Trường hợp di chúc thừa kế nhà ở không công chứng thì có hợp pháp hay không?

Nội dung chính

• Trường hợp di chúc thừa kế nhà ở không công chứng thì có hợp pháp không?
• Khởi kiện đòi quyền thừa kế khi mẹ mất mà không để lại di chúc?
• Có bắt buộc phải ký giấy hủy quyền thừa kế?

Trường hợp di chúc thừa kế nhà ở không công chứng thì có hợp pháp không?

Bà em mất có để di chúc thừa kế là căn nhà cho những người con của bà. Tuy nhiên di chúc này lại không công chứng, chứng thực. Vậy Ban tư vấn cho em hỏi di chúc thừa kế là căn nhà nhưng không công chứng thì có hợp pháp? Mong sớm nhận được phản hồi từ Ban tư vấn. Chân thành cảm ơn!

Trả lời:

Theo quy định tại Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015 thì:

1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:

a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ, cưỡng ép;

b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.

...

4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 122 Luật Nhà ở 2014 thì văn bản thừa kế nhà ở được công chứng hoặc chứng thực theo quy định của pháp luật về dân sự.

Theo quy định trên đây thì di chúc thừa kế nhà ở phải thực hiện công chứng hoặc chứng thực theo quy định. Do đó, di chúc thừa kế nhà ở mà không công chứng hoặc chứng thực thì được xem như hình thức di chúc không trái quy định của luật. Như vậy, di chúc thừa kế của bà bạn là không hợp pháp nên di sản thừa kế của bà bạn sẽ không được chia theo di chúc mà sẽ chia theo pháp luật.

Mong rằng những tư vấn của chúng tôi sẽ giúp giải đáp được những vướng mắc của bạn.

Trường hợp di chúc thừa kế nhà ở không công chứng thì có hợp pháp hay không? (Hình từ Internet)

Khởi kiện đòi quyền thừa kế khi mẹ mất mà không để lại di chúc?

Mình muốn hỏi thêm về quyền thừa kế. Mẹ mình mất đột ngột không để lại di chúc. Giờ bố mình nói mẹ chẳng để lại gì và nhà chẳng còn gì. Và ép mình và em trai ký giấy uỷ quyền thừa kế cho bố, nói rằng để uỷ quyền sau này bố có mất thì cũng để lại cho anh em(??) Trong khi mình biết luật là mình-bố-em trai chung hàng thừa kế được hưởng như nhau, nhưng bố mình lại nói là tài sản của mẹ và bố, giờ bố muốn chia bao nhiêu thì chia, không có chuyện chia 3, nhưng vẫn ép mình và em trai ký giấy uỷ quyền. Vậy cho mình hỏi ai sẽ là người xác minh tài sản mẹ mình để lại là bao nhiêu, và mình-bố-em trai mỗi người được bao nhiêu.

Trả lời:

Vì mẹ bạn mất đột ngột nên trong trường hợp này di sản(nếu có) do mẹ bạn để lại sẽ được chia theo quy định về thừa kế theo pháp luật cho các hàng thừa kế tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 cụ thể như sau:

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

...

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

Trong trường hợp này nếu những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất chỉ còn có ba người là bố bạn và hai anh em bạn thì theo quy định của pháp luật bố bạn và hai anh em bạ là có quyền hưởng phần di sản do mẹ bạn để lại là như nhau.Vì bố bạn đã quyết định không chia di sản của mẹ bạn cho hai anh em do vậy trong trường hợp này nếu bạn vẫn quyết tâm đòi cho bằng được phần di sản của mẹ bạn để lại thì bạn có thể làm thủ tục khởi kiện ra tòa để yêu cầu tòa án xác nhận phần di sản do mẹ bạn để lại và xác nhận quyền thừa kế của hai anh em bạn theo quy định tại Điều 623 Bộ luật dân sự 2015 về thời hiệu thừa kế.

Trên đây là nội dung tư vấn của chúng tôi về vấn đề mà bạn thắc mắc.

Có bắt buộc phải ký giấy hủy quyền thừa kế?

Mình muốn hỏi về quyền thừa kế. Mẹ mình mất cách đây 3 năm vì bệnh ung thư phổi. Mình không hề được biết mẹ mình có chuẩn bị di chúc không. Nhưng hiện tại bố có người khác. Bố đang muốn mình và em trai ký giấy huỷ quyền thừa kế gì đó nhưng không rõ. Cho mình hỏi liệu mình có phải ký không khi mà tài sản của mẹ hay di chúc mình không hề hay biết gì, bố bảo bán hết 2 căn nhà chữa bệnh cho mẹ rồi, nhưng mình biết chắc là không phải vì mẹ mình có BHYT gần 100%. Mình phải làm sao? Mình 29 tuổi em trai 24.

Trả lời:

Theo như thông tin bạn cung cấp cho chúng tôi thì mẹ bạn mất cách đây 3 năm vì bệnh ung thư phổi, bạn không hề biết mẹ mình có chuẩn bị di chúc không, nên căn cứ quy định tại Bộ luật dân sự 2015 về thừa kế thì có 2 trường hợp có thể xảy ra:

- Trường hợp có di chúc hợp pháp thì phần di sản mà mẹ bạn để lại sau khi chết (bao gồm tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân (1/2) và tài sản riêng của mẹ bạn) sẽ được chia theo di chúc.

- Trường hợp có di chúc nhưng di chúc không hợp pháp hoặc không có di chúc thì tài sản sẽ được chia theo quy định của pháp luật. Khi đó, những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau, những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

Những hàng thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

(1) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

(2) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

(3) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Như vậy, trong trường hợp này phần di sản mà mẹ bạn để lại sau khi chết sẽ chia đều cho bố của bạn, bạn và em trai bạn mỗi người một phần bằng nhau.

Mặt khác, Theo quy định tại Điều 620 Bộ luật dân sự 2015 thì người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

Như vậy: Căn cứ quy định được trích dẫn trên đây thì người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, chứ không có nghĩa vụ phải từ chối nhận di sản trong bất kỳ trường hợp nào.

Do đó: Trường hợp bố của bạn lấy lý do đã bán hết 2 căn nhà chữa bệnh cho mẹ bạn để yêu cầu anh em bạn phải ký giấy huỷ quyền thừa kế (văn bản từ chối nhận di sản) là không phù hợp với quy định của pháp luật.

Bạn và em trai bạn có quyền từ chối hoặc không, không ai có thể bắt buộc anh em bạn từ chối nhận thừa kế đối với phần di sản mà mẹ bạn để lại sau khi mất, trừ khi anh em bạn có nguyện vọng từ chối nhận di sản và không vì mục đích để trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

Trên đây là quan điểm tư vấn của chúng tôi đối với vấn đề mà bạn đang thắc mắc.

Trân trọng!