Cháu có được quyền hưởng thừa kế thế vị tài sản của ông, bà khi cha, mẹ bị tước quyền hưởng di sản không?

Nội dung chính

• Thừa kế thế vị là gì?
• Con có được quyền thừa kế thế vị tài sản của ông bà khi cha mẹ thuộc trường hợp không được quyền hưởng di sản không?
• Cháu có được hưởng thừa kế theo pháp luật đối với di sản của ông bà nội khi ông bà mất không?

Thừa kế thế vị là gì?

Tại Điều 652 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thừa kế thế vị thì:

Thừa kế thế vị

Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.

Như vậy, thừa kế thế vị được hiểu là khi người có quyền được hưởng di sản chết trước hoặc cùng thời điểm với người để lại di sản thì người thân trực hệ của người được hưởng di sản sẽ được thừa kế quyền hưởng di sản đó.

Cháu có được quyền hưởng thừa kế thế vị tài sản của ông, bà khi cha, mẹ bị tước quyền hưởng di sản không? (Hình từ Internet)

Con có được quyền thừa kế thế vị tài sản của ông bà khi cha mẹ thuộc trường hợp không được quyền hưởng di sản không?

Căn cứ tại khoản 1 Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về những trường hợp không được hưởng di sản như sau:

Người không được quyền hưởng di sản

1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

...

Bên cạnh đó, Công văn 64/TANDTC-PC 2019 giải đáp một số thắc mắc về kết quả giải đáp trực tuyến một số vướng mắc về hình sự, dân sự và tố tụng hành chính tại điều 4 Về dân sự như sau:

Trường hợp con của người để lại di sản vi phạm các quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật Dân sự là những trường hợp không được quyền hưởng di sản nhưng người con này lại chết trước hoặc cùng người để lại di sản thì con của người này có được hưởng thừa kế thế vị đối với di sản do ông bà để lại hay không?

Điều 652 của Bộ luật Dân sự quy định: “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống...”.

Theo quy định tại Điều 652 nêu trên thì: Không phải cứ con chết trước người để lại di sản thì cháu được hưởng di sản. Thừa kế thế vị là hưởng thay và đối tượng hưởng thay đã được quy định rõ là “phần di sản của cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống”. Trường hợp một người đã không được quyền hưởng di sản theo quy định tại khoản 1 Điều 621 của Bộ luật Dân sự, như bị kết án về hành vi ngược đãi nghiêm trọng người cha thì họ sẽ không được hưởng di sản của người cha. Do vậy, nếu họ còn sống khi cha chết thì họ cũng không được hưởng di sản thừa kế nên không có “phần được hưởng nếu còn sống” để cho người khác hưởng thế vị.

Như vậy, khi cha, mẹ thuộc trường hợp không được thừa kế di sản thì con của người đó cũng không được thừa kế thế vị tài sản đó vì về cơ bản thì người đó không có quyền hưởng di sản để cho con thừa kế lại quyền đó.

Lưu ý rằng thừa kế thế vị chỉ áp dụng cho trường hợp thừa kế theo pháp luật, không áp dụng cho trường hợp thừa kế theo di chúc.

Cháu có được hưởng thừa kế theo pháp luật đối với di sản của ông bà nội khi ông bà mất không?

Theo quy định về người thừa kế theo pháp luật tại Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 thì:

Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Như vậy, người cháu sẽ thuộc hàng thừa kế thứ 2 và hàng thừa kế thứ 2 sẽ chỉ được hưởng thừa kế nếu như không còn ai ở hàng thừa kế trước có thể hưởng thừa kế theo pháp luật.

Trân trọng!