vi phạm hành chính phải chịu trách nhiệm pháp lý hành chính theo quy định của pháp luật.

Trách nhiệm pháp lý hành chính bao gồm trách nhiệm chính trị, trách nhiệm kỷ luật và trách nhiệm pháp lý hành chính.

Trách nhiệm chính trị là trách nhiệm của người vi phạm hành chính trước tổ chức, cơ quan, đoàn thể, trước xã hội.

Trách nhiệm kỷ luật là trách nhiệm của người vi phạm hành chính trước cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi người đó công tác, học tập, sinh sống. Trách nhiệm pháp lý hành chính là trách nhiệm của người vi phạm hành chính trước Nhà nước.

Trách nhiệm pháp lý hành chính của người vi phạm hành chính được thực hiện thông qua các hình thức xử phạt hành chính, biện pháp khắc phục hậu quả và các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật.

Người phạm tội phải chịu trách nhiệm pháp lý hình sự theo quy định của pháp luật.

Trách nhiệm pháp lý hình sự bao gồm trách nhiệm hình sự chính và trách nhiệm hình sự bổ sung.

Trách nhiệm hình sự chính là trách nhiệm của người phạm tội trước Nhà nước, được thực hiện thông qua hình phạt.

Trách nhiệm hình sự bổ sung là trách nhiệm của người phạm tội trước Nhà nước, được thực hiện thông qua hình phạt bổ sung.

Trách nhiệm pháp lý hình sự của người phạm tội được thực hiện thông qua các thủ tục tố tụng hình sự, bao gồm khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án hình sự.

Thẩm quyền xử phạt

Ủy ban nhân dân các cấp, các cơ quan cảnh sát, bộ đội biên phòng, hải quan, kiểm lâm, thuế vụ, quản lý thị trường.

Tòa án

Tiền án, tiền sự

Bị ghi tiền sự nếu vi phạm các hành vi có tính chất hình sự nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Người phạm tội có bản án xét xử của Tòa án thì bị xem là có tiền án. Trừ người dưới 14 tuổi.

Ví dụ

Chạy quá tốc độ, không đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, xả rác bừa bãi, kinh doanh hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ.

Giết người, cướp tài sản, hiếp dâm, tham ô, lạm dụng chức vụ, quyền hạn.