Vị thuốc Ngô thù du là gì?

Khái niệm vị thuốc Ngô thù du được quy định tại Mục 68 Phụ lục II về Phương pháp chế biến 103 vị thuốc cổ truyền ban hành kèm theo Thông tư 30/2017/TT-BYT có hiệu lực từ ngày 28/08/2017. Cụ thể như sau:

Vị thuốc Ngô thù du là quả gần chín phơi hay sấy khô của cây Ngô thù du [Evodiarutaecarpa (A. Juss) Hartley], họ Cam (Rutaceae).

Vị thuốc Ngô thù du được chế biến theo ba phương pháp là phương pháp chế biến Ngô thù du chích cam thảo, phương pháp chế biến Ngô thù du chích giấm và phương pháp chế biến Ngô thù du chích muối. Trong đó:

- Đối với phương pháp chế biến Ngô thù du chích cam thảo thì để chế biến 1,0 kg Ngô thù du chích cam thảo thì cần 1,0 kg Ngô thù du và 60 g cam thảo. Theo đó, thực hiện lấy Cam thảo phiến sắc hai lần với nước, mỗi lần khoảng 300 ml nước, đun sôi 1 giờ. Gộp dịch sắc Cam thảo, cô còn khoảng 160 ml. Trộn đều dịch Cam thảo với Ngô thù du đã giã hơi dập. Ủ 1 giờ cho ngấm hết dịch Cam thảo. Lấy ra, để khô se, phơi khô hoặc sao nhỏ lửa (vi sao) tới khô cho mùi thơm đặc trưng.

- Đối với phương pháp chế biến Ngô thù du chích giấm thì để chế biến 1,0 kg Ngô thù du chích giấm thì cần 1,0 kg Ngô thù du và 160 ml giấm ăn. Theo đó, thực hiện đem ngô thù du giã hơi dập, trộn đều với giấm. Ủ 6-12 giờ cho ngấm hết. Lấy ra phơi khô hoặc tiến hành vi sao tới khô cho mùi thơm đặc trưng.

- Đối với phương pháp chế biến Ngô thù du chích muối thì để chế biến 1,0 kg Ngô thù du chích muối thì cần 1,0 kg Ngô thù du và 160 ml dung dịch muối ăn 5 %. Theo đó, thực hiện đem nước muối trộn đều vào ngô thù du đã giã hơi dập. Ủ 1giờ cho ngấm hết. Lấy ra phơi khô hoặc tiến hành vi sao tới khô cho mùi thơm đặc trưng của Ngô thù du.

Ngô thù du chích cam thảo có màu xám hơi vàng, có mùi thơm đặc trưng của ngô thù du, nhấm có vị cay. Ngô thù du chích giấm, chích muối, có màu hơi xám, có mùi đặc trưng của ngô thù du.

Ngô thù du vó vị cay, đắng. Tính ấm. Quy kinh can, thận, tỳ, vị.

Ngô thù du có công năng khứ hàn, chỉ thống, giáng nghịch chỉ nôn, chi tả, chỉ ngứa và được dùng để chủ trị các bệnh về đau bụng do lạnh, bụng đầy trướng, nôn mửa, tiêu chảy, đau sườn ngực, đau đỉnh đầu hoặc phát cước do khí lạnh. Khi thấp chẩn lở ngứa có chảy nước vàng dùng ngô thù du dưới dạng bột rắc ngoài.

Vị thuốc Ngô công thù du chích cam thảo giảm bớt vị đắng nồng của ngô thù du, dùng để giải độc, chế muối đi vào kinh thận trị sán thống.

Vị thuốc Ngô công thù du chích giấm thì đi vào kinh can để thư can giảm đau, dùng trong các bệnh xơ gan.

Trên đây là nội dung tư vấn về khái niệm vị thuốc Ngô thù du. Để biết thêm thông tin chi tiết, bạn nên tham khảo thêm tại Thông tư 30/2017/TT-BYT.

Trân trọng!